Tag: សង្កេតមើល

  • ជប៉ុន​ជិត​បាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​ធ្វើ​ពី​ឈើ​ ឡើង​ទៅ​កាន់​ទីអវកាស

    ជប៉ុន​ជិត​បាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​ធ្វើ​ពី​ឈើ​ ឡើង​ទៅ​កាន់​ទីអវកាស

    ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណាសា) និង​ទីភ្នាក់​ងារ​អវកាស​ជប៉ុន (ចាសា) កំពុង​រៀប​ផែនការ​បាញ់បង្ហោះ​ផ្កាយ​រណប​ធ្វើពីឈើដំបូង​គេ​លើ​ពិភពលោក​ ឡើង​ទៅ​កាន់​ទីអវកាស​។

    យោងតាម​ព័ត៌មាន​ពី​ណាសា (NASA) របស់​អាម៉េរិក និង​ចាសា (JAXA) របស់​ជប៉ុន ផ្កាយ​រណប​ប៉ុនពែង​កាហ្វេ​ដែល​ធ្វើពី​ឈើ Magnolia គ្រោង​នឹង​ត្រូវ​បាន​បាញ់បង្ហោះ​ឡើង​ទៅកាន់​គន្លង​តារា​វិថីផែនដី​នៅ​ក្នុង​រដូវ​ក្ដៅ​ឆ្នាំ 2024​។

    ឈើ​គឺជា​វត្ថុធាតុ​ដែល​នឹង​មិន​ឆេះ​ ឬ​រលួយ​នៅ​ក្នុង​បរិស្ថាន​សុញ្ញកាសរបស់​អវកាស ប៉ុន្តែ​នឹង​ត្រូវ​បាន​ដុត​ឆេះ​ម៉ត់​ជា​ធូលី​ នៅ​ពេល​វិល​ត្រលប់​ចូល​ក្នុង​បរិយាកាស​ផែនដី​។ ចំណុច​ពិសេស​នេះ​ធ្វើ​ឱ្យ​ឈើ​ក្លាយ​ជា​វត្ថុ​ធាតុ​មាន​ប្រយោជន៍​សម្រាប់​ផ្កាយ​រណប​នា​ពេល​អនាគត​។

    ក្រោយ​ពីបាន​​ធ្វើ​ការ​ពិសោធដោយ​​ជោគ​ជ័យ​នៅ​លើ​ស្ថានីយ​អវកាស​អន្តរជាតិ (ISS) កាលពី​ដើម​ឆ្នាំ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ជឿ​ថា ផ្កាយរណប​ធ្វើ​ពី​ឈើ​ ពិត​ជាសម​ស្រប​សម្រាប់​ការ​បាញ់​បង្ហោះ​សាកល្បង​។ ប្រភេទ​ឈើ​ដែល​ត្រូវ​បាន​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ជ្រើស​រើស​យក​មក​ផលិត​ផ្កាយ​រណប​ គឺ​ឈើ​ Magnolia។

    ដើមឈើ Magnolia

    បច្ចុប្បន្ន នៅ​ជុំវិញ​គន្លង​តារាវិថីផែនដី មានវត្ថុ​អវកាស​ជាង 8,440 តោន រួម​ទាំង​សំរាមអវកាស​ ដែល​មាន​ដូច​ជា ​ផ្កាយរណប​ដែល​ខូច និង​បំណែក​រ៉ុក្កែត​ដែល​លែង​ប្រើ​ប្រាស់​ជា​ដើម។ ទាំង​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ពន្លឺ​ពេល​រាត្រី​កើនខ្ពស់​ជាង​មុន​ ​10% បង្ក​ការ​​រំខាន​ដល់​ការ​សង្កេតមើល​ទៅ​កាន់​ទីអវកាស​។

    ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​និយាយ​ថា ផ្កាយរណបដែល​ធ្វើ​ពី​ឈើ មាន​ដូចជា LignoSat ជា​ដើម នឹង​បង្ក​ផល​ប៉ះពាល់​តិច​ជាង បើ​ធៀប​នឹង​សំរាម​អវកាស​នា​បច្ចុប្បន្ន​ ព្រម​ទាំង​កាត់​​បន្ថយ​ការ​ចំណាយ​បាន​ច្រើន​ផងដែរ​៕

  • រូបភាព​ភ្នំភ្លើង​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ដែល​ថត​ដោយ​យានអវកាស​រុស្ស៊ី Luna-25

    រូបភាព​ភ្នំភ្លើង​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ដែល​ថត​ដោយ​យានអវកាស​រុស្ស៊ី Luna-25

    រូបភាព​ដំបូង​ដែល​ថត​ដោយ​យាន​ស្រាវជ្រាវ​ព្រះ​ចន្ទ​របស់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ត្រូវបាន​ប្រកាស​កាលពី​ថ្ងៃទី 17 សីហា ឆ្នាំ 2023 (ពេលវេលា​ក្នុងស្រុក)។

    យោងតាម​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​រុស្ស៊ី Roscosmos យានអវកាស Luna-25 បាន​បញ្ជូន​បណ្ដា​រូបភាព​ស្ដីពី​មាត់​ភ្នំភ្លើង​នៅ​តំបន់​ប៉ូល​ឆ្ងាយ​របស់​ព្រះ​ចន្ទ មកកាន់​ផែនដី។ តាម​គម្រោង យាន​ស្រាវជ្រាវ​ព្រះ​ចន្ទ​ដំបូង​របស់​រុស្ស៊ី​ក្រោយ​រយៈពេល 47 ឆ្នាំ គ្រោង​នឹងធ្វើ​ការពិសោធ ស្រាវជ្រាវ​ផ្ទៃ​របស់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ចាប់ពី​សប្ដាហ៍​ក្រោយ។

    បណ្ដា​រូបភាព​ស្ដីពី​មាត់​ភ្នំភ្លើង Zeeman បង្ហាញថា ភ្នំភ្លើង​នេះ​មាន​កម្ពស់​ជិត 8 គីឡូម៉ែត្រ ធៀប​នឹង​ផ្ទៃរាប​របស់​ព្រះ​ចន្ទ។ ភ្នំភ្លើង​នេះ កន្លងមក​មិនត្រូវ​បាន​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​សង្កេតមើល​នោះទេ ដោយសារតែ​វា​ស្ថិតនៅ​មួយ​ចំហៀង​ដែល​តែងតែ​បែរខ្នង​ដាក់​ផែនដី។

    Roscosmos បញ្ជាក់ថា យាន Luna-25 ក៏បាន​វាស់វែង​កាំរស្មី​ហ្គា​ម៉ា និង​នឺ​ត្រុ​ង​ពី​ផ្ទៃ​របស់​ព្រះ​ចន្ទ ក៏ដូចជា​តួលេខ​ប្លា​ស្មា​ក្នុង​ទី​អវកាស​ជុំវិញ​ព្រះ​ចន្ទ រួម​នឹង​ឧស្ម័ន និង​ធូលី​លើ​គន្លង​តារាវិថី​របស់​ឋាន​នេះ​ផងដែរ។

    Luna-25 គឺជា​យាន​ស្រាវជ្រាវ​ព្រះ​ចន្ទ​ដំបូង​ដែល​អភិវឌ្ឍ ផលិត និង​ដំណើរការ​ទាំងស្រុង​ដោយ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី​បច្ចុប្បន្ន។ គម្រោង​ដែល​ត្រូវបាន​បង្ហាញ​កាលពី​ថ្ងៃទី 11 សីហា​នេះ មាន​គោលដៅ​ក្លាយជា​យានអវកាស​ដំបូង​ដែល​ចុះចត​ដោយថ្នមៗនៅ​តំបន់​ប៉ូល​ខាងត្បូង​របស់​ព្រះ​ចន្ទ ដែល​គ្រោង​នឹងធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃទី 21 សីហា​ខាងមុខ។

    រូបភាពភ្នំភ្លើង Zeeman នៅប៉ូលខាងត្បូង​របស់​ព្រះ​ចន្ទ ដែល​ថត​ដោយ​ Luna-25

    គោលដៅ​ចម្បង​របស់​គម្រោង​នេះ​គឺ​ការពិសោធ​ដី​ព្រះ​ចន្ទ​ដើម្បី​ស្វែងរក​ទឹកកក ប៉ុន្តែ Roscosmos ក៏បាន​ឱ្យដឹងថា ពួកគេ​ក៏​ចង់​សាកល្បង​បច្ចេកវិទ្យា​ចុះចត​ដោយថ្នមៗ រួម​នឹង​ស្រាវជ្រាវ​ស្រទាបដី​ខាងលើ​របស់​ឋាន​មួយ​នេះ​ផងដែរ។

