Tag: ផ្កាយ

  • ពេលវេលា​របស់​ចក្រវាល​កាលពី​ទើប​កើត ដើរ​យឺត​ជាង​បច្ចុប្បន្ន​ប្រាំ​ដង

    ពេលវេលា​របស់​ចក្រវាល​កាលពី​ទើប​កើត ដើរ​យឺត​ជាង​បច្ចុប្បន្ន​ប្រាំ​ដង

    ជា​លើកដំបូង​ហើយ​ដែល​ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ប្រើប្រាស់​វត្ថុ​អវកាស​ខ្វា​សា (quasar) ធ្វើជា «នាឡិកា» សម្រាប់​វាស់​សភាព​រីក​មាឌ​នៃ​ពេលវេលា​ក្នុង​ចក្រវាល និង​បាន​បញ្ជាក់ថា Eistein ពិតជា​បានគិត​ត្រូវ។

    យោងតាម AFP ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 03 កក្កដា ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ឱ្យដឹងថា ពេលវេលា​ក្នុង​ចក្រវាល​សម័យ​ដំបូង​ហាក់​ដើរ​យឺត​ជាង​ប្រាំ​ដង ធៀប​នឹង​បច្ចុប្បន្ន។ នេះ​គឺជា​លើកដំបូង​ដែល​ពួកគេ​ប្រើប្រាស់​ខ្វា​សា (quasar) ដែលជា​បាតុភូត​កញ្ជ្រោល​នៃ​ពន្លឺ និង​ឧស្ម័ន​នៅ​ចំ​កណ្ដាល​កាឡាក់ស៊ី ធ្វើជា «នាឡិកា» សម្រាប់​វាស់​ល្បឿន​របស់​ពេលវេលា។

    ទ្រឹស្ដី​ទំនាក់ទំនង (Relativity) របស់លោក Einstein បាន​ព្យាករ​ថា ដោយសារតែ​ចក្រវាល​កំពុង​រីក​មាឌ ទើប​មនុ​ស្សនឹង​មើលឃើញ​ចក្រវាល​ដ៏​សែនឆ្ងាយ ផ្លាស់​ទី​ក្នុង​ល្បឿន​យឺត។

    ចក្រវាល​ត្រូវបាន​ចាត់ទុកថា មាន​អាយុ​ប្រហែល 13.8 ពាន់​លាន​ឆ្នាំ។ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ កន្លងមក​បាន​ប្រើប្រាស់​បាតុភូត​ផ្ទុះ​ផ្កាយ ធ្វើជា «នាឡិកា​ចក្រវាល» ដើម្បី​បញ្ជាក់ថា ពេលវេលា​កាលពី​មាន​អាយុ​ស្មើនឹង​ពាក់កណ្ដាល​បច្ចុប្បន្ន ដើរ​យឺត​ជាង​ទ្វេដង។

    លទ្ធផល​នៃ​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ថ្មី​បំផុត​បង្ហាញថា ជាង​មួយ​ពាក់​លាន​ឆ្នាំក្រោយ​ហេតុការណ៍​ផ្ទុះ Big Bang (ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្ទុះ​កកើត​ចក្រវាល) ពេលវេលា​ហាក់​ដើរ​ទៅមុខ​ក្នុង​ល្បឿន​ស្មើនឹង 1/5 ដង នៃ​ពេលវេលា​បច្ចុប្បន្ន។ បាតុភូត​នេះ​ត្រូវបាន​ហៅថា ការរីកមាឌ​របស់​ពេលវេលា​នៃ​ចក្រវាល៕

  • ភព​ខ្នាត​យក្ស​មួយ​ទើបតែ​លេចមុខ​ឡើង​ ក្រោយ​ការ​រីក​មាឌ​របស់​ផ្កាយ​មេ

    ភព​ខ្នាត​យក្ស​មួយ​ទើបតែ​លេចមុខ​ឡើង​ ក្រោយ​ការ​រីក​មាឌ​របស់​ផ្កាយ​មេ

    ភព​ខ្នាត​ធំ​មួយ​ដែល​ត្រូវបាន​ដាក់ឈ្មោះថា Halla ទើបតែ​បានបង្ហាញ​ខ្លួន​ដោយ​គោចរ​ជុំវិញ Bakedu ដែល​ជា​វត្ថុ​អវកាស​​ទើបតែ​លេច​ឡើងជា​ផ្កាយ​យក្ស​ក្រហម ហើយ​គួរ​ណាស់​តែ​បាន​លេប​ត្របាក់​ភព​នេះ​រួចហើយ​។

