រកឃើញ​គ្រាប់​ល្អិត​យ៉ាងច្រើន​ដូច​វីរុស​ខ្នាត​ធំ​នៅក្នុង​ព្រៃ​អាម៉េរិក

ក្រុម​អ្នកជំនាញ​បាន​រកឃើញ​គ្រាប់​ល្អិត​យ៉ាងច្រើន​ដែល​អាចជា​ប្រភេទ​វីរុស​ថ្មី​ក្នុង​ដី​នៅឯ​ព្រៃ Harvard រដ្ឋ Massachusetts ដោយ​ពួកវា​មាន​លក្ខណៈពិសេស​មិន​ធ្លាប់​បានឃើញ​ពីមុនមក។ យោងតាម​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ថ្មី​ដែល​ទើប​ត្រូវបាន​ចុះផ្សាយ​លើ​ទំព័រ bioRxiv គ្រាប់​ល្អិត​ខ្លះ​ដូច​ទៅនឹង​វីរុស និង​មាន​សម្បក​ក្រៅ​ដូច​រូប​ផ្កាយ ចំណែក​ផ្សេងទៀត​មាន​រូបចម្លែកៗមិន​ធ្លាប់​បានឃើញ។ ទោះយ៉ាងណា​ក៏ដោយ ដោយសារតែ​ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ខាងលើ​មិនបាន​វិភាគ​ហ្សែ​ន ទើប​មិនអាច​ហៅ​ដោយ​ប្រាកដថា គ្រាប់​ល្អិត​ថ្មី​ទាំងនេះ​ជា​វីរុស បើ​ទោះ​មានលទ្ធភាព​ខ្ពស់។ ជំនួស​មកវិញ ពួកគេ​ហៅ​វា​ថា «គ្រាប់​ល្អិត​ដូច​វីរុស» នៅក្នុង​លទ្ធផល​នៃ​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ថ្មី៕

យានអវកាស​នៅក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​ដាច់​ទំនាក់​ទំនងជា​មួយណា​សា

បន្ទាប់ពី​បានធ្វើឱ្យ​អង់​តែ​ន​របស់​យានអវកាស Voyager 2 បែរ​ទិស​ចេញពី​ផែនដី​ដោយ​អ​ចេតនា ណា​សា​​ក៏​ត្រូវ​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​យាន​ដែល​កំពុង​ស្ថិតក្នុង​តំបន់​អន្តរ​តារា​មួយគ្រឿង​នេះ យ៉ាងតិច​ក៏​រហូតដល់​ថ្ងៃទី 15 តុលា។ ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណា​សា) បាន​ដាច់​ទំនាក់​ទំនងជា​បណ្ដោះអាសន្ន​ជាមួយនឹង​យានអវកាស Voyager 2 ជាយាន​​ដែល​ហោះ​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​បំផុត​លំដាប់​ទី​ពីរ ដោយ​​បច្ចុប្បន្នកំពុង​ផ្លាស់​ទី​ឆ្លងកាត់​លំហ​អវកាស​ក្នុង​តំបន់​អន្តរ​តារា និង​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ចំនួន 19.9 ពាន់​លាន​គីឡូម៉ែត្រ។ ណា​សា​ឱ្យដឹងថា ពួកគេ​បាន​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​យាន​នេះ​តាំងពី​ថ្ងៃទី 21 កក្កដា 2023 បន្ទាប់ពី​កូដ​បញ្ជា​យាន​មួយចំនួន​បានធ្វើឱ្យ​អង់​តែ​ន​របស់ Voyager 2 ត្រូវ​បែរ​ល្អៀង​ពីមុខ​ព្រួញ​មកកាន់​ផែនដី​ប្រហែល 2 ឌឺក្រេ។ កំហុស​ខាងលើនេះ​ធ្វើឱ្យ​ណា​សា​មិនអាច​ទទួល​ទិន្នន័យ​ដែល​បញ្ជូន​មកពី Voyager 2។ យានអវកាស​នេះ បច្ចុប្បន្នកំពុង​គោចរ​តែលតោល​នៅក្នុង​លំហ​អវកាស​ងងឹត ក្រោយពី​បាន​ហោះ​ផុតពី​តំបន់​ព្រំដែន​ខាងក្រៅ​របស់​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​កាលពី​ខែវិច្ឆិកា​ឆ្នាំ 2018។ យោងតាម​ណា​សា បញ្ហា​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​នេះ​គ្រាន់តែ​ជា​រឿង​​បណ្ដោះអាសន្ន។ Voyager 2 ត្រូវបាន​កំណត់ឱ្យ​កែតម្រូវ​ទិស​របស់​អង់​តែ​ន​ច្រើនដង​ក្នុង​មួយឆ្នាំ ដើម្បី​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​ផែនដី ក្នុង​គ្រា​ដែល​វា​ហោះ​កាន់តែ​ឆ្ងាយ។ តាម​ការគ្រោងទុក Voyager 2 នឹងធ្វើ​ការកែ​តម្រង់ទិស​របស់​អង់​តែ​ន​ម្ដងទៀត ​នៅ​ថ្ងៃទី 15 តុលា​ឆ្នាំ 2023 ពេលនោះ​ទំនាក់ទំនង​​រវាង​មនុស្ស​ជាមួយនឹង​យាន​នេះ​នឹង​ត្រូវបាន​ភ្ជាប់​ឡើងវិញ។ យានអវកាស Voyager 1 … Read more