    ការបាញ់​បង្ហោះ Luna-25 គឺជា​សញ្ញា​បង្ហាញថា រុស្ស៊ី​បាន​វិល​ត្រលប់​ទៅកាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​វិញ ក្រោយ​ការខកខាន​អស់ 47 ឆ្នាំ។ កម្មវិធី Luna ដំបូង​ត្រូវបាន​ចាប់ផ្ដើម​ក្នុងសម័យ​សូ​វៀត ដែល​សម្រេច​បេសកកម្ម​ព្រះ​ចន្ទ​បាន​ចំនួន 24 លើក ចាប់ពី​ខែកញ្ញា 1958 ដល់​ខែសីហា 1976៕

  • ESA បង្ហាញ «សារ​អាថ៌កំបាំង» ពី​ទីតាំង​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​ជិត 1,500 ឆ្នាំ​ពន្លឺ

    ESA បង្ហាញ «សារ​អាថ៌កំបាំង» ពី​ទីតាំង​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​ជិត 1,500 ឆ្នាំ​ពន្លឺ

    សញ្ញា​សួរ​ពណ៌​ក្រហម​ដ៏​ចម្លែក ត្រូវបាន​អវកាស «ផ្ដល់​ជាស​ញ្ញា» មកកាន់​មនុស្ស​នៅលើ​ផែនដី តាមរយៈ​រូបភាព​ដ៏​អាថ៌កំបាំង​ដែល​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស James Webb ទើបតែ​ផ្ដិត​យកបាន។

    នោះ​គឺជា​វត្ថុ​អវកាស​ដ៏​ធំ​មួយ​ដែលមាន​រូបរាង​ដូច​ទៅនឹង​សញ្ញា​សួរ ស្ថិតនៅ​ខាងក្រោម​ផ្កាយ​ក្មេង​ពីរ​ដួង​នៅក្នុង​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Vela (Vela Supercluster)។ នេះ​បើតាម​សេចក្ដីប្រកាស​ថ្មី​របស់​ក្រុម​អ្នកធ្វើការ​ជាមួយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អាម៉េរិក James Webb មកពី​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប (ESA)។

    ដំបូង​ឡើយ ក្រុមរបស់ ESA នៅ James Webb សង្កេតមើល​ចំណុច​លម្អិត​របស់​ផ្កាយ​ក្មេង​មួយគូ​ដែលមាន​ឈ្មោះថា Herbig-Haro 46/47 ដែល​កំពុង​ត្រូវ​ឡោមព័ទ្ធ​ដោយ​ថាស​វត្ថុ​ធាតុ​ដែល​ចិញ្ចឹម​ពួកវា​ឱ្យ​ធំធាត់​ក្នុង​រយៈពេល​រាប់លាន​ឆ្នាំ។

    នៅ​ខាងក្រោម​ផ្កាយ​ពីរ​ដួង​ខាងលើ ពួកគេ​បាន​ប្រទះឃើញ​អ្វីមួយ​ដ៏​អាថ៌កំបាំង និង​គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល៖ សញ្ញា​សួរ​មួយ​បង្ហាញខ្លួន​ដូច​ទៅនឹង​មនុស្ស​លើ​ភព​ដទៃ​កំពុង​បញ្ជូន​សញ្ញា​ដល់​មនុស្ស​នៅ​លើ​ផែនដី។

    បច្ចុប្បន្ន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មិនទាន់​ដឹង​ច្បាស់​ថា សញ្ញា​សួរ​ដ៏​ធំ​មហិមា​នេះ​គឺជា​អ្វី​នៅឡើយ ប៉ុន្តែ​ពណ៌ និង​រូបរាង​របស់​វា បាន​នាំឱ្យ​តារាវិទូ​នានា​មាន​យោបល់​មួយចំនួន។

    នៅលើ​ទំព័រ Space តំណាង​របស់​តេ​ឡេ​ស្កុប James Webb យល់ថា វា​អាចជា​កាឡាក់ស៊ី​ដែល​នៅ​សែនឆ្ងាយ ឬ​បណ្ដា​កាឡាក់ស៊ី​កំពុង​ប៉ះទង្គិច​គ្នា នាំឱ្យមាន​រូបរាង​ខុសធម្មតា។ ចំណែក​ពណ៌​ក្រហម​របស់​សញ្ញា​សួរ​នេះ កើតឡើង​ដោយសារ​វា​នៅ​ឆ្ងាយ និង​បន្ត​ផ្លាស់​ទី​ទៅ​ឆ្ងាយ ព្រោះ​ចក្រវាល​កំពុង​​រីក​មាឌ។

    បើ​ទោះ​សញ្ញា​សួរ​នេះ​បង្ហាញខ្លួន​នៅក្បែរ​វត្ថុ​អវកាស​ដែលមាន​ចម្ងាយ 1,470 ឆ្នាំ​ពន្លឺ​ពី​ផែនដី ប៉ុន្តែ​គម្លាត​ពិត​របស់​សញ្ញា​សួរ​នេះ​ អាច​ឡើងដល់​រាប់ពាន់​លាន​ឆ្នាំ។

    ចំណែក​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មកពី​សាកលវិទ្យាល័យរ​ដ្ឋ Illinois វិញ យល់ថា សញ្ញា​សួរ​នេះ​គឺជា​កាឡាក់ស៊ី​ពីរ​កំពុង​ច្របាច់​បញ្ចូល​គ្នា ក្នុងនោះ​ចំណុច​ដូច​ផ្លែ​សន្ទូច​នៅ​ខាងលើ​គឺ​កើតឡើង​ដោយសារ​កាឡាក់ស៊ី​ធំ​មួយ​ត្រូវ​បាន​កាច់​ឱ្យ​កោង​៕

  • ប្រហោង​ខ្មៅ​ខ្នាត​យក្ស​បាញ់​ចង្កោម​ថាមពល​កម្រិត​ខ្ពស់​សំដៅចំ​ផែនដី

    ប្រហោង​ខ្មៅ​ខ្នាត​យក្ស​បាញ់​ចង្កោម​ថាមពល​កម្រិត​ខ្ពស់​សំដៅចំ​ផែនដី

    បេសកកម្ម​មួយ​របស់​ណា​សា ធ្វើការ​សង្កេតមើល​ប្រហោង​ខ្មៅ (Black Hole) ខ្នាត​យក្ស​មួយ​ដែល​បាញ់​ចង្កោម​រលក​ថា​ម​ពល​កម្រិត​ខ្ពស់​សំដៅចំ​ផែនដី​ពី​ចម្ងាយ 400 លាន​ឆ្នាំ​ពន្លឺ។

    បណ្ដា​ប្រហោង​ខ្មៅធំៗដែល​កំពុង​ធ្វើ​សកម្មភាព ហើយ​មាន​ថាស​វត្ថុ​ធាតុ​វិលជុំ​វិញ គេ​ហៅថា Accretion disk (ថាស​បន្ថែម​ថាមពល) ដែលជា​ប្រភព «ចំណី» សម្រាប់​ការពង្រីក​មាឌ​របស់​ប្រហោង​ខ្មៅ។ វត្ថុ​ធាតុ​ខ្លះ​ដែល​ប្រហោង​ខ្មៅ​មិនអាច​លេប​បាន​ទាំងអស់ ក៏ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅកាន់​ប៉ូល​នានា ហើយ​ក្រោយមក​ក៏​បាញ់​ចេញទៅ​ក្រៅ​ក្នុង​ល្បឿន​ជិត​ស្មើនឹង​ល្បឿន​ពន្លឺ។

    ដំណើរការ​ខាងលើនេះ បង្កើតបានជា​វិទ្យុសកម្ម​អេ​ឡិច​ត្រូ​ម៉ាញ៉េ​ទិច​ដែលមាន​ពន្លឺ​ភ្លឺ​ខ្លាំង និង​មាន​ថាមពល​ខ្ពស់។ នៅក្នុង​ករណី​ដែល​ណា​សា​ទើបតែ​បាន​រកឃើញ​នាពេលថ្មីៗនេះ ចង្កោម​ពន្លឺ​កំពុង​ជះ​មកកាន់​ផែនដី​នៅក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ហៅថា blazar។ នេះ​បើតាម Live Science ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 30 កក្កដា 2023។

    រូបភាព​បង្ហាញ​ពី​ចង្កោម​ពន្លឺ​ដែល​ជះ​ពី blazar Markarian 421

    Blazar ដែលមាន​ឈ្មោះថា Markarian 421 ស្ថិតនៅក្នុង​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Ursa Major ត្រូវបាន​សង្កេត​ដោយ​បេសកកម្ម Imaging X-ray Polarimetry Explorer (IXPE) របស់​ណា​សា ដែល​ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​កាលពី​ឆ្នាំ 2021។

    ចង្កោម​ពន្លឺ blazar ខាងលើ អូសបន្លាយ​យ៉ាង​វែង​នៅក្នុង​ទី​អវកាស​ក្នុង​រយៈ​ចម្ងាយ​រាប់លាន​ឆ្នាំ​ពន្លឺ ប៉ុន្តែ​ដើមហេតុ​ដែល​បង្កើត​វា​ឡើង មិនទាន់​ត្រូវ​បានដឹង​ច្បាស់​នៅឡើយ។

    អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ក៏​គ្រោង​នឹង​បន្ត​សង្កេតមើល Markarian 421 ក៏ដូចជា​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​របស់ balzar ដទៃទៀត​ដែលមាន​ចំណុច​ពិសេស​ដូចគ្នា Markarian 421 ដើម្បី​ស្វែងយល់​អំពី​យន្តការ​នៅ​ពីក្រោយ​បាតុភូត​នេះ៕

  • រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» មាន​សីតុណ្ហភាព​អាច​រស់​នៅបាន

    រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» មាន​សីតុណ្ហភាព​អាច​រស់​នៅបាន

    «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស​» នេះ ​ស្ថិត​ក្នុងចំណោម​ភព​ដែល​អាច​ទ្រទ្រង់​ជីវិត និង​ត្រូវបាន​សង្កេតមើល​ជា​លើកដំបូង​ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស Kepler របស់​ណា​សា កាលពី​ឆ្នាំ 2009។

    ដើមឡើយ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ជឿថា មិនមាន​ភាវៈរស់​ណាមួយ​នៅក្នុង​ភព​ដទៃ​ក្រៅពី​ផែនដី។ ប៉ុន្តែ បន្ទាប់ពី​ផលិត​បាន​ឧបករណ៍ទំនើបៗ មនុស្ស​ចាប់ផ្ដើម​យល់ថា វត្តមាន​របស់​មនុស្ស​ភព​ដទៃ​ប្រាកដ​ជាមាន ហើយ​អាចមាន​ច្រើន​លើសពី​ការ​នឹកគិត​ទៅទៀត។

    គិត​មកដល់​បច្ចុប្បន្ន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» ជាង 4,000 នៅក្នុង​ចក្រវាល​ដែល​មនុស្ស​អាច​សង្កេតឃើញ។ «ផែន​ដី​ខ្នាត​យក្ស» ចង់​សំដៅលើ​បណ្ដា​ភព​ដែល​មាន​បរិស្ថាន​ស្រដៀង​នឹង​ផែនដី របស់​មនុស្ស​ ប៉ុន្តែ​មាន​ទំហំ​ធំ​ជាង​។

    «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» Kepler-22b

    Kepler-22b គឺជា​មួយ​ក្នុងចំណោម «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» ដែល​មនុស្ស​បាន​រកឃើញ។ Kepler-22b ត្រូវបាន​សង្កេតមើល​ជា​លើកដំបូង​កាលពី​ឆ្នាំ 2009 ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស Kepler របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណា​សា)។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ដែល​បាន​រកឃើញ Kepler-22b មាន​ឈ្មោះថា William Burrucci។

    Kepler-22b ស្ថិតក្នុង​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Cygnus ដែលមាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រមាណ 638 ឆ្នាំ​ពន្លឺ និង​មាន​អង្កត់ផ្ចិត​ធំ​ជាង​ផែនដី 2.4 ដង ហើយ​មួយឆ្នាំ​របស់​វា​ស្មើនឹង 290 ថ្ងៃ​នៅលើ​ផែនដី។

    Kepler-22b វិល​ជុំវិញ​ផ្កាយ​មេ​ដែលមាន​ឈ្មោះថា Kepler-22។ Kepler-22 តូច​ជាង​ព្រះអាទិត្យ​របស់​មនុ​ស្សប​ន្តិ​ច ប៉ុន្តែ​មាន​កម្ដៅ​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ព្រះអាទិត្យ។ ភព Kepler-22b ត្រូវបាន​គណនា​ឃើញថា មាន​អាយុ​ប្រហែល 4 ពាន់​លាន​ឆ្នាំ។

    ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ទើបតែ​បាន​រកឃើញថា ភព Kepler-22b ស្ថិតនៅ​ចម្ងាយ​ពី​ផ្កាយ​មេ​ប្រហែល​នឹង 85% នៃ​ចម្ងាយ​ពី​​ផែនដី​របស់​មនុស្ស ទៅ​​ព្រះអាទិត្យ។ នេះ​មានន័យថា សីតុណ្ហភាព​នៅលើ​ភព Kepler-22b អាច​ស្មើនឹង 22 អង្សា​សេ ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ផែនដី ដែលអនុញ្ញាត​ឱ្យ​មាន​វត្តមាន​ទឹក​រាវ​ហូរ​នៅលើ​ផ្ទៃ។ Kepler-22b អាចជា «ផ្ទះ​ទី​ពីរ» ដ៏​សមស្រប​សម្រាប់​មនុស្សជាតិ។ ព្រោះថា ថ្មីៗនេះ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញថា Kepler-22b មាន​បរិយាកាស​ក្រាស់​។

    ធ្វើយ៉ាងណា​ដើម្បី​អាច​ទៅដល់ Kepler-22b?

    បើសិន​គិត​ទៅតាម​ល្បឿន​របស់​មី​ស៊ី​ល​ទំនើប​នាបច្ចុប្បន្ន​របស់​មនុស្ស (10 គីឡូម៉ែត្រ/វិនាទី) យើង​នឹងត្រូវ​ចំណាយពេល​ហោះហើរ​ជាង 18 លាន​ឆ្នាំ ទើប​ទៅដល់​ភព Kepler-22b ហើយ​នេះ​គឺជា​រយៈពេល​ដ៏​សែន​យូរ​សម្រាប់​ជីវិត​មនុស្ស។

    យានអវកាស​ដែលមាន​ល្បឿន​លឿន​បំផុត​នាបច្ចុប្បន្ន​គឺ​យាន​ព្រះអាទិត្យ Parker របស់​ណា​សា ព្រោះថា នៅពេល​ទៅកាន់​តែ​ជិត​ព្រះអាទិត្យ ល្បឿន​របស់​វា​អាច​កើន​ដល់ 692,000 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង ប្រហែល​នឹង 192 គីឡូម៉ែត្រ/វិនាទី។ ក្នុង​ល្បឿន​នេះ វា​នឹង​ចំណាយពេល​ប្រហែល​មួយ​លាន​ឆ្នាំ ទើប​ទៅដល់​ភព Kepler-22b។

    នៅ​ពេល​ប្រើ​ប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា​ និង​​យាន​បច្ចុប្បន្ន​ មនុស្ស​នឹង​មិន​អាច​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ដល់​ភព​ Kepler-22b ឡើយ​។ ដូច្នេះ មនុស្ស​ត្រូវ​កា​រប​ច្ចេក​វិទ្យា​ និង​យាន​អវកាស​​ទំនើប​ជាង​នេះ​រាប់​លាន​ដង ទើប​អាច​​មានឱកាស​ទៅ​ជាន់ដី​របស់​ភព Kepler-22b នា​ពេល​អនាគត៕

  • អឺរ៉ុប​នឹង​ផ្សាយ​ផ្ទាល់​លើកដំបូង​ពី​យានអវកាស​នៅឯ​ភព​អង្គារ​នាយ​ប់​នេះ

    អឺរ៉ុប​នឹង​ផ្សាយ​ផ្ទាល់​លើកដំបូង​ពី​យានអវកាស​នៅឯ​ភព​អង្គារ​នាយ​ប់​នេះ

    ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប នឹងធ្វើ​ការផ្សាយ​ផ្ទាល់​លើកដំបូង​ពី​យានអវកាស Mars Express នៅឯ​ភព​អង្គារ នា​វេលា​ម៉ោង 23:00 ថ្ងៃទី 02 មិថុនា 2023។

    ការផ្សាយ​ផ្ទាល់​នេះ​ធ្វើឡើង​ដើម្បី​រម្លឹក​ខួប 20 ឆ្នាំ​នៃ​ថ្ងៃ​បាញ់​បង្ហោះ​យាន Mars Express របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប (ESA)។ រ៉ុក្កែត Soyuz-FG/Fregat បាន​នាំ​យានអវកាស​នេះ​ហោះ​ឡើង​ពី​អវកាស​យានដ្ឋាន Baikonur នៅ​កា​ហ្សា​ក់​ស្ថាន កាលពី​ថ្ងៃទី 02 មិថុនា ឆ្នាំ 2003។ Mars Express មាន​ភារកិច្ច​ថតរូប​ភាព 3D នៃ​ផ្ទៃ​ភព​អង្គារ ដើម្បី​ជួយ​ឱ្យ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​សង្កេតមើល​ភព​នេះ​បាន​ច្បាស់​ជាង​មុន។