    Halla ដែលជា​ភព​ខ្នាត​យក្ស​ដូច​ទៅនឹង​ភព​ព្រហស្បតិ៍ ត្រូវបាន​រកឃើញ​នៅពេល​ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ពិនិត្យមើល​ដំណាក់កាល Bakedu រីក​មាឌ និង​ក្លាយជា​ផ្កាយ​ខ្នាត​យក្ស​ពណ៌​ក្រហម។

    ផ្កាយ​នានា​នៅក្នុង​ចក្រវាល​ដែល​ដូច​ព្រះអាទិត្យ​របស់​មនុស្ស នៅពេល​អស់​ថាមពល​នឹង​ប៉ោង​ឡើង រីក​មាឌ​ជា​លើកចុងក្រោយ ក្លាយជា​ផ្កាយ​យក្ស​ក្រហម ដោយ​ធំ​ជាង​មុន 1.5 ដង។ ក្រោយមក វា​នឹងត្រូវ​ដួលរលំ ក្លាយជា​កូន​ផ្កាយ​ពណ៌​ស។

    ក្នុងអំឡុងពេល​រីក​មាឌ​ជា​លើកចុងក្រោយ ផ្កាយ​ទាំងនេះ​អាច​លេប​ត្របាក់​យក​បណ្ដា​ភព​ដែល​នៅក្បែរ​វា។ ព្រះអាទិត្យ​របស់​មនុស្ស​ក៏ត្រូវ​បាន​ព្យាករ​ថា នឹង​លេប​យក​ភព​ចំនួន​បី​ដែល​នៅក្បែរ រួមមាន ភព​ពុធ ភព​សុក្រ និង​ផែនដី នៅ​ពេល​វា​រីក​មាឌ​។

    ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ជុំវិញ​ផ្កាយ Bakedu ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​របស់​វិទ្យាស្ថាន​តារាសាស្ត្រ​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ Hawaii (សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក) បាន​ប្រទះឃើញ Halla បង្ហាញខ្លួន​បន្ទាប់ពី​ហេតុការណ៍​រីក​មាឌ​ដល់​កម្រិត​កំពូល​​របស់​ផ្កាយ​ក្រហម Bakedu។ ភព Halla «នៅមាន​ជីវិត»​ និង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​លំហ​ដែល​មុន​នោះ​ផ្កាយ Bakedu បាន​គ្របដណ្ដប់​ទាំងស្រុង។

    ការសង្កេត​ថ្មី​បំផុត​បាន​បញ្ជាក់ថា ភព​ខាងលើ​នៅតែ​គោចរ​លើ​គន្លង​​ប្រកបដោយ​ស្ថិរភាព​ក្នុង​រយៈពេល​ជាង​មួយ​ទសវត្សរ៍ និង​នៅតែមាន «ជីវិត» ជាមួយនឹង​ផ្កាយ​មេ​ដែល​កំពុង​ព្យាយាម​លេប​យក​វា។

    អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មិនទាន់​យល់ច្បាស់​ថា ហេតុអ្វី​បានជា Halla នៅមាន​ជីវិត។ មានការ​សន្និដ្ឋានថា Halla ប្រហែលជា​ធ្លាប់​គោចរ​ក្នុង​គន្លង​តារាវិថី​ឆ្ងាយ នៅ​មុនពេល​ហេតុការណ៍​រីក​មាឌ​របស់ Bakedu។ ប៉ុន្តែ លទ្ធភាព​នេះ​ហាក់​មាន​តិចតួច។

    លទ្ធភាព​ទី​ពីរ​គឺថា Halla បានកកើតឡើង​ពី​ការ​ប៉ះគ្នា​រវាង​ផ្កាយ​ពីរ​ដួង។ ដូច្នេះ Halla អាចជា «ខ្មោចឆៅ» របស់​ផ្កាយ​មួយ​ដួង​ក្នុងចំណោម​ពីរ​ដែល​បាន​ងាប់ ពោលគឺ​មិនមែន Bakedu។

