Tag: ដី

  • ចម្លែក! នារី​ក្នុង​កុលសម្ព័ន្ធ​ស្បែ​កស​ស្រស់​ស្អាត​នៅ​ប្រទេស​ចិន មិន​រៀបការ​ជាមួយ​ជនជាតិ​ដទៃ តើ​ហេតុអ្វី?

    ចម្លែក! នារី​ក្នុង​កុលសម្ព័ន្ធ​ស្បែ​កស​ស្រស់​ស្អាត​នៅ​ប្រទេស​ចិន មិន​រៀបការ​ជាមួយ​ជនជាតិ​ដទៃ តើ​ហេតុអ្វី?

    នៅពេល​និយាយ​ដល់​ជនជាតិ​ស្បែ​កស យើង​តែ​នឹកឃើញ​ដល់​ជនជាតិ​អាម៉េរិក ឬ​អឺរ៉ុប។ល។ ប៉ុន្តែ រឿង​ដែល​ចម្លែក​គឺថា នៅ​ប្រទេស​ចិន ជា​ដែនដី​មួយ​ក្នុង​​ទ្វីបអាស៊ី​បែរជា​មាន​កុលសម្ព័ន្ធ​ស្បែ​កស​មួយ​ដែល​បង្ហាញ​វត្តមាន​រាប់ពាន់​ឆ្នាំ​មកហើយ។ នារីៗនៅក្នុង​កុលសម្ព័ន្ធ​នេះ មាន​សម្រស់​ស្រស់ស្អាត​ជាង​ជនជាតិ​ដទៃ​មួយ​ចំនួន​។

    ជនជាតិ​ស្បែ​កស​ខាងលើនេះ​មានឈ្មោះ​ថា Tajik រស់​នៅលើ​ជួរ​ភ្នំ Pamirs ជាទី​ដែល​ត្រូវបាន​ចាត់ទុកថាជាដំបូលផ្ទះ​ពិភពលោក។ យោងតាម​ស្ថិតិ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ចិន ជនជាតិ Tajik នេះ ​មាន​​ប្រហែល​ជាង 50,000 នាក់​ប៉ុណ្ណោះ។

    ក្រៅ​ពីលើ​ភ្នំ Pamirs ជនជាតិ Tajik ក៏​រស់នៅ​ប្រមូល​ផ្ដុំគ្នា​នៅ​ស្រុក​ស្វយ័ត​ជនជាតិ Tajik Tashkurgan, Kashgar (ឬ Kashi), តំបន់​ស្វយ័ត Xinjiang។

    ជនជាតិ Tajik បរិភោគ​គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ​ច្រើន​ប្រភេទ រួម​នឹង​សាច់​អាំង នំ​ផេ​ន​ខេ​ក និង​ផលិតផល​ធ្វើ​ពី​ទឹកដោះគោ បន្លែ។ល។ ហើយ​ពួកគេ​ក៏​ចូលចិត្ត​ផឹក​តែ​ផងដែរ។

    សម្រស់​របស់​ជនជាតិ​ស្បែ​កស Tajik នៅ​ប្រទេស​ចិន មាន​ចំណុច​ពិសេស​របស់​ជនជាតិ​អឺរ៉ុប ដោយមាន​ថ្កាស​ខ្ពស់ ស្បែក​ពណ៌​អូ​លីវ (លឿង​ច្រើនជាង​ក្រហម) ភ្នែក​ធំ ក្រហូង​ភ្នែក​ជ្រៅ និង​ក្ដោង​ច្រមុះ​ដ៏​ទាក់ទាញ។

    អំពី​ទំនៀមទម្លាប់​ក្នុង​គ្រួសារ​ជនជាតិ Tajik

    ឪពុកម្ដាយចាស់ៗមាន​ទំនោរ​លើកស្ទួយ​កូនប្រុស​ជាង​កូនស្រី។ ដូច្នេះ ដើម្បី​អាចបន្ត​វត្តមាន និង​រីកចម្រើន នារី​ជនជាតិ Tajik ត្រូវឆ្លង​កាត់​ឧបសគ្គ និង​​សម្ពាធយ៉ាង​ច្រើន។

    នារី​ជនជាតិ​ស្បែ​កស Tajik មាន​សម្រស់​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ជនជាតិ​អឺរ៉ុប ដូច្នេះ​ពួកគេ​តែង​ទទួលបាន​ចំណាប់អារម្មណ៍​ច្រើន​ពី​សាធារណជន។ ក៏ប៉ុន្តែ ជនជាតិ​នេះ​​មានច្បាប់​បុរាណ​ដែល​មិនបាន​ចារ​លើ​ក្រដាស​មួយ​ដ៏​សំខាន់ សម្រាប់​ការ​អនុវត្ត​ចំពោះ​នារី​ភេទ នោះ​គឺ​កូនក្រមុំ​ជនជាតិ​នេះ​មិន​ត្រូវបាន​អនុញ្ញាតឱ្យ​រៀបការ​នឹង​ជនជាតិ​ដទៃ។

    មូលហេតុ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​មាន​ច្បាប់​បុរាណ​ខាងលើ​ នោះ​គឺ​ថា ជនជាតិ Tajik ចង់​រក្សា​ឈាមជ័រ ពូជសាសន៍​របស់​ខ្លួន​​ឱ្យនៅ «បរិសុទ្ធ» ដោយ​មិន​ត្រូវបាន​លាយឡំ​នឹង​ពូជសាសន៍​ដទៃ៕

  • យានចុះចត Luna-25 របស់​រុស្ស៊ី ហោះចូល​ដល់​គន្លង​តារាវិថី​ព្រះចន្ទដោយ​ជោគ​ជ័យ​

    យានចុះចត Luna-25 របស់​រុស្ស៊ី ហោះចូល​ដល់​គន្លង​តារាវិថី​ព្រះចន្ទដោយ​ជោគ​ជ័យ​

    កាល​ពី​ថ្ងៃទី 16 សីហា ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​រុស្ស៊ី Roscosmos ប្រកាស​ថា យាន​ចុះ​ចត​ Luna-25 របស់​ប្រទេស​នេះ​ត្រូវ​បាន​នាំ​ឡើង​ទៅ​ដល់​គន្លង​តារាវិថី​របស់​ព្រះចន្ទ​​ដោយ​ជោគ​ជ័យ​។

    អ្នក​នាំពាក្យ​របស់​ Roscosmos និយាយ​ថា «ជា​លើកដំបូង​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​បច្ចុប្បន្ន​របស់​រុស្ស៊ី យាន​អវកាស​ស្វ័យប្រវត្ត​មួយ​​គ្រឿង​ត្រូវ​បាន​នាំ​ឡើង​ទៅ​ដល់​គន្លង​តារា​វិថី​របស់ព្រះ​ចន្ទ​នៅ​វេលាម៉ោង 12 និង 03 នាទី​ល្ងាច​​ ម៉ោង​នៅមូស្គូ (ម៉ោង 09 និង 30 នាទី​ GMT)»។

    អ្នក​នាំពាក្យ​ខាងលើ​បន្ថែម​ថា «ប្រព័ន្ធ​ទាំង​ឡាយ​របស់ Lunar-25 កំពុង​ដំណើរ​ការ​ល្អ​ ហើយ​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​នឹង​​យាននេះ​​មាន​ស្ថិរភាព»។ ម៉ាស៊ីន​ថត​ដែល​ត្រូវ​បាន​ដំឡើង​លើ​យាន​ បាន​ថត​រូប​ផែនដី និង​ព្រះចន្ទ​ពី​ចម្ងាយ​។

    ​រ៉ុក្កែត Soyuz 2.1b នាំ​យាន Lunar-25 ឡើង​ទៅ​កាន់​ទីអវកាស​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 11 សីហា 2023

    តាម​ផែនការ Lunar-25 នឹង​គោចរ​ជុំវិញ​ព្រះចន្ទ​លើ​កម្ពស់ 100 គីឡូម៉ែត្រ​ មុន​ពេល​ចុះចត​នៅ​ថ្ងៃទី 21 សីហា​ 2023 នៅ​ភាគ​ខាង​ជើង​នៃ​មាត់​ភ្នំ​ភ្លើង Boguslawsky ក្នុង​តំបន់​​ប៉ូល​ខាង​ត្បូង​របស់​ព្រះចន្ទ​។

    មុន​នោះ កាល​ពី​ថ្ងៃទី 11 សីហា 2023 យាន Luna-25 ត្រូវ​បាន​បាញ់​បង្ហោះ​ពីព្រលាន​យាន​អវកាស Vostochny ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​រ៉ុក្កែត Soyuz 2.1b។ យាន Luna-25 នឹង​ធ្វើ​ការ​ពិសោធ​វិទ្យាសាស្ត្រ​នៅ​ប៉ូល​ខាង​ត្បូងរបស់​ព្រះចន្ទ​ ទាក់​ទង​នឹង​ប្រភព​ទឹក រស្មី​ពី​ទី​អវកាស និង​វិទ្យុសកម្មអេឡិចត្រូម៉ាញ៉េទិច​លើ​​ឋាន​រណប​តែ​មួយ​គត់​នេះរបស់​ផែនដី​។