    អ្នក​ស្រលាញ់​វិស័យ​តារាសាស្ត្រ​អាច​តាមដាន​ការផ្សាយ​រយៈពេល​មួយ​ម៉ោង​នេះ​នៅលើ​ឆា​នែ​ល YouTube របស់ ESA។ ក៏ប៉ុន្តែ រូបភាព​ថ្មី​នឹង​ត្រូវបាន​បញ្ជូនមក​តា​ម​ដំណាក់កាល 50 វិនាទី​ម្ដង ជំនួស​ឱ្យ​ការផ្សាយ​​ជា​ផ្ទាល់​បន្តបន្ទាប់។

    ការបញ្ជូន​ទិន្នន័យ​រវាង​ភព​អង្គារ និង​ផែនដី ជាធម្មតា​​ស៊ីពេល​ចាប់ពី 3 ទៅ 22 នាទី អាស្រ័យទៅលើ​ទីតាំង​របស់​​​ភព​ទាំងពីរ​នៅលើ​គន្លង​តារាវិថី​ជុំវិញ​ព្រះអាទិត្យ។ ក្នុង​ការផ្សាយ​ផ្ទាល់​នៅ​ថ្ងៃនេះ ពេលវេលា​ចាប់ពី​រូបភាព​ត្រូវបាន​ថត​នៅ​​ភព​អង្គារ រហូត​ដល់ពេល​បង្ហាញ​ខ្លួន​នៅលើ​អេក្រង់​របស់​ទស្សនិកជន ​គឺ​ប្រហែល 18 នាទី​។ ក្នុងនោះ ការបញ្ជូន​រូបភាព​ពី​ភព​អង្គារ​មកដល់​ស្ថានីយ​ទទួល​នៅលើ​ផែនដី ​គឺ​ស៊ីពេល​ប្រហែល 17 នាទី ហើយ​ការ​បញ្ជូនបន្ត​ពី​ម៉ាស៊ីន​មេ (server) ទៅកាន់​បណ្ដាញ​អ៊ី​ន​ធើ​ណិ​ត​លើ​ផ្ទៃផែនដី​នឹង​ស៊ីពេល​ប្រហែល 1 នាទី។

    ក៏ប៉ុន្តែ ESA បាន​បញ្ជាក់ថា ពួកគេ​មិន​ធ្លាប់បាន​សាកល្បង​ការ​​ផ្សាយ​ផ្ទាល់​បែបនេះ​ពីមុនមក ដូច្នេះ​មិនទាន់​ដឹង​ប្រាកដ​អំពី​ពេលវេលា​ជាក់លាក់​ដែល​ទិន្នន័យ​ត្រូវបាន​បញ្ជូន​នៅលើ​ផែនដី៕

  • ពពក​ចំហាយ​ទឹក​ជះ​​ចេញពី​ព្រះ​ចន្ទ​របស់​ភព​សៅរ៍ មាន​​ប្រវែង​ជាង 9,000 គីឡូម៉ែត្រ​

    ពពក​ចំហាយ​ទឹក​ជះ​​ចេញពី​ព្រះ​ចន្ទ​របស់​ភព​សៅរ៍ មាន​​ប្រវែង​ជាង 9,000 គីឡូម៉ែត្រ​

    ក្រុម​តារាវិទូ​បាន​រកឃើញ​ចំហាយ​ទឹក​ដ៏​សម្បើម​ជះ​ចេញពី Enceladus ដែលជា​ព្រះ​ចន្ទ​មួយ​របស់​ភព​សៅរ៍ ដែល​នេះ​កំពុងតែ​ផ្ដល់​ក្ដីសង្ឃឹម​ដល់​គំនិត​ដែល​យល់ថា មាន​ភាវៈ​រស់នៅ​ខាងក្រៅ​ផែនដី។

    ទំព័រ Guardian កាលពី​ថ្ងៃទី 30 ឧសភា បាន​ចុះផ្សាយ​ថា ចំហាយ​ឧស្ម័ន​ប្រវែង​ប្រហែល 9,600 គីឡូម៉ែត្រ ដែល​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ចម្ងាយ​ពី​ជប៉ុន​ទៅ​អៀឡង់ កំពុង​ជះ​ទឹក​ទៅក្នុង​ទី​អវកាស​ក្នុង​ល្បឿន​ប្រមាណ 300 លីត្រ/វិនាទី។ តាំងពី​យូរ​មកហើយ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ជឿថា ព្រះ​ចន្ទ Enceladus ដែលមាន​ទំហំ​ប្រហែល 500 គីឡូ​ម៉ែ​ទ្រ មាន​លាក់​មហាសមុទ្រ​ទឹកប្រៃ​ខាងក្រោម​សម្បក​ដ៏​ត្រជាក់ ហើយ​ទំនងជា​ជះ​​ចំហាយ​ទឹក​ទៅក្នុង​បរិយាកាស។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះ​គឺជា​លើកដំបូង​ដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​មើលឃើញ​ករណី​បាញ់​ជះ​ចំហាយ​​ទឹក​ដ៏​ធំ​សម្បើម​បែបនេះ។

    «យើង​ពិតជា​ភ្ញាក់ផ្អើល​នឹង​ទំហំ និង​ប្រវែង​របស់​ចំហាយ​នេះ» អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ Geronimo Villanueva មកពី​អង្គការ​ណា​សា និង​ជា​សមាជិក​ក្រុម​ស្រាវជ្រាវ​ខាងលើ ថ្លែង​ដូច្នេះ។ លទ្ធផល​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​នេះ​ត្រូវបាន​ចុះផ្សាយ​លើ​ទស្សនាវដ្ដី Nature Astronomy។

    ក្រុម​ខាងលើ​បាន​សង្កេតមើល Enceladus ដែលជា​ព្រះ​ចន្ទ​ធំជាងគេ​លំដាប់​ទី 6 របស់​ភព​សៅរ៍ ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស James Webb កាលពី​ខែវិច្ឆិកា 2022។ ឧបករណ៍​គណនា​របស់​តេ​ឡេ​ស្កុប​នេះ​បង្ហាញថា ចំហាយ​​នេះ​ធ្វើឱ្យ Enceladus បាត់បង់​ទឹក 300 គីឡូក្រាម​រៀងរាល់​មួយ​វិនាទី ដែល​អាចបំពេញ​អាងទឹក​ខ្នាត​អូឡាំពិក​មួយ​ ​ក្នុងរយៈ​ពេល​តែ​​ប៉ុន្មាន​ម៉ោង​ប៉ុណ្ណោះ។

    ការសង្កេត​មុន​នោះ​បង្ហាញថា ​ចំហាយ​ទឹក​ដែលមាន​ផ្ទុក​ភាគល្អិត​របស់​ព្រឹល និង​សារធាតុ​គីមីសរីរាង្គ បាន​ជះ​​ចេញ​ដូច​ទៅនឹង​ទឹក​ដែល​បាញ់​ចេញពី​ផ្ទៃផែនដី នៅលើ​ព្រះ​ចន្ទ Enceladus។ ដោយសារតែ​​វិលជុំ​វិញ​ភព​សៅរ៍​លឿន​ពេក ពោលគឺ​សម្រេចបាន​មួយ​ជុំ​ដោយ​ប្រើពេល​តែ​ជាង​មួយថ្ងៃ ចំហាយ​ទឹក​ក៏​ច្រាល​ចូលក្នុង​គន្លង​តារាវិថី​របស់​ព្រះ​ចន្ទ​ Enceladus និង​បង្កើតបានជា​រង្វង់​មូល​មួយ​ដ៏​ធំ។ យោងតាម​ទិន្នន័យ​ពី​តេ​ឡេ​ស្កុប បរិមាណ​ទឹក​ប្រហែល 30% ដែល​បាន​រសាត់​ផុតពី Enceladus ត្រូវបាន​រក្សាទុក​ក្នុង​រង្វង់​​មូល​ខាងលើ ខណៈដែល 70% ទៀត​បាន​ភាយ​ទៅក្នុង​អវកាស​ជុំវិញ​ភព​សៅរ៍។

    កាលពី​ឆ្នាំ 2017 ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មកពីណា​សា បានឱ្យដឹងថា ព្រះ​ចន្ទ Enceladus មាន​សារធាតុ​ស្ទើរ​គ្រប់យ៉ាង​ដែល​ត្រូវការ​ចាំបាច់​សម្រាប់​ភាវៈ​មានជីវិត​ដែល​មនុស្ស​ធ្លាប់​បានដឹង ក្នុងនោះ​រួមមាន ទឹក ថាមពល និង​កត្តា​គីមី​សាស្ត្រ​ជា​ដើម។

    ក្នុង​​អនាគត បណ្ដា​បេសកកម្ម​ស្រាវជ្រាវ​ព្រះ​ចន្ទ Enceladus នឹង​ជួយ​ឱ្យ​​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ដឹង​ច្បាស់​​អំពី​កម្រាស់​របស់​សម្បក​ទឹកកក​ខាងក្រៅ និង​ជម្រៅ​របស់​មហាសមុទ្រ​ក្រោម​ដីរបស់​ព្រះ​ចន្ទ​មួយ​នេះ​៕

