របៀបដែល ណាសា (NASA) ប្រើប្រាស់ដែន​ទំនាញ​ និងរលកវិទ្យុ ដើម្បីសិក្សាភព និងព្រះច័ន្ទ

ទីភ្នាក់​ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណាសា) កំពុង​តែ​ប្រើ​ប្រាស់​អង់តែន​វិទ្យុ​នៅ​លើ​ដី​ដើម្បី​ទាក់​ទង​ជាមួយ​យាន​អវកាស​រាប់​សិប​គ្រឿង​​របស់​ខ្លួន​ ដែល​កំពុង​ធ្វើ​សកម្មភាព​ និង​ស្រាវជ្រាវ​វត្ថុអវកាស​នានា​។ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ និង​វិស្វករ​កំពុង​ទាក់​ទង និង​បញ្ជា​យាន​អវកាស​ទាំង​ឡាយ​របស់​ពួក​គេ​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ទីអវកាស​សែន​ឆ្ងាយ​ តាម​រយៈ​ប្រព័ន្ធ​អវកាស​ជ្រៅ​ ​ជា​បណ្ដាញ​ដែល​មាន​អង់តែន​វិទ្យុ​ខ្នាត​យក្ស​របស់​ណាសា​។ បណ្ដាញ​អវកាស​ជ្រៅ ឬ DSN មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​សេវាបញ្ជូន​ទិន្នន័យ​នោះ​ទេ វា​ក៏​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​សម្រាប់​ការ​ពិសោធ​វិទ្យាសាស្ត្រ​ស្ដី​ពី​កម្លាំង​ទំនាញ និង​រលក​វិទ្យុ​ផងដែរ។ តើ​វិទ្យាសាស្ត្រ​​កម្លាំង​ទំនាញ និង​រលក​វិទ្យុ​​គឺជា​អ្វី? ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ដើម្បី​ឱ្យ​វា​ជួយ​ដល់​មនុស្ស​ក្នុង​ការ​ស្វែង​យល់​បន្ថែម​ពី​បណ្ដា​ភព​ ព្រះចន្ទ រួម​នឹង​អាចម៍​ផ្កាយ​នានា​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ​? គ្រប់​គ្នា​សុទ្ធ​តែ​បាន​ដឹង​អំពី​កម្លាំង​ទំនាញ​។ នោះ​គឺជា​កម្លាំង​ដែល​ជួយ​ឱ្យ​វត្ថុ​មួយ​​ស្រូប​ទាញ​យក​វត្ថុដទៃ​ៗ ឧទាហរណ៍​ដូច​ជា​ ភព​មួយ​ស្រូប​ទាញ​យាន​អវកាស​ឱ្យ​ហោះ​សំដៅ​ទៅ​រក​វា​ជា​ដើម​។ កម្លាំង​ទំនាញ​ក៏​ជា​កម្លាំង​ដែល​ជួយ​ឱ្យ​ភព​ទាំង​ឡាយ​គោចរ​ទៅ​តាម​គន្លង​តារា​វិថី​ជុំវិញ​ព្រះ​អាទិត្យ​ផងដែរ​។ នៅ​លើ​ផែនដី មនុស្ស​ប្រើ​ប្រាស់​ ឬ​ឆ្លង​កាត់​កម្លាំង​ទំនាញ​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ​។ នៅ​ពេល​ទម្លាក់​វត្ថុ​មួយ​ វា​នឹង​ធ្លាក់​មក​លើ​ដី​កាន់​តែ​លឿន​​ ព្រោះ​តែ​កម្លាំង​ទំនាញ​របស់​ផែនដី​ធ្វើ​ឱ្យ​វត្ថុ​នោះ​ធ្លាក់​ចុះ​ក្នុង​ល្បឿន​កាន់​តែ​លឿន​។ យាន​អវកាស​ដែល​ហោះ​សំដៅ​ភព​ណា​មួយ​ក្នុង​ល្បឿន​លឿន​ ឬ​យឺត​គឺ​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​ម៉ាស​របស់​ភព​នោះ​។ ម៉ាស​កាន់​តែ​តូច កម្លាំង​ទំនាញ​ក៏​កាន់​តែ​តិច។ សភាព​នៃ​ទំនាញ​ បូក​រួម​នឹង​ចំណេះ​ដឹង​ស្ដី​ពី​រលក​វិទ្យុ ជួយ​ឱ្យ​មនុស្ស​ប្រើ​ប្រាស់​កម្លាំង​ទំនាញដើម្បី​ស្រាវជ្រាវ​ភព​នានា​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ​។ បន្ទាប់​ពី​ទៅ​ដល់​គោលដៅ យាន​អវកាស​នឹង​ប្រើប្រាស់​អង់តែន​វិទ្យុ​ដើម្បី​ទាក់​ទង​មក​កាន់ DSN នៅ​លើ​ផែនដី​ ហើយ​បណ្ដាញ​នេះ​នឹង​បញ្ជូន​រលក​វិទ្យុ​ត្រលប់​ទៅឱ្យ​យាន​អវកាស​​វិញ។ យាន​អវកាស​នីមួយ​ៗ​ គោចរ​ទៅ​តាម​គន្លង​ដែល​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​បាន​កំណត់​​ ហើយ​នឹង​បញ្ជូន​រលក​វិទ្យុ​នៅ​ពេល​ហោះ​ជុំវិញ​គោលដៅ​។ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ និង​វិស្វករ​អាច​គណនា​ឃើញ​ទីតាំង​ និង​ល្បឿន​របស់​យាន​អវកាស​ តាម​រយៈ​ការ​វាស់​វែង​ទៅ​លើ​ការ​ប្រែប្រួល​របស់​ប្រេកង់រលក​វិទ្យុ​របស់​យាន​។ ប្រការ​នេះ​អាច​ទៅ​រួច​ក៏​ដោយ​សារ​តែ​ Doppler ដែល​ជា​បាតុភូត​ធ្វើ​ឱ្យ​សារ៉ែន​រថយន្ត​សង្គ្រោះ​បន្ទាន់​មាន​សំឡេង​ខុស​ប្លែកពី​គ្នា​ នៅ​ពេល​វា​ផ្លាស់​ទី​សំដៅ​មករក​អ្នក … Read more