  • «រោងចក្រ» មួយ​របស់​ចក្រវាល ផលិត​លោហធាតុ​ធ្ងន់​ស្មើ​ផែនដី​មួយ​ពាន់​ដង

    «រោងចក្រ» មួយ​របស់​ចក្រវាល ផលិត​លោហធាតុ​ធ្ងន់​ស្មើ​ផែនដី​មួយ​ពាន់​ដង

    ករណី​ផ្ទុះ​មួយ​ដែល​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ 3​ ពាន់​​លាន​ឆ្នាំ​ពន្លឺ​ បង្កើត​ចេញ​លោហធាតុ​គ្រប់​ប្រភេទ​ដែល​មាន​ទម្ងន់​សរុប​​លើស​ពី​ភព ព្រះចន្ទ និង​អាចម៍​ផ្កាយ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ​បូក​បញ្ចូល​គ្នា​ទៅទៀត​។

    ឆ្នាំ​ 2021 ស្ថានីយ​សង្កេត​តារា Neil Gehrels បាន​រក​ឃើញ​ករណី​ច្របាច់​បញ្ចូល​គ្នា​រវាង​វត្ថុ​អវកាសក្រាស់ៗ​ចំនួន​​​ពីរ​​ដែល​ហៅ​ថា kilonova និង​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ឱ្យ​ថា GRB 211211A។ នេះ​គឺជា​ឧទាហរណ៍​ជិត​បំផុត​ស្ដី​ពី​ព្រឹត្តិការណ៍​តារា​សាស្ត្រ​កម្រ​ចួប​នេះ​ដែល​មនុស្ស​មិន​បាន​រក​ឃើញ​ជាមួយ​នឹង​រលក​ទំនាញ​។ GRB 211211A ប្លែក​ពី​គេ​ ដោយ​សារ​តែ​ពន្លឺ​ហ្គាម៉ា (GRB) ដែល​វា​បញ្ចេញ​ អូស​បន្លាយ​ពេល​មួយ​នាទី​។ កន្លង​មក ថេរវេលា​ដូច​គ្នា​នេះ​តែង​តែ​អម​ជាមួយ​នឹង GRB ពី​ហេតុ​ការណ៍​ផ្ទុះ​ផ្កាយ​នានា​​ដែល​ហៅ​ថាស៊ូពើណូវ៉ា​ ជំនួស​ឱ្យ​ការ​ច្របាច់​បញ្ចូល​គ្នា​រវាង​ផ្កាយ​នឺត្រុង។

    ទំព័រ IFL Science រាយការណ៍​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 15 សីហា​​ថា លទ្ធផល​នៃ​ការ​ស្រាវជ្រាវចំនួន​បួន​ត្រូវ​បាន​ប្រកាស​ដំណាល​គ្នា​លើ​ទស្សនាវដ្ដី Nature បរិយាយ​អំពី​ការ​រកឃើញ​ខាងលើ និង​ដំណើរ​ការ​ដែល​អាច​បង្កើត​បាន​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​បែប​នេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វី​ដែល​គួរ​ឱ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ជាង​គេ​នៃ​ហេតុការណ៍​នេះ​ អាច​ជា​បរិមាណ​វត្ថុ​ធាតុ​ធ្ងន់​ៗ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ពី​ការ​ផ្ទុះ​ដ៏​អស្ចារ្យ​ ក្នុង​នោះ​មាន​ទាំង​លោហធាតុ​កម្រ​ មាន​ដូច​ជា​ មាស និង​ប្លាទីន​ជា​ដើម​។

    រូបភាព​ដែល​បង្កើត​ឡើង​ត្រាប់​តាម​រស្មី​ហ្គាម៉ាដែល​ជះចេញ​ពី GRB 211211A

    ជា​ធម្មតា ផ្កាយ​មួយ​ដួង​តែង​​ច្របាច់​អ៊ីដ្រូសែន​បញ្ចូល​គ្នា​ឱ្យ​ក្លាយ​ជា​អេល្យូម រួច​ក៏​ប្រែ​ក្លាយ​អេល្យូម​ទៅ​ជា​សារធាតុ​ដទៃ​ៗ​នៅ​ក្នុង​វដ្ដ​របស់​វា​។ ពេល​ស្លាប់​ទៅ ផ្កាយ​ដែល​មាន​ម៉ាស​តូច​ទាប​នឹង​បង្កើត​សារធាតុ​ថ្មីៗ​ ប៉ុន្តែ​វត្ថុធាតុ​ភាគ​ច្រើន​ទាម​ទារ​ឱ្យ​មាន​វិធី​កកើត​ដ៏​ខ្លាំង​ក្លា​។ សារធាតុ​ដូច​អាលុយមីញ៉ោម​ និង​ប៉ូតាស្យូម​កកើត​ពី​ហេតុ​ការណ៍​ផ្ទុះ​ផ្កាយមួយ​ដួង​ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា​​ (ស៊ូពើណូវ៉ា) ប៉ុន្តែ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​សង្ស័យ​ថា មាន​ប្រភព​សារធាតុ​ធ្ងន់ៗ​​ដទៃ​ ដោយ​សារ​ថា​ ចំនួន​ករណី​ផ្ទុះ​ស៊ូពើណូវ៉ា​ដែល​ពួក​គេ​បាន​ប្រទះ​ មិន​សម​ស្រប​នឹង​កម្រិត​សម្បូរ​បែប​របស់​សារធាតុ​ធ្ងន់ៗ​។

    នៅ​ពេល​ផ្កាយ​នឺត្រុង​ពីរ​ដួង​ប៉ះទង្គិច​គ្នា និង​ត្រូវ​បាន​ច្របាច់​បញ្ចូល​គ្នា ថាមពល​ដែល​ពួក​វា​បញ្ចេញកកើត​​ទៅ​ជា​លោហធាតុ​ធ្ងន់​ជាង​ឆ្ងាយ​បើ​ធៀប​នឹង​ហេតុ​ការណ៍​ផ្ទុះ​​ស៊ូពើណូវ៉ា​។ បើទោះជា​គីឡូណូវ៉ា កម្រ​កើត​មាន​ បើធៀប​នឹង​ស៊ូពើណូវ៉ា តែ​ពួក​វា​បង្កើត​សារធាតុ​ធ្ងន់​ៗ​​ច្រើន​ជាង​ និង​កាន់កាប់​លោហធាតុ​ធ្ងន់​ៗ​​​ភាគ​ច្រើន​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ចក្រវាល​។ ឧទាហរណ៍​៖ ​ព្រះអាទិត្យ​​មាន​ម៉ាស​ធ្ងន់​ជាង​ផែនដី 330,000 ដង ខណៈ​ 99.5% នៃ​សម្បក​ផែនដី​មាន​ផ្ទុក​សារធាតុ​មិន​ធ្ងន់​ជាង​ដែក​។ ប្រការ​នេះ​បញ្ចាក់​ថា «រោងចក្រ​ផលិត​មាស​ក្នុង​ចក្រវាល» មាន​ទំហំ​ធំ​ខ្លាំង​ណាស់​។

    រូបភាពបរិយាយអំពីការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងផ្កាយក្រិនពណ៌ស (ឆ្វេង) និងផ្កាយនឺត្រុង (កណ្ដាលថាសវត្ថុធាតុ)

    ដើម្បី​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ ព្រឹត្តិការណ៍​ដូច GRB 211211A រួម​ចំណែក​អ្វី​ខ្លះ​ក្នុង​ការ​កកើត​សារធាតុ​ធ្ងន់ៗ​ក្នុង​ចក្រវាល​ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ត្រូវ​ការ​ដឹង​អំពី​ចំនួន​របស់​ពួក​វា​។ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​កំពុង​ស្វែង​រក​អ្វី​ដែល​បាន​បង្កើត​ GRB 211211A។ បច្ចុប្បន្ន​ សម្មតិកម្ម​មួយ​ត្រូវ​បាន​លើក​ឡើង នោះ​គឺការ​ច្របាច់​បញ្ចូល​គ្នា​រវាង​ផ្កាយ​នីត្រុង និង​កូន​ផ្កាយ​ក្រិន​ពណ៌​ស បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ ​GRB 211211A មិន​មែន​ការ​បុក​បញ្ចូល​គ្នា​រវាង​ផ្កាយ​នីត្រុង​ពីរ​ដួង​នោះទេ៕