  • អូ! តើ​ខ្ញុំ​ប្រែប្រួល ខ្លាំង​ដល់​ថ្នាក់​ហ្នឹង​ផង​ឬ? (រឿង​ប្រាប់ត​គ្នា របស់​ស្ត្រី​ជប៉ុន ពេល​បាន​ក្លាយខ្លួនជា​ម្ដាយ​គេ​យ៉ាង​ពេញលេញ)

    អូ! តើ​ខ្ញុំ​ប្រែប្រួល ខ្លាំង​ដល់​ថ្នាក់​ហ្នឹង​ផង​ឬ? (រឿង​ប្រាប់ត​គ្នា របស់​ស្ត្រី​ជប៉ុន ពេល​បាន​ក្លាយខ្លួនជា​ម្ដាយ​គេ​យ៉ាង​ពេញលេញ)

    តើ​មានមិត្តៗយើង​ណា កំពុង​ចិញ្ចឹម​មើលថែ​កូន​ដែរឬទេ? ហើយ​ធ្លាប់​សង្កេតមើល​ខ្លួនឯង​ដែរ​ទេ​ថា តាំងពី​ចាប់ផ្ដើម​បំពេញ​តួនាទី​ចិញ្ចឹម​មើលថែ​កូនតូច​មក តើមិត្តៗ មាន​ទង្វើ ឬ​លក្ខណ​និស្ស័យ​អ្វី ប្រែប្រួល​ខុសពី​មុន​ដែរ​ទេ?  បើសិន​មាន មិនបាច់​ភ្ញាក់ផ្អើល​ទេ ព្រោះ​មាន​ស្ត្រី​ជនជាតិ​ជប៉ុន​មិនតិច​ទេ ដែល​សង្កេតមើល​ខ្លួនឯង​ហើយ រកឃើញថា ក្រោយពី​ចាប់ផ្ដើម​បំពេញ​តួនាទី​ជា​ម្ដាយ​របស់គេ​យ៉ាង​ពេញលេញ​មក ពួកគាត់​ក៏មាន​ទង្វើ ឬ​ចរិត​និស្ស័យ​មួយចំនួន ប្រែប្រួល​ខុសពី​មុន​ដូចគ្នា​ដែរ ដូច្នេះ​ថ្ងៃនេះ យើង​នាំគ្នា​សាកល្បង​មក​ស្ដាប់​បណ្ដា​អ្នក​ម្ដាយ​ជនជាតិ​ជប៉ុន​ម្ដង​មើល៍ថា តើ​ពួកគាត់​មាន​អ្វី​ប្រែប្រួល​ខុសពី​មុន​ខ្លះ?

    លក្ខណៈ​ការនិយាយស្ដី ប្រែប្រួល​ខុសពី​មុន (ក្លៀវក្លា​ជាង​មុន!)

    Iសាំង មានកូន អាយុ 1ខួប និង 5ខួប នាង​រៀបរាប់ថា កាលសម័យ​នាង​នៅ​ក្មេង នាង​មាន​ចរិត​អៀន​ច្រើន មិនសូវ​ក្លាហាន និង​មិនសូវ​ហ៊ាន​ជជែក​និយាយ​ជាមួយ​នរណា​ប៉ុន្មាន​ឡើយ។ ឧទាហរណ៍​ដូចជា ត​ឱ្យមាន​អារម្មណ៍​ថា រឿង​ដែល​កំពុង​សន្ទនា​គ្នា​នោះ វា​មើលទៅ​រាងប្លែកៗ ឬ​វា​ដូចជា​មិនគួរ​ទៅជា​អ៊ីចឹង​ក៏ដោយ ក៏​នាង​ជ្រើសរើស​ក្នុងការ​នៅ​ស្ងៀម មិន​ហ៊ាន​សម្ដែង​ពី​ភាព​ជំទាស់​ទេ បានត្រឹមតែ​លាក់ទុក​ក្នុង​ចិត្ត​ប៉ុណ្ណោះ តែ​ក៏​មិនមែន​ថា នឹង​លាក់ទុក​យកមក​គិត រហូតដល់​ស្ត្រេ​ស​ដែរ។ សរុបងាយៗក៏​គឺ ខ្លួនឯង​ជា​មនុស្ស​កំសាក តែ​ប៉ុន​ហ្នឹងឯង (=_=;)។

    Iសាំង រៀបរាប់​បន្តថា តែ​ក្រោយពី​កូនស្រី​ច្បង​របស់​នាង អាយុ​បាន 2-3ខួប ពេល​និយាយ​ជាមួយ​អ្នក​ម្ដាយឯទៀតៗ ក៏​ចាប់ផ្ដើម​មាន​អារម្មណ៍​ថា ខ្លួនឯង​ហ៊ាន​និយាយ ហ៊ាន​បញ្ចេញ​គំនិត​យោបល់​ច្រើនឡើង ដូចជា បើសិន​នាង​មិន​យល់ស្រប ជាមួយ​រឿង​ដែល​កំពុងតែ​សន្ទនា​គ្នា​នោះ នាង​ហ៊ាន​ក្នុងការ​និយាយ​ចេញទៅត្រង់ៗតែម្ដង​ថា វា​ដូចជា​មិនមែន​អ៊ីចឹង​ទេ​ណា៎! ជាដើម។ល។ ក្រៅពីនេះ ពេល​ទៅ​ញ៉ាំ​បាយ​នៅក្នុង​ហាង ក៏​ហ៊ាន​ក្នុងការ​ស្រែកហៅ​សេវាករ ដោយ​សំឡេង​ដ៏​ក្លៀវក្លា និង​មាំមួន​ខ្លាំង​ជាង​មុន។ បើ​សម័យមុន​វិញ បែប​ប្រហែលជា​ធ្វើ​បែប​ហ្នឹង​មិនកើត​ទេ តែ​គិត​ចុះ​គិត​ឡើង មូលហេតុ​ដែល​ទង្វើ​រប​ស់​ខ្លួនឯង​ប្រែប្រួល​បែបនេះ អាច​មិនមែន​កើតចេញពី​ការចិញ្ចឹម​មើលថែ​កូន​ក៏​អាច​ថា​បានដែរ តែ​ប្រហែលជា​មកពី​យើង ចាប់ផ្ដើម​មាន​អាយុ​ច្រើនឡើង​ហើយក៏​មិនដឹង? (-_-;)។

    ចាប់ផ្ដើម​ចូល​សង្គម​ច្រើនឡើង

    Yសាំង មានកូន អាយុ 5ខួប នាង​រៀបរាប់ថា តាំងពី​ពេល​នៅក្មេងៗ រហូតដល់​ពេលមុន​មានកូន នាង​មាន​អារម្មណ៍​ថា ការជួបជុំ និង​ការជជែក​គ្នា​ជាមួយ​អ្នកដទៃ វា​ជា​រឿង​ដ៏​គួរឱ្យ​រំខាន​ខ្លាំងណាស់។ ពេល​ត្រឡប់​មកពី​សាលារៀន ឬ​ត្រឡប់​មកពី​ធ្វើការ​ក្រុមហ៊ុន នាង​ច្រើនតែ​សម្ងំ​ខ្លួន និង​នៅតែ​ក្នុង​បន្ទប់ ស្ងាត់ៗតែម្នាក់ឯង ចង់​និយាយថា រាងដូចជា​ចង់​កើត​ជំងឺ ហ៊ិ​ឃិ​ខូ​ម៉ូ​រិ តិចៗហើយក៏​មិនដឹង? ម្យ៉ាងទៀត ប៉ា និង​ម៉ាក់ ក៏​មិនសូវ​ជា​រអ៊ូ អំពី​រឿង​ហ្នឹង​ទៀតផង ទើបត្រូវ​រស់នៅ​បែប​ហ្នឹង​រហូតមក។

    បន្ទាប់ពី​មានកូន ក៏​ចាប់ផ្ដើម​មាន​មិត្តភក្តិ ដែលជា​អ្នក​ម្ដាយ​ដូចគ្នា​កាន់តែ​ច្រើនឡើង តែ​ក៏មាន​អារម្មណ៍​ថា ក្រុម​អ្នក​ម្ដាយ​ទាំងឡាយ​នោះ គួរឱ្យ​រំខាន​ខ្លាំងណាស់ ទើប​ព្យាយាម​មិនសូវ​ចង់​ចូលរួម វង់​សន្ទនា​ប៉ុន្មាន​ទេ តែ​បើសិនជា​រឿង​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​កូន​វិញ ក៏​នឹង​ស្ទុះភ្លែត​ចូលទៅ​រួម​វង់​សន្ទនា​ភ្លាម​តែម្ដង! ធ្វើឱ្យ​ចាប់ផ្ដើម​មាន​អារម្មណ៍​ថា អេ៎? យើង​ក៏មាន​និស្ស័យ​ចូលចិត្ត​ចូល​សង្គម​នឹង​គេ​ដែរ​តើ?! រហូតមកដល់​ពេលនេះ ចាប់ផ្ដើម​មាន​អារម្មណ៍​ថា សប្បាយ​នឹង​ការជជែក​ពិភាក្សា ជាមួយ​មនុស្ស​ទាំងឡាយ​ច្រើនឡើង​ហើយ…។ បើសិន​មិនមាន​កូន​វិញ ថ្មើរណេះ ប្រហែលជា​កើត​ជំងឺ​ហ៊ិ​ឃិ​ខូ​ម៉ុ​រិ បាត់ទៅ​ហើយក៏​មិនដឹង? (- _ -*)។