ដុំ​ភ្លើង​ដែលឆាប​ឆេះ​​ផ្ទុះ​កក្រើក​មេឃ​នៅ​អូស្ត្រាលី អាចជា​រ៉ុក្កែត​របស់​រុស្ស៊ី

ដុំ​ភ្លើង​យ៉ាង​ភ្លឺ និង​សំឡេង​ផ្ទុះ​លាន់​កក្រើក​មេឃ​របស់រ​ដ្ឋ Victoria នៅ​អូស្ត្រាលី​កាលពី​ពេល​ថ្មី​ៗ​នេះ អាច​គ្រាន់តែ​ជា​បំណែក​​នៃ​​រ៉ុក្កែត​របស់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី នៅក្នុង​ការបាញ់​បង្ហោះ​ផ្កាយរណប​ក្នុង​ថ្ងៃ​ជាមួយគ្នា​ នៅវា​កំពុង​ធ្លាក់​។​ 7 News Australia កាលពី​ថ្ងៃទី 08 សីហា បាន​ផ្សាយ​ថា ដុំ​ភ្លើង​បានបង្ហាញ​ខ្លួន​កាលពី​ថ្ងៃទី 07 សីហា ធ្វើឱ្យ​ប្រជាជន​នៅ Melbourne ដែលជា​ទីក្រុង​រដ្ឋបាល​របស់​រដ្ឋ Victoria និង​តំបន់​មួយចំនួន​ផ្សេងទៀត​របស់​រដ្ឋ​នេះ បាន​ទស្សនា​ទិដ្ឋភាព​ដ៏​អស្ចារ្យ។ ព័ត៌មានដំបូងៗនិយាយថា ដុំ​ភ្លើង​នេះ​អាចជា​អាចម៍ផ្កាយ​កំពុង​ធ្លាក់។ ប៉ុន្តែ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បញ្ជាក់ថា នោះ​គឺជា​បំណែក​មួយ​នៃ​សំរាម​អវកាស។ នេះ​បើតាម​ទំព័រ Space។ អ្នក​តារាសាស្ត្រ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក និយាយថា ដុំ​ភ្លើង​នោះ​គឺជា​កំណាត់​ទី​បី​របស់​រ៉ុក្កែត Soyuz 2 ដែល​ត្រូវបាន​រុស្ស៊ី​បាញ់​បង្ហោះ​​ពី​ព្រលាន​យានអវកាស Plesetsk នៅ​ភាគ​ពាយព្យ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី មុន​នោះ​ច្រើន​ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ​។ រ៉ុក្កែត​នេះ​មាន​ភារកិច្ច​នាំយក​ផ្កាយរណប GLONASS-K2 របស់ប្រទេស​​រុស្ស៊ី ឡើងទៅ​កាន់​ទី​អវកាស។ តាម​ការ​គណនា​របស់​ក្រុម​អ្នកជំនាញ ដងខ្លួន​របស់រ៉ុក្កែត​​រុស្ស៊ី​ខាងលើ ត្រូវ​​ធ្លាក់​ត្រលប់​មកកាន់​ផែនដី​នៅ​ភាគ​អាគ្នេយ៍​នៃ​តំបន់ Tasmania លើ​មហាសមុទ្រធំធេង​ បន្ទាប់ពី​បាន​បាញ់​បង្ហោះ។ នៅតាម​ផ្លូវ​ធ្លាក់​ត្រលប់​មក​កាន់​​ផែនដី កំណាត់​ខាង​ក្រោម​របស់​រ៉ុក្កែត​នេះ​បាន​បញ្ចេញ​ពន្លឺ​លើ​ផ្ទៃមេឃ​របស់​អូស្ត្រាលី ដោយសារតែ​ឆេះ នៅពេល​កកិត​នឹង​បរិយាកាស៕

យានអវកាស​អឺរ៉ុប​រកឃើញ​តម្រុយទាក់​ទង​នឹង «ភាព​ចម្លែក​ខុស​គេ»​​ នៃ​បរិយាកាស​​​​​ព្រះអាទិត្យ 

