ផ្កាយ - La Reine Media

រកឃើញភពមួយចម្ងាយ 120 ឆ្នាំពន្លឺ ក្នុងតំបន់អាចរស់នៅបាន «អាចមានមហាសមុទ្រ»

September 13, 2023 by សឿន សំណាង

ភព K2-18 b មានទំហំធំជាងពីរដងធៀបនឹងផែនដី និងគោចរក្នុងតំបន់ដែលអាចរស់នៅបាននៅជុំវិញផ្កាយមេដែលមានចម្ងាយ 120 ឆ្នាំពន្លឺពីព្រះអាទិត្យ (មួយឆ្នាំពន្លឺមានចម្ងាយ 9.46 ទ្រីលានគីឡូម៉ែត្រ)។ តេឡេស្កុបអវកាស James Webb (JWST) របស់អាម៉េរិក បានរកឃើញភស្តុតាងស្ដីពីម៉ូលីគុលដែលមានផ្ទុកកាបូននៅក្នុងបរិយាកាសរបស់ភព K2-18 b ដែលត្រូវបានសង្ស័យថាមានមហាសមុទ្រ។ ភព K2-18 b នេះគឺជាគោលដៅដ៏ទាក់ទាញសម្រាប់អ្នកតារាសាស្ត្រ ព្រោះពួកគេកំពុងស្វែងរកភាវៈរស់នៅខាងក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ យោងតាម Space ដែលបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 11 កញ្ញា 2023 ការសិក្សាស្វែងយល់ និងសង្កេតដោយតេឡេស្កុបអវកាស Hubble មុននោះបង្ហើបឱ្យដឹងថា ភពខាងលើនេះអាចជាភពដែលមានមហាសមុទ្រទឹករាវ។ K2-18 b មានម៉ាសធំជាងផែនដីប្រហែល 8.6 ដង និងស្ថិតក្នុងតំបន់ដែលអាចរស់នៅបានរបស់ប្រព័ន្ធផ្កាយក្រហម K2-18។ ភពនេះមានកាំធំជាងផែនដីពី 2 ទៅ 3 ដង និងមានចម្ងាយពីព្រះអាទិត្យរបស់មនុស្ស 120 ឆ្នាំពន្លឺ។ លទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីបង្ហាញថា ដានរបស់កាបូនឌីអុកស៊ីត និងមេតានក្នុងបរិយាកាសរបស់ភព K2-18 b … Read more

ជប៉ុនបាញ់បង្ហោះស្ថានីយចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ

September 7, 2023September 7, 2023 by សឿន សំណាង

យានអវកាស SLIM នឹងហោះដល់គន្លងតារាវិថីព្រះចន្ទនៅក្នុងរយៈពេលពី 3 ទៅ 4 ខែទៀត រួចក៏នឹងចុះចតខាងក្នុងមាត់រណ្ដៅមួយដែលមានទំហំ 300 ម៉ែត្រ។ រ៉ុក្កែត H-2A របស់ជប៉ុន ដឹកស្ថានីយចុះចត SLIM និងតេឡេស្កុបអវកាស XRISM ហោះឡើងពីមជ្ឈមណ្ឌលអវកាស Tanegashima កាលពីម៉ោង 6 និង 42 នាទី ថ្ងៃទី 6 កញ្ញា (ពេលវេលានៅកម្ពុជា) យឺតជាង 10 ថ្ងៃ បើធៀបនឹងផែនការដំបូង ដោយសារតែបញ្ហាអាកាសធាតុ។ យានអវកាសទាំងពីរគ្រឿងបានហោះហោះដូចការគ្រោងទុក បន្ទាប់ពីត្រូវបានបាញ់បង្ហោះជិតមួយម៉ោង។ បើសិនជាគ្រប់យ៉ាងដំណើរការរលូត តែប៉ុន្មានខែទៀតប៉ុណ្ណោះ SLIM (ស្ថានីយស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទឆ្លាតវៃ) នឹងរកវិធីចុះចតលើផ្ទៃព្រះចន្ទជាលើកដំបូង ដើម្បីបើកផ្លូវសម្រាប់បេសកកម្មប្រកបដោយមហិច្ឆតាជាច្រើនផ្សេងទៀត។ យោងតាមអង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសជប៉ុន (JAXA) ស្ថានីយ SLIM ឆ្ពោះទៅរកការធ្វើតេស្តប្រព័ន្ធស្រាវជ្រាវស្រាលក្នុងទ្រង់ទ្រាយតូច និងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាចុះចតប្រកបដោយភាពសុក្រឹតចាំបាច់សម្រាប់យានអវកាសចុះចតលើឋានព្រះចន្ទក្នុងពេលអនាគត។ SLIM គឺជាយានអវកាសខ្នាតតូច មានកម្ពស់ 2.4 ម៉ែត្រ, បណ្ដោយ 2.7 ម៉ែត្រ … Read more

