វិទ្យាសាស្ត្រ - La Reine Media

ឥណ្ឌានឹងបង្ហោះយានអវកាសទៅស្រាវជ្រាវព្រះអាទិត្យឆាប់ៗនេះ

បន្ទាប់ពីបានចុះចតលើឋានព្រះចន្ទដោយជោគជ័យ ឥណ្ឌាក៏បានកំណត់កាលបរិច្ឆេទសម្រាប់ការអនុវត្តបេសកកម្មអវកាសបន្ទាប់ នោះគឺជាការស្រាវជ្រាវព្រះអាទិត្យ។

យោងតាមអង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌា (ISRO) យានអវកាស Aditya-L1 ដែលជាស្ថានីយសង្កេតតារាជំនាញខាងស្រាវជ្រាវព្រះអាទិត្យដំបូងរបស់ឥណ្ឌា បានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ដើម្បីហោះឡើងពីព្រលានយានអវកាសក្នុងតំបន់ Sriharikota របស់ប្រទេសនេះ។ «យើងគ្រោងបាញ់បង្ហោះនៅសប្ដាហ៍ដំបូងរបស់ខែកញ្ញា» Reuters កាលពីថ្ងៃទី 28 សីហាបានដកស្រង់សម្ដីរបស់ប្រធាន ISRO ឱ្យដឹងដូច្នេះ។

យាន Aditya-L1 មានភារកិច្ចស្រាវជ្រាវខ្យល់ព្រះអាទិត្យ ជាបាតុភូតដែលអាចជះឥទ្ធិពលដល់ផែនដី និងតែងតែធ្វើឱ្យមានពន្លឺអូរ៉ូរ៉ានៅលើផែនដី។ ទិន្នន័យពីយានរបស់ឥណ្ឌានេះនឹងជួយឱ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រយល់ច្បាស់បន្ថែមទៀតអំពីឥទ្ធិពលរបស់ព្រះអាទិត្យមកលើអាកាសធាតុរបស់ផែនដី។

រ៉ុក្កែត PSLV របស់ឥណ្ឌា នឹងនាំយាន Aditya-L1 ឡើងទៅកាន់ទីអវកាស។ យាននេះនឹងហោះហើរ 1.5 លានគីឡូម៉ែត្រក្នុងរយៈពេលប្រហែលបួនខែ មុននឹងទៅដល់គន្លងគោចរជុំវិញចំណុច Lagrange 1 (L1) ជាទីដែលវត្ថុហោះហើរនានាមានទំនោរនៅស្ងៀម ដោយសារតែតុល្យភាពទំនាញ។

កាលពីឆ្នាំ 2019 ឥណ្ឌាបានអនុម័តថវិកាប្រហាក់ប្រហែលនឹង 46 លានដុល្លារអាម៉េរិកសម្រាប់ Aditya-L1។ ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន ISRO មិនទាន់ឱ្យដឹងសេចក្ដីលំអិតអំពីបច្ចុប្បន្នភាពនៃថវិកាសម្រាប់គម្រោងនេះនៅឡើយ៕

August 28, 2023

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររកឃើញហ្សែនដែលអាចជួយឱ្យមនុស្សមានអាយុវែងជាងបច្ចុប្បន្ន

(សហរដ្ឋអាម៉េរិក) – ក្រុមអ្នកជំនាញនៅសាកលវិទ្យាល័យ Rochester បានដាក់បញ្ចូលហ្សែនពិសេសមួយរបស់កណ្ដុរគ្មានរោម ទៅក្នុងកណ្ដុរប្រភេទធម្មតា និងបានរកឃើញថា ហ្សែននេះបានជួយឱ្យពួកវាមានសុខភាពល្អ និងរស់បានយូរជាង 4.4%។

ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីដ៏អស្ចារ្យមួយ ក្រុមអ្នកជំនាញរបស់សាកលវិទ្យាល័យ Rochester នៅនីវយ៉ក បានបង្ហាញវិធីសាស្ត្រដាក់បញ្ចូលហ្សែនរស់បានយូររបស់សត្វកណ្ដុរគ្មានរោម (Naked mole-rat) ដែលមានឈ្មោះក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រថា Heterocephalus glaber ទៅក្នុងកណ្ដុរប្រភេទធម្មតាដើម្បីអូសបន្លាយអាយុកាល និងកែលំអសុខភាព។ លទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវត្រូវបានប្រកាសលើទស្សនាវដ្ដី Nature កាលពីថ្ងៃទី 23 សីហា 2023។

កណ្ដុរខាងលើមានឈ្មោះល្បីខ្លាំងដោយសារតែសមត្ថភាពទប់ទល់នឹងជំងឺទាំងឡាយដែលទាក់ទងនឹងវ័យចំណាស់ និងមានអាយុវែងខុសធម្មតា ពោលគឺវែងជាងជិត 10 ដង បើធៀបនឹងប្រភេទសត្វកកេរដែលមានទំហំប្រហាក់ប្រហែល។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រខាងលើ កាលពីឆ្នាំ 2020 បានរកឃើញហ្សែនមួយដែលរួមចំណែកក្នុងការជួយឱ្យវារស់បានយូរ។ ហ្សែននេះទទួលបន្ទុកផលិតអាស៊ីត HMW-HA ដែលជាម៉ូលេគុលជួយបង្កើនកម្លាំងរបស់កោសិកាក្នុងការទប់ទល់នឹងភាពតានតឹង និងរលាក ឆ្លងរោគ។