យានអវកាស​មួយគ្រឿង​ដែល​កំពុងតែ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ជុំវិញ​ព្រះអាទិត្យ បាន​រកឃើញ​ចម្លើយ​ស​ម្រា​ប់​សំណួរ​ដែល​សួរ​ថា «តើ​ព្រះអាទិត្យ​គឺជា​វត្ថុ​អវកាស​ដែល​ខុសគេ​ក្នុងចំណោម​តារា​នៅក្នុង​ចក្រវាល?»។ ច្រើន​ទសវត្សរ៍​កន្លង ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បានដឹងថា ព្រះអាទិត្យ​ហាក់បីដូចជា​ខុសពី​គេ ធៀប​នឹង​ផ្កាយ​នានា​ដែល​ធ្លាប់​ត្រូវបាន​សង្កេត។ ព្រះអាទិត្យ​បាន​បំបែក​រាល់​ទម្រង់​ស្ដីពី​ផ្កាយ ព្រោះ​វា​មាន​បរិយាកាស​ដែល​ក្ដៅ​មិន​សម​ហេតុ​ផល។ សីតុណ្ហភាព​ក្នុង​បរិយាកាស​ខាងលើ​របស់​ព្រះអាទិត្យ (ស្រទាប់​កូ​រ៉ូ​ណា – corona) អាច​ឡើងដល់​ជាង 1.1 លាន​អង្សា​សេ ស្រប​ពេលដែល​តំបន់​ហ្វូ​តូ​ស​ហ្វៀ (Photosphere) ដែលជា​ស្រទាប់​លើ​បំផុត​របស់​ព្រះអាទិត្យ​ដែល​នៅ​ខាងក្រោម និង​មាន​ចម្ងាយ 1,600 គីឡូម៉ែត្រ​ពី​បរិយាកាស​កូរ៉ូណា បែរ​ជាមាន​កម្ដៅ​ត្រឹមតែ 5,500 អង្សា​សេ​ទៅវិញ។ តាម​ធម្មតា បរិយាកាស​របស់​ផ្កាយ​មួយ​ដួង​ត្រូវបាន​ដុត​កម្ដៅ​ដោយសារ​ប្រតិកម្ម​នុយ​ក្លេ​អែរ​នៅ​ខាងក្នុង​ស្នូល​របស់​វា។ ដូច្នេះ ស្រទាប់​បរិយាកាស​ខាងលើ​របស់​ផ្កាយ មិន​អាចមាន​កម្ដៅ​ខ្ពស់ជាង 200 ដង ធៀប​នឹង​ស្រទាប់​ខាងក្រោម​ឡើយ​។ ស្រទាប់បរិយាកាស​​កូ​រ៉ូ​ណា​​របស់​ផ្កាយ​ គួរ​ណាស់​តែ​ត្រូវ​ត្រជាក់​ជាង​ស្រទាប់​ហ្វូ​តូ​ស​ហ្វៀ។ ប្រការនេះ​បង្ហាញថា នៅមាន​អ្វីមួយ​ដែល​មនុស្ស​មិនទាន់​ដឹង កំពុងតែ​ដុត​កម្ដៅ​ផ្កាយ​មេ​របស់​ផែនដី។ នោះ​ជា​សំណួរ​ដែល​មិនមាន​ចម្លើយនៅក្នុង​រយៈពេល 80 ឆ្នាំ​កន្លង។ ថ្មីៗនេះ យានអវកាស​ព្រះអាទិត្យ (SO) របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប (ESA) បាន​រកឃើញ​អ្វីមួយ​យ៉ាង​ចម្លែក៖ រលក​ម៉េ​ញេ​ទិច​ប្រេកង់​ខ្ពស់ ដែល​ភាយ​ពាសពេញ​ស្រទាប់បរិយាកាស​​កូ​រ៉ូ​ណា។ ពី​តំបន់​ដែលមាន​ចម្ងាយ 42 គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ព្រះអាទិត្យ យាន SO បាន​ប្រើ​ប្រាស់​តេ​ឡេ​ស្កុប … Read more

យានអវកាស​ Voyager 1 និង 2 នឹង​ហោះ​ឆ្ពោះ​ទៅ​ណា បន្ទាប់​ពី​ចប់​ភារកិច្ច?

ប្រព័ន្ធ​ដែល​មិន​មែន​ជា​ឧបករណ៍​បច្ចេក​ទេស​នៅ​លើ​យាន​អវកាស​ Voyager 1 និង Voyager 2 ត្រូវ​បាន​បិទ​ខ្លះ​ហើយ ដោយ​សង្ឃឹម​ថា នឹង​ជួយ​ឱ្យ​ពួក​វា​ធ្វើសកម្មភាព​រហូតដល់​ឆ្នាំ 2030 ហើយ​ក្រោយ​មក​ ពួក​វា​អាច​នឹង​ដាច់​ទំនាក់​ទំនង​ជាមួយ​ផែនដី​។ យាន​អវកាស Voyager 1 និង 2 របស់​ណាសា ដែល​ត្រូវ​បាន​បាញ់​បង្ហោះមុន​ក្រោយ​គ្នា​ 16 ថ្ងៃ ក្នុង​​ឆ្នាំ 1977 ត្រូវ​បាន​រចនា​ឡើង​ដើម្បី​អាច​​បំពេញ​បេសកកម្ម​​បាន​ 5 ឆ្នាំ​។ យាន​មួយ​គូ​នេះ​បាន​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ភព​ព្រហស្បតិ៍​ ភព​សៅរ៍ ភព​អ៊ុយរ៉ានុស ភព​ណេបទូន និង​ព្រះចន្ទ​ជាច្រើន​ទៀត​។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយ​ធ្វើ​សកម្មភាព​បាន​​ជិត 46 ឆ្នាំ មក​ដល់​ពេល​នេះ យាន​អវកាស​មួយ​គូ​នេះ​បង្កើត​បាន​កំណត់​ត្រា​ដ៏​អស្ចារ្យ​ នៅ​ពេល​បាន​ហោះ​ឆ្លង​ផុត​ព្រំដែននៃ​​តំបន់​ឥទ្ធិពល​របស់​ព្រះ​អាទិត្យ​។ ពួកវា​នៅ​តែ​បន្ត​បញ្ជូន​ទិន្នន័យ​មក​កាន់​ផែនដី បើ​ទោះ​ស្ថិត​ក្នុង​បរិស្ថាន​អន្តរតារា​ ដែល​ជា​តំបន់​អាថ៌កំបាំង​នៅ​ចន្លោះ​ផ្កាយ​នានា​។ ទោះជា​ពេល​ខ្លះ​ជួប​បញ្ហា​បច្ចេក​ទេស​ ដាច់​ទំនាក់​ទង​នឹង​ផែនដី ប៉ុន្តែ​ដំណើរ​ហោះ​ហើរ​ក្នុង​ទីអវកាស​របស់​ពួក​វា​ ទំនង​ជា​អាច​បន្ត​ទៅ​មុខ​យូរ​ទៀត​។ នេះ​បើ​តាម Business Insider ចុះ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 04 សីហា​។ ណាសា​ផលិត​យាន Voyager គឺ​ដើម្បី​ស្រាវ​ជ្រាវ​ផ្នែក​ខាង​ក្រៅ​របស់​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ​។ ក្រោយ​ពី​ចប់​បេសក​កម្ម​សំខាន់​ … Read more