NASA-MIT រកឃើញភពអេលានដ៏ចម្លែក និងមហិមាជាងភពព្រហស្បតិ៍ទៅទៀត

September 5, 2023 by សឿន សំណាង

«អ្នករុករកភពអេលាន» TESS របស់ណាសា (NASA) បានរកឃើញភពដ៏អស្ចារ្យពីរបន្ថែមទៀត ស្ថិតក្នុងកញ្ចុំផ្កាយ Draco ក្នុងនោះមានភពមួយដែលមានគន្លងតារាវិថីវែងជាងគេបង្អស់ក្នុងចំណោមភពក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យដែលត្រូវបានរកឃើញកន្លងមក។ យោងតាម SciTech Daily ការរកឃើញនេះកើតឡើងពីកូនផ្កាយក្រហមមួយដួងដែលមានឈ្មោះថា TOI-4600 ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល 815 ឆ្នាំពន្លឺពីផែនដី។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមកពីណាសា រួមនឹងវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យា Massachusetts (MIT) និងសាកលវិទ្យាល័យ New Mexico (សហរដ្ឋអាម៉េរិក) បានវិភាគទិន្នន័យពីផ្កាយរណប TESS របស់ណាសា ដែលមានភារកិច្ចស្វែងរកភពក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ ពួកគេរកឃើញថា នៅជុំវិញកូនផ្កាយក្រហមដែលត្រជាក់ជាងព្រះអាទិត្យនេះ មានភពអស្ចារ្យជាងភពព្រហស្បតិ៍ដែលមានកាំធំជាង 11 ដង និងម៉ាសធំជាង 318 ដង ធៀបនឹងផែនដី។ ភពដំបូងក្នុងប្រព័ន្ធផ្កាយ TOI-4600 គឺ TOI-4600b មានកាំធំជាងភពព្រហស្បតិ៍ 6.8 ដង និងមួយឆ្នាំមាន 86 ថ្ងៃ។ ភពទីពីរដែលនៅគន្លងតារាវិថីខាងក្រៅគឺ TOI-4600c មានកាំធំជាងភពព្រហស្បតិ៍រហូតដល់ 9.4 ដង និងមួយឆ្នាំមានរហូតដល់ 486 ថ្ងៃ។ … Read more