កណ្ដុរគ្មានរោម (Naked mole-rat) ដែលមានឈ្មោះក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រថា Heterocephalus glaber

កណ្ដុរគ្មានរោមនេះមាន HMW-HA ច្រើនជាងប្រហែល 10 ដង បើធៀបនឹងមនុស្ស ឬប្រភេទកណ្ដុរដទៃ។ មូលហេតុគឺថា ហ្សែន (ហ្សែន hyaluronan synthase 2) ដែលបង្កើតម៉ូលេគុលនេះ នៅលើកណ្ដុរខាងលើ បានបង្ហាញភាពខ្លាំងក្លាជាងបណ្ដាសត្វដទៃ។

ក្នុងការស្រាវជ្រាវថ្មីនេះ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររកឃើញថា បណ្ដាកណ្ដុរដែលមានហ្សែនរបស់កណ្ដុរគ្មានរោម Heterocephalus glaber មានសមត្ថភាពខ្ពស់ក្នុងការទប់ទល់នឹងជំងឺមហារីកស្បែក សុខភាពទូទៅត្រូវបានកែលំអ និងរស់បានយូរជាង 4.4% បើធៀបនឹងបណ្ដាប្រភេទកណ្ដុរធម្មតាដែលកើតដំណាលគ្នា។

ការរកឃើញថ្មីនេះត្រូវបានរំពឹងថា នឹងបើកផ្លូវសម្រាប់ការស្វែងរកវិធីដែលអាចជួយឱ្យមនុស្សមានសុខភាពល្អ ពន្យារភាពក្មេង និងរស់បានយូរជាងបច្ចុប្បន្ន នាពេលអនាគត៕

August 26, 2023

វិស័យអវកាសឥណ្ឌា៖ តាំងពីដឹករ៉ុក្កែតតាមកង់ រហូតដល់បានឡើងដល់ឋានព្រះចន្ទ

អង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌាបានទទួលជោគជ័យក្រោយពីការប្រឹងប្រែងមិនឈប់ឈររយៈពេលយូរ រាប់ចាប់តាំងពីការដឹកជញ្ជូនគ្រឿងផ្គុំរបស់រ៉ុក្កែតដោយប្រើប្រាស់កង់ និងរទេះគោ រហូតដល់បច្ចេកវិទ្យាទំនើបនាំទៅរកបេសកកម្មចន្ទ្រាយាន-3 (Chandrayaan-3)។

ថ្ងៃទី 23 សីហា 2023 គឺជាថ្ងៃដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់ឥណ្ឌា និងការស្រាវជ្រាវអវកាស។ យានអវកាសចន្ទ្រាយាន-3 របស់អង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌា (ISRO) បានចុះចតដោយជោគជ័យនៅលើឋានព្រះចន្ទ នាំឱ្យឥណ្ឌាក្លាយជាប្រទេសទីបួនបន្ទាប់ពីសូវៀត អាម៉េរិក និងចិន ដែលធ្លាប់បានបញ្ជូនយានស្វ័យប្រវត្តទៅចុះចតនៅទីនេះ។ នេះបើតាមទំព័រ Space News។

ជោគជ័យខាងលើក៏បានធ្វើឱ្យចន្ទ្រាយាន-3 ក្លាយជាយានអវកាសដំបូងគេដែលបានចុះចតនៅប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ ជាទីដែលមានទឹកកក និងរ៉ែមានតម្លៃជាច្រើន។ ជោគជ័យរបស់យានអវកាសឥណ្ឌានឹងដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការប្រមូលទិន្នន័យនានាសម្រាប់ជួយដល់បេសកកម្មឋានព្រះចន្ទក្នុងអនាគត។ ឥណ្ឌាទទួលបានជោគជ័យនេះបន្ទាប់ពីបេសកកម្ម Luna-25 របស់រុស្ស៊ីបានបរាជ័យក្នុងការចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ។

ចន្ទ្រាយាន-1 ដែលជាយានអវកាសដែលធ្លាប់ហោះជុំវិញព្រះចន្ទក្នុងឆ្នាំ 2008 គឺជាការប្រឹងប្រែងដំបូងរបស់ឥណ្ឌា ដើម្បីបាញ់បង្ហោះយានចេញពីផែនដី។ នោះក៏ជាបេសកកម្មដំបូងដែលបានរកឃើញទឹកលើផ្ទៃព្រះចន្ទ ដែលនេះបានជះឥទ្ធិពលធំធេងដល់គម្រោងអវកាសរបស់អាម៉េរិក និងចិន។ ប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទក៏ជាទីតាំងចុះចតនៃបេសកកម្ម Artemis-3 របស់អាម៉េរិកផងដែរ។