យានអវកាស Voyager 2 ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ឡើងវិញ​ជាមួយ​ផែនដី

យានអវកាសរបស់​អាម៉េរិក​​ដែល​បាន​ហោះ​ដល់​តំបន់​អន្តរ​តារា​ និង​បាន​​ដាច់​​​ទំនាក់​ទំនងជា​មួយណា​សា​មុន​នេះ បានចាប់ផ្ដើម​បញ្ជូន​ទិន្នន័យ​មកកាន់​ផែនដី​វិញ​ហើយ កាលពី​ថ្ងៃទី 04 សីហា។ យានអវកាស Voyager 2 ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ឡើងវិញ​ជាមួយ​ផែនដី និង​កំពុងដំណើរការ​ធម្មតា។ បេសកកម្ម​យូរ​ឆ្នាំ Voyager 2 របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណា​សា-NASA) ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​កាលពី​ឆ្នាំ 1977 ហើយ​បច្ចុប្បន្ន​ស្ថិតនៅ​ចម្ងាយ 19.9 ពាន់​លាន​គឺ​ឡូ​ម៉ែត្រ​ពី​ផែនដី។ យាន​នេះ​បាន​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​នឹង​ណា​សា បន្ទាប់ពី​កូដ​បញ្ជា​មួយចំនួន​បានធ្វើឱ្យ​អង់​តែ​ន​របស់ Voyager 2 ងាក​ចេញពី​ផែនដី​កាលពី​ថ្ងៃទី 28 សីហា។ នេះ​បើតាម​ការផ្សាយ​របស់ Live Science។ កាលពី​ថ្ងៃទី 01 សីហា ក្រុម​អ្នកជំនាញ​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (NASA) បានទទួល​រលកសញ្ញា​ដែល​អាចឱ្យ​ពួកគេ​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ឡើងវិញ។ Voyager 2 ត្រូវបាន​ដំឡើង​កម្មវិធី​ដែល​អាច​បង្វែរ​ទិស​របស់​អង់​តែ​ន​ដោយ​ឯកឯង​ច្រើនដង​ក្នុង​មួយឆ្នាំ ក្នុងករណី​មាន​បញ្ហា។ ការ​បង្វែរ​​អង់​តែ​ន​ដោយ​ស្វ័យប្រវត្ត​តម្រង់​មកកាន់​ផែនដី​លើក​បន្ទាប់​នឹងធ្វើ​ឡើង​នៅក្នុង​ខែតុលា​ឆ្នាំនេះ។ យានអវកាស Voyager 1 និង Voyager 2 ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​កាលពី​ខី​សីហា និង​កញ្ញា ឆ្នាំ 1977 ក្នុងនោះ Voyager 2 … Read more

តើ​មនុស្ស​អាច​រស់​បានយូរ​ប៉ុន​ណា​នៅក្នុង​ទី​អវកាស បើ​សិន​មិន​មាន​ឈុត​​ការ​ពារ​ខ្លួន​?

នៅពេល​ស្ថិតក្នុង​ទី​អវកាស​ដោយ​មិនបាន​ពាក់​ឈុត​ការពារ មនុស្ស​អាច​បាត់បង់​ស្មារតី​ដោយសារតែ​កង្វះ​​អុកស៊ីសែន ក្រោយ​រយៈពេល​ប្រហែល​ពី 10 ទៅ 15 នាទី ហើយក៏​បាត់បង់​ជីវិត​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស។ សម្លៀកបំពាក់​អវកាស​អនុញ្ញាតឱ្យ​មនុស្ស​ចេញមក​ខាងក្រៅ​យានអវកាស​ក្នុង​រយៈពេល​ខ្លី តាមរយៈ​ការផ្គត់ផ្គង់​ខ្យល់​អុកស៊ីសែន ទឹក សម្ពាធ និង​ការការពារ​រាងកាយ។ ប៉ុន្តែ បើសិន​មិនបាន​ប្រើប្រាស់​ឈុត​សម្លៀកបំពាក់​​អវកាស តើ​មនុស្ស​នឹងត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​អ្វីខ្លះ ហើយ​អាច​រស់​បានយូរ​ប៉ុន​ណា​? យោងតាម Stefaan de Mey បុគ្គលិក​ផ្នែក​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប (ESA) ក្នុង​រយៈពេល​ខ្លី ប្រហែល​ពី 10 ទៅ 15 វិនាទី មនុស្ស​នឹង​បាត់បង់​ស្មារតី ដោយសារតែ​កង្វះ​​អុកស៊ីសែន។ ក្នុង​ទី​អវកាស អុកស៊ីសែន​ក្លាយជា​បញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ។ «អុកស៊ីសែន​ចាប់ផ្ដើម​រីក​ឡើង និង​ធ្វើឱ្យ​បែក​សួត ឈាម​ប្រែជា​ពុះ និង​បែក​ពពុះ នាំឱ្យ​ស្ទះ​សរសៃឈាម បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ជីវិត» Mey ឱ្យដឹង​ដូច្នេះ។ កង្វះ​សម្ពាធ​ទាំងស្រុង​ក៏​ធ្វើឱ្យមាន​បញ្ហា​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត​ដែល​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ជីវិត។ ធាតុ​រាវ​របស់​រាងកាយ មានដូចជា​ទឹកមាត់ និង​ទឹកភ្នែក​ជាដើម​នឹងត្រូវ​ពុះ។ រាងកាយ​មនុស្ស​នឹង​ប៉ោង​ឡើង ប៉ុន្តែ​ស្បែក​អាច​ទប់​ទល់នឹង​ការប្រែប្រួល​សម្ពាធ។ ក្នុងករណី​សំណាងល្អ​​បំផុត អ្នកនឹង​មាន​ពេល​ច្រើន​វិនាទី មុនពេល​ប្រើប្រាស់​អស់​អុកស៊ីសែន​ក្នុង​សរសៃឈាម ហើយ​អ្នក​ក៏​ចាប់ផ្ដើម​បាត់បង់​ស្មារតី។ ដោយសារ​មិនអាច​កែប្រែ​ស្ថានការណ៍ អាការ​ស្លាប់​ខួរក្បាល​នឹង​កើតឡើង​ក្រោយ​រយៈពេល​តែ​ប៉ុន្មាន​នាទី​ប៉ុណ្ណោះ លើកលែងតែ​អ្នក​ត្រូវបាន​គេ​សង្គ្រោះ​ទាន់​ពេល​។ ក្រៅពី​ការផ្ដល់​អុកស៊ីសែន … Read more