រកឃើញភពដែលមានកន្ទុយដូចកញ្ជ្រោងដ៏មហិមា មានចម្ងាយជិតមួយពាន់ឆ្នាំពន្លឺពីផែនដី

September 4, 2023 by សឿន សំណាង

ភពខ្នាតយក្សមួយដែលស្ថិតក្នុងប្រភេទភពព្រហស្បតិ៍ក្ដៅមានកន្ទុយដ៏ចម្លែក ត្រូវបានស្ថានីយសង្កេតតារារបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិករកឃើញ ក្នុងនោះ កន្ទុយចម្បងវែងជាង 53 ដង បើធៀបនឹងប្រវែងកាំរបស់ភពនោះ។ ភពព្រហស្បតិ៍ក្ដៅគឺជាភពឧស្ម័នខ្នាតយក្សដែលដូចទៅនឹងភពព្រហស្បតិ៍របស់ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ប៉ុន្តែស្ថិតនៅក្បែរផ្កាយមេខ្លាំងពេក ទើបមានកម្ដៅខ្ពស់ខ្លាំង។ ភពដែលមានឈ្មោះថា HAT-P-32b ខាងលើនេះ កំពុងតែបញ្ចេញកន្ទុយឧស្ម័នដ៏វែងទៅក្នុងទីអវកាស។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីមួយបង្ហាញថា វាកំពុងតែ «ព្រលាត់សម្បែក» ខ្លួនឯង។ «អ្វីដែលយើងមើលឃើញគឺកន្ទុយអេល្យូមដ៏មហិមាដែលភ្ជាប់ទៅនឹងភពនេះ វែងជាង 53 ដង បើធៀបនឹងប្រវែងកាំរបស់ភព» អ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររបស់សាកលវិទ្យាល័យ California នៅ Santa Cruz ថ្លែងលើទស្សនាវដ្ដី Science Advances ដូច្នេះ។ យោងតាម Sci-Tech Daily កន្ទុយមួយចំនួនផ្សេងទៀតដែលតួចជាង និងស្ដើងជាងកន្ទុយចម្បង អាចជាលំហូរនៃឧស្ម័នអេល្យូមចាស់ ដែលត្រូវបានបំភាយចេញពីបរិយាកាសរបស់ HAT-P-32b។ ភព HAT-P-32b មានចម្ងាយពីផែនដីប្រហែល 950 ឆ្នាំពន្លឺ។

ជប៉ុនពន្យារពេលបញ្ជូនយានអវកាសទៅចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ

August 28, 2023 by សឿន សំណាង

ព្រឹកថ្ងៃទី 28 សីហានេះ Mitsubishi Heavy Industries Ltd (MHI) ដែលជាក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ Mitsubishi បានប្រកាសពន្យារពេលការបាញ់បង្ហោះរ៉ុក្កែត H2A ដែលនាំយានអវកាសរបស់ប្រទេសជប៉ុនទៅចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ ដោយសារតែមានខ្យល់ខ្លាំងនៅទីតាំងបាញ់បង្ហោះ។ តាមផែនការដំបូង នៅម៉ោង 9 និង 26 នាទីព្រឹកថ្ងៃនេះ (ម៉ោងក្នុងស្រុក) រ៉ុក្កែត H2A ដែលផលិតដោយជប៉ុន នឹងហោះឡើងពីមជ្ឈមណ្ឌលអវកាស Tanegashima ដែលស្ថិតនៅលើកោះ Tanegashima ក្នុងខេត្ត Kagoshima ភាគនិរតីប្រទេសជប៉ុន។ រ៉ុក្កែតនេះនាំយកយានចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ SLIM ដែលអភិវឌ្ឍដោយទីភ្នាក់ងារអវកាសជប៉ុន (JAXA)។ យាន SLIM នឹងធ្វើតេស្តបច្ចេកវិទ្យាចុះចតនៅលើឋានព្រះចន្ទ។ តាមគម្រោង SLIM នឹងហោះដល់គន្លងគោចរជុំវិញព្រះចន្ទ បន្ទាប់ពីចាកចេញពីប្រព័ន្ធទម្របានប្រហែលពី 3 ទៅ 4 ខែ ហើយអាចចុះចតលើឋានព្រះចន្ទនៅ 4 ឬ 6 ខែទៀត។ ផ្កាយរណប XRISM ដែលសហការផលិតដោយទីភ្នាក់ងារអវកាសជប៉ុនចាសា (JAXA), … Read more