ប្រហោង​ខ្មៅ​ខ្នាត​យក្ស​បាញ់​ចង្កោម​ថាមពល​កម្រិត​ខ្ពស់​សំដៅចំ​ផែនដី

បេសកកម្ម​មួយ​របស់​ណា​សា ធ្វើការ​សង្កេតមើល​ប្រហោង​ខ្មៅ (Black Hole) ខ្នាត​យក្ស​មួយ​ដែល​បាញ់​ចង្កោម​រលក​ថា​ម​ពល​កម្រិត​ខ្ពស់​សំដៅចំ​ផែនដី​ពី​ចម្ងាយ 400 លាន​ឆ្នាំ​ពន្លឺ។ បណ្ដា​ប្រហោង​ខ្មៅធំៗដែល​កំពុង​ធ្វើ​សកម្មភាព ហើយ​មាន​ថាស​វត្ថុ​ធាតុ​វិលជុំ​វិញ គេ​ហៅថា Accretion disk (ថាស​បន្ថែម​ថាមពល) ដែលជា​ប្រភព «ចំណី» សម្រាប់​ការពង្រីក​មាឌ​របស់​ប្រហោង​ខ្មៅ។ វត្ថុ​ធាតុ​ខ្លះ​ដែល​ប្រហោង​ខ្មៅ​មិនអាច​លេប​បាន​ទាំងអស់ ក៏ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅកាន់​ប៉ូល​នានា ហើយ​ក្រោយមក​ក៏​បាញ់​ចេញទៅ​ក្រៅ​ក្នុង​ល្បឿន​ជិត​ស្មើនឹង​ល្បឿន​ពន្លឺ។ ដំណើរការ​ខាងលើនេះ បង្កើតបានជា​វិទ្យុសកម្ម​អេ​ឡិច​ត្រូ​ម៉ាញ៉េ​ទិច​ដែលមាន​ពន្លឺ​ភ្លឺ​ខ្លាំង និង​មាន​ថាមពល​ខ្ពស់។ នៅក្នុង​ករណី​ដែល​ណា​សា​ទើបតែ​បាន​រកឃើញ​នាពេលថ្មីៗនេះ ចង្កោម​ពន្លឺ​កំពុង​ជះ​មកកាន់​ផែនដី​នៅក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ហៅថា blazar។ នេះ​បើតាម Live Science ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 30 កក្កដា 2023។ Blazar ដែលមាន​ឈ្មោះថា Markarian 421 ស្ថិតនៅក្នុង​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Ursa Major ត្រូវបាន​សង្កេត​ដោយ​បេសកកម្ម Imaging X-ray Polarimetry Explorer (IXPE) របស់​ណា​សា ដែល​ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​កាលពី​ឆ្នាំ 2021។ ចង្កោម​ពន្លឺ blazar ខាងលើ អូសបន្លាយ​យ៉ាង​វែង​នៅក្នុង​ទី​អវកាស​ក្នុង​រយៈ​ចម្ងាយ​រាប់លាន​ឆ្នាំ​ពន្លឺ ប៉ុន្តែ​ដើមហេតុ​ដែល​បង្កើត​វា​ឡើង មិនទាន់​ត្រូវ​បានដឹង​ច្បាស់​នៅឡើយ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ក៏​គ្រោង​នឹង​បន្ត​សង្កេតមើល … Read more