  • ផ្កាយ​ដែល​មាន​រលកយក្ស​ល្បឿន​លឿន​​ជាង​សំឡេង​ និង​ខ្ពស់​ជាង​ព្រះ​អាទិត្យ​បី​ដង

    ផ្កាយ​ដែល​មាន​រលកយក្ស​ល្បឿន​លឿន​​ជាង​សំឡេង​ និង​ខ្ពស់​ជាង​ព្រះ​អាទិត្យ​បី​ដង

    មហា​រលក​យក្ស​កើត​ឡើង​ម្ដងៗ​មាន​កម្ពស់​ 4 លាន​គីឡូម៉ែត្រ ដែល​បោក​ខ្ទប់​លើ​ផ្ទៃ​ផ្កាយ​នេះ សុទ្ធ​តែ​បញ្ចេញ​ថាមពល​មហា​សាល​ ​គ្រប់​គ្រាន់​អាច​កម្ទេច​ផែនដី​ឱ្យ​ក្លាយ​ជា​បំណែក​រាប់​រយ​។

    ផ្កាយខ្នាត​យក្ស​មួយ​ដួង​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​ឆ្លងកាត់​រលក​យក្ស​ដ៏​ខ្លាំង​ក្លា​ និង​ខ្ពស់​ជាង​ព្រះ​អាទិត្យ​ 3 ដង​ បោក​ខ្ទប់​ទៅ​លើ​ផ្ទៃ​របស់​វា​។ ផ្កាយ​ដែល​មាន​រហ័សនាម​ថា «ផ្កាយ​ចង្វាក់​បេះដូង» នេះ ក៏​ជា​វត្ថុ​អវកាស​ដែល​​មាន​ពន្លឺ​​ប្រែប្រួល​ខ្លាំង​ទៅ​តាម​វដ្ដ​ នៅ​ពេល​កម្លាំង​ទំនាញ​របស់​ផ្កាយ​មួយ​ដួង​ដែល​រួម​​ដំណើរ​​ ទាញ​វា​ឱ្យទៅ​ជា​រាង​​ពង​ក្រពើ​។ នេះ​បើ​តាម​ Space ចុះ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 15 សីហា 2023​។

    តាម​ជាក់​ស្ដែង រលកយក្ស​នៅ​លើ​​ផ្កាយ​ចង្វាក់​បេះដូង​​ កើត​ឡើង​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​របស់​ផ្កាយ​ដែល​ធ្វើ​ដំណើរ​ជាមួយ​ នៅ​ពេល​វា​គោចរ​ដល់​ចំណុច​ក្បែរ​បំផុត​ ទៅ​តាម​គន្លង​ដែល​មាន​រូប​រាង​ដូច​​ពង​ក្រពើ​ និង​មាន​វដ្ដ 32.8 ថ្ងៃ​។ ដូច​ទៅ​នឹង​ទំនាញ​របស់​ព្រះ​ចន្ទដែល​ជា​ប្រភព​នៃ​បាតុភូត​ទឹក​ជោរ​នាច​នៅ​លើ​ផែនដីនៅ​ពេល​វា​អូស​មហា​សមុទ្រ​ទៅ​រក​វា​ កម្លាំង​ទំនាញ​របស់​ផ្កាយ​រួម​ដំណើរក៏ទាញ​វត្ថុធាតុ​ពី​ផ្កាយ​ចង្វាក់បេះដូង​ទៅ​រក​វា​ក្នុង​ល្បឿន​លឿន​ជាង​សំឡេង​ បង្កើត​បាន​ជា​មហា​រលក​យក្ស​ប្លាស្មា​។

    ប្រព័ន្ធ​ផ្កាយ​ភ្លោះ​ខាង​លើ​មាន​ឈ្មោះ​ថា MACHO 80.7443.1718 និង​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ 169,000 ឆ្នាំ​ពន្លឺ​ ស្ថិត​ក្នុង​បណ្ដុំ​ពពក​ Magellan ធំ។ ប្រព័ន្ធ​ផ្កាយ​នេះ​រួម​មាន ផ្កាយ​ធំជាង​គេ​មាន​ម៉ាស​ធំ​ជាង​ព្រះ​អាទិត្យ​ 35 ដង​ និង​ផ្កាយ​រួម​ដំណើរ​មួយ​ដួង​ដែល​តូច​ជាង​។

    ដោយ​សារ​តែ​រូប​រាង​របស់​ផ្កាយ​ធំជាង​គេ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ MACHO 80.7443.1718 ត្រូវ​ប្រែប្រួល ពួក​វា​ប្ដូរវេន​គ្នា​បែរ​ផ្ទៃ​មុខ​ធំជាង​ និង​តូច​ជាង​តម្រង់​មក​កាន់​ផែនដី​ នាំ​ឱ្យ​ពន្លឺ​មាន​ការ​ប្រែ​ប្រួល​ចុះ​ឡើង​ដូច​ចង្វាក់​បេះដូង​។ នេះ​គឺជា​មូលហេតុ​ដែល​ MACHO 80.7443.1718 មាន​រហ័សនាម​ថា​ ផ្កាយ​ចង្វាក់​បេះដូង​។ ឱ្យ​តែ​គោចរ​បាន​ 32.8 ថ្ងៃ ផ្កាយ​នេះ​ត្រូវ​ឆ្លង​កាត់​វដ្ដ​ធម្មតា​មួយ​ដែល​មាន​ពន្លឺ​កើន​ឡើង 20% ខ្ពស់​ជាង 200 ដង បើធៀប​នឹង​ការ​ប្រែ​ប្រួល​ពន្លឺ​របស់​បណ្ដា​ផ្កាយ​ប្រភេទ​ចង្វាក់​បេះដូង​ដទៃ​។

    តារាវិទូ Morgan MacLeod និង​សហការី​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​ Harvard – Smithsonian បាន​រក​ឃើញ​ថា MACHO 80.7443.1718 មិន​ត្រឹម​តែ​មាន​ផ្កាយពីរ​ដួង​ដែល​ជា​ប្រភេទ​ផ្កាយ​​ចង្វាក់បេះដូង​នោះ​ទេ តែ​មហា​រលក​យក្ស​ប្លាស្មា​​ដែល​កើត​ ​ពី​ទំនាញ​រវាង​ផ្កាយ​ទាំង​ពីរ​នេះ ក៏ខ្ពស់ និង​មាន​ថាមពល​​ខ្លាំងក្លា​ផងដែរ​។ «រលក​យក្ស​ដែល​កើត​ឡើង​ម្ដងៗ ​មាន​កម្ពស់​ 4 លាន​គីឡូម៉ែត្រ និង​បើក​ខ្ទប់​លើ​ផ្ទៃ​ផ្កាយ​នេះ សុទ្ធ​តែ​បញ្ចេញ​ថាមពល​​ច្រើន​គ្រប់​គ្រាន់​​អាច​កម្ទេច​ផែនដី​ឱ្យ​ក្លាយ​ជា​បំណែក​រាប់​រយ​»​ Morgan MacLeod ឱ្យ​ដឹង​ដូច្នេះ​។

    ​ផ្កាយ​ធំជាង​គេ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ MACHO 80.7443.1718 ​មាន​កាំ​​ប្រវែង​ 16.7 លាន​គីឡូម៉ែត្រ វែង​ជាង​កាំ​របស់​ព្រះ​អាទិត្យ​ 24 ដង​។ MACHO 80.7443.1718 មាន​អាយុ​ទើប​តែ​ 6 លាន​ឆ្នាំ​ ហើយ​វា​នឹង​ផ្ទុះ​ទៅ​ជា​ស៊ូពើណូវ៉ា​ក្រោយ​រយៈ​ពេល​តែ​ប៉ុន្មាន​លាន​ឆ្នាំ​ទៀត​ប៉ុណ្ណោះ​៕

  • យានស្រាវ​ជ្រាវ​​ព្រះចន្ទ​របស់​រុស្ស៊ី​ ថត​រូប​ពី​ទីអវកាស

    យានស្រាវ​ជ្រាវ​​ព្រះចន្ទ​របស់​រុស្ស៊ី​ ថត​រូប​ពី​ទីអវកាស

    Luna-25 ជា​យាន​ចុះចត​លើឋាន​ព្រះចន្ទ​ដំបូង​របស់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ដែល​ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 11​ សីហា បាន​បញ្ជូន​មក​កាន់​ផែនដី​នូវ​រូបភាព​ដំបូង​ដែល​ថត​ពី​ទីអវកាស​។