    កំណត់សម្គាល់៖ ជំងឺ​ហ៊ិ​ឃិ​ខូ​ម៉ូ​រិ គឺ​ជំងឺ ដែល​អ្នកជំងឺ​មាន​ទង្វើ បដិសេធ​ការចូល​សង្គម (មិន​ចង់​ជួប​អ្នកដទៃ) និង​ច្រើនតែ​សម្ងំ​រស់​នៅតែ​ក្នុង​បន្ទប់ តែម្នាក់ឯង​ជានិច្ច។

    ចេះ​គ្រប់គ្រង ចាត់ចែង​ពេលវេលា បានល្អ​ជាង​មុន

    Sសាំង មានកូន អាយុ ៦ខួប នាង​រៀបរាប់ថា ពីមុន​នាង​មាន​អាជីព​ជា​អ្នកនិពន្ធ​ឯករាជ្យ មុនពេល​មានកូន នាង​មាន​និស្ស័យ​ខ្ជិលច្រអូស​ខ្លាំងណាស់ ទើប​ធ្វើការ​បែប​តាម​ដំណើរ ត្រេ​ត​ត្រត ពី ១ថ្ងៃ​ទៅ ១ថ្ងៃ និង​តែងតែ​ចុះចាញ់អ្វីៗ ដែល​ធ្វើ​ញាប់​ញ័រ​អារម្មណ៍ ដែល​នៅ​ជុំវិញខ្លួន​ជានិច្ច។ ឧទាហរណ៍​ដូចជា បន្ទាប់ពី​អង្គុយ​ធ្វើការ បាន​មិនយូរប៉ុន្មាន ពេល​នាង​ដឹងខ្លួន​ឡើង ទើប​ដឹងថា ខ្លួនឯង​មក​អង្គុយលេង​អ៊ី​ន​ធើ​ណិ​ត ឬ​អង្គុយ​មើល​ទូរទស្សន៍​បាត់ទៅហើយ ហើយ​ការងារ​ផ្ទះ ក៏ត្រូវត្រាំៗទុកចោល​សិន ទុក​ស្អែក​ចាំ​ធ្វើ ជារឿយៗទៅ។

    តែ​ក្រោយពី​មានកូន រៀងរាល់ថ្ងៃ ត្រូវ​មក​អង្គុយ​រៀប​ផែនការ​ថា ថ្ងៃនេះ​នឹង​ទៅ​ទទួល​កូន ពីសា​លាមក​វិញ​នៅ​ម៉ោង​ប៉ុន្មាន? ពេលនេះ​ត្រូវ​ជម្រះ​ការងារ​ឱ្យ​ស្អាត​រួចរាល់​ឱ្យអស់​ណា៎ ពេលនេះ​ត្រូវតែ​ចាប់ផ្ដើម​ធ្វើការ​ងារ​ផ្ទះ​ហើយ​ណា៎ ពេលនេះ​អាច​សម្រាក​បាន​ហើយ​ជាដើម…ដែល​ការងារ​ទាំងអស់នេះ ពីដំបូងៗ ក៏​ធ្វើ​បែប​តាម​ដំណើរ​ពី១ថ្ងៃ​ទៅ១ថ្ងៃ ហើយ​ក៏មាន​អារម្មណ៍​ដឹងខ្លួន​ថា​ខុសពី១ថ្ងៃ​ទៅ១ថ្ងៃ​ដូចគ្នា​ដែរ តែ​ពេលនេះ មាន​អារម្មណ៍​ថា ខ្លួនឯង​អាច​ចាត់ចែង​ពេលវេលា​ធ្វើ​កិច្ចការងារផ្សេងៗ បាន​យ៉ាង​ពេញទំហឹង​ហើយ…(‘-o-’)។

    ល្អិតល្អន់ និង​ហ្មត់ចត់​ជាង​មុន

    Oសាំង មានកូន អាយុ 3ខួប និង 9ខួប នាង​រៀបរាប់ថា កាលសម័យ​នៅ​ជា​សិស្ស នាង​មាន​និស្ស័យ​ភ្លេច​នេះ ភ្លេច​នោះ​ជាប់​ជានិច្ច ដូចជា “អេ៎? យើង​ដូចជា​ភ្លេច​ផ្ញើ​កិច្ចការ​ផ្ទះ​ឱ្យ​លោកគ្រូ​ទេ​ដឹង?” ដល់ពេល​ចាប់ផ្ដើម​ចូលធ្វើការ ក៏​ច្រើនតែ​ភ្លេច​ជា​ញឹកញាប់ រឿង​កំណត់ពេល​ផ្ញើ​កិច្ចការងារ​ដែល​មេ​ប្រគល់ឱ្យ ទើបត្រូវ​ហាមាត់​សុំ​ពន្យារពេល​ជា​ញឹកញាប់​ដូចគ្នា។

    ប៉ុន្តែ រាល់ថ្ងៃនេះ ត្រូវ​នៅចាំ​ត្រួត​ពិនិត្យមើល និង​រៀបចំ​ត្រៀម​តម្រា​មេរៀន ឯកសារ​ការរៀនសូត្រ​របស់​កូន ឱ្យ​ហើយ​រួចរាល់​ជាប់​ជានិច្ច និង​ថែមទាំង​នៅចាំ​សរសេរ​កាលបរិច្ឆេទ ផ្ញើ​កិច្ចការ​ផ្ទះ​តាម​មុខវិជ្ជាផ្សេងៗនៅលើ​ប្រតិទិន​ដោយ​ប៊ិច​ពណ៌​ក្រហមធំៗ ដើម្បី​ការពារ​ការ​ភ្លេចភ្លាំង​ទៀតផង។ ក្រៅពីនេះ នៅបាន​ចាត់ចែង​រៀបចំ​ទុកដាក់​សៀវភៅ​ឯកសារ​មេរៀន​របស់កូនៗទាំង2 យ៉ាង​មាន​របៀបរៀបរយ​ទៀតផង។ រហូតមកដល់​ពេលនេះ មាន​អារម្មណ៍​រាង​ភ្ញាក់ផ្អើល​នឹង​ខ្លួនឯង​ដូចគ្នា​ដែរ​ថា ហេតុ​អី​បាន​រឿង​របស់​ខ្លួនឯង មិន​ព្រម​ល្អិតល្អន់​ហ្មត់ចត់​បែប​ហ្នឹង? តែបើ​រឿង​របស់កូនៗវិញ បែរជា​ធ្វើបាន​យ៉ាង​ល្អជា​និច្ច​តែម្ដង (* _ *)។

    ចាប់ផ្ដើម​គិតថា ការពិតទៅ ក្មេងៗក៏​គួរឱ្យ​ស្រឡាញ់​ដែរ​តើ!

    Hសាំង មានកូន អាយុ 3ខួប នាង​រៀបរាប់ថា ការពិតទៅ កាលពីពេល​មិនទាន់​មានកូន នាង​មាន​អារម្មណ៍​ថា មិន​ចូលចិត្តក្មេងៗសោះតែ​ម្ដង ព្រោះ​នាង​គិតថា ពួកក្មេងៗ ចូលចិត្ត​តែបើ​ក​ក្រពះ​ស្រែកយំឮៗ អាត្មានិយម​យ៉ាង​ចេះ​ស្ដាប់​អ្នកណា ស្មាន​ពី​អារម្មណ៍​មិនត្រូវ សូម្បីតែ​កូន​របស់​បងស្រី​ខ្លួនឯង ដែលជា​ក្មួយបង្កើត ក៏​នាង​មាន​អារម្មណ៍​មិន​ចូលចិត្ត​ដែរ។

