ព្រះអាទិត្យ - La Reine Media

អាចម៍ផ្កាយធ្លាក់ និងផ្ទុះឆេះភ្លឺពេញផ្ទៃមេឃនៅអូស្ត្រាលី

May 22, 2023 by សឿន សំណាង

កាលពីយប់ថ្ងៃទី 20 ឧសភា ផ្ទៃមេឃនៅពេលរាត្រីក្នុងរដ្ឋ Queensland ភាគខាងជើងប្រទេសអូស្ត្រាលី បែរជាភ្លឺចាំងភ្នែក នៅពេលអាចម៍ផ្កាយមួយដុំហោះកាត់បរិយាកាស ធ្លាក់ទៅលើផែនដី បង្កជាសំឡេងផ្ទុះដ៏ខ្លាំង។ រូបភាពដែលថតបានដោយកាមេរ៉ាតាំងពីទីក្រុង Cairns នៅតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងកើត រហូតដល់ Normanton នៅឈូងសមុទ្រ Carpentaria បង្ហាញថា ដុំភ្លើងមួយដុំធំ ធ្លាក់ក្នុងល្បឿនយ៉ាងលឿនចុះមកកាន់ផែនដី ហើយមានពន្លឺមួយខ្សែពណ៌បៃតង ពណ៌ខៀវ និងលឿងលេចចេញតាមពីក្រោយ។ ហេតុការណ៍នេះកើតឡើងនៅវេលាម៉ោង 09:22 យប់ ថ្ងៃទី 20 ឧសភា ឆ្នាំ 2023 (ពេលវេលាក្នុងស្រុក)។ ប្រជាជននៅទីរួមស្រុក Croydon ដែលមានចម្ងាយពី Cairns ប្រហែល 500 គីឡូម៉ែត្រទៅទិសខាងលិច ក៏បានឮសំឡេងផ្ទុះ។ អាចម៍ផ្កាយខាងលើនេះប្រហែលជាមានទំហំពី 0.5 ដល់ 1 ម៉ែត្រ តូចជាងអាចម៍ផ្កាយទំហំមធ្យម និងផ្លាស់ទីក្នុងល្បឿន 150,000 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។ នេះបើតាមបណ្ឌិត Brad Tucker មកពីសាកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី។ អាចម៍ផ្កាយធ្លាក់ និងផ្ទុះឆេះនៅ … Read more

សីតុណ្ហភាពទូទាំងសកលលោកនឹងរុញកម្ដៅផែនដីឡើងខ្ពស់ខ្លាំងមិនធ្លាប់មាន

May 18, 2023 by សឿន សំណាង

អង្គការឧតុនិយមពិភពលោកបានព្រមានថា El Nino ក្ដៅ ដែលកើនឡើងក្នុងប៉ុន្មានខែខាងមុខ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដែលកើតឡើងដោយសារមនុស្ស នឹងជំរុញសីតុណ្ហភាពឱ្យកើនឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់មិនធ្លាប់បានជួបពីមុនមក ហើយឡើងដល់កំណត់ត្រាថ្មីក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំទៀត។ កំណើនសីតុណ្ហភាពទូទាំងពិភពលោកអាចនឹងឡើងផុតពី 1.5 អង្សាសេ ដែលបានកំណត់នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ក្នុងប្រាំឆ្នាំខាងមុខ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN)។ អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក (WMO) របស់ UN បានព្រមានដូច្នេះនៅក្នុងការវាយតម្លៃប្រចាំឆ្នាំលើកចុងក្រោយបង្អស់។ WMO បានឱ្យដឹងថា លទ្ធភាពដែលសីតុណ្ហភាពលើផ្ទៃផែនដីនឹងកើនឡើងប្រចាំឆ្នាំខ្ពស់ជាង 1.5 អង្សាសេ ធៀបនឹងសម័យមុនឧស្សាហកម្ម គឺមានរហូតដល់ 66%។ ការកើនឡើងកម្ដៅនេះនឹងក្លាយជាកំណត់ត្រាមិនធ្លាប់មានពីមុននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្រមានថា កម្ដៅប្រចាំឆ្នាំដែលកើនជាង 1.5 អង្សាសេ នឹងធ្វើឱ្យពិភពលោកប្រឈមនឹងហានិភ័យធំៗ អាចបង្កឱ្យមានបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុដែលមិនអាចប្រសើរឡើងវិញបាន មានដូចជា ហេតុការណ៍បាក់ផ្ទាំងទឹកកកនៅ Greenland និងនៅអង់តាទិកខាងលិច, កម្ដៅព្រះអាទិត្យមានកម្រិតខ្ពស់ខ្លាំង គ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរ បញ្ហាខ្វះទឹក និងអាកាសធាតុអាក្រក់ខ្លាំងក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំនៅលើពិភពលោក។ ប្រទេស និងដែនដីប្រហែល 200 បានសន្យាកាត់បន្ថយកំណើននៃសីតុណ្ហភាពសកល 1.5 អង្សាសេ ឬទាបជាងនេះ ទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស កាលពីឆ្នាំ 2015។ បច្ចប្បន្ន ដែនកំណត់នោះអាចនឹងត្រូវឆ្លងផុតជាលើកដំបូង … Read more