    យាន​ Luna-25 បាន​ចេញ​ដំណើរ​នៅ​ម៉ោង​ 7 និង 10 នាទី ថ្ងៃទី 10 សីហា 2023 នៅ​រុស្ស៊ី (ត្រូវ​នឹង​ម៉ោង 6 និង 10 នាទី​ ថ្ងៃ​ទី 11 សីហា​នៅ​កម្ពុជា​) នៅ​លើ​រ៉ុក្កែត Soyuz-2.1b ពី​ព្រលាន​យាន​អវកាស​ Vostochny ក្នុង​តំបន់ Amur ប្រទេស​រុស្ស៊ី​។​ នេះ​គឺជា​យាន​ស្រាវ​ជ្រាវ​ផលិត​ក្នុង​ស្រុក​ដំបូង​ដែល​បាញ់​បង្ហោះ​ទៅ​កាន់​ឋាន​ព្រះចន្ទ​ នៅ​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី​បច្ចុប្បន្ន​។ មុន​នោះ បេសកកម្ម​ព្រះចន្ទ​ចុង​ក្រោយ​របស់​រុស្ស៊ី​គឺ Luna-24 ត្រូវ​បាន​ចេញ​ដំណើរ​កាល​ពី​ឆ្នាំ 1976 និង​បាន​នាំ​យក​ដី​ព្រះចន្ទ​ប្រហែល 170 ក្រាម​ មក​កាន់​ផែនដី​។

    Luna-25 ថត​រូប​ដំបូង​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 13 សីហា និង​ត្រូវ​បាន​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវ​អវកាស​នៃ​បណ្ឌិត្យ​សភា​វិទ្យាសាស្ត្រ​រុស្ស៊ី (IKIRAS) ប្រកាសកាល​ពី​ថ្ងៃទី 14 សីហា​។ ក្នុងរូប​ថត​នេះ​មាន​ទង់ជាតិ​រុស្ស៊ី​លើ​យានអវកាស រួម​នឹង​ផែនដី និង​ព្រះចន្ទ​នៅ​ទីឆ្ងាយ​ ក្នុង​ទី​អវកាស​ងងឹត​។

    រូបភាពនិមិត្តរូប​របស់ Luna-25 នៅ​លើ​យាន​របស់រុស្ស៊ី ដែល​ថត​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 13 សីហា 2023

    យោង​តាម IKIRAS រូបទាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ថត​ពី​ចម្ងាយ​ប្រហែល 310,000 គីឡូម៉ែត្រ​ ធៀប​នឹង​ផែនដី​។ ចម្ងាយ​ជា​មធ្យម​ពី​ផែនដី​ទៅ​ព្រះចន្ទ​គឺ 384,400 គីឡូម៉ែត្រ​។

    បើ​សិន​គ្រប់​យ៉ាង​ដំណើរ​ការ​រលូន Luna-25 នឹង​ហោះ​ដល់​គោលដៅ​នៅ​ពាក់​កណ្ដាល​ខែ​នេះ​ ហើយ​បន្ទាប់​មក​ វា​នឹង​ហោះ​ជុំវិញ​ព្រះចន្ទ​ពី 5 ទៅ 7 ថ្ងៃ​។ ពេលនោះ យាន​នេះ​នឹង​ព្យាយាម​ចុះ​ចត​ក្បែរ​រណ្ដៅ​មួយ​ដែល​នៅ​ជិត​ប៉ូល​ខាង​ត្បូង​របស់​ព្រះចន្ទ​។

    ពេល​បរ​លើដីឋាន​ព្រះចន្ទ Luna-25 នឹង​ធ្វើ​ការ​ពិសោធ​វិទ្យាសាស្ត្រ​មួយ​ចំនួន​ មាន​ដូច​ជា​ ការ​វិភាគ​ដី ស្វែង​រក​ទឹកកក និង​ស្វែង​យល់​ពី​បរិយាកាស​។ល។

    Luna-25 ថតរូប​ផែនដី (ឆ្វេង) និង​ព្រះចន្ទ​ (ស្ដាំ) ពី​យាន​របស់រុស្ស៊ី ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 13 សីហា 2023

    Luna-25 គ្រាន់​តែ​ជា​បេសក​កម្ម​ស្រាវ​ជ្រាវ​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​រាប់​សិប​របស់​ពិភពលោក ដែល​ធ្វើ​តេស្ត​​ការ​ចុះចត ឬ​ពិសោធ​វិទ្យាសាស្ត្រ​នៅ​ក្បែរ​ប៉ូល​ខាង​ត្បូង​របស់​ព្រះចន្ទ​៕

  • ទឹកជំនន់​វាយប្រហារ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ធ្វើឱ្យ​មនុស្ស 49 នាក់​បាត់​បង់ជីវិត

    ទឹកជំនន់​វាយប្រហារ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ធ្វើឱ្យ​មនុស្ស 49 នាក់​បាត់​បង់ជីវិត

    ភ្លៀង​ធំ​ដែល​បង្ក​ជា​ទឹកជំនន់ និង​បំណាក់​ដី បាន​បំផ្លាញ​ផ្ទះសំបែង បណ្ដាលឱ្យ​មនុស្ស​យ៉ាងតិច 41 នាក់​បាត់​បង់ជីវិត​នៅ​ភាគ​ខាងជើង ខណៈ 9 នាក់​ផ្សេងទៀត​បាន​ស្លាប់​ដោយសារ​បាក់ស្រុត​វិហារ។

    រូបភាព​ពី​បណ្ដាញ​សង្គម​បង្ហាញថា ជំនន់​ទឹកភ្លៀង​ហូរ​ចុះ​ពី​ភ្នំ កួច​យក​ផ្ទាំង​ថ្មធំៗ និង​បំផ្លាញ​ផ្ទះ សំណង់​នានា​នៅក្នុង​រដ្ឋ Himachal Pradesh នៅ​ភាគ​ខាងជើង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។

    បន្ទាប់ពី​គ្រោះទឹកជំនន់ និង​បំណាក់​ដី​កើតឡើង សាកសព​មនុស្ស 49 នាក់​ត្រូវបាន​រកឃើញ គ្រា​ដែល​អាជ្ញាធរ​ក្នុង​តំបន់​កំពុង​ប្រឹងប្រែង​ដោះស្រាយ​បញ្ហា។ ក្នុងចំណោម​អ្នកស្លាប់​សរុប មាន​យ៉ាងតិច 9 នាក់​បាន​ស្លាប់​នៅពេល​ទឹកជំនន់​ហូរ​កាត់ ធ្វើឱ្យ​វិហារ​មួយនៅ​ Shimla ត្រូវ​បាក់​រលំ។

    មនុស្ស 5 នាក់​ត្រូវបាន​សង្គ្រោះ​នៅ​ក្នុង​ហេតុ​ការណ៍​បាក់​រលំ​វិហារ​ខាងលើ ប៉ុន្តែ​នៅមាន​មនុស្ស​ពី 20 ទៅ 25 នាក់​ទៀត​កំពុង​ជាប់​ក្នុង​គំនរ​បាក់បែក ស្រប​ពេលដែល​សមត្ថកិច្ច​​កំពុង​ញាប់ដៃ​ញាប់ជើង​ជួយសង្គ្រោះ។

    អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បានឱ្យដឹងថា ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​កំពុងតែ​ធ្វើឱ្យ​រដូវភ្លៀង​នៅប្រទេស​​ឥណ្ឌា​ប្រែជា​វឹកវរ និង​ខុស​ធម្មតា​ បង្កឱ្យមាន​ផលប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​មុន៕

  • សូរ្យគ្រាស «រង្វង់​មូល​ភ្លើង» ឆ្នាំ 2023 នឹង​កើតឡើង​នៅ​ខែតុលា

    សូរ្យគ្រាស «រង្វង់​មូល​ភ្លើង» ឆ្នាំ 2023 នឹង​កើតឡើង​នៅ​ខែតុលា

    បាតុភូត​សូរ្យគ្រាស «រង្វង់​មូល​ភ្លើង» នេះ នឹង​អាច​មើលឃើញ​ពីរ​ដ្ឋ​ចំនួន 8 របស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក នៅ​ថ្ងៃទី 14 តុលា​ឆ្នាំនេះ។

    នៅ​ថ្ងៃទី 14 តុលា 2023 បាតុភូត​សូរ្យគ្រាស​រូបរាង​ចិញ្ចៀន ឬ​ហៅថា «រង្វង់​មូល​ភ្លើង» នឹងធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លងកាត់​អាម៉េរិក​ខាងជើង ហើយ​មនុស្ស​ភាគច្រើន​​មាន​ឱ​កាស​​មើល​ឃើញ​បាតុភូត​នេះ​ម្ដង​ក្នុង​ជីវិត នៅ​រដ្ឋ​មួយចំនួន 8 ​របស់​សហរ​ដ្ឋ​អាម៉េរិក។

    ក្នុងអំឡុងពេល​បាតុភូត​នេះ​កើតឡើង ប្រជាជន​ដែល​ស្ថិតនៅ​អាម៉េរិក​ខាងជើង អាម៉េរិក​កណ្ដាល និង​អាម៉េរិក​ខាងត្បូង នឹង​មើលឃើញ​សូរ្យគ្រាស​មួយផ្នែក​ក្នុង​រយៈពេល​ប្រហែល​បី​ម៉ោង ប៉ុន្តែ​បាតុភូត​រង្វង់​មូល​ភ្លើង បង្ហាញខ្លួន​តែ​ប៉ុន្មាន​នាទី​ប៉ុណ្ណោះ ។