ជប៉ុនបាញ់បញ្ជូនយានទៅចុះចតលើឋានព្រះចន្ទឆាប់ៗនេះ

August 26, 2023 by សឿន សំណាង

ទីភ្នាក់ងារស្រាវជ្រាវអវកាសជប៉ុនបានឱ្យដឹងថា ការបាញ់បញ្ជូនយានអវកាសទៅចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ នឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី 28 សីហា 2023 យឺតជាងមួយថ្ងៃបើធៀបនឹងកាលបរិច្ឆេទដំបូង ដោយសារតែអាកាសធាតុមិនអំណោយផល។ តាមផែនការ រ៉ុក្កែត H2-A នឹងនាំយកស្ថានីយចុះចតឆ្លាតវៃស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទ (SLIM) និងផ្កាយរណប X-Ray Imaging and Spectroscopy Mission (SRISM) ឡើងទៅកាន់ទីអវកាស ដោយត្រូវបាញ់បង្ហោះពី Tanegashima នៅភាគខាងត្បូងប្រទេសជប៉ុន ក្នុងថ្ងៃទី 28 សីហា។ ស្ថានីយ SLIM គ្រោងនឹងចុះចតលើឋានព្រះចន្ទនៅ 4 ឬ 6 ខែទៀត។ ចំណែកផ្កាយរណប XRISM ដែលជំនាញខាងថតរូបកាំរស្មី X និងសហការផលិតដោយទីភ្នាក់ងារអវកាសជប៉ុនចាសា (JAXA), ណាសារបស់អាម៉េរិក និងអ៊ីសារបស់អឺរ៉ុប នឹងដើរតួជាអ្នកស្រាវជ្រាវលើការវិវត្តរបស់ចក្រវាល។ កម្មវិធីអវកាសរបស់ជប៉ុនគឺជាមួយក្នុងចំណោមកម្មវិធីអវកាសធំជាងគេលើពិភពលោក ប៉ុន្តែការប្រឹងប្រែងដំបូងក្នុងការបញ្ជូនយានទៅចុះចតលើឋានព្រះចន្ទកាលពីខែវិច្ឆិកា 2022 បានបរាជ័យ។ ក្ដីសង្ឃឹមរបស់ចាសា នាបច្ចុប្បន្ន គឺការផ្ដោតទៅលើ SLIM។ ស្ថានីយចុះចតថ្មីនេះ តូច ស្រាលជាងមុន និងមានកម្ពស់ … Read more

ផ្កាយដុះកន្ទុយដែលមិនធ្លាប់បានដឹងពីមុន នឹងបង្ហាញខ្លួនឱ្យមនុស្សគយគន់ឆាប់ៗនេះ

August 25, 2023 by សឿន សំណាង

នៅក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយរបស់ខែសីហា និងដើមខែកញ្ញា 2023 ដុំបាល់ភ្លើងពណ៌ខៀវដ៏ចម្លែកនឹងបង្ហាញខ្លួន ភ្លឺច្បាស់ពេលមើលពីផែនដី។ នេះគឺជាលើកដំបូង ហើយអាចជាលើកចុងក្រោយដែលមនុស្សអាចមើលឃើញវាដោយភ្នែកទទេ។ យោងតាម Sky & Telescope ដុំបាល់ភ្លើងពណ៌ខៀវនេះគឺជាផ្កាយដុះកន្ទុយ C/2023 P1 Nishimura ឬហៅថាផ្កាយដុះកន្ទុយ Nishimura ដែលទើបត្រូវបានអ្នកចូលចិត្តតារាសាស្ត្រជនជាតិជប៉ុនប្រទះឃើញលើកដំបូងកាលពីថ្ងៃទី 12 សីហា 2023។ ពន្លឺរបស់ផ្កាយដុះកន្ទុយ C/2023 P1 Nishimura កើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងពេលវាហោះសំដៅមកកាន់ព្រះអាទិត្យ ហើយវាក៏កាន់តែមកក្បែរផែនដី។ (រូបខាងក្រោម) គន្លងគោចររបស់ផ្កាយដុះកន្ទុយ Nishimura (ពីឆ្វេងមកស្ដាំ) ក្នុងអំឡុងពេលដែលអាចមើលឃើញដោយកែវយឹត (22 សីហា ដល់ 18 ឬ 20 កញ្ញា) ក្នុងនោះ មានថ្ងៃខ្លះអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេ។ វានឹងផ្លាស់ទីពីកញ្ចុំផ្កាយ Gemini ឆ្លងកាត់ Cancer, Leo និងឆ្ពោះទៅកាន់កញ្ចុំផ្កាយ Virgo។ អ្នកជំនាញរបស់ Sky & Telescope ព្យាករថា មនុស្សអាចមើលឃើញផ្កាយដុះកន្ទុយនេះដោយភ្នែកទទេចាប់ពីចុងខែសីហា ខណៈដែលណាសាយល់ថា … Read more