ផ្កាយដុះកន្ទុយមាន​រាងដូច​ UFO កំពុង​​ហោះ​សំដៅ​មក​កាន់​ផែនដី

ផ្កាយដុះកន្ទុយ​ធំប៉ុនទីក្រុង​ និង​មាន​ឈ្មោះ​ថា 12P/Pons – Brooks កំពុង​តែ​ហោះ​សំដៅ​មក​កាន់​តំបន់​ក្បែរ​ផែនដី​បំផុត​ នៅ​លើ​គន្លង​គោចរ​ 71 ឆ្នាំ​នៅក្នុង​​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ​។ ផ្កាយដុះកន្ទុយ​មាន​ភ្នំ​ភ្លើង​មួយ​ដួង​ ដែល​កំពុង​ហោះ​មក​កាន់​ផែនដី​ មាន​រូប​រាង​ស្រដៀង​នឹង​ថាសហោះ (UFO)  បន្ទាប់​ពី​មាន​ហេតុ​ការណ៍​ផ្ទុះ​ ធ្វើ​ឱ្យ​វា​ភ្លឺ​ដូច​ទៅ​នឹង​កូន​ផ្កាយ​មួយដួង​ និង​ស្រោច​កំអែ​ភ្នំ​ភ្លើង​ត្រជាក់​ទៅ​ក្នុង​ទីអវកាស​។ នេះ​គឺជា​លើក​ដំបូង​ហើយ​ដែល​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​បាន​មើល​ឃើញ​ផ្កាយ​ដុះកន្ទុយ​នេះ​ផ្ទុះ​កំអែ​ភ្នំ​ភ្លើង​ នៅក្នុង​អំឡុង​ពេល​ជិត​ 70 ឆ្នាំ​មក​នេះ​។ 12P/Pons – Brooks (12P) គឺជា​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​មាន​ភ្នំ​ភ្លើង​ត្រជាក់​។ ដូចទៅ​នឹង​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ដទៃ​ 12P មាន​ស្នូល​រឹង​ដែល​​ផ្ទុក​​សមាសធាតុ​ទឹកកក​ ធូលី និង​ឧស្ម័ន​ ហើយ​ជុំវិញ​វា​គឺជា​ពពក​ឧស្ម័ន​ដែល​ហៅ​ថា​ក្បាល​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​។ ប៉ុន្តែ ខុស​ពី​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ដទៃ ឧស្ម័ន​ និង​ទឹកកក​នៅ​ខាង​ក្នុង​ស្នូល​របស់ 12P មាន​បរិមាណ​ច្រើន​រហូតដល់​អាច​ផ្ទុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្លា បាញ់​ចេញ​វត្ថុធាតុ​ត្រជាក់​ដែល​ហៅ​ថា កំអែ​ទឹក​កក ពី​ស្នាម​ប្រេះ​នៅ​លើ​សម្បក​របស់​ស្នូល​។ កាល​ពី​ថ្ងៃទី 20 កក្កដា តារាវិទូ​ជា​ច្រើន​រូប​បាន​សង្កេត​ឃើញ​ថា មាន​ហេតុ​ការណ៍​ផ្ទុះ​ធំ​មួយ​នៅ​លើ​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ 12P ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​វា​ភ្លឺ​ជាង​ធម្មតា​រហូត​ដល់​ប្រហែល 100 ដង​។ ការ​ភ្លឺ​ឡើង​នេះ​កើត​ឡើង​នៅ​ពេលសម្បក​របស់​​ 12P ស្រាប់​តែ​ប៉ោង​ឡើង​ដោយ​សារ​តែ​ឧស្ម័ន​ និង​សមាសធាតុ​ទឹកកក​ដែល​កញ្ជ្រោល​ចេញ​ពី​ខាង​ក្នុង​ នាំ​ឱ្យ​ចំណាំង​ប្លាត​​​ពន្លឺ​​ពី​ព្រះ​អាទិត្យ​នៅ​លើ​ 12P … Read more

ចិន​ចាប់​ផ្ដើម​​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​​អ៊ីនធើណិត​បំពាក់​ផ្ទាំង​សូឡា ដើម្បី​ប្រជែង​នឹង​អាម៉េរិក

ថ្មីៗនេះ ប្រទេស​ចិន​បាន​បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប Lingxi-03 ដែលមាន​ស្លាប​បំពាក់​ផ្ទាំង​សូ​ឡា​មហា​ស្ដើង និង​ស្ថិតក្នុង​គម្រោង​អភិវឌ្ឍ​ផ្កាយរណប 13,000 គ្រឿង ដើម្បី​ប្រកួតប្រជែង​នឹង SpaceX របស់​អាម៉េរិក។ ផ្កាយរណប​​ Lingxi-03 ​ដែល​​ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន GalaxySpace នៅ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​ពី​មជ្ឈមណ្ឌល​បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប Taiyuan ក្នុង​ខេត្ត Shanxi ភាគ​កណ្ដាល​ប្រទេស​ចិន ដោយ​រ៉ុក្កែត Long March 2D កាលពី​ព្រឹក​ថ្ងៃទី 23 កក្កដា។ ផ្ទាំង​សូ​ឡា​ដែល​ត្រូវបាន​បំពាក់​លើ​ស្លាប​ផ្កាយរណប អាច​កាច់​កោង ​កម្រាស់​ប្រហែល 1 មិល្លីម៉ែត្រ ដែល​ស្មើនឹង 5% នៃ​កម្រាស់​របស់​ផ្ទាំង​សូ​ឡា​ធម្មតា។ ផ្ទាំង​សូ​ឡា​របស់​ផ្កាយរណប​នេះ​មាន​ប្រវែង 9 ម៉ែត្រ និង​ទទឹង 2.5 ម៉ែត្រ នៅពេល​លាតសន្ធឹង។ GalaxySPace គឺជា​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​កាលពី​ឆ្នាំ 2018 និង​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ដំបូង​គេ​នៅ​ប្រទេស​ចិន ដែល​ផ្គត់ផ្គង់​អ៊ី​ន​ធើ​ណិ​ត​ពី​ផ្កាយរណប។ តាម​ផែនការ ក្រុមហ៊ុន​នេះ​នឹង​បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​អ៊ី​ន​ធើ​ណិ​ត​ជា​បន្តបន្ទាប់ចំនួន​ 13,000 គ្រឿង ដើម្បី​អាច​ប្រកួតប្រជែង​នឹង​ក្រុមហ៊ុន​អាម៉េរិក SpaceX ដែលបច្ចុប្បន្ន​​មាន​ ផ្កាយ​រណប​ … Read more