    តែ​ដល់ពេល​ខ្លួនឯង​មានកូន​ហើយ បែរ​ជាមាន​អារម្មណ៍​ចុះចាញ់​កូន​ដោយឯងៗតែម្ដង…អាច​ដោយសារតែ​បាន​ក្លាយជា​ម្ដាយ​របស់គេ ឬ​មិន​ទេ ក៏​អ័រម៉ូន​ក្នុង​ខ្លួន វា​ផ្លាស់ប្ដូរ​ក៏​មិនដឹង តែ​អ្វីដែល​គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល​បំផុត​នោះ​គឺ រាល់ថ្ងៃនេះ ពេល​ឃើញក្មេងៗ ដែល​រត់​លេង​នៅតាម​សួនច្បារ​សាធារណៈ​ពេលណា ស្រាប់តែ​របូតមាត់​និយាយ​ចេញមក​ថា “អា៎! ក្មេងៗគួរឱ្យ​ស្រឡាញ់​អ្វី​ម្ល៉េះ​ហ្ន៎?” រហូតដល់​ខ្លួនឯង​មាន​អារម្មណ៍​ភ្ញាក់ផ្អើល​ថា ចុំ?! ម៉េច​បាន​យើង​របូតមាត់ និយាយ​ចេញមក​បែប​ហ្នឹង​កើត​ហ្ន៎? (=_=,)។

    Hសាំង និយាយ​បញ្ចប់​ថា ទោះជា​ពេលនេះ នាង​មាន​អារម្មណ៍​ថា ស្រឡាញ់ក្មេងៗខ្លាំង​ក៏ដោយ តែ​ក៏ត្រូវ​ប្រយ័ត្ន​គំនិត​ខ្លួនឯង​ជាប់​ជានិច្ច​ដែរ ក្រែងលោ​ថា ថ្ងៃ​ណាមួយ ពេល​កូន​របស់​នាង​ធំ​ឡើង ហើយ​មក​និយាយ​មិន​ពីរោះពិសា​ដាក់​នាង​នោះ ច្បាស់​ជា​បាន​វិល​ទៅ​មើលឃើញក្មេងៗក្នុងន័យ​អវិជ្ជមាន​ដូច​ពីមុន​វិញ​មិន​ខាន៕

    រៀបរៀង​ដោយ​អ្នកគ្រូ ឆវី

  • តើអ្នកដឹងទេ? ទារកអាចរៀនយល់ដឹងអ្វីផ្សេងៗ តាំងពីនៅក្នុងគភ៌ម្តាយម្ល៉េះ

    តើអ្នកដឹងទេ? ទារកអាចរៀនយល់ដឹងអ្វីផ្សេងៗ តាំងពីនៅក្នុងគភ៌ម្តាយម្ល៉េះ

    តើស្ត្រីមានគភ៌ទាំងឡាយដឹងដែរឬទេថា ទារកដែលនៅក្នុងគភ៌ អាចទទួលដឹងពីអ្វីផ្សេងៗដែលនៅខាងក្រៅគភ៌បាន និងពេលប្រសូតចេញមកហើយ ថែមទាំងចេះត្រៀមខ្លួនជាស្រេច ក្នុងការរៀនយល់ដឹងរឿងផ្សេងៗក្នុងសភាពបរិស្ថានជុំវិញខាងក្រៅបានយ៉ាងល្អទៀតផង។ ឥឡូវនេះ យើងនាំគ្នាមកមើលថា តើទារករៀនយល់ដឹងពីអ្វីខ្លះពេលនៅក្នុងគភ៌ម្តាយ?។

    1-រៀនយល់ដឹងពីការស្តាប់ និងឮ

    កូននៅក្នុងស្បូនដែលនៅក្នុងគភ៌ម្តាយមួយជាន់ទៀតនោះ ក៏បានឮសំឡេងដែលនៅជុំវិញ និងសំឡេងដែលនៅក្នុងរាងកាយរបស់អ្នកម្តាយយ៉ាងច្បាស់ដែរ ដូចជា សំឡេងកូរពោះរបស់ម្តាយ សំឡេងបេះដូង សំឡេងរញេរញ៉ៃជុំវិញខ្លួនម្ដាយរបស់គេ ឬសំឡេងនៅលើផ្លូវថ្នល់ ជាដើម​។ ស្ត្រីមានគភ៌អាចសាកល្បងបានយ៉ាងងាយ គឺនៅពេលណាដែលកូនរើខ្លាំងៗ ចូរអ្នកម្តាយអង្អែលក្បាលពោះ និងនិយាយជាមួយកូនយ៉ាងទន់ភ្លន់ កូននឹងស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញ ព្រោះចាំសំឡេងម្តាយបាន។

    2-ប្រែភាសាបានទៀតផង

    ពិតប្រាកដណាស់ នៅពេលកូនបានឮ កូនក៏នឹងអាចដឹងអំពីភាសា និងអត្ថន័យនៃពាក្យនោះបានដែរ។ ស្ត្រីមានគភ៌អាចសង្កេតមើលបានថា ពេលកូនប្រសូតចេញមកហើយ កូននឹងអាចយល់ដឹងពីភាសាដើមក្នុងតំបន់ ដែលគេធ្លាប់បានឮញឹកញាប់ ដូច្នេះហើយទើបមានការណែនាំឱ្យស្ត្រីមានផ្ទៃពោះស្តាប់បទភ្លេងដែលបើកតិចៗ ពីរោះៗ ឬអ្នកណាដែលចង់និយាយភាសាអង់គ្លេសជាមួយកូន ក៏ស្តាប់បទភ្លេងភាសាអង់គ្លេសដើម្បីឱ្យចងចាំសំនៀងភាសាបាន។

    3-អាចមើលឃើញពន្លឺភ្លើងបានហើយ

    ទារកនឹងមើលឃើញពន្លឺបានច្បាស់នៅពេលមានអាយុក្នុងគភ៌ខែទី 7 បើមានពន្លឺចាំងខ្លាំងមកចំពីមុខ ទារកនឹងបែរខ្លួនចេញ ព្រោះពន្លឺភ្លឺខ្លាំងជ្រុលពេក។ ស្ត្រីមានគភ៌មួយចំនួនដែលធ្វើអាល់ត្រាសោនដ៍ក្នុងអំឡុងពេលជិតប្រសូត អាចនឹងបានឃើញកូនតូចបើកភ្នែកឱ្យមើលទៀតផង។

    4-រៀនយល់ដឹងពីរសជាតិ

    ទារកនៅក្នុងគភ៌អាចដឹងពីរសជាតិអាហារដែលម្តាយទទួលទាន ចាប់តាំងពីសប្តាហ៍ទី 7 – 8 និងដឹងគ្រប់រសជាតិចាប់តាំងពីសប្តាហ៍ទី14 ឡើងទៅ។ ក្រៅពីអាហារដែលមានរសជាតិហឹរ ជូរ ផ្អែម ល្វីង ដែលម្តាយលេបចូលទៅហើយនោះ កូនតូចនៅបានភ្លក្សទឹកភ្លោះដែលអណ្តែតនៅជុំវិញខ្លួនគេទៀតផង។ យើងអាចសង្កេតឃើញបានថា នៅពេលដែលកូនតូចប្រសូតចេញមកហើយ កូនអាចទទួលយករសជាតិអាហារក្នុងបែបផ្សេងៗបានទាំងអស់ នៅពេលដល់វ័យដែលស័ក្តិសមនឹងញ៉ាំ។

    5-ចាំក្លិនម្តាយបានមុនគេទាំងអស់

    ក្រៅពីចាំរសជាតិអាហារបានហើយ ទារកនៅអាចចាំក្លិនអាហារបានទៀតផង តែអ្វីដែលគេចាំបានល្អបំផុតនោះគឺ ក្លិនរបស់ម្តាយ ដោយយើងអាចសង្កេតឃើញបានថា បន្ទាប់ពីប្រសូតចេញមក កូនអាចបែរមុខទៅរកម្តាយ ឬបញ្ជាក់ពីមនុស្សជាម្តាយបានភ្លាមៗតែម្តង ហើយរឹតតែចិញ្ចឹមយូរទៅបានមួយរយៈហើយ កូននឹងដឹងភ្លាមតែម្តងថា តើម្តាយនៅជិត ឬក៏អត់ទៀតផង។ ក្មេងខ្លះអាចដល់ថ្នាក់យំងង៉ក់រករឿងទៀតផង ពេលមិនបានធុំក្លិនម្តាយនៅជិតខ្លួន។

    6-ចេះយល់សប្តិតាំងពីនៅក្នុងពោះម្ល៉េះ

    មានលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវមួយបានរកឃើញថា ទារកដែលស្ថិតនៅក្នុងអាយុគភ៌ 32សប្តាហ៍ឡើងទៅ អាចចេះយល់សប្តិបានហើយ ដោយសារតែគ្រូពេទ្យបានសាកល្បងពិនិត្យមើលលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវក្នុងការធ្វើអាល់ត្រាសោនដ៍ទារកជាច្រើនដង ហើយរកឃើញថា កែវភ្នែក និងរាងកាយរបស់ទារកមានការធ្វើចលនាយ៉ាងរហ័សនៅពេលគេងលក់នៅក្នុងផ្ទៃម្តាយ។