តេ​ឡេ​ស្កុប James Webb ថត​បាន «រូបភាព​អនាគត» របស់​ព្រះអាទិត្យ

ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​បង្ហើប​ឱ្យដឹង​អំពី​យុគសម័យ​ចុងក្រោយ​នៃ​ជីវិត​របស់​ផ្កាយ​មួយ​ដួង តាមរយៈ​រូបភាព​ដែល​ថត​បាន​ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស James Webb។ តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស James Webb ថត​បាន​រង្វង់​មូល​ដ៏​ស្រស់ស្អាត​របស់​នេ​ប៊ូ​ឡា​មួយ​មាន​ឈ្មោះថា Messier 57 (M57) ដែលមាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រហែល 2,200 ឆ្នាំ​ពន្លឺ (មួយឆ្នាំ​ពន្លឺ​ស្មើនឹង 9.46 ទ្រី​លាន​គីឡូម៉ែត្រ)។ រង្វង់​មូល​របស់​នេ​ប៊ូ​ឡា​គឺជា​ផ្នែក​ដែល​នៅសល់ និង​បញ្ចេញ​ពន្លឺ របស់​ផ្កាយ​មួយ​ដួង​ដែល​បាន​ស្លាប់។ នៅ​ចំ​កណ្ដាល​រង្វង់​មូល​នេះ​មាន​ចំណុច​ពណ៌​ស​តំណាងឱ្យ​កូន​ផ្កាយ ដែលជា​ស្នូល​របស់​ផ្កាយ​ដែល​បាន​ស្លាប់​បន្ទាប់ពី​បាន​រីក​មាឌ។ នៅពេល​ផ្កាយ​ទាំងឡាយ​ដែលមាន​ទំហំ​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ព្រះអាទិត្យ អស់​ថាមពល​សម្រាប់​ប្រតិកម្ម​នុយ​ក្លេ​អែរ ពួកវា​នឹងមិន​អាច​ទប់​ទល់នឹង​ទំនាញ​ពី​ខាងក្នុង​ខ្លួន​របស់​ពួកវា ហើយក៏​បាត់បង់​តុល្យភាព​ដែល​ធ្លាប់បាន​រក្សា​ឱ្យ​ពួកវា​ស្ថិតនៅ​រាប់ពាន់​លាន​ឆ្នាំ​កន្លង។ ពេលដែល​ស្នូល​របស់​ផ្កាយ​ត្រូវ​បែកធ្លាយ ស្រទាប់​ខាងក្រៅ​ដែលជា​កន្លែង​ប្រតិកម្ម​នុយ​ក្លេ​អែរ ក៏ត្រូវ​បក់​បំ​ប៉ើង​ទៅ​ទី​អវកាស។ ក្នុង​គ្រា​ដំបូង បាតុភូត​នេះ​នឹងធ្វើ​ឱ្យ​ផ្កាយ​ដូច​ព្រះអាទិត្យ រីក​មាឌ​យ៉ាង​ធំ និង​ឆាប់រហ័ស ប្រៀបបាន​ទៅនឹង​ការផ្ទុះ។ ស្រទាប់​វត្ថុ​ធាតុ​ខាងក្រៅ​របស់​ផ្កាយ​ដែល​បាន​រីក​មាឌ​នេះ ចុងក្រោយ​ក៏​ចុះ​ត្រជាក់ និង​ភាយ​ទៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ចំណុចកណ្ដាល បង្កើតបានជា​ពពក​ដែលមាន​រូបរាងផ្សេងៗ មានដូចជា រូបរាង​មូល រាង​ដូច​ភ្នែក ឬ​រង្វង់​មូល​ដូច M57ជាដើម៕