ចាប់ពីការដឹកជញ្ជូនគ្រឿងផ្គុំរបស់រ៉ុក្កែតដោយការប្រើប្រាស់កង់ និងរទេះគោ រហូតដល់បេសកកម្មចន្ទ្រាយាន-3 រឿងរ៉ាវស្ដីពីវឌ្ឍនភាពរបស់ ISRO គឺដូចទៅនឹងខ្សែភាពយន្ត។ «ជោគជ័យដ៏មហាធំធេងនេះគឺជាភ័ស្ដុតាងបង្ហាញអំពីការប្រឹងប្រែងមិនឈប់ឈរនៃក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររបស់យើង» នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា លោក Narendra Modi ធ្លាប់បានសរសេរដូច្នេះនៅលើបណ្ដាញសង្គម។

ប្រវត្តិរបស់ ISRO មានចំណុចពិសេសមួយ នោះគឺភាពធន់ ច្នៃប្រឌិត និងសហការ។ ISRO ត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ 1969 និងរក្សាកម្មវិធីស្រាវជ្រាវអវកាសតាំងពីឆ្នាំ 1988 ហើយបានផ្ដល់ទិន្នន័យដ៏មានតម្លៃទាក់ទងនឹងទិដ្ឋភាពផែនដី។ កាមេរ៉ា PAN របស់ពួកគេធ្លាប់ជាកាមេរ៉ាស៊ីវិលដែលមានកម្រិតភាពច្បាស់ខ្ពស់បំផុត មុនពេលផ្កាយរណប Ikonos របស់ក្រុមហ៊ុន DigitalGlobe នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក បាញ់បង្ហោះកាលពីឆ្នាំ 1999។

ISRO បានបាញ់បង្ហោះយានអវកាសចំនួន 124 លើក ក្នុងនោះក៏មានយាន 3 គ្រឿងទៅកាន់ឋានព្រះចន្ទ និង 1 គ្រឿងទៅកាន់ភពអង្គារ ព្រមទាំងបានជួយដល់ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប 424 គ្រឿងពីប្រទេសនានាផងដែរ។ រ៉ុក្កែត PSLV របស់ឥណ្ឌាគឺជាជម្រើសដំបូងសម្រាប់បេសកកម្មហោះហើរទៅកាន់ទីអវកាស ដោយធ្លាប់ដាក់ពង្រាយផ្កាយរណប 104 គ្រឿងក្នុងមួយជើងកាលពីឆ្នាំ 2017 ដែលជាកំណត់ត្រាពិភពលោក រហូតដល់បេសកកម្ម Transporter-1 របស់ SpaceX យកឈ្នះកាលពីឆ្នាំ 2021។

ឆ្នាំ 2018 ISRO បានដំឡើងប្រព័ន្ធកំណត់ទិសផ្ទាល់ខ្លួនដែលមានឈ្មោះថា NavlC ដើម្បីជំនួស GPS របស់អាម៉េរិក និងប្រព័ន្ធកំណត់ទិសរបស់រុស្ស៊ី ចិន សហភាពអឺរ៉ុប និងជប៉ុន។

បណ្ដាបេសកកម្ម ចន្ទ្រាយាន ឬចន្ត្រាយាន (Chandrayaan) បានបង្ហាញថា ឥណ្ឌាកំពុងក្លាយជាម្ចាស់មួយរបស់វិស័យបច្ចេកវិទ្យាដឹកជញ្ជូនធុនធ្ងន់។ ជោគជ័យកន្លងមកបានបញ្ជាក់ថា ឥណ្ឌាមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីអនុវត្តគម្រោងនានានៅឋានព្រះចន្ទក្នុងពេលអនាគត៕

August 25, 2023

ឥណ្ឌាគឺជាប្រទេសទីបួននៅលើពិភពលោកដែល «ដាក់ជើងម្ខាង» ឡើងលើឋានព្រះចន្ទ?

យានអវកាសចន្ទ្រាយាន-3 (Chandrayaan-3) ត្រូវបានបាញ់បង្ហោះកាលពីថ្ងៃទី 14 កក្កដា ហើយគ្រោងនឹងចុះចតលើព្រះចន្ទនៅថ្ងៃទី 23 សីហានេះ។ ឥណ្ឌាអាចក្លាយជាប្រទេសទីបួនលើពិភពលោកដែល «ដាក់ជើងម្ខាង» ដល់ឋានព្រះចន្ទ។

ខាងក្រោមនេះគឺជាព័ត៌មានសំខាន់ៗស្ដីពីបេសកកម្មចន្ទ្រាយាន-3 ៖

-យានអវកាស៖ ចន្ទ្រាយាន-3 (Chandrayaan-3)

-បេសកកម្ម៖ ចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ

-ស្ថាប័នគ្រប់គ្រង៖ ទីភ្នាក់ងារស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌា (ISRO)

-ការចំណាយ៖ ប្រហែល 75 លានដុល្លារអាម៉េរិក

-ថ្ងៃបាញ់បង្ហោះ៖ ថ្ងៃទី 14 កក្កដា 2023 ម៉ោង 16 និង 05 នាទី (ពេលវេលានៅកម្ពុជា)

-ទីតាំងបាញ់បង្ហោះ៖ SLP, មជ្ឈមណ្ឌលអវកាស Satish Dhwan នៃសាធារណរដ្ឋឥណ្ឌា

កាមេរ៉ាលើយានអវកាសចន្ទ្រាយាន-3 (Chandrayaan-3) ថតព្រះរូបព្រះចន្ទកាលពីថ្ងៃទី 20 សីហា 2023