    លទ្ធភាព​ទី​បី គឺថា Halla ពិតជា​នៅមាន​ជីវិត​ក្រោយ​ហេតុការណ៍​ផ្កាយ Bakedu ​រីក​មាឌ។ ប្រការនេះ​អាច​នាំមក​នូវ​ក្ដីសង្ឃឹម​ខ្លះ​សម្រាប់​អនាគត​របស់​ផែនដី៕

  • ប្រហោង​ខ្មៅមហា​យក្ស​នៅ​កណ្ដាល​កាឡាក់ស៊ី​របស់​មនុស្ស «ហែក​ស៊ី» ​ផ្កាយ​ទើប​កើត

    ប្រហោង​ខ្មៅមហា​យក្ស​នៅ​កណ្ដាល​កាឡាក់ស៊ី​របស់​មនុស្ស «ហែក​ស៊ី» ​ផ្កាយ​ទើប​កើត

    Sagittarius A* ដែល​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​នឹកស្មានថា​បាន «ដេក​លង់លក់» នៅ​កណ្ដាល​កាឡាក់ស៊ី​ដែលមាន​ផ្ទុក​ផែនដី ពេលនេះ​បែរជា​បញ្ចេញ​សញ្ញា​ដ៏​គួរឱ្យ​ភ័យខ្លាច។

    យានអវកាស IXPE របស់​ណា​សា​ថត​បាន «សញ្ញា​ពី​ឋាននរក» ដែល​បញ្ជាក់ថា ប្រហោង​ខ្មៅ​របស់​កាឡាក់ស៊ី​មី​ល​គី​វ៉េ (Milky Way) មិនបាន​ដេក​លង់លក់​ទាំងស្រុង​ដូច​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បានគិត​ឡើយ។

    Sagittarius A* គឺជា​ប្រហោង​ខ្មៅ​នៅ​កណ្ដាល​កាឡាក់ស៊ី​មី​ល​គេ​វ៉េ​ដែល​បាន​ឆ្លង​ផុត​ដំណាក់កាល​លេប​ត្របាក់​ដ៏​កាច​សាហាវ។ វា​មាន​ម៉ាស​ធំ​ជាង​ព្រះអាទិត្យ​ប្រហែល​នឹង 4.1 លាន​ដង និង​ស្ថិតក្នុង​ក្រុម​ប្រហោង​ខ្មៅ​ដែល​ធំជាងគេ​ក្នុង​ចក្រវាល។

    Sagittarius A* ស្ថិតនៅកណ្ដាលកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ

    ក៏ប៉ុន្តែ ថ្មីៗនេះ​មាន​ភស្ដុតាង​កាន់តែច្រើន​បង្ហាញថា ប្រហោង​ខ្មៅ​នេះ​នៅតែ «ចាប់​ស៊ី» វត្ថុ​អវកាស​ទាំងឡាយណា​ដែល​គោចរ​មក​ក្បែរ​មាត់​របស់​វា។

    យានអវកាស IXPE កត់ត្រា​បាន​ពន្លឺ​ចែងចាំង​ឡើង​ខុសធម្មតា​របស់​ពពក​ប​ង្ក​បង្កើត​ផ្កាយ (Molecular cloud) ស្ថិតនៅ​ក្បែរ​ចំណុចកណ្ដាល​របស់​ប្រហោង​ខ្មៅ Sagittarius A* និង​បានដឹងថា វា​កំពុង​បញ្ចេញ​ពន្លឺ​ខ្លាំង​ជាង​ការគ្រោងទុក។

    ការវិភាគ​បានបង្ហាញ​ថា ពន្លឺ​នេះ​ពុំមែន​ពពក​បង្កបង្កើត​ផ្កាយ​ជា​អ្នក​បញ្ចេញ ប៉ុន្តែ​វា​គ្រាន់តែ​ជា​ចំណាំង​ប្លាត​ពន្លឺ​ពី​ហេតុការណ៍​ផ្ទុះ​របស់ Sagittarius A*។

    រូប​រាង​ពិត​របស់ Sagittarius A*

    ការ​គណនា​របស់​ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បារាំង​បាន​បង្ហាញថា ហេតុការណ៍​ផ្ទុះ​នេះ​ទើបតែ​កើតឡើង​អំឡុង​សតវត្សរ៍​ទី XIX និង​អូស​បន្លាយពេល​ប្រហែល​មួយឆ្នាំ​កន្លះ។

    អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មិនទាន់​ដឹង​ច្បាស់​ថា វត្ថុ​អវកាស​ដែល​ត្រូវបាន​ប្រហោង​ខ្មៅ​ខាងលើ​ហែក​ស៊ី​គឺជា​អ្វី​នៅឡើយ ប៉ុន្តែ​បើតាម​ទ្រឹ​ស្ត្រី វា​អាចជា​ផ្កាយ​ដែល​ទើប​ចាប់កំណើត​ពី​ពពក​ម៉ូលេគុល​នៅក្បែរ​ប្រហោង​ខ្មៅ​នោះ។

  • រកឃើញ​វត្ថុ​អវកាសចម្លែក​ដែល​ «ក្ដៅ​ជាង​ព្រះអាទិត្យ» ទៅទៀត

    រកឃើញ​វត្ថុ​អវកាសចម្លែក​ដែល​ «ក្ដៅ​ជាង​ព្រះអាទិត្យ» ទៅទៀត

    ក្រុម​តារាវិទូ​បាន​រកឃើញ​កូន​ផ្កាយ​ពណ៌​ប្រផេះ​មួយ​ដួង​ដែល​ក្ដៅ​ខុសពី​ធម្មតា កំពុង​វិលជុំ​វិញ​ផ្កាយ​មួយ​ដួង​ដែលមាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រហែល 1,400 ឆ្នាំ​ពន្លឺ (មួយឆ្នាំ​ពន្លឺ​ស្មើនឹង 9.46 ទ្រី​លាន​គីឡូម៉ែត្រ)។

    យោងតាមលទ្ធផល​នៃ​​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​​បង្ហោះ​លើ​ថ្នាល​ទិន្នន័យ arXiv ដែល​គ្រោង​នឹង​ប្រកាស​លើ​ទស្សនាវដ្ដី Nature Astronomy កូន​ផ្កាយ​ពណ៌​ប្រផេះ​ដែល​ទើប​ត្រូវបាន​រកឃើញ មាន​សីតុណ្ហភាព​ប្រមាណ 7,730 អង្សា​សេ ខ្ពស់ជាង​ឆ្ងាយ​បើ​ធៀប​នឹង 5,500 អង្សា​សេរ​បស់​ព្រះអាទិត្យ។ នេះ​បើតាម​ការចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 20 មិថុនា របស់ Newsweek។ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​អន្តរជាតិ​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​តារាវិទូ Na’ama Hallakoun មកពី​វិទ្យាស្ថាន​វិទ្យាសាស្ត្រ Weizmann របស់​ប្រទេស​អ៊ីស្រាអែល បានដាក់​ឈ្មោះ​ឱ្យ​វត្ថុ​អវកាស​ថ្មី​នេះ​ថា WD0023-317B។

    កូន​ផ្កាយ​ប្រផេះ​គឺជា​វត្ថុ​អវកាស​ពាក់កណ្ដាល​ផ្កាយ ពាក់កណ្ដាល​ភព ដែល​ជួនកាល​ក៏ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅថា «ផ្កាយ​បរាជ័យ»។ ពួកវា​គឺជា​ដុំ​ឧស្ម័ន​យក្ស​ដែល​តែងមាន​ម៉ាស​ធំ​ជាង​ពី 13 ទៅ 80 ដង ធៀប​នឹង​ភព​ព្រហស្បតិ៍ ធ្វើ​ឱ្យ​វា​មិនទាន់មាន​សមត្ថភាព​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុង​ការ​​រក្សា​ដំណើរការ​ប្រតិកម្ម​នុយ​ក្លេ​អែរ​ចាំបាច់ ដែល​នេះ​នាំ​ឱ្យ​វា​មិនអាច​ក្លាយជា​ផ្កាយ​ពិតប្រាកដ​ដូច​ព្រះអាទិត្យ។

    កូន​ផ្កាយ​ប្រផេះ​ធម្មតា តែងតែ​​មាន​សីតុណ្ហភាព​ចន្លោះ​ពី 480 ទៅ 1,930 អង្សា​សេ ទាប​ជាង​ឆ្ងាយ​បើ​ធៀប​នឹង WD3323-317B ដូច្នេះ វត្ថុ​អវកាស​ថ្មី​នេះ​បាន​បំបែក​កំណត់ត្រា​របស់​កូន​ផ្កាយ​ប្រផេះ​ដែល​ធ្លាប់​ត្រូវបាន​រកឃើញ​នាពេល​កន្លង។ WD3323-317B មាន​ម៉ាស​ធំ​ជាង​ពី 75 ទៅ 88 ដង ធៀប​នឹង​ម៉ាស​របស់​ភព​ព្រហស្បតិ៍ និង​វិល​ជុំវិញ​ផ្កាយ​មេ 2.3 ម៉ោង​ក្នុង​មួយ​ជុំ។