James Webb រកឃើញទឹកនៅជុំវិញផ្កាយដុះកន្ទុយ 238P/Read

May 18, 2023 by សឿន សំណាង

តេឡេស្កុបអវកាស James Webb សង្កេតឃើញចំហាយទឹកនៅជុំវិញផ្កាយដុះកន្ទុយមួយដួងដ៏កម្រ ស្ថិតនៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចន្លោះភពអង្គារ និងភពព្រហស្បតិ៍។ ការរកឃើញថ្មីនេះគឺជាការរីកចម្រើនមួយជំហានទៀតនៅក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្ត្ររបស់តេឡេស្កុបអវកាស James Webb ដែលជាលើកដំបូង ឧស្ម័ន ក្នុងករណីនេះគឺចំហាយទឹក ត្រូវបានរកឃើញស្ថិតនៅជុំវិញផ្កាយដុះកន្ទុយ 238P/Read។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 16 ឧសភា របស់ទំព័រ Space។ ប្រការនេះពិតជាមានសារសំខាន់ ព្រោះវាបង្ហាញថា ទឹកនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យកាលពីយុគសម័យដំបូង អាចត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងទម្រង់ទឹកកកនៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចម្បងជាងគេ។ «កន្លងមក យើងបានឃើញបណ្ដាវត្ថុនៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចម្បងគេ ពេញលក្ខណៈជាផ្កាយដុះកន្ទុយ ប៉ុន្តែ ដោយមានទិន្នន័យវិសាលគមសុក្រឹតនេះពី JWST ទើបយើងអាចប្រាកដថា ទឹកកកកំពុងបង្កើតបាតុភូតនោះ» អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ Michael Kelley ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវនៃគម្រោងនេះ នៅសាកលវិទ្យាល័យ Maryland បានឱ្យដឹងដូច្នេះ។ ការរកឃើញថ្មីនេះត្រូវបានចុះផ្សាយលើទស្សនាវដ្ដី Nature។ ការរកឃើញចំហាយទឹកនៅជុំវិញ 238P/Read ជួយពង្រឹងទ្រឹស្ដីដែលថា ទឹកត្រូវបានផ្កាយដុះកន្ទុយនាំពីទីអវកាសមកកាន់ផែនដី។ ប៉ុន្តែ ការស្រាវជ្រាវក៏បង្ហាញថា 238P/Read មិនមានឧស្ម័ន CO2 ផងដែរ។ នៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចម្បងរបស់ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ភាគច្រើនគឺជាដុំថ្ម។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីនេះ ជួនកាលក៏មានវត្ថុដូចផ្កាយដុះកន្ទុយ … Read more

ភពសៅរ៍ដណ្ដើមបានតំណែង «ស្ដេចគ្រប់គ្រងព្រះចន្ទ» នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ

May 13, 2023 by សឿន សំណាង

ដោយមានព្រះចន្ទចំនួន 62 ដួង ត្រូវបានរកឃើញ ភពសៅរ៍ (Saturn) បានយកឈ្នះលើភពព្រហស្បតិ៍ជាថ្មី និងក្លាយជាភពដែលមានព្រះចន្ទច្រើនជាងគេនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ នៅមុនពេលនៃការរកឃើញថ្មី ភពសៅរ៍មានព្រះចន្ទចំនួន 83 ដួង ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសហព័ន្ធតារាសាស្ត្រអន្តរជាតិ (IAU)។ បច្ចុប្បន្ន តួលេខនេះបានកើនឡើងដល់ 145 ដួង នេះបើតាម Space ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 12 ឧសភា 2023។ ប្រការនេះបាននាំឱ្យភពសៅរ៍ក្លាយជាភពដំបូងគេដែលមានព្រះចន្ទជាង 100 ដួង។ ព្រះចន្ទថ្មីទាំងនេះរបស់ភពសៅរ៍ ត្រូវបានរកឃើញដោយក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដែលដឹកនាំដោយបណ្ឌិត Edward Ashton មកពីវិទ្យាស្ថានតារា-រូបវិទ្យា Academia Sinica ដោយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យពីតេឡេស្កុបរបស់កាណាដា-បារាំង-ហាវ៉ៃ (CFHT) នៅលើកោះ Hawaii ដែលប្រមូលបានតាំងពីឆ្នាំ 2019 ដល់ 2021។ ទិន្ន័យនេះជួយឱ្យពួកគេរកឃើញព្រះចន្ទថ្មីៗមានអង្កត់ផ្ចិតចាប់ពី 2.5 គីឡូម៉ែត្រ ដែលវិលជុំវិញភពសៅរ៍។ កាលពីខែកុម្ភៈ 2023 ភពព្រហស្បតិ៍បានយកឈ្នះលើភពសៅរ៍ស្ដីពីភពដែលមានព្រះចន្ទច្រើនជាងគេ នៅពេលព្រះចន្ទថ្មីចំនួន 12 របស់ភពនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ ជួយឱ្យចំនួនព្រះចន្ទរបស់ភពព្រហស្បតិ៍កើនដល់ 92 ដួង។ … Read more

អាចម៍ផ្កាយប្រវែង 200 ម៉ែត្រ កំពុងហោះសំដៅមកកាន់ផែនដី

May 10, 2023May 10, 2023 by សឿន សំណាង

ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាម៉េរិក (ណាសា) កំពុងតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើអាចម៍ផ្កាយខ្នាតធំមួយដែលនឹងហោះមកជិតផែនដីនៅចុងខែឧសភានេះ ក្នុងល្បឿន 25,750 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។ អាចម៍ផ្កាយដែលកំពុងហោះមកកាន់ផែនដី និងមានឈ្មោះថា 2023 CL3 នេះ មានទទឹងប្រហែល 200 ម៉ែត្រ។ ណាសាបានដាក់អាចម៍ផ្កាយនេះទៅក្នុងក្រុម «ក្បែរផែនដី» ដែលត្រូវការតាមដានស្រាវជ្រាវបន្ត។ 2023 CL3 មានទំហំធំជាងពីរដងធៀបនឹងរូបសំណាកសេរីភាព Statue of Liberty (កម្ពស់សរុបប្រហែល 93 ម៉ែត្រ)។ អាចម៍ផ្កាយនេះអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ បើសិនធ្លាក់មកលើផែនដី។ តាមការព្យាករ អាចម៍ផ្កាយនេះនឹងហោះកាត់មុខផែនដីនៅថ្ងៃទី 24 ឧសភា ក្នុងគម្លាត 7.2 លានគីឡូម៉ែត្រ។ គម្លាតពីផែនដីទៅឋានព្រះចន្ទគឺ 384,400 គីឡូម៉ែត្រ។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រគណនាឃើញថា អាចម៍ផ្កាយនេះនឹងហោះកាត់មុខផែនដីដោយសុវត្ថិភាពក្នុងល្បឿនជាង 25,750 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។ ណាសាបានរកឃើញថា បច្ចុប្បន្នមានអាចម៍ផ្កាយប្រហែល 1,113,527 ដុំ នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ ពួកវាគោចរជុំវិញព្រះអាទិត្យ និងប្រមូលផ្ដុំត្រង់តំបន់ខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយដែលនៅចន្លោះភពអង្គារ និងភពព្រហស្បតិ៍៕