វិស័យអវកាសឥណ្ឌា៖ តាំងពីដឹករ៉ុក្កែតតាមកង់ រហូតដល់បានឡើងដល់ឋានព្រះចន្ទ

August 25, 2023 by សឿន សំណាង

អង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌាបានទទួលជោគជ័យក្រោយពីការប្រឹងប្រែងមិនឈប់ឈររយៈពេលយូរ រាប់ចាប់តាំងពីការដឹកជញ្ជូនគ្រឿងផ្គុំរបស់រ៉ុក្កែតដោយប្រើប្រាស់កង់ និងរទេះគោ រហូតដល់បច្ចេកវិទ្យាទំនើបនាំទៅរកបេសកកម្មចន្ទ្រាយាន-3 (Chandrayaan-3)។ ថ្ងៃទី 23 សីហា 2023 គឺជាថ្ងៃដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់ឥណ្ឌា និងការស្រាវជ្រាវអវកាស។ យានអវកាសចន្ទ្រាយាន-3 របស់អង្គការស្រាវជ្រាវអវកាសឥណ្ឌា (ISRO) បានចុះចតដោយជោគជ័យនៅលើឋានព្រះចន្ទ នាំឱ្យឥណ្ឌាក្លាយជាប្រទេសទីបួនបន្ទាប់ពីសូវៀត អាម៉េរិក និងចិន ដែលធ្លាប់បានបញ្ជូនយានស្វ័យប្រវត្តទៅចុះចតនៅទីនេះ។ នេះបើតាមទំព័រ Space News។ ជោគជ័យខាងលើក៏បានធ្វើឱ្យចន្ទ្រាយាន-3 ក្លាយជាយានអវកាសដំបូងគេដែលបានចុះចតនៅប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ ជាទីដែលមានទឹកកក និងរ៉ែមានតម្លៃជាច្រើន។ ជោគជ័យរបស់យានអវកាសឥណ្ឌានឹងដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការប្រមូលទិន្នន័យនានាសម្រាប់ជួយដល់បេសកកម្មឋានព្រះចន្ទក្នុងអនាគត។ ឥណ្ឌាទទួលបានជោគជ័យនេះបន្ទាប់ពីបេសកកម្ម Luna-25 របស់រុស្ស៊ីបានបរាជ័យក្នុងការចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ។ ចន្ទ្រាយាន-1 ដែលជាយានអវកាសដែលធ្លាប់ហោះជុំវិញព្រះចន្ទក្នុងឆ្នាំ 2008 គឺជាការប្រឹងប្រែងដំបូងរបស់ឥណ្ឌា ដើម្បីបាញ់បង្ហោះយានចេញពីផែនដី។ នោះក៏ជាបេសកកម្មដំបូងដែលបានរកឃើញទឹកលើផ្ទៃព្រះចន្ទ ដែលនេះបានជះឥទ្ធិពលធំធេងដល់គម្រោងអវកាសរបស់អាម៉េរិក និងចិន។ ប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទក៏ជាទីតាំងចុះចតនៃបេសកកម្ម Artemis-3 របស់អាម៉េរិកផងដែរ។ ចាប់ពីការដឹកជញ្ជូនគ្រឿងផ្គុំរបស់រ៉ុក្កែតដោយការប្រើប្រាស់កង់ និងរទេះគោ រហូតដល់បេសកកម្មចន្ទ្រាយាន-3 រឿងរ៉ាវស្ដីពីវឌ្ឍនភាពរបស់ ISRO គឺដូចទៅនឹងខ្សែភាពយន្ត។ «ជោគជ័យដ៏មហាធំធេងនេះគឺជាភ័ស្ដុតាងបង្ហាញអំពីការប្រឹងប្រែងមិនឈប់ឈរនៃក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររបស់យើង» នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា លោក Narendra Modi ធ្លាប់បានសរសេរដូច្នេះនៅលើបណ្ដាញសង្គម។ ប្រវត្តិរបស់ ISRO … Read more

រុស្ស៊ីបរាជ័យក្នុងបេសកកម្មបញ្ជូនយានទៅចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ

August 21, 2023 by សឿន សំណាង

បេសកកម្មព្រះចន្ទដំបូងរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ីក្រោយរយៈពេល 47 ឆ្នាំ បានទទួលបរាជ័យ ពេលយាន Luna-25 បាត់បង់ការគ្រប់គ្រងក្នុងគ្រាចុះចត និងបានធ្លាក់បុកផ្ទៃព្រះចន្ទ។ យោងតាមសារព័ត៌មាន Reuters ទីភ្នាក់ងារអវកាសរុស្ស៊ី Roscosmos ប្រកាសថា បានដាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងយាន Luna-25 វេលាម៉ោង 18 និង 57 នាទី ថ្ងៃទី 19 សីហា 2023 (ម៉ោងនៅកម្ពុជា) ពេលយាននេះជួបបញ្ហាពេលឆ្ពោះទៅកាន់គន្លងគោចរ មុនពេលចុះចតលើឋានព្រះចន្ទ។ តាមគម្រោង Luna-25 នឹងចុះចតលើឋានព្រះចន្ទនៅថ្ងៃទី 21 សីហានេះ។ «យានអវកាសហោះហើរក្នុងគន្លងគោចរដែលមិនអាចស្មានត្រូវ និងឈប់ដំណើរការដោយសារតែប៉ះទង្គិចនឹងផ្ទៃព្រះចន្ទ» Roscosmos ឱ្យដឹងដូច្នេះ។ Roscosmos បានបង្កើតគណៈកម្មការផ្ទៃក្នុងពិសេសមួយដើម្បីស៊ើបអង្កេតរកមូលហេតុនៅពីក្រោយបរាជ័យរបស់យាន Luna-25 ដែលជាបេសកកម្មវិលត្រលប់មកប្រកួតប្រជែងលើឋានព្រះចន្ទ។ បរាជ័យនេះបានបង្ហាញនូវជំហានថយក្រោយរបស់រុស្ស៊ី រាប់ចាប់ពីសង្គ្រាមត្រជាក់ ដែលកាលនោះ សូវៀត (រុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្ន) បានក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេដែលបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប Sputnik 1 ឡើងទៅកាន់គន្លងតារាវិថីផែនដីក្នុងឆ្នាំ 1957 និងអ្នកអវកាស Yuri Gagarin បានក្លាយជាមនុស្សដំបូងគេដែលបានហោះទៅកាន់ទីអវកាសក្នុងឆ្នាំ 1961។ … Read more