    កូន​ផ្កាយ​ប្រផេះ WD3323-317B ដែលមាន​កម្ដៅ​ខ្ពស់​ខ្លាំង​បែបនេះ ​គឺ​មកពី​វា​គោចរជិត​ផ្កាយ​មេ​រប​ស់វា​ខ្លាំងពេក។

    ក្រុម​អ្នកស្រាវជ្រាវ​សង្ឃឹមថា ការរកឃើញ​ថ្មី​នេះ​អាចជួយ​ឱ្យ​ពួកគេ​យល់​កាន់តែច្បាស់​អំពី​បុគ្គលិក​លក្ខណៈ​របស់​​បណ្ដា​ភព​ឧស្ម័ន​ខ្នាត​យក្ស​ដូចជា​ភព​ព្រហស្បតិ៍​ជាដើម៕

  • ​ប្រភព​របស់​ទឹក​នៅលើ​ផែនដី មាន​ទ្រឹស្ដី​ថ្មី​ស្ដី

    ​ប្រភព​របស់​ទឹក​នៅលើ​ផែនដី មាន​ទ្រឹស្ដី​ថ្មី​ស្ដី

    អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មកពី​សាកលវិទ្យាល័យ Copehagen របស់​ប្រទេស​ដាណឺម៉ាក យល់ថា ទឹក​មាន​វត្តមាន​នៅលើ​ផែនដី​នៅពេល​ភព​នេះ​ស្រូប​ទាញ​ធូលី និង​ទឹកកក​ក្នុងដំណាក់កាល​កកើតដំបូង​។

    ផែនដី​ទំនងជា​អាចមាន​វត្តមាន​ឆាប់​ជាង​ឆ្ងាយ​បើ​ធៀប​នឹង​ទ្រឹស្ដីមុនៗ បន្ទាប់ពី​កកើតឡើង​ក្នុង​ទម្រង់​គ្រាប់​ខ្សាច់ និង​ថ្មល្អិតៗ ដែល​ប្រមូល​ផ្ដុំគ្នា​ក្នុង​រយៈពេល​រាប់លាន​ឆ្នាំ។ ទ្រឹស្ដី​ថ្មី​នេះ​ក៏​ចង់​និយាយថា មូលហេតុ​ដែល​ទឹក​មាន​វត្តមាន​នៅលើ​ផែនដី គឺ​ដោយសារ​ផែនដី​ស្រូប​ទាញយក​ទឹក​ពី​ទី​អវកាស​នៅ​ជុំវិញ មិនមែន​ដោយសារ​ផ្កាយដុះកន្ទុយ​នាំ​ទឹកកក​មកកាន់​ផែនដី​ឡើយ។

    ការសន្និដ្ឋាន​ខាងលើ​មានន័យ​សំខាន់​ចំពោះ​ការស្វែងរក​ភាវៈ​រស់នៅ​ខាងក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ ដោយ​ជឿថា ចំនួន​​ភព​ដែលមាន​ទឹក និង​អាច​រស់​នៅបាន ដែល​ស្ថិត​នៅ​ជុំវិញ​ផ្កាយ​ដទៃ អាចមាន​ច្រើនជាង​ការគិត​នាបច្ចុប្បន្ន។

    ទ្រឹស្ដី​ថ្មី​របស់​ក្រុម​អ្នកស្រាវជ្រាវ​មកពី​សាកលវិទ្យាល័យ Copehagen អធិប្បាយ​ថា កាលពី​ប្រហែល 4.5 ពាន់​លាន​ឆ្នាំមុន នៅពេល​ព្រះអាទិត្យ​នៅ​ជា​ផ្កាយ​វ័យក្មេង​ដែល​ព័ទ្ធជុំវិញ​ដោយ​ថាស​ធូលី និង​ឧស្ម័ន​នៅ​ឡើយ គ្រាប់វត្ថុ​ធាតុ​ មាន​ដូច​ជា​​ធូលី​ល្អិត​​ជា​ដើម​ ក៏ត្រូវ​បាន​ភព​ដែល​កំពុង​កកើត ស្រូប​ទាញ​នៅពេល​ពួកវា​មាន​ទំហំ​កាន់​តែ​​ធំ។ នៅក្នុង​ដំណាក់​កាលនោះ ផែនដី​មិន​ត្រឹមតែ​ស្រូប​ទាញយក​វត្ថុ​នានា​នៅក្នុង​ថាស​ធូលី និង​ឧស្ម័ន​នោះទេ តែ​ស្រូប​ទាញយក​ទឹក​ផងដែរ ព្រោះ​ថាស​ធូលី និង​ឧស្ម័ន​នៅ​ជុំវិញ​ព្រះអាទិត្យ​ក៏មាន​ផ្ទុក​ទឹកកក។