ចិន​បាញ់​រ៉ុក្កែត «ហៅ​ទឹកភ្លៀង» បាន​ជិត 40 ពាន់​លាន​តោន និង​សង្គ្រោះបាន​ជាង 14 ពាន់​លាន​យុន

សកម្មភាព​បាញ់​រ៉ុក្កែត​ទៅលើ​អាកាស​ដើម្បី​ហៅ​ភ្លៀង គឺជា​ការងារ​ស្មុគស្មាញ និង​ទាមទារ​ឱ្យមាន​ស្ដង់ដា​ប្រកប​ដោយ​​ភាពស៊ីចង្វាក់​គ្នា រវាង​ស្ថាប័ន​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ។ វេលា​ម៉ោង 22 និង 23 នាទី ថ្ងៃទី 18 មីនា 2023 នៅ​មូលដ្ឋាន​គ្រប់គ្រង​ដំណើរការ​បង្កើន​ទឹកភ្លៀង​សិប្បនិម្មិត ក្នុងស្រុក Fushun ខេត្ត Sichuan ប្រទេស​ចិន រ៉ុក្កែត​ហៅ​ភ្លៀង​សិប្បនិម្មិត​ចំនួន​ពីរ​គ្រាប់​ត្រូវបាន​បាញ់​ឡើងទៅ​កាន់​អាកាស និង​បាន​ផ្ទុះ បង្កើតជា​សំឡេង​យ៉ាង​កក្រើក​មេឃ ហើយ​ការបាញ់​លើកទីមួយ​នេះ​ក៏បាន​សម្រេច​ជា​ស្ថាពរ។ បួន​នាទី​ក្រោយ​ការបាញ់​រ៉ុក្កែត ទឹកភ្លៀង​ក៏​ចាប់ផ្ដើម​ធ្លា​ក់នៅ​តំបន់ Fushun។ មកដល់​ម៉ោង 23 និង 48 នាទី រ៉ុក្កែត​ហៅ​ភ្លៀង​ពីរ​គ្រាប់​ទៀត​ក៏ត្រូវ​បាន​បាញ់​ឡើងទៅ​កាន់​អាកាស ធ្វើឱ្យ​ទឹកភ្លៀង​បង្អោរ​ចុះ​មកជា​បន្តបន្ទាប់។ យោងតាម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្កាយ​នៅ​ខេត្ត Sichuan សកម្មភាព​បាញ់​បង្ហោះ​រ៉ុក្កែត​ហៅ​ភ្លៀង គឺជា​ការងារ​ស្មុគស្មាញ និង​ទាមទារ​ឱ្យមាន​ស្ដង់ដា​ប្រកបដោយ​ភាពស៊ីចង្វាក់​គ្នា រវាង​ស្ថាប័ន​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ។ បច្ចេកទេស «ហៅ​ភ្លៀង» មន្ត្រី​ជំនាញ​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​សេវាកម្ម​កាត់បន្ថយ​គ្រោះធម្មជាតិ​នៃ​ស្រុក Fushun និយាយថា ដើម្បី​សម្រេចបាន​កិច្ចការ​បង្កើន​ទឹកភ្លៀង​សិប្បនិម្មិត គេ​ត្រូវបំពេញ​លក្ខខណ្ឌ​ជាច្រើន មានដូចជា ការវិភាគ​និន្នាការ​អាកាសធាតុ ការប្រឹក្សា​យោបល់​រួម ការត្រៀម ការកែតម្រូវ​ឧបករណ៍​ដំណើរការ ការតាមដាន​ដោយផ្ទាល់ និង​ការស្នើ​សូម​ប្រើប្រាស់​ដែនអាកាស​ជាដើម។ សកម្មភាព​បង្កើន​ទឹកភ្លៀង​សិប្បនិម្មិត​មិនមែន​មានន័យថា ចង់​ហៅ​ភ្លៀង​ពេលណា​ក៏បាន។ … Read more

រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» មាន​សីតុណ្ហភាព​អាច​រស់​នៅបាន

«ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស​» នេះ ​ស្ថិត​ក្នុងចំណោម​ភព​ដែល​អាច​ទ្រទ្រង់​ជីវិត និង​ត្រូវបាន​សង្កេតមើល​ជា​លើកដំបូង​ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស Kepler របស់​ណា​សា កាលពី​ឆ្នាំ 2009។ ដើមឡើយ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ជឿថា មិនមាន​ភាវៈរស់​ណាមួយ​នៅក្នុង​ភព​ដទៃ​ក្រៅពី​ផែនដី។ ប៉ុន្តែ បន្ទាប់ពី​ផលិត​បាន​ឧបករណ៍ទំនើបៗ មនុស្ស​ចាប់ផ្ដើម​យល់ថា វត្តមាន​របស់​មនុស្ស​ភព​ដទៃ​ប្រាកដ​ជាមាន ហើយ​អាចមាន​ច្រើន​លើសពី​ការ​នឹកគិត​ទៅទៀត។ គិត​មកដល់​បច្ចុប្បន្ន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» ជាង 4,000 នៅក្នុង​ចក្រវាល​ដែល​មនុស្ស​អាច​សង្កេតឃើញ។ «ផែន​ដី​ខ្នាត​យក្ស» ចង់​សំដៅលើ​បណ្ដា​ភព​ដែល​មាន​បរិស្ថាន​ស្រដៀង​នឹង​ផែនដី របស់​មនុស្ស​ ប៉ុន្តែ​មាន​ទំហំ​ធំ​ជាង​។ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» Kepler-22b Kepler-22b គឺជា​មួយ​ក្នុងចំណោម «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» ដែល​មនុស្ស​បាន​រកឃើញ។ Kepler-22b ត្រូវបាន​សង្កេតមើល​ជា​លើកដំបូង​កាលពី​ឆ្នាំ 2009 ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស Kepler របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណា​សា)។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ដែល​បាន​រកឃើញ Kepler-22b មាន​ឈ្មោះថា William Burrucci។ Kepler-22b ស្ថិតក្នុង​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Cygnus ដែលមាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រមាណ 638 ឆ្នាំ​ពន្លឺ និង​មាន​អង្កត់ផ្ចិត​ធំ​ជាង​ផែនដី 2.4 ដង ហើយ​មួយឆ្នាំ​របស់​វា​ស្មើនឹង 290 … Read more

ឃ្លាំង​ពេជ្រ​អាយុកាល​ជិត 13 ពាន់​លាន​ឆ្នាំ បង្ហើប​ពី​ភាវៈរស់​ក្រៅ​ផែនដី

តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស​ទំនើប​បំផុត​លើ​ពិភពលោក​បាន​រកឃើញ​ឃ្លាំង​ពេជ្រ​មួយ នេះ​បើ​និយាយ​ទៅតាម​ទាំង​ន័យត្រង់ និង​ន័យធៀប។ យោងតាម​ទំព័រ Space តេ​ឡេ​ស្កុប James Webb របស់​ណា​សា បាន​រកឃើញ​ធូលី​កាបូន​ដូច​ពេជ្រ​នៅក្នុង​បណ្ដា​កាឡាក់ស៊ី​ដែល​ទំនង​ជា​បាន​​កកើតឡើង​​តែ​ប៉ុន្មាន​រយ​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ​បន្ទាប់ពី​ Big Bang ដែលជា​ហេតុការណ៍​ចាប់កំណើត​របស់​ចក្រវាល។ ការរកឃើញ​នេះ​អាចជះឥទ្ធិពល​ដល់​ទ្រឹស្ដី​ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ការវិវត្ត​របស់​គីមី​នៅក្នុង​ចក្រវាល។ កន្លងមក អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ជឿថា ដំណើរការ​នៃ​ការកកើត និង​បែងចែក​ធាតុ​រឹង​ដូចជា​កាបូន​ជាដើម ​ស៊ី​ពេលវេលា​ច្រើន មិនអាច​មាននៅ​ក្នុង​បណ្ដា​កាឡាក់ស៊ី​វ័យក្មេង។ ការរកឃើញ​ថ្មី​នេះ​បានចាប់ផ្ដើម​ពី​ការពិនិត្យមើល​​ឆ្លងកាត់​ពេលវេលា និង​លំហ​អវកាស​​នៃ​កាឡាក់ស៊ី​បុរាណ​ចំនួន 10។ អំពី​ទ្រឹស្ដី រូបភាព​ដែល​មនុស្ស​មើលឃើញ​វត្ថុ​អវកាស​មួយ គឺមាន​អត្រា​យឺត​ដូច​ទៅនឹង​ពេលវេលា​ដែល​ពន្លឺ​ពី​វត្ថុ​អវកាស​នោះ​ធ្វើដំណើរ​ដល់​ភ្នែក​របស់​មនុស្ស។ ដោយ​ការ​មើលទៅ​ទីតាំង​ដែលមាន​ចម្ងាយ​រាប់ពាន់​លាន​ឆ្នាំ​ពន្លឺ James Webb បាន​នាំមក​នូវ​រូបភាព​កាលពី 12.8 ពាន់​លាន​ឆ្នាំមុន ជា​ពេលដែល​កាឡាក់ស៊ី​ទាំងនេះ​នៅ​ក្មេង និង​ស្ថិតក្នុង​ចក្រវាល​ក្មេងខ្ចី។ ធូលី​កាបូន​ដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​មើលឃើញ បាន​រីកចម្រើន​ទៅជា​ម៉ូលេគុល​អ៊ី​ដ្រូ​កាបូន​ក្រអូប (PAH) ដែលជា​ប្រការ​មិនអាច​ជឿ​បាន​ថា មាននៅ​ក្នុងអំឡុងពេល​ជិត 13 ពាន់​លាន​ឆ្នាំមុន។ ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​កន្លងមក​បាន​បញ្ជាក់ថា ចក្រវាល​ក្រោយពី Big Bang ភ្លាមៗ នៅមាន​ភាព «ឯកា» ខ្លាំងណាស់ ដោយ​វា​ភាគច្រើន​មានតែ​អ៊ីដ្រូសែន និង​អេ​ល្យូ​ម។ យោងតាម​ទ្រឹស្ដី​នានា​ដែល​ត្រូវបាន​ទទួលស្គាល់​ទូលំទូលាយ បណ្ដា​ធាតុ​ដែល​រឹង​ជាង​អ៊ីដ្រូសែន និង​អេ​ល្យូ​ម សុទ្ធតែ​កកើតឡើង​ក្នុងដំណាក់កាលក្រោយៗមកទៀត … Read more