    7-ត្រៀមខ្លួនជាស្រេចដើម្បីចេញឆ្ពោះមករកពិភពដ៏ធំខាងក្រៅ

    លទ្ធផលស្រាវជ្រាវបានរកឃើញទៀតថា ទារកដែលមានអាយុនៅក្នុងគភ៌ 20សប្តាហ៍ឡើងទៅ នឹងរៀនយល់ដឹងអ្វីផ្សេងៗបានឆាប់រហ័សណាស់ ដូចជា ការបឺតទឹកដោះម្តាយបានភ្លាមៗក្រោយពេលប្រសូតចេញមក។ ស្ត្រីមានគភ៌ខ្លះដែលធ្វើអាល់ត្រាសោនដ៍ ថែមទាំងបានឃើញកូនតូចកំពុងជញ្ជក់ម្រាមដៃខ្លួនឯងតាំងពីនៅក្នុងគភ៌ទៀតផង ដែលទាំងនោះអាចនិយាយបានថា ជាការហាត់បឺតជញ្ជក់របស់កូនតូចតាំងពីពេលនៅក្នុងផ្ទៃ ដើម្បីត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការរស់នៅ ក្រោយពេលកើតចេញមកហ្នឹងឯង៕

  • “អានឱ្យស្តាប់” និង “អានខ្លួនឯង” ជារឿងសំខាន់សម្រាប់កូនតូចវ័យចូលរៀន

    “អានឱ្យស្តាប់” និង “អានខ្លួនឯង” ជារឿងសំខាន់សម្រាប់កូនតូចវ័យចូលរៀន

    ឥឡូវនេះ ដល់ពេលដែលកូនសម្លាញ់ត្រូវចូលរៀន មានមិត្តភក្តិ មានកិច្ចការងាររៀនសូត្រជាច្រើនយ៉ាងដែលត្រូវធ្វើហើយ ដូច្នេះលោកឪពុកអ្នកម្តាយគួរតែនៅតែត្រូវអានសៀវភៅឱ្យកូនស្តាប់តទៅទៀត ឬក៏សង្កត់ធ្ងន់លើការហ្វឹកហាត់ជំនាញសរសេរ គូសវាស ឱ្យច្បាស់លាស់តែម្តង រឹតតែល្អទៅទៀត។ ​​ ចំពោះរឿងនេះ ឡារ៉ែនមានពាក្យណែនាំពីអ្នកជំនាញការមកជម្រាបជូន​ដូចខាងក្រោម។

    នៅតែចង់ឱ្យប៉ាម៉ាក់អានរឿងនិទានឱ្យស្តាប់ដដែល

    កូនតូចនៅតែចង់ស្តាប់រឿងនិទានពីប៉ាម៉ាក់ជានិច្ច ព្រោះអំឡុងពេលដែលលោកអ្នកអានរឿងនិទានឱ្យគេស្តាប់នោះ កូនតូចមានអារម្មណ៍ដឹងពីភាពកក់ក្តៅ និងមានសុវត្ថិភាព។ រឿងនិទានមុនពេលគេង គឺជាឧបករណ៍ពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពរវាងលោកអ្នក និង​កូនបានយ៉ាងល្អ។ ចំណែកការអភិវឌ្ឍរឿងភាសា និងការអាននោះ ការដែលឪពុកម្តាយនៅតែអានរឿងនិទាន ឬសៀវភៅដែលគេចាប់​អារម្មណ៍ឱ្យគេស្តាប់តទៅទៀត គឺពិតជាមានផលល្អដល់កូនយ៉ាងប្រាកដណាស់ ព្រោះកូនក្នុងវ័យនេះ នៅត្រូវការវាក្យស័ព្ទ និងអត្ថន័យរបស់​ពាក្យឱ្យបានច្រើនឡើងទៀត ដើម្បីបង្កើនទាំងជំនាញភាសា និងការទំនាក់ទំនងរបស់គេហ្នឹងឯង។ បើលោកអ្នកមានពេល គួរស្វែងរករឿងនិទានដែលសម្បូរបែប និងមានភាពស្មុគស្មាញជាងមុនបន្តិច មានសាច់រឿងវែងជាងមុន មានវាក្យស័ព្ទច្រើនឡើង មកអានឱ្យកូន​ស្តាប់ តែភាសាដែលប្រើ ត្រូវតែជាភាសាដែលងាយយល់ និងជាវាក្យស័ព្ទដែលមិនពិបាកជ្រុលពេក នៅពេលនោះ បើលោកអ្នកសង្កេត​មើល នឹងបានឃើញថា កូនមានសមាធិក្នុងការស្តាប់កាន់តែយូរឡើង សប្បាយជាមួយសាច់រឿងកាន់តែច្រើនឡើង និងចាប់អារម្មណ៍សួរពីអត្ថន័យរបស់ពាក្យថ្មីៗដែលគេបានឮម្តងៗនោះទៀតផង។

    សុំអានខ្លួនឯងម្តង

    ក្នុងវ័យនេះ ដល់ពេលដែលត្រូវជំរុញឱ្យកូនហាត់អានដោយខ្លួនឯងខ្លះៗជាមួយគ្នាហើយ លោកឪពុកអ្នកម្តាយគួរជ្រើសរើសសៀវភៅណាដែលមានតួអក្សរតិច និងធំៗ និងចំនួនទំព័រមិនច្រើនជ្រុលពេក ដូចជាបទចម្រៀងច្រៀងលេង រឿងនិទានជាពាក្យចុងជួនគ្នា មកបបួលកូនផ្លាស់គ្នាអាន “ម៉ាក់អានមុន កូនចាំអានតាមណា៎” និងក្នុងខណៈពេលដែលកូនអាន អ្នកអាចចង្អុលពាក្យនៅក្នុងសៀវភៅនោះផងក៏បានដែរ។ ក្រៅពីនេះ ចូរសង្កេតមើលឱ្យច្បាស់ អ្នកនឹងឃើញថា កូនតូចព្យាយាមអានដដែលៗ ដោយអាស្រ័យការចងចាំ ហើយបើសិនជាអ្នកអានសៀវភៅណាដែលធ្លាប់បានអានឱ្យគេស្តាប់កាលពីមុនហើយនោះ អ្នកនឹងបានជួបហេតុការណ៍បែបនេះ ដូចជា បើអ្នកអានសៀវភៅដែលគេចូលចិត្តនោះខុសឃ្លា នឹងបានឮសំឡេងគេតវ៉ាថា “មិនមែនទេ មិនមែនទេ…ត្រូវតែ…”​ មិនខាន។ នេះ គឺដោយសារតែការរៀនយល់ដឹង និងចងចាំពាក្យពីសៀវភៅរឿងនិទាននោះឯង។

    សៀវភៅដែលត្រូវចិត្តកុមារវ័យរៀនមត្តេយ្យ

    • រឿងនិទានដែលមានពាក្យចុងជួនគ្នាៈ មានសាច់រឿងងាយយល់ ជាពិសេសរឿងរ៉ាវដែលពាក់ព័ន្ធនឹងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា ងូតទឹក ញ៉ាំបាយ តែងខ្លួន រឿងរ៉ាវនៅសាលារៀន ឬពាក់ព័ន្ធនឹងសត្វចិញ្ចឹម ជាដើម។
    • សៀវភៅដែលលេងបានៈ ក្នុងអំឡុងអាយុ 3ឆ្នាំ ក្មេងមួយចំនួននៅតែចូលចិត្តសៀវភៅដែលចាប់ ឬច្របាច់លេងបាន​ រួមទាំ​ងសៀវភៅដែលមានរូបគំនូរប្រភេទ ប៉ប់អាប់ (សៀវភៅដែលមានរូបគំនូរឈរឡើង ឬពេលបើកឡើង រូបភាពងើបឡើងមកដែរ)ផងដែរ។
    • មានគម្របដែលទាក់ទាញគួរឱ្យចង់អានៈ កូនតូចនៅតែចាប់អារម្មណ៍លើគម្របសៀវភៅណាដែលទាក់ទាញ មិនថាតែពណ៌ស្អាតៗ ឬរូបភាពល្អៗក៏ដោយ។ ចំណែកខាងក្នុងវិញមានរូបភាពច្បាស់ៗ មានទំហំធំ មិនរញេរញ៉ៃជ្រុលពេក។

    ចំណែកការអភិវឌ្ឍខាងផ្នែកភាសា និងការអានវិញនោះ ការដែលលោកឪពុកអ្នកម្តាយនៅតែអានរឿងនិទាន ឬសៀវភៅដែលកូន​ចូលចិត្តឱ្យគេស្តាប់តទៅទៀតនោះ គឺពិតជាមានផលល្អដល់កូនមិនខាន ព្រោះកូនក្នុងវ័យនេះ នៅត្រូវការស្គាល់វាក្យស័ព្ទ និងអត្ថន័យ​របស់​ពាក្យឱ្យបានច្រើនឡើង ដើម្បីបង្កើនជំនាញខាងភាសា និងការឆ្លើយឆ្លងរបស់ខ្លួនគេហ្នឹងឯង៕