    ទំព័រ Space ឱ្យដឹងថា ទ្រឹស្ដី​ថ្មី​នេះ​ព្យាករ​ថា បើសិន​ភព​មួយ​ដែល​វិល​ជុំវិញ​ផ្កាយ​មេ​ដូច​ទៅនឹង​ព្រះអាទិត្យ​ នៅក្នុង​គម្លាត​សមស្រប វា​នឹង​មានទឹក។ នេះ​បើតាម​សាស្ត្រាចារ្យ Martin Bizzarro សហការី​មកពី​វិទ្យាស្ថាន Globe៕

  • ស្ថានីយ​អវកាស ISS ហោះ​កាត់​ពីមុខ​ចំណុច​ខ្មៅ​លើ​ព្រះអាទិត្យ​ធំ​ប៉ុន​ផែនដី

    ស្ថានីយ​អវកាស ISS ហោះ​កាត់​ពីមុខ​ចំណុច​ខ្មៅ​លើ​ព្រះអាទិត្យ​ធំ​ប៉ុន​ផែនដី

    Thierry Legault អ្នក​ថតរូប​តារាសាស្ត្រ​ជនជាតិ​បារាំង ប្រើប្រាស់​តេ​ឡេ​ស្កុប​ដើម្បី​ថតរូប​ភាព​របស់​ស្ថានីយ​អវកាស​អន្តរជាតិ (ISS) ដែល​កំពុង​ហោះ​កាត់​ពីមុខ​ព្រះអាទិត្យ កាលពី​ថ្ងៃទី 09 មិថុនា។

    ដោយ​ហោះ​ក្នុង​ល្បឿន​ប្រហែល 28,000 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង ISS គោចរ​​​បាន​មួយ​ជុំ​ផែនដី​ក្នុង​រយៈពេល 90 នាទី ឬ​យូរ​ជាង​នេះ​បន្តិច តែ​វា​ហោះ​កាត់​ពីមុខ​ព្រះអាទិត្យ​ក្នុង​រង្វង់ 0.75 វិនាទី​ប៉ុណ្ណោះ នៅពេល​មើល​ពី​ផែនដី។ ដូច្នេះ ការថត​រូបភាព​ដែលមាន​គុណភាព​ខ្ពស់​ដូច Legault គឺជា​រឿង​លំបាក​ខ្លាំង។ នេះ​បើតាម Business Insider ចុះ​ផ្ស​យ​កាលពី​ថ្ងៃទី 14 មិថុនា ឆ្នាំ 2023។

    «ការហោះ​កាត់​មាន​រយៈពេល​មិន​ដល់​មួយ​វិនាទី» Legault បញ្ជាក់​ដូច្នេះ។ គាត់​សំណាង​ណាស់​ដែល​ថត​បាន​ទិដ្ឋភាព​នេះ ព្រោះតែ 45 នាទី​ក្រោយមក ពពក​ធំ​មួយ​ហោះ​មក​បាំង​ជិត​ព្រះអាទិត្យ។

    នៅក្នុង​វីដេអូ ISS ហោះ​កាត់​ខាងមុខ​ចំណុច​ខ្មៅ​ចំនួន​បី​លើ​ព្រះអាទិត្យ ក្នុងនោះ​មាន​មួយ​ធំ​ល្មម​អាចដាក់​ផែនដី​បាន។ នៅក្នុង​ពេលនោះ អវកាស​ចរ​របស់​ណា​សា ក៏​កំពុង​ឈាន​ជើង​ចេញ​ក្រៅ​ស្ថានីយ​ដើម្បី​ដំឡើង​ថ្ម​ផ្ទុក​ថាមពលព្រះអាទិត្យ។