    សូរ្យគ្រាស​រាង​រង្វង់​មូល​ភ្លើង​ខុសពី​សូរ្យគ្រាស​ពេញវង់​ដែល​នឹង​កើតឡើង​ក្នុង​ថ្ងៃទី 08 មេសា ឆ្នាំ 2024 នៅ​ម៉ិ​ក​ស៊ិ​ក សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក និង​កាណាដា។

    អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ឱ្យដឹងថា ចំពោះ​បាតុភូត​សូរ្យគ្រាស​រាង​រង្វង់​មូល​ភ្លើង មនុស្ស​មិនអាច​មើលឃើញ​ស្រមោល​ងងឹត និងមាន​​សីតុណ្ហភាព​ទាប​ជាង ប៉ុន្តែ​អ្វីដែល​ទទួលបាន​គឺ «រង្វង់​មូល​ភ្លើង»។

    បាតុភូត​សូរ្យគ្រាស​រាង​រង្វង់​មូល​ភ្លើង គឺជា​លទ្ធផល​ដែល​កើតឡើង​នៅពេល​ព្រះ​ចន្ទ​គោចរ​មក​ដល់​ចំណុច​​​ចន្លោះ​ព្រះអាទិត្យ និង​ផែនដី ហើយ​ស្ថិតនៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​ជាង​ធម្មតា ដោយសារតែ​គន្លង​គោចរ​របស់​ព្រះ​ចន្ទ​មាន​រាង​ស្រដៀង​នឹង​ពងក្រពើ។

    ក្នុង​បាតុភូត​ខាងលើ ព្រះ​ចន្ទ​នឹង​បាំង​ពន្លឺដែល​ជះ​​ពី​ព្រះអាទិត្យ​​មក​កាន់​ផែនដី​ប្រមាណ 91%។ ដូច្នេះពន្លឺ​នៅ​សល់​ 9% ទៀត​ក៏​បង្កើតបានជា​រូបរាង​រង្វង់​មូល​ភ្លើង៕

  • របក​គំហើញ​ថ្មី​! ភព​ចំនួន​ 7 ដូច​ផែនដី ទំនង​ជា​កំពុង​មាន​ផ្ទុក​ភាវៈ​រស់​

    របក​គំហើញ​ថ្មី​! ភព​ចំនួន​ 7 ដូច​ផែនដី ទំនង​ជា​កំពុង​មាន​ផ្ទុក​ភាវៈ​រស់​

    ផ្កាយ​ TRAPPIST-1 បាន​ក្លាយជា​ទី​ជជែក​វែក​ញែក​តាំង​ពី​យូរ​មក​ហើយ នៅ​ពេល​ក្រុម​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ព្រួយ​បារម្ភ​អំពី​កត្តា​មួយ​ចំនួន​ពី​ផ្កាយ​មេ​ និង​កត្តា​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​បណ្ដា​ភព​នេះ ​អាច​រារាំង​លទ្ធភាព​កកើត​ជីវិត​។

    ក៏ប៉ុន្តែ​ លទ្ធផល​នៃការ​សិក្សា​ស្រាវ​ជ្រាវ​ដែល​ទើប​ត្រូវ​បាន​ប្រកាស​លើ​ទស្សនាវដ្ដី​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ Nature ដែល​នាំ​មុខ​ដោយ​តារា​វិទូ Frank Selsis មក​ពី​សាកល​វិទ្យាល័យ​ Bordeaux (បារាំង​) បាន​នាំ​មក​នូវ​ដំណឹង​ល្អ​ដ៏​ធំ​មួយ​។

    TRAPPIST-1 គឺជា​ផ្កាយ​ក្រិន​ពណ៌​ក្រហម​មួយ​ដួង​ មាន​ទំហំ​តូច​ខ្លាំង និង​ត្រជាក់​ជាង​ព្រះ​អាទិត្យ​ឆ្ងាយ​ណាស់​ ហើយមាន​ចម្ងាយ​​ពី​ផែនដី​ត្រឹម​តែ​ 40 ឆ្នាំ​ពន្លឺ​ប៉ុណ្ណោះ​។

    ភព​ទាំង​ 7 របស់​ផ្កាយ TRAPPIST-1 មាន​ទំហំ​ និង​រូប​រាង​ខុសៗ​គ្នា និង​សុទ្ធ​តែ​មាន​ចំណុច​ពិសេស​មួយ​ចំនួន​ដែល​ដូច​ទៅ​នឹង​ផែនដី ដែល​អាច​គាំទ្រ​ដល់​ភាវៈ​រស់​។

    អ្វីដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ចាប់​អារម្មណ៍​ជាង​គេ​​គឺ ភព​ទាំង​ 7 នេះ​សុទ្ធ​តែ​មាន​លទ្ធភាព​ខ្ពស់​ អាច​ផ្ទុក​ទឹក​រាវ​នៅ​លើ​ផ្ទៃ​ ឬ​នៅ​ក្រោម​ដី​។ ក៏ប៉ុន្តែ​ មាន​ឧបសគ្គ​មួយ​ចំនួន​ត្រូវ​បាន​លើក​ឡើង​​នា​ពេល​កន្លង​។ ភាព​ចម្លែក​របស់​ «ភព​មហាសមុទ្ឬ» មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ចំណោម​នោះ​ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​​ក្រុម​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ព្រួយ​បារម្ភ​។ ពួក​គេ​យល់​ថា ការ​ដែល​ពួក​វា​មាន​ទឹក​ច្រើន​ពេក​ធៀប​នឹង​ផែនដី​ នឹង​បង្ក​ផល​វិបាក​ដល់​ភាវៈ​រស់​។

    ក្ដី​បារម្ភ​ធំ​បំផុត​នៅ​តែ​ជា​ផ្កាយ​មេ​ TRAPPIST-1។ ផ្កាយ​ក្រិន​ក្រហម​នេះ​ត្រជាក់មែន​ពិត​ ប៉ុន្តែដោយ​សារ​តែ​​វា​មាន​​វិទ្យុ​សកម្ម​​​ដ៏​ខ្លាំង​ក្លា​ ដូច្នេះ​ទឹក​ក្នុង​បរិយាកាស​ប្រាកដ​ជា​ត្រូវ​ហួត​ទៅ​ក្នុង​ទីអវកាស​ ហើយ​ពួក​វា​នឹង​ក្លាយ​ជា​ «ភព​សុក្រ​» របស់​ផ្កាយ​ TRAPPIST-1 ជំនួស​ឱ្យ​ផែនដី​។

    ទោះយ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ​ បណ្ឌិត​ Selsis ឱ្យ​ដឹង​ថា ពន្លឺ​ផ្កាយ​ក្រិន​ក្រហម​ដូច TRAPPIST-1 ត្រូវ​​ថយចុះ​ទៅ​តាម​ពេល​វេលា​ ដែល​នេះ​មាន​ន័យ​ថា អនាគត​របស់​ពួក​វា​នៅ​តែ​អាច​មាន​ទឹក​។

    រូប​មន្ត​ដែល​លោក Frank Selsis និង​សហការី​បាន​អភិវឌ្ឍ បង្ហាញ​ថា TRAPPIST-1 ដំបូង​ឡើយ​គឺពិត​ជា​បាន​ដុត​កម្ដៅ​ភព​ទាំង​ 7 របស់​វា​ ប៉ុន្តែ​ដោយ​សារ​តែ​ជា​ផ្កាយ​ក្រិន​ក្រហម ដូច្នេះ​វា​នឹង​មិន​មាន​កម្ដៅ​ច្រើន​គ្រប់​គ្រាន់​ដើម្បី​ដុត​រំលាយ​សម្បក​ខាង​លើ​ និង​ស្រទាប់​បន្ទាប់​របស់​បណ្ដា​ភព​ម៉ាក់ម៉ា​នេះ​។

    ប្រការ​នេះ​មាន​ន័យ​ថា មាន​ទឹក​ជា​ច្រើន​នៅ​តែ​ស្ថិត​ក្នុង​ថ្ម​ ពោល​គឺថា​ ការ​ដែល​បណ្ដា​ភព​នេះ​លិច​ទឹក​ គឺនាំ​មក​នូវ​​ផល​ប្រយោជន៍​ច្រើន​ផងដែរ​។ ក្នុង​ពេល​ដែល​ផ្កាយ​មេ​ចុះ​ត្រជាក់​ បណ្ដា​មហា​សមុទ្រ​ទឹក​រាវ​ក៏​ទំនង​ជា​បាន​កើត​ឡើង​ ហើយ​មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន ​អាច​មាន​ភាវៈ​រស់​​ប្រកប​ដោយ​ភាព​សម្បូរ​បែប​។