SpaceX បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប Starlink នៅពេល​យប់ បង្កើតឱ្យមាន​ទិដ្ឋភាព​ដ៏​ស្រស់ស្អាត

សន្សើម​ធ្លាក់ និង​ផ្ទៃមេឃ​ស្រឡះ​ល្អ​របស់ California បាន​ជួយ​បង្កើត​ទិដ្ឋភាព​ដ៏​ទាក់ទាញ​នៅពេល SpaceX បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​នៅពេល​យប់។ ក្រុមហ៊ុន​អាម៉េរិក SpaceX បាន​បាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប Starlink ចំនួន 15 គ្រឿង​របស់ខ្លួន ឡើងទៅ​កាន់​គន្លង​គោចរ នៅក្នុង​មួយ​យប់ ដើម្បី​បង្កើន​វិសាលភាព​អ៊ី​ន​ធើ​ណិ​ត។ ការបាញ់​បង្ហោះ​ដែល​ប្រើប្រាស់​រ៉ុក្កែត Falcon 9 ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​នៅវេលា​ម៉ោង 9:09 យប់ ថ្ងៃទី 19 កក្កដា ម៉ោង​នៅ California (ថ្ងៃទី 20 នៅ​កម្ពុជា) ពី​មូលដ្ឋាន​របស់ SpaceX ក្នុង​បន្ទាយទ័ព​អវកាស Vandenberg។ នេះ​គឺជា​ការបាញ់​បង្ហោះ​លើក​ទី 10 របស់​រ៉ុក្កែត Falcon 9 និង​ជា​លើក​ទី 48 ក្នុងឆ្នាំនេះ​របស់ SpaceX។ ប្រហែល 9.5 នាទី​បន្ទាប់ពី​បាន​បាញ់​បង្ហោះ កំណាត់​ដំបូង​របស់​រ៉ុក្កែត បាន​ចុះចត​លើ​ស្រឡាង​ស្វ័យប្រវត្ត​គ្មាន​មនុស្ស​បើកបរ​របស់ SpaceX មាន​ឈ្មោះថា Of Course I Still Love … Read more

ផ្កាយ​មុខ​ពីរដ៏​ចម្លែក ធ្វើឱ្យ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ទាល់​ពាក្យ​បកស្រាយ