«រោងចក្រ» មួយរបស់ចក្រវាល ផលិតលោហធាតុធ្ងន់ស្មើផែនដីមួយពាន់ដង

August 17, 2023 by សឿន សំណាង

ករណីផ្ទុះមួយដែលមានចម្ងាយពីផែនដី 3 ពាន់លានឆ្នាំពន្លឺ បង្កើតចេញលោហធាតុគ្រប់ប្រភេទដែលមានទម្ងន់សរុបលើសពីភព ព្រះចន្ទ និងអាចម៍ផ្កាយក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យបូកបញ្ចូលគ្នាទៅទៀត។ ឆ្នាំ 2021 ស្ថានីយសង្កេតតារា Neil Gehrels បានរកឃើញករណីច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងវត្ថុអវកាសក្រាស់ៗចំនួនពីរដែលហៅថា kilonova និងត្រូវបានដាក់ឈ្មោះឱ្យថា GRB 211211A។ នេះគឺជាឧទាហរណ៍ជិតបំផុតស្ដីពីព្រឹត្តិការណ៍តារាសាស្ត្រកម្រចួបនេះដែលមនុស្សមិនបានរកឃើញជាមួយនឹងរលកទំនាញ។ GRB 211211A ប្លែកពីគេ ដោយសារតែពន្លឺហ្គាម៉ា (GRB) ដែលវាបញ្ចេញ អូសបន្លាយពេលមួយនាទី។ កន្លងមក ថេរវេលាដូចគ្នានេះតែងតែអមជាមួយនឹង GRB ពីហេតុការណ៍ផ្ទុះផ្កាយនានាដែលហៅថាស៊ូពើណូវ៉ា ជំនួសឱ្យការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងផ្កាយនឺត្រុង។ ទំព័រ IFL Science រាយការណ៍កាលពីថ្ងៃទី 15 សីហាថា លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវចំនួនបួនត្រូវបានប្រកាសដំណាលគ្នាលើទស្សនាវដ្ដី Nature បរិយាយអំពីការរកឃើញខាងលើ និងដំណើរការដែលអាចបង្កើតបានជាព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាងគេនៃហេតុការណ៍នេះ អាចជាបរិមាណវត្ថុធាតុធ្ងន់ៗដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងពីការផ្ទុះដ៏អស្ចារ្យ ក្នុងនោះមានទាំងលោហធាតុកម្រ មានដូចជា មាស និងប្លាទីនជាដើម។ ជាធម្មតា ផ្កាយមួយដួងតែងច្របាច់អ៊ីដ្រូសែនបញ្ចូលគ្នាឱ្យក្លាយជាអេល្យូម រួចក៏ប្រែក្លាយអេល្យូមទៅជាសារធាតុដទៃៗនៅក្នុងវដ្ដរបស់វា។ ពេលស្លាប់ទៅ ផ្កាយដែលមានម៉ាសតូចទាបនឹងបង្កើតសារធាតុថ្មីៗ ប៉ុន្តែវត្ថុធាតុភាគច្រើនទាមទារឱ្យមានវិធីកកើតដ៏ខ្លាំងក្លា។ សារធាតុដូចអាលុយមីញ៉ោម និងប៉ូតាស្យូមកកើតពីហេតុការណ៍ផ្ទុះផ្កាយមួយដួងដោយឡែកពីគ្នា (ស៊ូពើណូវ៉ា) … Read more

ផ្កាយដែលមានរលកយក្សល្បឿនលឿនជាងសំឡេង និងខ្ពស់ជាងព្រះអាទិត្យបីដង

August 16, 2023 by សឿន សំណាង

មហារលកយក្សកើតឡើងម្ដងៗមានកម្ពស់ 4 លានគីឡូម៉ែត្រ ដែលបោកខ្ទប់លើផ្ទៃផ្កាយនេះ សុទ្ធតែបញ្ចេញថាមពលមហាសាល គ្រប់គ្រាន់អាចកម្ទេចផែនដីឱ្យក្លាយជាបំណែករាប់រយ។ ផ្កាយខ្នាតយក្សមួយដួងកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលឆ្លងកាត់រលកយក្សដ៏ខ្លាំងក្លា និងខ្ពស់ជាងព្រះអាទិត្យ 3 ដង បោកខ្ទប់ទៅលើផ្ទៃរបស់វា។ ផ្កាយដែលមានរហ័សនាមថា «ផ្កាយចង្វាក់បេះដូង» នេះ ក៏ជាវត្ថុអវកាសដែលមានពន្លឺប្រែប្រួលខ្លាំងទៅតាមវដ្ដ នៅពេលកម្លាំងទំនាញរបស់ផ្កាយមួយដួងដែលរួមដំណើរ ទាញវាឱ្យទៅជារាងពងក្រពើ។ នេះបើតាម Space ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 15 សីហា 2023។ តាមជាក់ស្ដែង រលកយក្សនៅលើផ្កាយចង្វាក់បេះដូង កើតឡើងក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ផ្កាយដែលធ្វើដំណើរជាមួយ នៅពេលវាគោចរដល់ចំណុចក្បែរបំផុត ទៅតាមគន្លងដែលមានរូបរាងដូចពងក្រពើ និងមានវដ្ដ 32.8 ថ្ងៃ។ ដូចទៅនឹងទំនាញរបស់ព្រះចន្ទដែលជាប្រភពនៃបាតុភូតទឹកជោរនាចនៅលើផែនដីនៅពេលវាអូសមហាសមុទ្រទៅរកវា កម្លាំងទំនាញរបស់ផ្កាយរួមដំណើរក៏ទាញវត្ថុធាតុពីផ្កាយចង្វាក់បេះដូងទៅរកវាក្នុងល្បឿនលឿនជាងសំឡេង បង្កើតបានជាមហារលកយក្សប្លាស្មា។ ប្រព័ន្ធផ្កាយភ្លោះខាងលើមានឈ្មោះថា MACHO 80.7443.1718 និងមានចម្ងាយពីផែនដី 169,000 ឆ្នាំពន្លឺ ស្ថិតក្នុងបណ្ដុំពពក Magellan ធំ។ ប្រព័ន្ធផ្កាយនេះរួមមាន ផ្កាយធំជាងគេមានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យ 35 ដង និងផ្កាយរួមដំណើរមួយដួងដែលតូចជាង។ ដោយសារតែរូបរាងរបស់ផ្កាយធំជាងគេក្នុងប្រព័ន្ធ MACHO 80.7443.1718 ត្រូវប្រែប្រួល ពួកវាប្ដូរវេនគ្នាបែរផ្ទៃមុខធំជាង និងតូចជាងតម្រង់មកកាន់ផែនដី នាំឱ្យពន្លឺមានការប្រែប្រួលចុះឡើងដូចចង្វាក់បេះដូង។ … Read more