-គោលដៅ៖ គ្រោងនឹងចុះចតលើឋានព្រះចន្ទនៅថ្ងៃទី 23 សីហា 2023 វេលាម៉ោង 19 និង 34 នាទី (ម៉ោងនៅកម្ពុជា)

-ភារកិច្ច៖ យានចុះចត Vikram នឹងបញ្ចេញយានស្វ័យប្រវត្ត Pragyan នៅក្នុងតំបន់ក្បែរប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ និងមាត់ភ្នំភ្លើង Manzinus ដែលនៅក្បែរនោះ ដើម្បីពិសោធ និងស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្ររយៈពេលពីរសប្ដាហ៍។

August 23, 2023

ព្រៃបុរាណក្នុងរណ្ដៅធម្មជាតិខ្នាតយក្សជម្រៅរាប់រយម៉ែត្រនៅប្រទេសចិន

ព្រៃបុរាណដ៏ធំមួយត្រូវបានរកឃើញក្នុងរណ្ដៅជម្រៅជិត 200 ម៉ែត្រ ស្ថិតក្នុងឧស្យានភូមិសាស្ត្រសកល Leye Fengshan របស់ប្រទេសចិន។

ទំព័រ Mail កាលពីថ្ងៃទី 21 សីហា 2023 បានរាយការណ៍ថា អ្នកស្រាវជ្រាវមួយក្រុមបានប្រទះឃើញព្រៃបុរាណមួយក្នុងឧទ្យាន Leye Fengshan កាលពីខែឧសភា 2022។ ឧស្យានភូមិសាស្ត្រសកល Leye Fengshan (Leye Fengshan Global Geopark) ជាទីដែលមានរណ្ដៅធម្មជាតិបុរាណខាងលើ ស្ថិតក្នុងតំបន់ស្វយ័តជនជាតិ Zhuang Guangxi នៅភាគអាគ្នេយ៍ប្រទេសចិន។

ការរកឃើញខាងលើនេះ ធ្វើឱ្យចំនួនរណ្ដៅធម្មជាតិខ្នាតយក្សរបស់តំបន់ ឧទ្យាន Leye Fengshan កើនឡើងដល់ 30។

Zhang Yuanhai ដែលជាវិស្វករនៅវិទ្យាស្ថានភូគព្ភសាស្ត្រថ្មកំបោរនៃនាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវភូមិសាស្ត្រចិន ឱ្យដឹងថា តំបន់ព្រៃក្នុងរណ្ដៅធម្មជាតិដែលទើបត្រូវបានរកឃើញនេះ ត្រូវបានការពារទាំងស្រុង និងមានរូងភ្នំចំនួនបីនៅត្រង់ជញ្ជាំងរណ្ដៅ។ រណ្ដៅធម្មជាតិនេះមានបណ្ដោយប្រវែង 306 ម៉ែត្រ, ទទឹង 150 ម៉ែត្រ និងជម្រៅ 192 ម៉ែត្រ។ រណ្ដៅនេះមានចំណុះឡើងដល់ជាង 5 លានម៉ែត្រគុប ស្ថិតក្នុងក្រុមរណ្ដៅធម្មជាតិខ្នាតយក្ស។

សមាជិកក្រុមស្រាវជ្រាវខាងលើឱ្យដឹងថា រុក្ខជាតិដុះដេរដាសខាងក្នុងរណ្ដៅ និងដើមឈើបុរាណដុះនៅបាតរណ្ដៅមានកម្ពស់ដល់ជិត 40 ម៉ែត្រ។ ដើម្បីស្រាវជ្រាវ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រត្រូវចុះទៅកាន់ជម្រៅជាង 100 ម៉ែត្រ និងដើរច្រើនម៉ោងមុននឹងទៅដល់មាត់រណ្ដៅ។

ទម្រង់រូបរាងរបស់មាត់រណ្ដៅបានផ្ដល់ភាពងាយស្រួលសម្រាប់ពន្លឺព្រះអាទិត្យចាំងចូលទៅខាងក្នុង ជួយឱ្យរុក្ខជាតិលូតលាស់បានល្អ

ឧទ្យានភូមិសាស្ត្រកើតឡើងពីថ្មកំបោរ ក្នុងនោះ រណ្ដៅកើតឡើងដោយសារស្រទាប់ថ្មខាងលើត្រូវទឹកក្រោមដីបំផ្លាញ។ ទម្រង់រូបរាងរបស់មាត់រណ្ដៅបានផ្ដល់ភាពងាយស្រួលសម្រាប់ពន្លឺព្រះអាទិត្យចាំងចូលទៅខាងក្នុង ហើយតំបន់ព្រៃក្នុងរណ្ដៅនេះអាចរីកចម្រើនបន្តទៀត៕

August 23, 2023

ឥណ្ឌាប្រកាសកាលបរិច្ឆេទនៃការចុះចតលើឋានព្រះចន្ទរបស់យានអវកាស Chandrayaan-3

អង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌា (ISRO) បានប្រកាសថា ស្ថានីយចុះចតរបស់បេសកកម្ម Chandrayaan-3 នឹងចុះចតលើឋានព្រះចន្ទនៅវេលាម៉ោង 19 និង 34 នាទី ថ្ងៃទី 23 សីហា 2023 (ម៉ោងនៅកម្ពុជា)។