ក្រុម​តារាវិទូ​បាន​រកឃើញ​ផ្កាយ​ចម្លែក​មួយ​ដួង​ដែលមាន​មុខ​ពីរ​ផ្សេងគ្នា ក្នុងនោះ មុខម្ខាងៗសុទ្ធតែ​បង្កើតឡើង​ពី​ធាតុ​ផ្សំខុសដាច់​ពី​គ្នា។ កូន​ផ្កាយ​ក្រិន​ពណ៌​ស​គឺជា​សំណល់​របស់​ផ្កាយ​ដូច​ព្រះអាទិត្យ បន្ទាប់ពី​បាត់បង់​ស្រទាប់​ខាងក្រៅ បន្សល់ទុក​តែ​ស្នូល​ខាប់​រឹង។ បរិយាកាស​របស់​ពួកវា​តែង​រួមមាន​ឧស្ម័ន​អ៊ីដ្រូសែន ឬ​អេ​ល្យូ​ម ជា​ឧស្ម័ន​ចម្បង​ដែលមាន​បរិមាណ​ច្រើនជាងគេ​ប្រហែល 1,000 ដង ធៀប​នឹង​សមាសធាតុ​ដទៃ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុង​លទ្ធផល​នៃ​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ដែល​បាន​ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 19 កក្កដា ឆ្នាំ 2023 លើ​ទស្សនាវដ្ដី Nature ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ​កូន​ផ្កាយ​ក្រិន​ពណ៌​ស​មួយ​ដួង​ដែល​មិន​សមស្រប​នឹង​ការ​បរិ​យាយ​ខាងលើ ហើយ​វា​គឺជា​ផ្កាយ​ចម្លែក និង​មិនទាន់​ត្រូវបាន​យល់ច្បាស់។ ផ្កាយ​ចម្លែក​នេះ មានមុខ​ពីរ ក្នុងនោះ មុខ​ម្ខាង​​ផ្ទុក​ពេញ​ដោយ​អ៊ីដ្រូសែន ខណៈ​មុខ​ម្ខាង​ទៀត​ផ្ទុក​អេ​ល្យូ​ម។ នេះ​គឺជា​ការរកឃើញ​ថ្មី​បំផុត​ស្ដីពី​ផ្កាយ​ដែល​បែងចែក​សមាសធាតុផ្សេង​​ដាច់ដោយឡែក​ពីគ្នា​យ៉ាងច្បាស់​ដូច្នេះ។ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បានដាក់​ឈ្មោះ​ឱ្យ​ផ្កាយ​មុខ​ពីរ​នេះ​ថា Janus។ Janus ត្រូវបាន​រកឃើញ​ដោយ​ស្ថានីយ​តារាសាស្ត្រ Zwicky Transient Facility (ZTF)។ សហគមន៍​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មិនទាន់​យល់​ច្បាស់​អំពី​មូលហេតុ​ដែលនាំឱ្យ Janus បែងចែក​សារធាតុ​ដាច់ដោយឡែក​ពីគ្នា​ទាំង​ស្រុក​បែបនេះ​នៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេ​គិតថា ប្រហែល​មកពី​ដែន​ទំនាញ​ដ៏​ខ្លាំងក្លា​របស់​ផ្កាយ​នេះ។ បើសិន​ដែន​ទំនាញ​នៅ​ចំហៀង​​ម្ខាងនេះ​​របស់​វា ​ខ្លាំង​ជាង​ចំហៀង​​ម្ខាង​ទៀត នោះ​អ៊ីដ្រូសែន និង​អេ​ល្យូ​ម​នឹង​ត្រូវបាន​រារាំង​មិនឱ្យ​ស្ថិតនៅ​លាយឡំ​គ្នា​ នាំ​ឱ្យ​​ផ្នែក​ម្ខាង​នេះ​មាន​អ៊ីដ្រូសែន​​​​ច្រើនជាងលើសលុប ធៀប​នឹង​ផ្នែក​ម្ខាង​ទៀត​៕

អាចម៍ផ្កាយ​ធំ​ប៉ុន​អគារ 20 ជាន់ ហោះ​កាត់​មុខ​ផែនដី​ «រំលង​ភ្នែក» ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ

ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ 2023 NT1 ដែលជា​អាចម៍ផ្កាយ​មាន​បណ្ដោយ​ប្រហែល 60 ម៉ែត្រ កាលពី​ថ្ងៃទី 15 កក្កដា 2023 ពីរ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់ពី​វា​បាន​ហោះ​កាត់​ពីមុខ​ផែនដី ដែល​នេះ​ត្រូវបាន​ចាត់ទុកថា បាន «រំលង​ភ្នែក» របស់​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ។ យោង​តា​មណា​សា អាចម៍ផ្កាយ 2023 NT1 កាលពី​ថ្ងៃទី 13 កក្កដា ស្ថិតក្នុង​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រហែល ¼ នៃ​ចម្ងាយ​ពី​ព្រះ​ចន្ទ​មកកាន់​ផែនដី។ នេះ​មានន័យថា វា​ស្ថិតនៅ​យ៉ាង​ជិត នៅពេល​គេ​និយាយ​ដល់ទី​អវកាស​ដ៏​ធំធេង។ 2023 NT1 ធ្វើដំណើរ​ក្នុង​ល្បឿន 86,000 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែ 2023 NT1 ហោះ​សំដៅមក​​ពី​ទិស​របស់​ព្រះអាទិត្យ ដូច្នេះ​ពន្លឺ​របស់​ផ្កាយ​នេះ​ក៏​ធ្វើឱ្យ​កែវ​យឺត​អវកាស​មិនអាច​មើលឃើញ​បាន​ឆាប់រហ័ស​ដូច​ធម្មតា។ មកដល់​ថ្ងៃទី 15 កក្កដា តេ​ឡេ​ស្កុប​នៅ​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង​របស់​ប្រព័ន្ធ​តេ​ឡេ​ស្កុប ATLAS ដែលមាន​តួនាទី​ស្វែងរក​អាចម៍ផ្កាយ​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ផែនដី​មុនពេល​កើតហេតុ​ការណ៍​ច្រើន​ថ្ងៃ ក៏​បាន​រកឃើញថា 2023 NT1 កំពុង​គោចរ​ចាក​ចេញទៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី។ តេ​ឡេ​ស្កុប​ជាង 10 ផ្សេងទៀត ក្រោយមក​ក៏បាន​មើលឃើញ​អាចម៍ផ្កាយ​នេះ។ បើទោះជា​បង្ក​ការភ្ញាក់ផ្អើល ប៉ុន្តែ … Read more