    ក្នុង​វីដេអូ ISS មើលទៅ​ហាក់​ស្ថិត​នៅក្បែរ​ព្រះអាទិត្យ​ខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែ​តាមពិត វា​មាន​គម្លាត​យ៉ាង​ឆ្ងាយ។ ISS វិល​ជុំវិញ​ផែនដី​ក្នុង​រយៈកម្ពស់​ប្រហែល 400 គីឡូម៉ែត្រ ខណៈដែល​ព្រះអាទិត្យ​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រហែល 150 លាន​គីឡូម៉ែត្រ។

    យោងតាម​ណា​សា ចំណុច​ខ្មៅ​លើ​ព្រះអាទិត្យ​កើតឡើង​នៅពេល​តំបន់​របស់​​ពួកវា​ត្រជាក់​ជាង​តំបន់​ដទៃ​នៅលើ​ផ្ទៃ​ព្រះអាទិត្យ។ ភាព​ត្រជាក់​នោះ​កើតឡើង​ដោយសារតែ​ស្ថិតនៅក្នុង​តំបន់​ដែលមាន​ដែន​ម៉ាញ៉េ​ទិច​កម្លាំង​ខ្លាំងក្លា រារាំង​កម្ដៅ​ពី​ខាងក្នុងព្រះ​អាទិត្យ​​មិនឱ្យ​ភាយ​មក​ខាងក្រៅ។ នៅត្រង់ចំណុច​ខ្មៅ ដែន​ម៉ាញ៉េ​ទិច​មិនមាន​ស្ថិរភាព និង​អាចបង្កើត​បានជា​ហេតុការណ៍​ផ្ទុះ​អណ្ដាតភ្លើង​ព្រះអាទិត្យ (solar flare) និង​បាតុភូត​ជះ​ពពក​​ដ៏​ធំ​ដែលមាន​ផ្ទុក​ភាគល្អិត​ម៉ាញ៉េ​ទិច​ទៅក្នុង​លំហ​អវកាស (CME)។ ការផ្ទុះ​អណ្ដាតភ្លើង​ព្រះអាទិត្យ​អាចបង្កើត​បានជា​បាតុភូត​ពន្លឺ​អូ​រ៉ូ​រ៉ា​លើ​ផែនដី តែ​ក៏​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់​រលក​វិទ្យុ ផ្កាយរណប បណ្ដា​ទូរគមនាគមន៍ បណ្ដាញ​អគ្គិសនី​​ជាដើម៕

  • អាចម៍ផ្កាយ​មួយ​ដុំ​​ ថ្ងៃ​នេះ​បាន​ហោះ​កាត់​មុខ​ផែនដី​ក្នុង​គម្លាត​ជិត​ជាង​ព្រះ​ចន្ទ

    អាចម៍ផ្កាយ​មួយ​ដុំ​​ ថ្ងៃ​នេះ​បាន​ហោះ​កាត់​មុខ​ផែនដី​ក្នុង​គម្លាត​ជិត​ជាង​ព្រះ​ចន្ទ

    អាចម៍ផ្កាយ​មួយ​ដុំ​ដែលមាន​អង្កត់ផ្ចិត​ពី 13 ទៅ 30 ម៉ែត្រ ហោះ​កាត់មុខ​ផែនដី​ក្នុង​ល្បឿន​លឿន​ជាង 17 ដង ធៀប​នឹង​ល្បឿន​របស់​គ្រាប់កាំភ្លើង។

    អាចម៍ផ្កាយ 2023 LZ ហោះ​កាត់មុខ​ផែនដី​ក្នុង​គម្លាត 0.00212 ឯក​តា​តារាសាស្ត្រ ឬ​ហៅថា AU (AU គឺជា​រយៈ​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ទៅ​ព្រះអាទិត្យ = 150 លាន​គីឡូម៉ែត្រ)។ ប្រការនេះ​មានន័យថា អាចម៍ផ្កាយ​ខាងលើ​ហោះ​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រហែល 386,242 គីឡូម៉ែត្រ។ យោងតាម​ណា​សា អាចម៍ផ្កាយ 2023 LZ ហោះ​ក្បែរ​ផែនដី​បំផុត​នៅវេលា​ម៉ោង 02 និង 36 នាទី ថ្ងៃទី 15 មិថុនា 2023 (ម៉ោង​នៅ​កម្ពុជា)។