អត្តពលិកកម្ពុជា «ហោះ» ទៅលើអាកាស អុជព្រះអគ្គិជ័យស៊ីហ្គេមលើកទី 32 បញ្ជាក់ថា ព្រឹត្តិការណ៍កីឡាចាប់ផ្ដើមជាផ្លូវការ

May 9, 2023May 6, 2023 by សឿន សំណាង

ទិដ្ឋភាព «ហោះឡើង» ទៅអុជព្រះអគ្គិជ័យកីឡាស៊ីហ្គេម របស់កីឡាការិនីតៃក្វាន់ដូ ស៊ន សៀវម៉ី បានបិទបញ្ចប់ពិធីសម្ពោធបើកព្រឹត្តិការណ៍ប្រកួតកីឡាអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (ស៊ីហ្គេម) លើកទី 32 កាលពីយប់ថ្ងៃទី 05 ឧសភា នៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិមរតកតេជោ។ ប៉ុន្មានសប្ដាហ៍មុននោះ ព្រះអគ្គិជ័យកីឡា (ភ្លើងគប់) ស៊ីហ្គេម ត្រូវបានយកអណ្ដាតភ្លើងពីពន្លឺព្រះអាទិត្យនៅប្រាសាទអង្គរវត្ត។ នៅឯទីលានបាល់ទាត់ក្នុងពហុកីឡដ្ឋានជាតិមរតកតេជោ ពេលទទួលបានព្រះអគ្គិជ័យកីឡាពីប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កំពូលកីឡាការិនីជូជិតស៊ូ (Jujutsu) របស់ កម្ពុជា កញ្ញា ខាន់ ជេសា (Jessa Khan) ក៏កាន់រត់ចុះទៅលើឆាក ហើយប្រគល់ជូនជើងឯកកីឡាការិនីប៉េតង់ពិភពលោក កែ ឡេង។ បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់ដៃរបស់អត្តពលិកឆ្នើមជាច្រើនរូបរបស់កម្ពុជា ព្រះអគ្គិជ័យកីឡាក៏បានទៅដល់ដៃ សន សៀវម៉ី ដើម្បីឱ្យកំពូលកីឡាការិនីតៃក្វាន់ដូរូបនេះ ធ្វើសកម្មភាពចុងក្រោយនៃការអុជព្រះអគ្គិជ័យកីឡា។ សន សៀវម៉ី អាយុ 27 ឆ្នាំ មានកម្ពស់ 1.83 ម៉ែត្រ គឺជានិមិត្តរូបនៃជោគជ័យរបស់វិស័យកីឡាកម្ពុជា។ សៀវម៉ី ធ្លាប់ដណ្ដើមបានមេដាយមាសបីគ្រឿងនៅស៊ីហ្គេមឆ្នាំ 2013, 2017, 2019 ហើយក៏ជាអត្តពលិកកម្ពុជាដំបូងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលដណ្ដើមបានមេដាយមាសនៅព្រឹត្តិការណ៍កីឡាអាស៊ី … Read more