អាចម៍ផ្កាយ​ប្រវែង 180 ម៉ែត្រ​ហោះ​ក្បែរ​ផែនដី «លាក់ខ្លួន» ពេញ​មួយឆ្នាំ

បច្ចេកវិទ្យា និង​បច្ចេកទេស​ថ្មី​បាន​ជួយ​ឱ្យ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​​រក​ឃើញ​​អាចម៍ផ្កាយ​មួយ​ដុំ​ដែលមាន​លទ្ធភាព​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់ ធ្លាប់​ហោះ​ក្បែរ​ផែនដី​ដោយ​មិន​ត្រូវបាន​គេ​មើលឃើញ​នា​ពេល​កន្លង។ ទំព័រ Live Science នា​ថ្ងៃទី 02 សីហា បាន​ចុះផ្សាយ​ថា ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ទើបតែ​បាន​រកឃើញ​អាចម៍ផ្កាយ​មួយ​ដុំ​​ប៉ុន​អគារ​​ខ្ពស់​កប់​ពពក លាក់ខ្លួន​នៅក្បែរ​ផែនដី ដោយ​ប្រើប្រាស់​រូបមន្ត​ និង​បច្ចេក​ទេស​នៃ​ការ​គណនា​ថ្មី​ដែល​ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍ​ឡើង​ដើម្បី​ស្វែងរក​អាចម៍​ផ្កាយ​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ផែនដី។ អាចម៍ផ្កាយ​ដែលមាន​ប្រវែង 180 ម៉ែត្រ និង​មាន​ឈ្មោះថា 2022 SF289 នេះ មាន​ទំហំ​ធំ និង​គោចរ​ជិត​ផែនដី ល្មម​អាច​ត្រូវបាន​ចាត់​ចូលក្នុង​ក្រុម​អាចម៍ផ្កាយ​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ដល់​ផែនដី បើសិនជា​ប៉ះទង្គិច។ យោងតាម​ណា​សា 2022 SF289 បាន​ហោះ​កាត់មុខ​ផែនដី​កាលពី​ខែកញ្ញា 2022 ក្នុង​គម្លាត 7.2 លាន​គីឡូ​ម៉ែត្រ។ ក៏ប៉ុន្តែ កន្លងមក ក្រុម​តារាវិទូ​អន្តរជាតិដែល​ប្រើ​ប្រាស់​បច្ចេក​ទេស​ចាស់​ ​មិនបាន​រកឃើញ​អាចម៍ផ្កាយ​នេះ ដោយសារតែ​វា​ត្រូវបាន​បិទបាំង​ដោយ​ពន្លឺ​ពី​កាឡាក់ស៊ី​មី​ល​គី​វ៉េ។ បច្ចុប្បន្ន ក្រុម​អ្នកស្រាវជ្រាវ​បាន​រកឃើញ 2022 SF289 នៅពេល​ធ្វើការ​សាកល្បង​ប្រើប្រាស់​បច្ចេកទេស​ថ្មី ដែលមាន​ឈ្មោះថា HelioLinc3D នៅ​ក្នុងការ​ពិនិត្យមើល​ទិន្នន័យ​ចាស់៕

ESA បង្ហាញ «សារ​អាថ៌កំបាំង» ពី​ទីតាំង​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​ជិត 1,500 ឆ្នាំ​ពន្លឺ

សញ្ញា​សួរ​ពណ៌​ក្រហម​ដ៏​ចម្លែក ត្រូវបាន​អវកាស «ផ្ដល់​ជាស​ញ្ញា» មកកាន់​មនុស្ស​នៅលើ​ផែនដី តាមរយៈ​រូបភាព​ដ៏​អាថ៌កំបាំង​ដែល​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស James Webb ទើបតែ​ផ្ដិត​យកបាន។ នោះ​គឺជា​វត្ថុ​អវកាស​ដ៏​ធំ​មួយ​ដែលមាន​រូបរាង​ដូច​ទៅនឹង​សញ្ញា​សួរ ស្ថិតនៅ​ខាងក្រោម​ផ្កាយ​ក្មេង​ពីរ​ដួង​នៅក្នុង​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Vela (Vela Supercluster)។ នេះ​បើតាម​សេចក្ដីប្រកាស​ថ្មី​របស់​ក្រុម​អ្នកធ្វើការ​ជាមួយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អាម៉េរិក James Webb មកពី​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អឺរ៉ុប (ESA)។ ដំបូង​ឡើយ ក្រុមរបស់ ESA នៅ James Webb សង្កេតមើល​ចំណុច​លម្អិត​របស់​ផ្កាយ​ក្មេង​មួយគូ​ដែលមាន​ឈ្មោះថា Herbig-Haro 46/47 ដែល​កំពុង​ត្រូវ​ឡោមព័ទ្ធ​ដោយ​ថាស​វត្ថុ​ធាតុ​ដែល​ចិញ្ចឹម​ពួកវា​ឱ្យ​ធំធាត់​ក្នុង​រយៈពេល​រាប់លាន​ឆ្នាំ។ នៅ​ខាងក្រោម​ផ្កាយ​ពីរ​ដួង​ខាងលើ ពួកគេ​បាន​ប្រទះឃើញ​អ្វីមួយ​ដ៏​អាថ៌កំបាំង និង​គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល៖ សញ្ញា​សួរ​មួយ​បង្ហាញខ្លួន​ដូច​ទៅនឹង​មនុស្ស​លើ​ភព​ដទៃ​កំពុង​បញ្ជូន​សញ្ញា​ដល់​មនុស្ស​នៅ​លើ​ផែនដី។ បច្ចុប្បន្ន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មិនទាន់​ដឹង​ច្បាស់​ថា សញ្ញា​សួរ​ដ៏​ធំ​មហិមា​នេះ​គឺជា​អ្វី​នៅឡើយ ប៉ុន្តែ​ពណ៌ និង​រូបរាង​របស់​វា បាន​នាំឱ្យ​តារាវិទូ​នានា​មាន​យោបល់​មួយចំនួន។ នៅលើ​ទំព័រ Space តំណាង​របស់​តេ​ឡេ​ស្កុប James Webb យល់ថា វា​អាចជា​កាឡាក់ស៊ី​ដែល​នៅ​សែនឆ្ងាយ ឬ​បណ្ដា​កាឡាក់ស៊ី​កំពុង​ប៉ះទង្គិច​គ្នា នាំឱ្យមាន​រូបរាង​ខុសធម្មតា។ ចំណែក​ពណ៌​ក្រហម​របស់​សញ្ញា​សួរ​នេះ កើតឡើង​ដោយសារ​វា​នៅ​ឆ្ងាយ និង​បន្ត​ផ្លាស់​ទី​ទៅ​ឆ្ងាយ ព្រោះ​ចក្រវាល​កំពុង​​រីក​មាឌ។ បើ​ទោះ​សញ្ញា​សួរ​នេះ​បង្ហាញខ្លួន​នៅក្បែរ​វត្ថុ​អវកាស​ដែលមាន​ចម្ងាយ 1,470 ឆ្នាំ​ពន្លឺ​ពី​ផែនដី ប៉ុន្តែ​គម្លាត​ពិត​របស់​សញ្ញា​សួរ​នេះ​ … Read more