ដំណើរការចុះចតនឹងត្រូវបានផ្សាយផ្ទាល់លើគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ ISRO និងលើទូរទស្សន៍ជាតិឥណ្ឌា Doordarshan រួមនឹងបណ្ដាញសង្គម Facebook និង YouTube ជាដើម។ នេះបើតាមអង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌា ប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី 20 សីហា។

«សមិទ្ធផលនេះនឹងជាជំហានសំខាន់មួយសម្រាប់វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកទេស និងបច្ចេកវិទ្យារបស់ឥណ្ឌា ដែលជានិមិត្តរូបនៃវឌ្ឍនភាពរបស់ប្រទេសជាតិក្នុងវិស័យស្រាវជ្រាវអវកាស» ISRO លើកឡើងដូច្នេះ។

រ៉ុក្កែត LVM3 នាំស្ថានីយចុះចត Vikram របស់បេសកកម្ម Chandrayaan-3 ហោះឡើងពីមជ្ឈមណ្ឌលអវកាស Satish Dhawan នៅវេលាម៉ោង 16 និង 05 នាទី ថ្ងៃទី 14 កក្កដា 2023 (ពេលវេលានៅកម្ពុជា)។ យាន Chandrayaan-3 បានហោះដល់គន្លងតារាវិថីព្រះចន្ទកាលពីថ្ងៃទី 05 សីហា 2023។

Vikram នាំយករ៉ូបូត Pragyan មួយគ្រឿងទៅតាមខ្លួន។ យានមួយគូដែលដំណើរដោយថាមពលព្រះអាទិត្យនេះនឹងស្រាវជ្រាវអំពីផ្ទៃរបស់ព្រះចន្ទក្នុងរយៈពេលមួយថ្ងៃលើឋាននេះ (ប្រហែលនឹង 14 ថ្ងៃនៅលើផែនដី) មុនពេលរាត្រីព្រះចន្ទមកដល់ ធ្វើឱ្យពួកវាអស់ថាមពល។

ស្ថានីយ Vikram បានទៅដល់គន្លងគោចរដែលមានចម្ងាយពីព្រះចន្ទពី 25 ទៅ 134 គីឡូម៉ែត្រ កាលពីថ្ងៃទី 20 សីហា 2023។ ស្ថានីយនេះនឹងត្រូវឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យដោយស្វ័យប្រវត្ត និងរង់ចាំព្រះអាទិត្យរះនៅតំបន់ក្បែរប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទដែលត្រូវបានកំណត់ជាទីតាំងចុះចត។ តំបន់ដែលអាចមានទឹកក្នុងទម្រង់កកនេះក៏ជាគោលដៅរបស់យានអវកាសរុស្ស៊ី Luna-25 ផងដែរ ប៉ុន្តែវាបានធ្លាក់ទៅបុកដីព្រះចន្ទ មិនអាចចុះចតនៅថ្ងៃទី 21 សីហា ទៅតាមផែនការ។ Vikram បំពាក់ឧបករណ៍វិទ្យាសាស្ត្រចំនួនបួនគ្រឿងសម្រាប់ការពិសោធវិទ្យាសាស្ត្រ៕

August 21, 2023

ភពមួយក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យទើបតែបាត់បង់អស់ពពក៖ មូលហេតុគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល!

យោងតាមបណ្ដារូបថតថ្មីបំផុតពីណាសា ភពមួយដែលមានពណ៌ខៀវដ៏ស្រស់ស្អាត និងស្ថិតក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ទើបតែ បានបាត់បង់ពពក។

ក្រុមអ្នកជំនាញប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ California នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក បានពិនិត្យទិន្នន័យដែលតេឡេស្កុបរបស់ណាសាថតភពណិបទូនពីឆ្នាំ 1994 ដល់ឆ្នាំ 2022 និងបានរកឃើញប្រការដ៏ចម្លែក៖ ពីឆ្នាំ 2019 នៅជុំវិញតំបន់រយៈទទឹងមធ្យម ភាពបិទបាំងរបស់ពពកក្រាស់ចាប់ផ្ដើមព្រិលបន្តិចម្ដងៗ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ន ភពពណ៌ខៀវនេះបានប្រែប្រួលឱ្យយើងឃើញយ៉ាងច្បាស់ ដោយសារតែពពករបស់វាបានបាត់បង់ទាំងស្រុង។

បន្ទាប់ពីសម្រេចចិត្តស្វែងយល់ស៊ីជម្រៅ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រក៏បានរកឃើញមូលហេតុដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល នោះគឺ ព្រះអាទិត្យ និងវដ្ដ 11 ឆ្នាំរបស់វា។

យោងតាមទំព័រ Space លទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងលើបង្ហាញថា មិនត្រឹមតែបណ្ដាភពក្បែរនោះទេ ព្រះអាទិត្យក៏មានថាមពលគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជះឥទ្ធិពលដល់ភពដែលនៅឆ្ងាយៗដូចណិបទូនផងដែរ។