ចន្ទ្រគ្រាសនៅយប់ថ្ងៃទី 05 ឧសភានេះ នឹងងាយស្រួលគយគន់សម្រាប់កម្ពុជាទាំងមូល

May 9, 2023May 5, 2023 by សឿន សំណាង

នៅយប់នេះ ដែនដីកម្ពុជាទាំងមូលនឹងស្ថិតក្នុងតំបន់ដែលអាចមើលឃើញទាំងស្រុងនូវបាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទ ដែលអូបន្លាយពេលជាងពីរម៉ោង ធ្វើឱ្យព្រះចន្ទប្រែជាងងឹតជាងមុន ប៉ុន្តែមិនមានពណ៌ក្រហមខ្លាំង។ ចន្ទ្រគ្រាសពាក់កណ្ដាលវង់នឹងកើតឡើងនៅវេលាម៉ោង 22 និង 15 នាទីយប់នៃថ្ងៃទី 05 ឧសភា (ម៉ោងនៅកម្ពុជា)។ ប្រជាជនស្ទើរតែទាំងអស់ដែលរស់នៅក្នុងតំបន់នានារបស់ទ្វីបអាស៊ី អឺរ៉ុប អង់តាក់ទិក រុស្ស៊ី អូសេអានី អាហ្វ្រិកខាងកើត និងអាហ្វ្រិកកណ្ដាល សុទ្ធតែអាចគយគន់បាតុភូតនេះ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រឱ្យដឹងថា ខុសពីចន្ទ្រគ្រាសទាំងស្រុង ឬមួយចំណិត ចន្ទ្រគ្រាសពាក់កណ្ដាលវង់ ឬពាក់កណ្ដាលងងឹតមិនប្រែពណ៌ជាក្រហមខ្លាំង និងងងឹតនោះទេ តែវាគ្រាន់តែមានពណ៌ក្រហមស្រាល និងងងឹតជាងបន្តិចបើធៀបនឹងចន្ទពេញវង់ធម្មតា។ បាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទលើកនេះនឹងមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់ការទស្សនារបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ព្រោះថា វានឹងកើតឡើងនៅជិតពាក់កណ្ដាលយប់ ពេលដែលព្រះចន្ទរះឡើងខ្ពស់។ ដូចទៅនឹងប្រភេទនៃបាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទដទៃ ចន្ទគ្រាសមួយចំហៀងកើតឡើងដោយសារផែនដីគោចរឆ្លងកាត់តំបន់ចន្លោះរវាងព្រះចន្ទ និងព្រះអាទិត្យ។ ប្រការនេះធ្វើឱ្យពន្លឺដែលព្រះអាទិត្យជះទៅលើព្រះចន្ទត្រូវបាំងបិទដោយផែនដី គ្រាដែលស្រមោលរបស់ផែនដីជះទៅលើព្រះចន្ទ ហើយជាលទ្ធផល ព្រះចន្ទត្រូវងងឹតមួយផ្នែក មួយចំហៀង ឬងងឹតទាំងស្រុងទៅតាមទីតាំងរបស់ផែនដី ព្រះចន្ទ និងព្រះអាទិត្យ៕

ការប្រៀបធៀបទំហំរបស់ប្រហោងខ្មៅ (Black Hole) ខ្នាតយក្សនៅក្នុងចក្រវាលដែលមនុស្សបានរកឃើញ