ស្ថានីយ​ថាមពលព្រះអាទិត្យ​អាច​បាញ់​បញ្ជូន​អគ្គិសនី​ទៅឱ្យ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ

ក្រុម​វិស្វករ​របស់​ប្រទេស​ស្វ៊ី​ស កំពុង​រៀប​គម្រោង​សាងសង់​ស្ថានីយ​ផលិត​អគ្គិសនី​ពី​កម្ដៅ​ព្រះអាទិត្យ​ដែល​អាច​ផ្គត់ផ្គង់​អគ្គិសនី​ជា​បន្តបន្ទាប់​ទៅឱ្យ​មូលដ្ឋាន​នៅលើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ ក្នុង​ទម្រង់​រលក​មីក្រូ​វ៉េវ។ ក្រុម​វិស្វករ​នៅក្នុង​ក្រុមហ៊ុន​ហ៊ុន​ស្វ៊ី​ស Astrostrom បានបង្ហាញ​សេចក្ដីលំអិត​អំពី​ស្ថានីយ​អគ្គិសនី​ព្រះ​ចន្ទ – ផែនដី​ខ្នាត​ធំ (GE⊕-LPS)។ ស្ថានីយ​នេះ​រួមមាន​ផ្ទាំង​សូ​ឡា​រាង​អក្សរ V ជាច្រើន​ផ្ទាំង ត្រូវបាន​រៀប​ជា​រាងគូទខ្យង​នៅក្នុង​ផ្ទៃក្រឡា​មួយ​គីឡូ​ម៉ែត្រការ៉េ ដែល​អាច​បាញ់​បញ្ជូន​ថាមពល​ឡើងដល់ 23 ម៉េ​ហ្គា​វ៉ា​ត់ (MW) ទៅកាន់​មូលដ្ឋាន​របស់​មនុស្ស​នៅលើ​ផ្ទៃ​របស់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ។ យោងតាម​ការស្រាវជ្រាវ​របស់​ក្រុម​វិស្វករ​ខាងលើ ទាំង​ស្ថានីយ GE⊕-LPS ទាំង​ផ្ទាំង​សូ​ឡា អាច​ត្រូវបាន​ផលិតឡើង​ដោយ​ប្រើប្រាស់​វត្ថុ​ធាតុ​ដែលមាន​នៅលើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ។ ស្ថានីយ​ផលិត​អគ្គិសនី​នឹងត្រូវ​បាន​បង្កើតឡើង​សម្រាប់​អ្នកស្នាក់នៅ​យូរអង្វែង ហើយ​ស្ថិតនៅក្នុង​តំបន់ Lagrange ត្រង់​ចន្លោះ​ផែនដី និង​ព្រះ​ចន្ទ ក្នុង​រយៈកម្ពស់ 61,350 គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ផ្ទៃ​ព្រះ​ចន្ទ។ «នៅពេល​គម្រោង​ដូច GE⊕-LPS បានបញ្ជាក់​អំពី​ប្រសិទ្ធភាព​នៃ​ដំណើរ​ការផលិត និង​ដំឡើង​ផ្កាយរណប​ថាមពលព្រះអាទិត្យ យើង​នឹង​អាច​បង្កើន​វិសាលភាព​ក្នុង​ការផលិត​ផ្កាយរណប​ថាមពលព្រះអាទិត្យ​ពី​វត្ថុ​ធាតុ​ដែលមាន​នៅលើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ ដើម្បី​ផ្គត់ផ្គង់​ដល់​ភពផែនដី» Sanjay Vijendran ប្រធាន​គម្រោង​ស្រាវជ្រាវ​ថាមពលព្រះអាទិត្យ​ក្នុង​ទី​អវកាស SOLARIS របស់​អង្គការ ESA ឱ្យដឹង​ដូច្នេះ៕