    យោង​តាម​ទំព័រ Space ការ​រក​ឃើញ​ខាង​លើ​ មិន​ត្រឹម​តែ​ជួយ​ឱ្យ​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​មាន​ក្ដីសង្ឃឹម​ច្រើន​ជាង​មុន​នោះ​ទេ តែក៏​បង្កើន​ឱកាស​ច្រើន​ដើម្បីអាច​​បញ្ចាក់​​បាន​ថា មនុស្ស​ជាតិ​មិន​មែន​នៅ​ឯកា​ក្នុង​​កាឡាក់ស៊ី​មីលគីវ៉េ ឬ​ចក្រ​វាល​ទាំង​មូល​ឡើយ​ ព្រោះ​ថា ផ្កាយ​ដូច TRAPPIST-1 គឺជា​ផ្កាយ​ដែល​មាន​ច្រើន​ជាង​​គេ​នៅ​ក្នុង​កាឡាក់ស៊ី​​របស់​ផែនដី​៕

  • ក្រុម​មហាអំណាច​អវកាស និង «អ្នកលេង​ជើងថ្មី» ក្នុង​ដំណើរ​ទៅកាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ

    ក្រុម​មហាអំណាច​អវកាស និង «អ្នកលេង​ជើងថ្មី» ក្នុង​ដំណើរ​ទៅកាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ

    ការបាញ់​បង្ហោះ​យានអវកាស​ចុះចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​របស់​រុស្ស៊ី កាលពី​ថ្ងៃទី 11 សីហា គឺជា​ការប្រឹងប្រែង​ថ្មី​ក្នុងការ​ប្រកួតប្រជែង​ឡើងទៅ​កាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ ដែល​នៅទីនេះ​មាន​ទាំង «អ្នកលេង​ជើង​ចាស់» និង «អ្នកលេងជើង​​ថ្មី»។

    ប្រទេស​ចិន

    ប្រទេស​ដែលមាន​សេដ្ឋកិច្ច​ធំជាងគេ​លំដាប់​ទី​ពីរ​ក្នុង​ពិភពលោក បាន និង​កំពុង​វិនិយោគ​រាប់ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ទៅក្នុង​កម្មវិធី​អវកាស ដោយមាន​គោលដៅ​តាម​ឱ្យទាន់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក និង​រុស្ស៊ី។ ឆ្នាំ 2003 ប្រទេស​ចិន​បាន​ក្លាយជា​ប្រទេស​ទី​បី​ដែល​នាំ​មនុស្ស​ឡើងទៅ​កាន់​គន្លង​តារាវិថី។ ឆ្នាំ 2022 ស្ថានីយ​អវកាស​ធាន​ហ្កុ​ង (Tiangong) ត្រូវបាន​ដំឡើង​ជា​រៀង​អក្សរ T រួចរាល់។

    ចិន​ក៏បាន​នាំយក​បណ្ដា​រ៉ូ​បូត​ស្វ័យប្រវត្ត​ឡើងទៅ​កាន់​ភព​អង្គារ និង​ព្រះ​ចន្ទ​ដោយ​ជោគជ័យ។ ប្រទេស​នេះ​ក៏មាន​គម្រោង​នាំ​មនុស្ស​ឡើងទៅ​ជាន់ដី​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ក្នុង​ឆ្នាំ 2030 និង​សង​សង់​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទីនោះ​ផងដែរ។

    សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក

    តាម​ផែនការ​ក្នុង​កម្មវិធី Artemis ណា​សា​គ្រោង​នឹង​បំពេញបេសកកម្ម​ជាច្រើន​សម្រាប់​ការ​​ឡើងទៅ​កាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ជាថ្មី​នៅ​ឆ្នាំ 2025 ហើយ​រស់នៅ​យូរអង្វែង​នៅ​ទីនោះ ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​បច្ចេកវិទ្យា​សម្រាប់​ដំណើរ​ឆ្ពោះទៅកាន់​ភព​អង្គារ។

    ដើម​សប្ដាហ៍​នេះ ណា​សា​ឱ្យដឹងថា Artemis 3 អាច​នឹងមិន​នាំ​មនុស្ស​ចុះចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ ប៉ុន្តែ​ប្រការ​នេះ​គឺ​អាស្រ័យ​លើ​កត្តា​សំខាន់​មួយចំនួន មានដូចជា ​ប្រព័ន្ធ​ចុះចត​របស់ SpaceX ជា​ដើម​។

    ប្រទេស​រុស្ស៊ី

    ការបាញ់​បង្ហោះ Luna-25 របស់​រុស្ស៊ី​កាលពី​ថ្ងៃទី 11 សីហា 2023 គឺជា​លើកដំបូង​ដែល​ប្រទេស​នេះ​ដាក់​គោលដៅ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ រាប់​ចាប់ពី​ឆ្នាំ 1976 នៅពេល​បេសកកម្ម Luna-24 ​បាន​នាំយក​សំណាក​ដី​ព្រះ​ចន្ទ​មកកាន់​ផែនដី​ដោយ​ជោគជ័យ។ Luna-25 គឺជា​បេសកកម្ម​ដំបូង​នៃ​ផែនការ​ព្រះ​ចន្ទ​ថ្មី​របស់​ទីក្រុង​មូ​ស្គូ។

    ក្រុម «អ្នកលេង​ជើង​ថ្មី»

    ការរីកចម្រើន​របស់​បច្ចេកវិទ្យា​បាន និង​កំពុង​ជួយ​កាត់បន្ថយ​ការចំណាយ​សម្រាប់​បណ្ដា​បេសកកម្ម​អវកាស ដែល​បើកផ្លូវ​ឱ្យ​ក្រុម​ប្រទេស​ថ្មី​ចូលរួម​ប្រកួតប្រជែង។ យានអវកាស​របស់​ឥណ្ឌា Chandrayaan-3 បាន​ចូលដល់​គន្លង​តារា​វិធី​ព្រះ​ចន្ទ​កាលពីដើម​ខែសីហា​នេះ ដើម្បី​ត្រៀម​សម្រាប់​ការចុះ​ចត​នៅ​ចុងខែ។

    ក៏ប៉ុន្តែ ការ​ឡើងទៅ​ជាន់ដី​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ មិនមែនជា​រឿង​ងាយស្រួល​ឡើយ។ អង្គ​ការមិន​ស្វែងរក​កម្រៃ SpaceIL របស់​ប្រទេស​អ៊ីស្រាអែល បាន​បាញ់​បង្ហោះ​យាន​ចុះចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ Beresheet កាលពី​ឆ្នាំ 2009 ប៉ុន្តែ​បាន​បរាជ័យ។ កាលពី​ខែមេសា​ឆ្នាំ 2023 ក្រុមហ៊ុន​ជប៉ុន ISpace ក៏បាន​បន្ត​ទទួល​បរាជ័យ​ក្នុងការ​ប្រកួតប្រជែង​នាំ​ស្ថានីយ​អវកាស​ទៅ​ចុះចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ។

    ក្រុមហ៊ុន​ពីរ​របស់​អាម៉េរិក គឺ Astrobotic និង Intuitive Machines ក៏​នឹងធ្វើ​ការបាញ់​បង្ហោះ​យាន​ទៅ​ចុះចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​នៅ​ចុងឆ្នាំនេះ​៕

  • យន្តហោះ​អវកាស Virgin Galactic ដឹក​ភ្ញៀវ​ឯកជន​លើកដំបូង

    យន្តហោះ​អវកាស Virgin Galactic ដឹក​ភ្ញៀវ​ឯកជន​លើកដំបូង

    ក្រុមហ៊ុន Virgin Galactic អនុវត្ត​ជើងហោះហើរ​ដែលមាន​ឈ្មោះថា «Galactic 02» កាលពី​ថ្ងៃទី 10 សីហា 2023 នាំ​មនុស្ស 6 នាក់​ឡើងទៅ​កាន់​ទី​អវកាស​ក្បែរ​គន្លង​តារាវិថី និង​ត្រលប់មក​ផែនដី​ដោយ​សុវត្ថិភាព។

    Virgin Galactic ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​បាញ់​បង្ហោះ​ដែល​រួមមាន យន្តហោះ​អវកាស VSS Unity 6 កៅអី និង​យន្តហោះ​ដឹកជញ្ជូន​ដែលមាន​ដងខ្លួន​ពីរ VMS Eve។ VMS Eve នាំ VSS Unity ឡើងទៅ​កាន់​កម្ពស់​ប្រហែល 15,000 ម៉ែត្រ រួច​ទម្លាក់​ចុះ​ដើម្បីឱ្យ VSS Unity បញ្ឆេះ​ម៉ាស៊ីន​រ៉ុក្កែត បន្ត​ហោះ​ទៅ​ទី​អវកាស​ក្បែរ​គន្លង​តារាវិថី​ផែនដី។