May 9, 2023May 3, 2023 by សឿន សំណាង

ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាម៉េរិក (ណាសា-NASA) កាលពីថ្ងៃទី 02 ឧសភា បានចែករំលែកវីដេអូមួយស្ដីពីបណ្ដាប្រហោងខ្មៅខ្នាតយក្សដែលមានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យចាប់ពី 100,000 ដងដល់ 66 ពាន់លានដង។ ព្រះអាទិត្យគឺជាវត្ថុតែមួយគត់នៅក្នុងទិដ្ឋភាពដំបូង ហើយវាតូចទៅៗនៅពេលកាមេរ៉ាថយក្រោយឆ្ងាយទៅៗ។ ប្រហោងខ្មៅធំជាងម៉ាសព្រះអាទិត្យ 100,000 ដង ស្ថិតក្នុងកាឡាក់ស៊ី J1601 មានស្រមោលកណ្ដាលតូចជាងព្រះអាទិត្យ។ ស៊ុមទិដ្ឋភាពបន្តគឺជាគន្លងគោចររបស់ភពពុធ (Mercury)។ ប្រហោងខ្មៅនៅកណ្ដាលកាឡាក់ស៊ី Circinus មានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យមួយលានដង។ បន្ទាប់មកគឺជាគន្លងគោចររបស់ផែនដី។ ប្រហោងខ្មៅនៅកណ្ដាលកាឡាក់ស៊ី M32 ដែលជាកាឡាក់ស៊ីរណបរបស់កាឡាក់ស៊ី Andromeda មានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យពីរលានដង។ ប្រហោងខ្មៅ Sagittarius A* នៅកណ្ដាលកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ មានម៉ាសធំជាងបួនលានដង ធៀបនឹងម៉ាសព្រះអាទិត្យ។ កាឡាក់ស៊ី NGC 7727 មានប្រហោងខ្មៅធំៗចំនួនពីរ ក្នុងនោះ ប្រហោងខ្មៅតូចជាងគេមានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យ 6 លានដង។ វីដេអូបង្ហាញពីទំហំរបស់ប្រហោងខ្មៅ (Black Hole) ខ្នាតយក្សនៅក្នុងចក្រវាលដែលមនុស្សបានរកឃើញ តមកទៀត យើងហោះឆ្លងកាត់គន្លងគោចររបស់ភពព្រហស្បតិ៍ (Jupiter), ភពណេបទូន (Neptune) និងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយ (Kuiper)។ បន្ទាប់មកគឺជាប្រហោងខ្មៅដែលធំជាងគេរបស់ … Read more

បាតុភូត «រាហូចាប់ចន្ទ» ដំបូងគេក្នុងឆ្នាំនេះ ជិតកើតឡើងហើយ

May 9, 2023May 2, 2023 by សឿន សំណាង

ព្រះចន្ទនឹងគោចរចូលក្នុងតំបន់ងងឹតខាងក្រោយរបស់ផែនដីនៅថ្ងៃទី 05 ឧសភា ធ្វើឱ្យព្រះចន្ទអ័ព្ទរស្មីជាងមុន បង្កើតបានជាបាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទ្រ (ចន្ទគ្រាស) មួយចំហៀង។ បាតុភូតចន្ទគ្រាសនេះនឹងចាប់ផ្ដើមពីម៉ោង 22 និង 15 នាទី នៃថ្ងៃទី 05 ឧសភា (នៅកម្ពុជា) ហើយអាចមើលឃើញពីគ្រប់ទិសដែលមានព្រះចន្ទស្ថិតនៅឯនាយជើងមេឃ រួមមានទ្វីបអង់តាក់ទិក ទ្វីបអាស៊ី រុស្ស៊ី ទ្វីបអូសេអានី តំបន់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងអាហ្វ្រិកកណ្ដាល។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះនឹងឈានដល់ចំណុចកំពូលនៅម៉ោង 00 និង 24 នាទី ថ្ងៃទី 06 ឧសភា ហើយបញ្ចប់នៅម៉ោង 02 និង 32 នាទីក្នុងថ្ងៃដដែល នៅពេលព្រះចន្ទគោចរចេញផុតពីស្រមោលផែនដី។ ដូចទៅនឹងប្រភេទនៃបាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទដទៃ ចន្ទគ្រាសមួយចំហៀងកើតឡើងដោយសារផែនដីគោចរឆ្លងកាត់តំបន់ចន្លោះរវាងព្រះចន្ទ និងព្រះអាទិត្យ។ ប្រការនេះធ្វើឱ្យពន្លឺដែលព្រះអាទិត្យជះទៅលើព្រះចន្ទត្រូវបាំងបិទដោយផែនដី គ្រាដែលស្រមោលរបស់ផែនដីជះទៅលើព្រះចន្ទ ហើយជាលទ្ធផល ព្រះចន្ទត្រូវងងឹតមួយផ្នែក មួយចំហៀង ឬងងឹតទាំងស្រុងទៅតាមទីតាំងរបស់ផែនដី ព្រះចន្ទ និងព្រះអាទិត្យ។