ណា​សា​រកឃើញ​រលកសញ្ញារ​បស់​យានអវកាស​ស្ថិត​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ

ក្រុម​វិស្វករ​របស់​ណា​សា បានទទួល​រលកសញ្ញា​ពី Voyager 2 ដែល​នេះ​នាំមក​នូវ​ក្ដីសង្ឃឹម​នៅក្នុង​ការតភ្ជាប់​ទំនាក់​ទំនង​ឡើងវិញ​ជាមួយនឹង​យានអវកាស​នេះ​បាន​ឆាប់​ជាង​ច្រើន​ខែ ធៀប​នឹង​ការគ្រោងទុក។ ជាង​មួយ​សប្ដាហ៍​បន្ទាប់ពី​បាន​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​យានអវកាស​អន្តរ​តារា Voyager 2 ក្រុម​អ្នកជំនាញ​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (NASA) ក៏​ទទួលបាន​រលកសញ្ញា​ដែល​អាចឱ្យ​ពួកគេ​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ឡើងវិញ។ ការទទួលបាន​រលក​សញ្ញា​នេះ​កើតឡើង​កាលពី​ថ្ងៃទី 01 សីហា នៅពេល Voyager 2 កំពុង​ផ្លាស់​ទី​ឆ្លងកាត់​លំហ​អវកាស​ក្នុង​តំបន់​អន្តរ​តារា និង​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ចំនួន 19.9 ពាន់​លាន​គីឡូម៉ែត្រ។ អ្នកជំនាញ​របស់​ណា​សា និយាយថា «សញ្ញា «ចង្វាក់បេះដូង» នេះ បង្ហើប​ឱ្យដឹងថា យាន Voyager 2 នៅតែ​ធ្វើ​សកម្មភាព»។ ក្រោយពី​រលកសញ្ញា​ត្រូវបាន​បញ្ជាក់ ណា​សា​នឹង​សាកល្បង​បញ្ជូន​កូដ​បញ្ជា​យាន​ទៅកាន់ Voyager 2 ដើម្បីឱ្យ​វា​បង្វែរ​ទិស​របស់​អង់​តែ​ន​តម្រង់​មកកាន់​ផែនដី។ តាម​ធម្មតា កូដ​បញ្ជា​យាន​នេះ​ត្រូវការ​ពេល​ប្រហែល 18.5 ម៉ោង ទើប​ទៅដល់​យាន Voyager 2 ហើយ​ថែម​ប្រហែល 18.5 ម៉ោង​ទៀត ដើម្បីឱ្យ​មនុស្ស​អាច​ទទួលបាន​ទិន្នន័យ​ពី​យាន​នេះ។ បើសិន​ការសាកល្បង​ខាងលើ​មិនបាន​ជោគជ័យ យាន Voyager 2 នឹង​តម្រង់ទិស​អង់​តែ​ន​របស់​វា​ឡើងវិញ​ដោយ​ខ្លួនឯង​នៅ​ថ្ងៃទី 15 តុលា … Read more

​ផ្ទាំងឆត្រ​ខ្នាត​យក្ស​​បាំង​ផែនដី​​ពី​ព្រះ​អាទិត្យ​ដើម្បី​​​ទប់​ទល់នឹង​ការឡើង​កម្ដៅ​ជា​សកល