វដ្ដ 11 ឆ្នាំរបស់ព្រះអាទិត្យរួមមានដំណាក់កាលធ្វើសកម្មភាពកម្រិតទាប និងដំណាក់កាលធ្វើសកម្មភាពខ្លាំងក្លាដូចបច្ចុប្បន្ន។ ដំណាក់កាលធ្វើសកម្មភាពខ្លាំងក្លានេះកំពុងតែធ្វើឱ្យតំបន់អវកាសដែលរងឥទ្ធិពលពីផែនដី (ម៉ាញេតូស្វៀរ (magnetosphere)) ត្រូវរងគ្រាប់ផ្ទុកថាមពលកម្រិតខ្ពស់ បង្កឱ្យមានព្យុះដែនទំនាញ។

សម្រាប់ភពណិបទូន អ្វីដែលបង្កផលប៉ះពាល់ធំបំផុត គឺអំឡុងពេលផ្លាស់ប្ដូរពីដំណាក់កាលមួយទៅដំណាក់កាលមួយនៅក្នុងវដ្ដ 11 ឆ្នាំរបស់ព្រះអាទិត្យ ដោយបង្កើតវិទ្យុសកម្មភាពអ៊ុលត្រាវីយូឡេខ្ពស់ជាងធម្មតា។ វិទ្យុសកម្មនេះសាយភាយពាសពេញប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ប៉ះពាល់ដល់បណ្ដាភពដែលមានបរិយាកាសពិសេស ដែលភពណិបទូនក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមនោះ។

ប្រតិកម្មរស្មីសំយោគក្នុងដំណាក់កាលវិទ្យុសកម្មអ៊ុលត្រាវីយូឡេកម្រិតខ្ពស់ បានបង្កើតស្រទាប់ពពកយ៉ាងក្រាស់ ដែលណាសាធ្លាប់បានឃើញនៅលើភពណិបទូន។ ក្រោយមក ស្រទាប់ពពកក្រាស់នេះក៏ស្ដើងបន្តិចម្ដងៗទៅតាមពេលវេលា និងរង់ចាំដំណាក់កាលមួយទៀតក្នុងវដ្ដ 11 ឆ្នាំរបស់ព្រះអាទិត្យ ដើម្បីឡើងក្រាស់ជាថ្មី។

បច្ចុប្បន្ន ព្រះអាទិត្យកំពុងឆ្ពោះទៅជិតដល់ដំណាក់កាលធ្វើសកម្មភាពខ្លាំងក្លាក្នុងវដ្ដ 11 ឆ្នាំ។ ពេលវាឡើងដល់ចំណុចកំពូល ប្រហែលឆ្នាំ 2025 ឬឆាប់ជាងនេះ ព្រះអាទិត្យនឹងផ្លាស់ប្ដូរប៉ូលម៉ាញេទិច និងងាកមកដំណាក់កាល «ស្លូត»។ ពេលនោះ ព្យុះដែនទំនាញ ឬព្យុះម៉ាញេទិចនឹងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់មកលើផែនដី គ្រាដែលភពណិបទូនក៏នឹងមានពពកក្រាស់សាជាថ្មី៕

August 19, 2023

រូបភាពភ្នំភ្លើងលើឋានព្រះចន្ទដែលថតដោយយានអវកាសរុស្ស៊ី Luna-25

រូបភាពដំបូងដែលថតដោយយានស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី ត្រូវបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី 17 សីហា ឆ្នាំ 2023 (ពេលវេលាក្នុងស្រុក)។

យោងតាមទីភ្នាក់ងារអវកាសរុស្ស៊ី Roscosmos យានអវកាស Luna-25 បានបញ្ជូនបណ្ដារូបភាពស្ដីពីមាត់ភ្នំភ្លើងនៅតំបន់ប៉ូលឆ្ងាយរបស់ព្រះចន្ទ មកកាន់ផែនដី។ តាមគម្រោង យានស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទដំបូងរបស់រុស្ស៊ីក្រោយរយៈពេល 47 ឆ្នាំ គ្រោងនឹងធ្វើការពិសោធ ស្រាវជ្រាវផ្ទៃរបស់ឋានព្រះចន្ទចាប់ពីសប្ដាហ៍ក្រោយ។

បណ្ដារូបភាពស្ដីពីមាត់ភ្នំភ្លើង Zeeman បង្ហាញថា ភ្នំភ្លើងនេះមានកម្ពស់ជិត 8 គីឡូម៉ែត្រ ធៀបនឹងផ្ទៃរាបរបស់ព្រះចន្ទ។ ភ្នំភ្លើងនេះ កន្លងមកមិនត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសង្កេតមើលនោះទេ ដោយសារតែវាស្ថិតនៅមួយចំហៀងដែលតែងតែបែរខ្នងដាក់ផែនដី។

Roscosmos បញ្ជាក់ថា យាន Luna-25 ក៏បានវាស់វែងកាំរស្មីហ្គាម៉ា និងនឺត្រុងពីផ្ទៃរបស់ព្រះចន្ទ ក៏ដូចជាតួលេខប្លាស្មាក្នុងទីអវកាសជុំវិញព្រះចន្ទ រួមនឹងឧស្ម័ន និងធូលីលើគន្លងតារាវិថីរបស់ឋាននេះផងដែរ។