កសិដ្ឋានក្រោមទឹកសមុទ្រដំបូងគេបង្អស់លើពិភពលោក ប្រើបច្ចេកវិទ្យាទំនើប

May 9, 2023May 2, 2023 by សឿន សំណាង

កសិដ្ឋាននៅក្រោមទឹកសមុទ្ររបស់អ៊ីតាលី ផលិតបន្លែ មើមស្អាតនៅក្នុងប្រព័ន្ធដែលមានរាងដូចផ្សិតដែលគេហៅថាជីវមណ្ឌល ត្រូវបានបណ្ដែតខាងលើបាតសមុទ្រ។ កសិដ្ឋាន Nemo គឺជាប្រព័ន្ធដាំរុក្ខជាតិខាងក្រោមទឹកសមុទ្រដំបូងគេលើពិភពលោក។ ស្ថិតនៅក្រោមសមុទ្រ Noli ប្រទេសអ៊ីតាលី ភាគនិរតី Genoa កសិដ្ឋាននេះរួមមានបណ្ដាញផ្ទះកញ្ចក់រាងពាក់កណ្ដាលមូលបោះយុថ្កាអណ្ដែតក្នុងទឹកសមុទ្រ។ «ភារកិច្ចរបស់បច្ចេកវិទ្យានេះគឺការផ្លាស់ប្ដូរកសិកម្ម បង្កើនសមត្ថភាពផលិតស្បៀងអាហារនៅតាមតំបន់ឆ្នេរសមុទ្ររបស់ផែនដី ទៅតាមវិធីស្ថិរភាព និងមិនប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន» សហស្ថាបនិក Luca Gamberini ឱ្យដឹងដូច្នេះ។ Sergio Gamberini ដែលជាឪពុករបស់ Gamberini និងជាសហស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុន Ocean Reef Group ឱ្យដឹងថា គំនិតដែលនាំឱ្យមានកសិដ្ឋាននេះឡើងគឺដើម្បីបូកផ្សំចំណង់ចំណូលចិត្តចំនួនពីរគឺការមុជទឹក និងការធ្វើចំការ។ ឆ្នាំ 2012 គម្រោងត្រូវបានចាប់ផ្ដើមដោយការដាំជីរនាងល័ក្ខ (basil) នៅក្នុងបាឡុងខ្យល់ក្រោមទឹក។ ដប់ឆ្នាំក្រោយមក ចំការ Nemo កំពុងតែរីកចម្រើន នេះបើតាម CNN។ កសិដ្ឋាន Nemo ប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសអ៊ីដ្រូប៉ូនិច ដែលប្រើសារជាតិបំប៉នក្នុងទឹកជំនួសដី និងប្រើពន្លឺពីអំពូលភ្លើងជំនួសពន្លឺពីព្រះអាទិត្យនៅពេលចាំបាច់។ គ្រប់យ៉ាងត្រូវបានតាមដានពីកន្លែងគ្រប់គ្រងនៅលើដី។ ដល់ពេលត្រូវប្រមូលផល អ្នកមុជទឹកនឹងហែលទៅកាត់បន្លែ ដាក់ចូលក្នុងថង់ និងនាំឡើងមកលើគោក។ ដោយសារតែផ្ទះកញ្ចក់ទាំងនេះមានរូបរាងតូចមិនអាចដាំរុក្ខជាតិធំៗ ប៉ុន្តែក៏អាចដាំបន្លែ … Read more

រកឃើញដីកម្រនៅលើភពក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ដែលមានកម្ដៅបួនពាន់អង្សាសេ