អ្នកស្រាវជ្រាវ​អាម៉េរិក​មួយរូប​ស្នើឱ្យ​មានការ​ប្រើប្រាស់​ផ្ទាំងឆត្រ​​ខ្នាត​យក្ស​ដែល​ភ្ជាប់​ជាមួយនឹង​អាចម៍ផ្កាយ​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​កម្ដៅ​ពី​ព្រះអាទិត្យ​​ជះ​មកលើ​ផែនដី ដែល​អាច​ជួយ​ទប់​ទល់នឹង​បញ្ហា​ឡើងក​ម្ដៅ​នៅ​ទូទាំង​សកលលោក។ ផែនដី​កំពុងតែ​ឡើង​កម្ដៅ​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស ហើយ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ក៏​កំពុងតែ​អភិវឌ្ឍ​ដំណោះស្រាយ​ដើម្បី​បន្ធូរបន្ថយ​ផលប៉ះពាល់​នៃ​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ Istvan Szapudi ដែលជា​អ្នកស្រាវជ្រាវ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​តារាសាស្ត្រ​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ Hawaii បានលើកឡើង​នូវ​ដំណោះស្រាយ​ថ្មី​សម្រាប់​បញ្ហា​ខាងលើ នោះ​គឺ​ផ្ទាំង​ឆត្រខ្នាត​យក្ស​​​​បាំងពន្លឺ​​ព្រះអាទិត្យ​ ដែល​ភ្ជាប់​ទៅនឹង​អាចម៍ផ្កាយ។ បច្ចុប្បន្ន ការស្រាវជ្រាវ​រក​បច្ចេក​ទេស​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ដំណោះស្រាយ​របស់ Istvan Szapudi អាច​ចាប់ផ្ដើម​បាន​ និង​អាចមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ក្នុង​រង្វង់តែ​ប៉ុន្មាន​​​ទសវត្សរ៍​ខាង​មុខ​។ Szapudi បាន​បរិយាយ​អំពី​ដំណោះស្រាយ​របស់ខ្លួន​នៅលើ​ទស្សនាវដ្ដី Proceedings of the National Academy of Sciences, Phys.org កាលពី​ថ្ងៃទី 31 កក្កដា 2023។ គំនិត​ស្ដីពី​ឆត្រ​បាំង​ព្រះអាទិត្យ​ កន្លងមក​ក៏​ធ្លាប់​ត្រូវបាន​លើកឡើង ប៉ុន្តែ​គេ​ត្រូវការ​ផ្ទាំង​ឆត្រ​ដ៏​ធ្ងន់ និង​ធំ​មហិមា​ដើម្បី​អាច​ទប់​ទល់នឹង​កម្លាំង​ទំនាញ ក៏ដូចជា​ទប់ទល់​នឹង​កម្លាំង​ខ្យល់បក់​​បំ​ប៉ើង​ពី​ព្រះអាទិត្យ។ ដំណោះស្រាយ​របស់ Szapudi គឺ ការ​ប្រើ​ប្រាស់​​វត្ថុ​មាន​ទម្ងន់​ផ្ទុយ​ដែល​ត្រូវ​ចងភ្ជាប់ទៅ​នឹង​ផ្ទាំង​ឆត្រ​ ជួយ​ឱ្យ​ទម្ងន់​របស់​ផ្ទាំង​ឆត្រ និង​វត្ថុ​ផ្ទុយ ថយចុះ​ប្រហែល 3.5 លាន​តោន ទាប​ជាង​មួយរយ​ដង​បើ​ធៀប​នឹង​ការ​គណនា​អំពី​ផ្ទាំង​ច​ត្រ​មិនមាន​វត្ថុ​សម្រាប់​តោង។ គំនិត​របស់ Szapudi គឺ​ការប្រើប្រាស់​អាចម៍ផ្កាយ​ដែលមនុស្ស​ «ចាប់បាន» ធ្វើជា​វត្ថុ​មាន​ទម្ងន់​ផ្ទុយ ចៀសវាង​ការដែល​ត្រូវ​បាញ់​បង្ហោះ​ច្រើនលើក​ពី​ផែនដី។ រចនាសម្ព័ន្ធ​ដូចខាងលើ​នឹង​អាច​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​យ៉ាង​រហ័ស និង​មាន​តម្លៃ​ទាប​ជាង បើ​ធៀប​នឹង​ការផលិត … Read more

ដាំ​ឈូករ័ត្ន​ជាង​មួយ​លាន​ដើម​ជូន​ភរិយា​សម្រាប់​ខួប 50 ឆ្នាំ​នៃ​ថ្ងៃ​រៀបការ

លោក Lee Wilson ដាំ​ផ្កាយ​ឈូ​ត​រ័ត្ន​ជាង 32 ហិកតា ដែល​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង 1.2 លាន​ដើម ដើម្បី​ជូន​ភរិយា​សម្រាប់​ខួប 50 ឆ្នាំ​នៃ​ថ្ងៃ​អាពាហ៍ពិពាហ៍។ «ប្ដី​ប្រពន្ធ​ខ្ញុំ​នឹង​រម្លឹក​ខួរ 50 ឆ្នាំ​នៃ​ថ្ងៃ​រៀបការ​នៅ​ថ្ងៃទី 10 សីហា ហើយ​អ្នក​ដឹងថា ពេល​រស់នៅ​ជាមួយ​គូជីវិត​រហូតដល់ 50 វា​មានន័យ​យ៉ាងណា​ហើយ​មែន​ទេ? ខ្ញុំ​បាន​ពិចារណា​ជាច្រើន​អំពី​រឿង​នោះ។ ភរិយា​របស់ខ្ញុំ​តែង​ចូលចិត្ត​ផ្កាយ​ឈូករ័ត្ន ហើយ​ខ្ញុំ​គិតថា នេះ​គឺជា​ឆ្នាំ​ដែល​គួរ​ដាំ​ផ្កា​នេះ។ ខ្ញុំ​បាន​ដាំ​ផ្កា​ជាង 32 ហិកតា​សម្រាប់​គាត់» លោក Lee Wilson ប្រាប់ ABC News កាលពី​ថ្ងៃទី 01 សីហា​ដូច្នេះ។ «រឿង​នោះ​ធ្វើឱ្យ​ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​ពិសេស​ខ្លាំងណាស់។ មិនអាច​មាន​អំ​ណាយ​អនុស្សាវរីយ៍​ណា​ដែល​ល្អ​ជាង​ចំការ​ឈូករ័ត្ន​មួយ​នេះឡើយ» អ្នកស្រី Renee ភរិយា​របស់លោក Wilson ថ្លែង​ដូច្នេះ។ លោក Wilson និង​កូនប្រុស បាន​លួច​ដាំ​ដើម​ឈូករ័ត្ន​តាំងពី​ខែឧសភា និង​លាក់​មិនឱ្យ​អ្នកស្រី Renee ដឹង។ ពេលនេះ ចំការ​ឈូករ័ត្ន​បាន​ក្លាយជា​ទន្លេ​ផ្កា​ដ៏​ធំធេង ស្ថិតនៅ​ក្បែរផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន​លេខ 54 … Read more