Luna-25 គឺជាយានស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទដំបូងដែលអភិវឌ្ឍ ផលិត និងដំណើរការទាំងស្រុងដោយប្រទេសរុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្ន។ គម្រោងដែលត្រូវបានបង្ហាញកាលពីថ្ងៃទី 11 សីហានេះ មានគោលដៅក្លាយជាយានអវកាសដំបូងដែលចុះចតដោយថ្នមៗនៅតំបន់ប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ ដែលគ្រោងនឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី 21 សីហាខាងមុខ។

រូបភាពភ្នំភ្លើង Zeeman នៅប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ ដែលថតដោយ Luna-25

គោលដៅចម្បងរបស់គម្រោងនេះគឺការពិសោធដីព្រះចន្ទដើម្បីស្វែងរកទឹកកក ប៉ុន្តែ Roscosmos ក៏បានឱ្យដឹងថា ពួកគេក៏ចង់សាកល្បងបច្ចេកវិទ្យាចុះចតដោយថ្នមៗ រួមនឹងស្រាវជ្រាវស្រទាបដីខាងលើរបស់ឋានមួយនេះផងដែរ។

ការបាញ់បង្ហោះ Luna-25 គឺជាសញ្ញាបង្ហាញថា រុស្ស៊ីបានវិលត្រលប់ទៅកាន់ឋានព្រះចន្ទវិញ ក្រោយការខកខានអស់ 47 ឆ្នាំ។ កម្មវិធី Luna ដំបូងត្រូវបានចាប់ផ្ដើមក្នុងសម័យសូវៀត ដែលសម្រេចបេសកកម្មព្រះចន្ទបានចំនួន 24 លើក ចាប់ពីខែកញ្ញា 1958 ដល់ខែសីហា 1976៕

August 18, 2023

យានចុះចត Luna-25 របស់រុស្ស៊ី ហោះចូលដល់គន្លងតារាវិថីព្រះចន្ទដោយជោគជ័យ

កាលពីថ្ងៃទី 16 សីហា ទីភ្នាក់ងារអវកាសរុស្ស៊ី Roscosmos ប្រកាសថា យានចុះចត Luna-25 របស់ប្រទេសនេះត្រូវបាននាំឡើងទៅដល់គន្លងតារាវិថីរបស់ព្រះចន្ទដោយជោគជ័យ។

អ្នកនាំពាក្យរបស់ Roscosmos និយាយថា «ជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្របច្ចុប្បន្នរបស់រុស្ស៊ី យានអវកាសស្វ័យប្រវត្តមួយគ្រឿងត្រូវបាននាំឡើងទៅដល់គន្លងតារាវិថីរបស់ព្រះចន្ទនៅវេលាម៉ោង 12 និង 03 នាទីល្ងាច ម៉ោងនៅមូស្គូ (ម៉ោង 09 និង 30 នាទី GMT)»។

អ្នកនាំពាក្យខាងលើបន្ថែមថា «ប្រព័ន្ធទាំងឡាយរបស់ Lunar-25 កំពុងដំណើរការល្អ ហើយទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងយាននេះមានស្ថិរភាព»។ ម៉ាស៊ីនថតដែលត្រូវបានដំឡើងលើយាន បានថតរូបផែនដី និងព្រះចន្ទពីចម្ងាយ។

រ៉ុក្កែត Soyuz 2.1b នាំយាន Lunar-25 ឡើងទៅកាន់ទីអវកាសកាលពីថ្ងៃទី 11 សីហា 2023

តាមផែនការ Lunar-25 នឹងគោចរជុំវិញព្រះចន្ទលើកម្ពស់ 100 គីឡូម៉ែត្រ មុនពេលចុះចតនៅថ្ងៃទី 21 សីហា 2023 នៅភាគខាងជើងនៃមាត់ភ្នំភ្លើង Boguslawsky ក្នុងតំបន់ប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ។

មុននោះ កាលពីថ្ងៃទី 11 សីហា 2023 យាន Luna-25 ត្រូវបានបាញ់បង្ហោះពីព្រលានយានអវកាស Vostochny ដោយប្រើប្រាស់រ៉ុក្កែត Soyuz 2.1b។ យាន Luna-25 នឹងធ្វើការពិសោធវិទ្យាសាស្ត្រនៅប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ ទាក់ទងនឹងប្រភពទឹក រស្មីពីទីអវកាស និងវិទ្យុសកម្មអេឡិចត្រូម៉ាញ៉េទិចលើឋានរណបតែមួយគត់នេះរបស់ផែនដី។

August 17, 2023

«រោងចក្រ» មួយរបស់ចក្រវាល ផលិតលោហធាតុធ្ងន់ស្មើផែនដីមួយពាន់ដង

ករណីផ្ទុះមួយដែលមានចម្ងាយពីផែនដី 3 ពាន់លានឆ្នាំពន្លឺ បង្កើតចេញលោហធាតុគ្រប់ប្រភេទដែលមានទម្ងន់សរុបលើសពីភព ព្រះចន្ទ និងអាចម៍ផ្កាយក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យបូកបញ្ចូលគ្នាទៅទៀត។