    VMS Eve ហោះ​ឡើង​ពី​ព្រលាន​យានអវកាស Spaceport America នៅ New Mexico នា​ម៉ោង 10 និង 30 នាទី ថ្ងៃទី 10 សីហា (ម៉ោង​ក្នុងស្រុក) ប្រហែល​ម៉ោង 21 កន្លះ​នៅ​កម្ពុជា។ បន្ទាប់ពី​ហោះ​ឡើង​បាន​ប្រហែល 45 នាទី យន្តហោះ​នេះ​ក៏​ទម្លាក់ VSS Unity។ VSS Unity ហោះ​ក្នុង​ល្បឿន Mach 3 (3,705 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង) និង​ឡើងដល់​កម្ពស់ 88.5 គីឡូម៉ែត្រ មុនពេល​ត្រលប់​មកកាន់​ផែនដី។ VSS Unity ចុះចត​លើ​ព្រលាន Spaceport America នៅ​ម៉ោង 11 កន្លះ ថ្ងៃទី 10 សីហា (ម៉ោង 22 កន្លះ​នៅ​កម្ពុជា)។

    ភ្ញៀវ​លើ VSS Unity បាន​ឆ្លងកាត់​បទពិសោធន៍​គ្មាន​ទំនាញផែនដី និង​ទស្សនា​ភាព​កោង​របស់​ផែនដី​នៅ​កណ្ដាល​ផ្ទៃមេឃ​ងងឹត ក្នុង​រយៈពេល​ច្រើន​នាទី។

    Galactic 2 គឺជា​ជើងហោះហើរ​ទៅកាន់​ទី​អវកាស​លើក​ទី 7 របស់ Virgin Galactic និង VSS Unity ក្នុងនោះ 5 ជើង​ដំបូង​គឺជា​ការហោះហើរ​សាកល្បង។ ថ្លៃ​សំបុត្រ​សម្រាប់​ហោះហើរ​ជាមួយ VSS Unity បច្ចុប្បន្ន​គឺ 450,000 ដុល្លារ។

  • ផែនដី​ធ្លាក់​ក្នុង​យុគ​​ទឹកកក​ពាន់​ឆ្នាំ​​ បើ​សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​កើត​ឡើង​?

    ផែនដី​ធ្លាក់​ក្នុង​យុគ​​ទឹកកក​ពាន់​ឆ្នាំ​​ បើ​សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​កើត​ឡើង​?

    ការ​គំរាម​កំហែង​ពី​អាវុធ​នុយក្លេអែរ​នៅ​លើ​ផែនដី មិន​ត្រឹម​តែ​មិន​ទាន់​បាត់​អស់​នោះ​ទេ តែថែម​ទាំង​កើន​ឡើង​ច្រើន​ជាង​មុន​។ ក្នុង​ករណី​សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​កើត​ឡើង ពិភពលោក​អាច​ធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​យុគសម័យ​ទឹកកក​ក្នុង​រយៈ​ពេល​រាប់​ពាន់​ឆ្នាំ​។

    ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ថ្មី​មួយ​បាន​បង្ហាញ​ថា សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​ បើ​សិន​កើត​ឡើង​មែន នឹង​បង្ក​ផល​វិបាក​ធ្ងន់​ធ្ងរ​សម្រាប់​មនុស្សជាតិ​ និង​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​នៅ​លើ​ផែនដី​ បង្កើត​បាន​ជា​ «រដូវ​ត្រជាក់​នុយក្លេអែរ» ដែល​អូស​បន្លាយ​រាប់​ពាន់​ឆ្នាំ យូរ​ជាង​ឆ្ងាយ​បើ​ធៀប​នឹង​លទ្ធផល​នៃ​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​មុន​នោះ​ដែល​ថា រាប់​រយ​ឆ្នាំ​។

    ផលប៉ះពាល់​ពី​ករណី​ផ្ទុះ​គ្រាប់​បែក​នុយក្លេអែរ​នឹង​សាហាវ​អស្ចារ្យ​។ សីតុណ្ហភាព​ រលក​កញ្ឆក់​នឹង​បំផ្លាញ​គ្រប់​យ៉ាង​នៅ​ក្នុង​រង្វង់​នៃ​ឥទ្ធិពល​របស់​វា​ បណ្ដាល​ឱ្យ​មនុស្ស​រាប់​ម៉ឺន ឬ​រាប់​លាន​នាក់​ត្រូវ​ស្លាប់​ អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​ទំហំ​របស់​គ្រាប់​បែក​។

    វិទ្យុសកម្ម​នុយក្លេអែរ​នឹង​ជ្រៀត​ចូល​ក្នុង​រាង​កាយ​មនុស្ស​ បំផ្លាញ​កោសិកា​ ធ្វើ​ឱ្យ​ហ្សែន​ប្រែ​ប្រួល​ បណ្ដាល​ឱ្យ​ពួក​គេ​ស្លាប់​សន្សឹមៗ​ក្នុង​ការ​ឈឺ​ចាប់​។

    ជាង​នេះ សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​ក៏​នឹង​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​រដូវ​ត្រជាក់​ដែល​អាច​អូស​បន្លាយ​ពេលពី​រាប់​រយ​​រហូត​ដល់​រាប់​​ពាន់​ឆ្នាំ​នៅ​លើ​ផែនដី​។

    កាល​ពី​ឆ្នាំ 1983 ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​របស់​អាម៉េរិក និង​រុស្ស៊ី បាន​ធ្វើ​ការ​សិក្សា​ស្វែង​យល់​ និង​សន្និដ្ឋាន​ថា សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​នឹង​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ «រដូវ​រងា​នុយក្លេអែរ»។

    ប្រការ​នេះ​មាន​ន័យ​ថា ពន្លឺ​ព្រះ​អាទិត្យ​នឹង​ត្រូវ​បាន​រារាំង​ក្នុង​រយៈ​ពេល​យូរ​ ធ្វើ​ឱ្យ​សីតុណ្ហភាព​ចុះ​ត្រជាក់​ខ្លាំង​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក​ បង្ក​ឱ្យ​មាន​គ្រោះ​មហន្តរាយ​ធម្មជាតិ​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ និង​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន​ វិស័យ​កសិកម្ម និង​មនុស្ស​ជាតិ​។ល។

    ថ្វី​បើ​កាល​ពី​អំឡុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ 1980 ពិភពលោក​ចាប់​ផ្ដើម​រួច​ផុត​ពីហានិភ័យ​កើត​មាន​សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ ប៉ុន្តែ​ពេល​នេះ​វា​កំពុង​កើត​ឡើង​ជា​ថ្មី​ នៅ​ពេល​សង្គ្រាម​ឈ្លាន​ពាន​របស់​រុស្ស៊ី​នៅ​អ៊ុយក្រែន​​បាន​ឈាន​ស្ទើរ​ដល់​ចំណុច​កំពូល​បំផុត​ ក្នុង​នោះ​ក៏​មាន​ការ​ព្រមាន​ពី​រុស្ស៊ី​ ទាក់​ទិន​នឹង​អាវុធ​ប្រល័យ​លោក​ផងដែរ។

    ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ ថ្មី​ៗ​នេះ​បាន​បង្កើត​គំរូ​អាកាសធាតុ​នានា​ក្នុង​ករណី​កើត​សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​ និង​គំរូ​ដែល​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​ប្រើប្រាស់​ឥន្ធនៈ​ហ្វូស៊ីល​។ លទ្ធផល​ដែល​ពួក​គេ​ទទួល​បាន​គឺ​ថា «អាក្រក់​ជាង​អ្វី​ដែល​បាន​រក​ឃើញ​កាល​ពី​អំឡុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ 1980» ទៅ​ទៀត​។

    គំរូ​ស្រាវជ្រាវ​ស្ដី​ពី​សង្គ្រាម​នុយក្លេអែរ​ដែល​អាច​កើត​ឡើង​រវាងអាម៉េរិក និង​រុស្ស៊ី​បង្ហាញ​ថា ទឹក​នៅ​មហា​សមុទ្រ​អាច​ចុះ​ត្រជាក់​ខ្លាំង​។ ប្រការ​នេះ​ធ្វើ​ឱ្យ​ផែនដី​វិល​ទៅ​រក​ «យុគសម័យ​ទឹកកកតូច» ដែល​អូស​បន្លាយ​ពេល​រាប់​ពាន់​ឆ្នាំ​។