របកគំហើញថ្មី! ភពចំនួន 7 ដូចផែនដី ទំនងជាកំពុងមានផ្ទុកភាវៈរស់

August 14, 2023 by សឿន សំណាង

ផ្កាយ TRAPPIST-1 បានក្លាយជាទីជជែកវែកញែកតាំងពីយូរមកហើយ នៅពេលក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្រួយបារម្ភអំពីកត្តាមួយចំនួនពីផ្កាយមេ និងកត្តាផ្ទៃក្នុងរបស់បណ្ដាភពនេះ អាចរារាំងលទ្ធភាពកកើតជីវិត។ ក៏ប៉ុន្តែ លទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលទើបត្រូវបានប្រកាសលើទស្សនាវដ្ដីវិទ្យាសាស្ត្រ Nature ដែលនាំមុខដោយតារាវិទូ Frank Selsis មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Bordeaux (បារាំង) បាននាំមកនូវដំណឹងល្អដ៏ធំមួយ។ TRAPPIST-1 គឺជាផ្កាយក្រិនពណ៌ក្រហមមួយដួង មានទំហំតូចខ្លាំង និងត្រជាក់ជាងព្រះអាទិត្យឆ្ងាយណាស់ ហើយមានចម្ងាយពីផែនដីត្រឹមតែ 40 ឆ្នាំពន្លឺប៉ុណ្ណោះ។ ភពទាំង 7 របស់ផ្កាយ TRAPPIST-1 មានទំហំ និងរូបរាងខុសៗគ្នា និងសុទ្ធតែមានចំណុចពិសេសមួយចំនួនដែលដូចទៅនឹងផែនដី ដែលអាចគាំទ្រដល់ភាវៈរស់។ អ្វីដែលធ្វើឱ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រចាប់អារម្មណ៍ជាងគេគឺ ភពទាំង 7 នេះសុទ្ធតែមានលទ្ធភាពខ្ពស់ អាចផ្ទុកទឹករាវនៅលើផ្ទៃ ឬនៅក្រោមដី។ ក៏ប៉ុន្តែ មានឧបសគ្គមួយចំនួនត្រូវបានលើកឡើងនាពេលកន្លង។ ភាពចម្លែករបស់ «ភពមហាសមុទ្ឬ» មួយចំនួនក្នុងចំណោមនោះ បានធ្វើឱ្យក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្រួយបារម្ភ។ ពួកគេយល់ថា ការដែលពួកវាមានទឹកច្រើនពេកធៀបនឹងផែនដី នឹងបង្កផលវិបាកដល់ភាវៈរស់។ ក្ដីបារម្ភធំបំផុតនៅតែជាផ្កាយមេ TRAPPIST-1។ ផ្កាយក្រិនក្រហមនេះត្រជាក់មែនពិត ប៉ុន្តែដោយសារតែវាមានវិទ្យុសកម្មដ៏ខ្លាំងក្លា ដូច្នេះទឹកក្នុងបរិយាកាសប្រាកដជាត្រូវហួតទៅក្នុងទីអវកាស ហើយពួកវានឹងក្លាយជា «ភពសុក្រ» របស់ផ្កាយ TRAPPIST-1 … Read more