ឆ្នាំ 2021 ស្ថានីយសង្កេតតារា Neil Gehrels បានរកឃើញករណីច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងវត្ថុអវកាសក្រាស់ៗចំនួនពីរដែលហៅថា kilonova និងត្រូវបានដាក់ឈ្មោះឱ្យថា GRB 211211A។ នេះគឺជាឧទាហរណ៍ជិតបំផុតស្ដីពីព្រឹត្តិការណ៍តារាសាស្ត្រកម្រចួបនេះដែលមនុស្សមិនបានរកឃើញជាមួយនឹងរលកទំនាញ។ GRB 211211A ប្លែកពីគេ ដោយសារតែពន្លឺហ្គាម៉ា (GRB) ដែលវាបញ្ចេញ អូសបន្លាយពេលមួយនាទី។ កន្លងមក ថេរវេលាដូចគ្នានេះតែងតែអមជាមួយនឹង GRB ពីហេតុការណ៍ផ្ទុះផ្កាយនានាដែលហៅថាស៊ូពើណូវ៉ា ជំនួសឱ្យការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងផ្កាយនឺត្រុង។

ទំព័រ IFL Science រាយការណ៍កាលពីថ្ងៃទី 15 សីហាថា លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវចំនួនបួនត្រូវបានប្រកាសដំណាលគ្នាលើទស្សនាវដ្ដី Nature បរិយាយអំពីការរកឃើញខាងលើ និងដំណើរការដែលអាចបង្កើតបានជាព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាងគេនៃហេតុការណ៍នេះ អាចជាបរិមាណវត្ថុធាតុធ្ងន់ៗដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងពីការផ្ទុះដ៏អស្ចារ្យ ក្នុងនោះមានទាំងលោហធាតុកម្រ មានដូចជា មាស និងប្លាទីនជាដើម។

រូបភាពដែលបង្កើតឡើងត្រាប់តាមរស្មីហ្គាម៉ាដែលជះចេញពី GRB 211211A

ជាធម្មតា ផ្កាយមួយដួងតែងច្របាច់អ៊ីដ្រូសែនបញ្ចូលគ្នាឱ្យក្លាយជាអេល្យូម រួចក៏ប្រែក្លាយអេល្យូមទៅជាសារធាតុដទៃៗនៅក្នុងវដ្ដរបស់វា។ ពេលស្លាប់ទៅ ផ្កាយដែលមានម៉ាសតូចទាបនឹងបង្កើតសារធាតុថ្មីៗ ប៉ុន្តែវត្ថុធាតុភាគច្រើនទាមទារឱ្យមានវិធីកកើតដ៏ខ្លាំងក្លា។ សារធាតុដូចអាលុយមីញ៉ោម និងប៉ូតាស្យូមកកើតពីហេតុការណ៍ផ្ទុះផ្កាយមួយដួងដោយឡែកពីគ្នា (ស៊ូពើណូវ៉ា) ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសង្ស័យថា មានប្រភពសារធាតុធ្ងន់ៗដទៃ ដោយសារថា ចំនួនករណីផ្ទុះស៊ូពើណូវ៉ាដែលពួកគេបានប្រទះ មិនសមស្របនឹងកម្រិតសម្បូរបែបរបស់សារធាតុធ្ងន់ៗ។

នៅពេលផ្កាយនឺត្រុងពីរដួងប៉ះទង្គិចគ្នា និងត្រូវបានច្របាច់បញ្ចូលគ្នា ថាមពលដែលពួកវាបញ្ចេញកកើតទៅជាលោហធាតុធ្ងន់ជាងឆ្ងាយបើធៀបនឹងហេតុការណ៍ផ្ទុះស៊ូពើណូវ៉ា។ បើទោះជាគីឡូណូវ៉ា កម្រកើតមាន បើធៀបនឹងស៊ូពើណូវ៉ា តែពួកវាបង្កើតសារធាតុធ្ងន់ៗច្រើនជាង និងកាន់កាប់លោហធាតុធ្ងន់ៗភាគច្រើនដែលមាននៅក្នុងចក្រវាល។ ឧទាហរណ៍៖ ព្រះអាទិត្យមានម៉ាសធ្ងន់ជាងផែនដី 330,000 ដង ខណៈ 99.5% នៃសម្បកផែនដីមានផ្ទុកសារធាតុមិនធ្ងន់ជាងដែក។ ប្រការនេះបញ្ចាក់ថា «រោងចក្រផលិតមាសក្នុងចក្រវាល» មានទំហំធំខ្លាំងណាស់។

រូបភាពបរិយាយអំពីការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងផ្កាយក្រិនពណ៌ស (ឆ្វេង) និងផ្កាយនឺត្រុង (កណ្ដាលថាសវត្ថុធាតុ)

ដើម្បីឱ្យដឹងថា ព្រឹត្តិការណ៍ដូច GRB 211211A រួមចំណែកអ្វីខ្លះក្នុងការកកើតសារធាតុធ្ងន់ៗក្នុងចក្រវាល ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រត្រូវការដឹងអំពីចំនួនរបស់ពួកវា។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកំពុងស្វែងរកអ្វីដែលបានបង្កើត GRB 211211A។ បច្ចុប្បន្ន សម្មតិកម្មមួយត្រូវបានលើកឡើង នោះគឺការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងផ្កាយនីត្រុង និងកូនផ្កាយក្រិនពណ៌ស បង្កើតឱ្យមាន GRB 211211A មិនមែនការបុកបញ្ចូលគ្នារវាងផ្កាយនីត្រុងពីរដួងនោះទេ៕

August 17, 2023

Tag: វិទ្យាសាស្ត្រ