    អាម៉េរិក និង​រុស្ស៊ី​កាន់​កាប់​អាវុធ​នុយក្លេអែរ​ជិត 90% ធៀប​នឹង​ពិភពលោក​ទាំង​មូល​ ក្នុង​នោះ​ រុស្ស៊ី​មាន​ប្រហែល 5,889 គ្រាប់​ និង​អាម៉េរិក​មាន​ 5,244 គ្រាប់​។ ក្រៅ​ពី​នេះ​នៅ​មាន​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ទៀត​ដែល​មាន​អាវុធ​ប្រល័យ​លោក រួម​មាន បារាំង ចិន អង់គ្លេស ឥណ្ឌា កូរ៉េខាងជើង ប៉ាគីស្ថាន​ និង​អ៊ីស្រាអែល​៕

  • របៀបដែល ណាសា (NASA) ប្រើប្រាស់ដែន​ទំនាញ​ និងរលកវិទ្យុ ដើម្បីសិក្សាភព និងព្រះច័ន្ទ

    របៀបដែល ណាសា (NASA) ប្រើប្រាស់ដែន​ទំនាញ​ និងរលកវិទ្យុ ដើម្បីសិក្សាភព និងព្រះច័ន្ទ

    ទីភ្នាក់​ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណាសា) កំពុង​តែ​ប្រើ​ប្រាស់​អង់តែន​វិទ្យុ​នៅ​លើ​ដី​ដើម្បី​ទាក់​ទង​ជាមួយ​យាន​អវកាស​រាប់​សិប​គ្រឿង​​របស់​ខ្លួន​ ដែល​កំពុង​ធ្វើ​សកម្មភាព​ និង​ស្រាវជ្រាវ​វត្ថុអវកាស​នានា​។

    ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ និង​វិស្វករ​កំពុង​ទាក់​ទង និង​បញ្ជា​យាន​អវកាស​ទាំង​ឡាយ​របស់​ពួក​គេ​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ទីអវកាស​សែន​ឆ្ងាយ​ តាម​រយៈ​ប្រព័ន្ធ​អវកាស​ជ្រៅ​ ​ជា​បណ្ដាញ​ដែល​មាន​អង់តែន​វិទ្យុ​ខ្នាត​យក្ស​របស់​ណាសា​។

    បណ្ដាញ​អវកាស​ជ្រៅ ឬ DSN មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​សេវាបញ្ជូន​ទិន្នន័យ​នោះ​ទេ វា​ក៏​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​សម្រាប់​ការ​ពិសោធ​វិទ្យាសាស្ត្រ​ស្ដី​ពី​កម្លាំង​ទំនាញ និង​រលក​វិទ្យុ​ផងដែរ។ តើ​វិទ្យាសាស្ត្រ​​កម្លាំង​ទំនាញ និង​រលក​វិទ្យុ​​គឺជា​អ្វី? ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ដើម្បី​ឱ្យ​វា​ជួយ​ដល់​មនុស្ស​ក្នុង​ការ​ស្វែង​យល់​បន្ថែម​ពី​បណ្ដា​ភព​ ព្រះចន្ទ រួម​នឹង​អាចម៍​ផ្កាយ​នានា​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ​?

    គ្រប់​គ្នា​សុទ្ធ​តែ​បាន​ដឹង​អំពី​កម្លាំង​ទំនាញ​។ នោះ​គឺជា​កម្លាំង​ដែល​ជួយ​ឱ្យ​វត្ថុ​មួយ​​ស្រូប​ទាញ​យក​វត្ថុដទៃ​ៗ ឧទាហរណ៍​ដូច​ជា​ ភព​មួយ​ស្រូប​ទាញ​យាន​អវកាស​ឱ្យ​ហោះ​សំដៅ​ទៅ​រក​វា​ជា​ដើម​។ កម្លាំង​ទំនាញ​ក៏​ជា​កម្លាំង​ដែល​ជួយ​ឱ្យ​ភព​ទាំង​ឡាយ​គោចរ​ទៅ​តាម​គន្លង​តារា​វិថី​ជុំវិញ​ព្រះ​អាទិត្យ​ផងដែរ​។

    នៅ​លើ​ផែនដី មនុស្ស​ប្រើ​ប្រាស់​ ឬ​ឆ្លង​កាត់​កម្លាំង​ទំនាញ​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ​។ នៅ​ពេល​ទម្លាក់​វត្ថុ​មួយ​ វា​នឹង​ធ្លាក់​មក​លើ​ដី​កាន់​តែ​លឿន​​ ព្រោះ​តែ​កម្លាំង​ទំនាញ​របស់​ផែនដី​ធ្វើ​ឱ្យ​វត្ថុ​នោះ​ធ្លាក់​ចុះ​ក្នុង​ល្បឿន​កាន់​តែ​លឿន​។ យាន​អវកាស​ដែល​ហោះ​សំដៅ​ភព​ណា​មួយ​ក្នុង​ល្បឿន​លឿន​ ឬ​យឺត​គឺ​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​ម៉ាស​របស់​ភព​នោះ​។ ម៉ាស​កាន់​តែ​តូច កម្លាំង​ទំនាញ​ក៏​កាន់​តែ​តិច។

    សភាព​នៃ​ទំនាញ​ បូក​រួម​នឹង​ចំណេះ​ដឹង​ស្ដី​ពី​រលក​វិទ្យុ ជួយ​ឱ្យ​មនុស្ស​ប្រើ​ប្រាស់​កម្លាំង​ទំនាញដើម្បី​ស្រាវជ្រាវ​ភព​នានា​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ​។ បន្ទាប់​ពី​ទៅ​ដល់​គោលដៅ យាន​អវកាស​នឹង​ប្រើប្រាស់​អង់តែន​វិទ្យុ​ដើម្បី​ទាក់​ទង​មក​កាន់ DSN នៅ​លើ​ផែនដី​ ហើយ​បណ្ដាញ​នេះ​នឹង​បញ្ជូន​រលក​វិទ្យុ​ត្រលប់​ទៅឱ្យ​យាន​អវកាស​​វិញ។

    យាន​អវកាស​នីមួយ​ៗ​ គោចរ​ទៅ​តាម​គន្លង​ដែល​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​បាន​កំណត់​​ ហើយ​នឹង​បញ្ជូន​រលក​វិទ្យុ​នៅ​ពេល​ហោះ​ជុំវិញ​គោលដៅ​។ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ និង​វិស្វករ​អាច​គណនា​ឃើញ​ទីតាំង​ និង​ល្បឿន​របស់​យាន​អវកាស​ តាម​រយៈ​ការ​វាស់​វែង​ទៅ​លើ​ការ​ប្រែប្រួល​របស់​ប្រេកង់រលក​វិទ្យុ​របស់​យាន​។ ប្រការ​នេះ​អាច​ទៅ​រួច​ក៏​ដោយ​សារ​តែ​ Doppler ដែល​ជា​បាតុភូត​ធ្វើ​ឱ្យ​សារ៉ែន​រថយន្ត​សង្គ្រោះ​បន្ទាន់​មាន​សំឡេង​ខុស​ប្លែកពី​គ្នា​ នៅ​ពេល​វា​ផ្លាស់​ទី​សំដៅ​មករក​អ្នក និង​ពេល​វា​ចាក​ចេញ​ទៅ​ឆ្ងាយ​ពី​អ្នក​។

    បាតុភូត​ Doppler ដែល​ត្រូវ​បាន​សង្កេត​នៅ​ទីនេះ​គឺ​នៅ​ពេល​យាន​អវកាស និង​អង់តែន DSN ផ្លាស់​ទី​បែរ​ទៅ​រក​គ្នា​។ ភាព​ខុស​គ្នា​រវាង​ប្រេកង់​របស់​រលក​វិទ្យុ​ដែល​យាន​អវកាស​បញ្ជូន​មក​នៅ​ពេល​វា​គោចរ​ជុំវិញ​លើ​គន្លង​តារា​វិថី​ និង​រលក​សញ្ញា​ដែល​ទទួល​បាន​នៅ​លើ​ផែនដី នាំ​មក​នូវ​ព័ត៌មាន​លំអិត​ស្ដី​ពី​វិសាល​ភាព​នៃ​ដែន​ទំនាញ​របស់​វត្ថុ​អវកាស​មួយ​។ ឧទាហរណ៍​៖ បើសិន​កម្លាំង​ទំនាញ​ខ្លាំង​ជាង​បន្តិច យាន​អវកាស​នឹង​បង្កើន​ល្បឿន​លឿន​ជាង​មុន​បន្តិច​ ប៉ុន្តែ​បើ​កម្លាំង​ទំនាញ​របស់​វត្ថុ​អវកាស​នោះ​ខ្សោយ​បន្តិច យាន​អវកាស​ក៏​បង្កើន​ល្បឿន​យឺត​ជាង​បន្តិច​។

    តាម​រយៈ​ការ​អភិវឌ្ឍ​រូបមន្ត​ស្ដី​ពី​ដែន​ទំនាញ​របស់​វត្ថុ​អវកាស ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​អាច​វិភាគ​ព័ត៌មាន​ស្ដី​ពី​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ខាង​ក្នុង​របស់​វត្ថុ​អវកាស​ ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់ DSN៕