May 9, 2023April 29, 2023 by សឿន សំណាង

ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញសារធាតុ terbium ជាលើកដំបូងនៅក្នុងបរិយាកាសរបស់ KELT-9b ដែលជាភពមួយក្នុងចំណោមភពក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យដែលក្ដៅបំផុតធ្លាប់ត្រូវបានកត់ត្រានាពេលកន្លង។ KELT-9b មានសីតុណ្ហភាពជាមធ្យម 4,000 អង្សាសេ វិលជុំវិញផ្កាយមេ KELT-9 ដែលមានចម្ងាយពីផែនដីប្រហែល 670 ឆ្នាំពន្លឺ (មួយឆ្នាំពន្លឺស្មើនឹង 9.46 ទ្រីលានគីឡូម៉ែត្រ)។ ភពនេះតែងតែជាទីចាប់អារម្មណ៍របស់អ្នកតារាសាស្ត្រចាប់តាំងពីត្រូវបានរកឃើញកាលពីឆ្នាំ 2016។ លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវថ្មីដែលបានប្រកាសលើទស្សនាវដ្ដី Astronomy and Astrophysics បានឱ្យដឹងថា ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញលោហធាតុ terbium ដែលជាដីកម្រ នៅក្នុងបរិយាកាសរបស់ KELT-9b។ Terbium ត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស៊ុយអែត Carl Gustaf Mosander រកឃើញជាលើកដំបូងក្នុងអណ្ដូងរ៉ែ Ytterby នៅប្រជុំកោះ Stockholm កាលពីឆ្នាំ 1843។ សារធាតុ terbium គឺជាដីដ៏កម្រ ក្នុងនោះ 99% នៃការផលិត terbium របស់ពិភពលោក គឺធ្វើឡើងនៅ Bayan Obo ដែលជាតំបន់ទាញយករ៉ែក្នុងដែនដីម៉ុងហ្កោលីខាងក្នុងរបស់ប្រទេសចិន។ ភព KELT-9b វិលជុំវិញផ្កាយមេ … Read more

ចំណុចខ្មៅ (Umbra) ប៉ុនផែនដី បង្ហាញខ្លួននៅលើផ្ទៃរបស់ព្រះអាទិត្យ

March 4, 2022March 4, 2022 by សឿន សំណាង

តេឡេស្កុបស្រាវជ្រាវព្រះអាទិត្យធំបំផុតក្នុងពិភពលោក ថតបានចំណុចខ្មៅដ៏មហិមាដែលបង្ហាញខ្លួននៅលើព្រះអាទិត្យកាលពីចុងខែកុម្ភៈ។ កែវយឹតព្រះអាទិត្យ Daniel K. Inouye នៅ Hawaii អាចប្រមូលទិន្នន័យវិទ្យាសាស្ត្រដ៏មានតម្លៃស្ដីពីព្រះអាទិត្យ ដោយមិនបាច់ហោះទៅកាន់ទីអវកាស។ ស្ថានីយជាតិសង្កេតព្រះអាទិត្យ (NSO) កាលពីថ្ងៃទី ១ មីនា បានចែករំលែកលើបណ្ដាញសង្គមនូវរូបថតស្ដីពីចំណុចខ្មៅលើព្រះអាទិត្យដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ ដែលថតបានដោយកែវយឹត Daniel K. Inouye។ អង្កត់ផ្ចិតនៃតំបន់ងងឹតរបស់ចំណុចខ្មៅលើព្រះអាទិត្យ (humbra) ជិតស្មើនឹងអង្កត់ផ្ចិតរបស់ផែនដី នេះបើតាមការឱ្យដឹងរបស់ NSO។ Daniel K. Inouye ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយប្រើប្រាស់ទុនពីមូលនិធិវិទ្យាសាស្ត្រជាតិអាម៉េរិក (USNSF)។ ឧបករណ៍នេះ បានចាប់ផ្ដើមដំណើរការដំបូងកាលពីខែកុម្ភៈ ២០២២។ នេះគឺជាតេឡេស្កុបស្រាវជ្រាវព្រះអាទិត្យធំបំផុតក្នុងពិភពលោក។ វាត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីថតបានរូបភាពច្បាស់កម្រិតខ្ពស់អំពីព្រះអាទិត្យ ជាមួយនឹងភាពលម្អិតមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។ កែវយឹត Daniel K. Inouye អាចថតរូបភាពដែលមានអង្កត់ផ្ចិតត្រឹមតែ ២០ គីឡូម៉ែត្រ។ វានឹងជួយក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ស្រាវជ្រាវ និងព្យាករអំពីបាតុភូតនានារបស់ព្រះអាទិត្យដែលអាចជះផលប៉ះពាល់ដល់ផែនដី។