    អង្គការ​ណា​សា​ឱ្យដឹងថា អាចម៍ផ្កាយ​ 2023 LZ ដែលមាន​អង្កត់ផ្ចិត​ពី 13 ទៅ 30 ម៉ែត្រ ​​ផ្លាស់​ទី​ក្នុង​ល្បឿន 49,085 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង លឿន​ជាង 17 ដង បើ​ធៀប​នឹងល្បឿន​របស់​​គ្រាប់កាំភ្លើង។

    បច្ចុប្បន្ន​ អាចម៍ផ្កាយ​ប្រហែល 31,000 ដុំ ត្រូវបាន​ចាត់​ចូលក្នុង​ក្រុម «វត្ថុ​ក្បែរ​ផែនដី» (NEO) ដោយសារ​មាន​គម្លាត​​ពី​ផែនដី​មិន​ដល់ 48 លាន​គីឡូម៉ែត្រ។ អាចម៍ផ្កាយ​ទាំងឡាយណា​ដែល​ហោះហើរ​ក្បែរ​តារាវិថី​ផែនដី​ក្នុង​គម្លាត​ជិត​ជាង 7.4 លាន​គីឡូម៉ែត្រ និង​មាន​អង្កត់ផ្ចិត​ធំ​ជាង 140 ម៉ែត្រ នឹងត្រូវ​បាន​ចាត់​ចូលក្នុង​ក្រុម «វត្ថុ​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់»។ 2023 LZ មិន​ស្ថិតក្នុង​ក្រុម​ខាងលើនេះ​ទេ ប៉ុន្តែ​មាន​គម្លាត​ជិត​ស្មើនឹង​ក្រុម NEO៕

  • រោង​ចក្រដំបូង​គេ​បង្អស់​នៅ​ក្នុង​ទី​អវកាស​ ចាប់​ផ្ដើម​ដំណើរ​ការ​

    រោង​ចក្រដំបូង​គេ​បង្អស់​នៅ​ក្នុង​ទី​អវកាស​ ចាប់​ផ្ដើម​ដំណើរ​ការ​

    (សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក) – ក្រុម​ហ៊ុន Varda Space Industries នឹង​ផលិត​ឱសថ​ រួម​នឹង​វត្ថុ​ធាតុ​ផ្សេង​ៗ​ទៀត​នៅ​លើ​គន្លង​តារា​វិថី​ផែនដី​ តាម​រយៈ​កាប៊ីន​ដែល​ហោះ​អម​នឹង​ផ្កាយ​រណប​។

    ក្រុម​ហ៊ុន​ Varda Space Industries នៅ​រដ្ឋ California ប្រកាស​ថា បាន​ទទួល​ជោគ​ជ័យ​ក្នុង​ការ​បាញ់​បង្ហោះ​ W-Seres 1 ដែល​ជា​ផ្កាយ​រណប​​ដំបូង​របស់​ខ្លួន ឡើង​ទៅ​កាន់គន្លង​គោចរ​ផែនដី​។ ក្រុម​ហ៊ុន​នេះ​កំពុង​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ការ​ផលិត​វត្ថុ​ធាតុ​ជា​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​ទី​អវកាស​។ វត្ថុ​ធាតុ​ទាំង​នេះ​មិន​អាច​បង្កើត​ឡើង​នៅ​លើ​ផែនដី​ ឬ​អភិវឌ្ឍ​ឆាប់​រហ័ស​ជាមួយ​នឹង​គុណ​ភាព​ខ្ពស់​ជាង​ ធៀប​នឹង​នៅ​ក្នុង​ស្ថានភាព​គ្មាន​ទំនាញ​ផែនដី​។

    ផ្ទាំង​សូឡា​របស់​រោង​ចក្រ​ដំបូង​ក្នុង​អវកាស​នេះ​ បាន​បែរ​ទៅ​រក​ព្រះ​អាទិត្យ​ និង​ចាប់​ផ្ដើម​ពន្លាត​ខ្លួន​។ នេះ​បើ​តាមការ​ឱ្យ​ដឹង​របស់​ Varda បន្ទាប់​ពី​ផ្កាយ​រណប​បាន​ហោះ​ចូល​ដល់​គន្លង​គោចរ​ នៅ​ក្នុង​បេសកកម្ម Transporter-8 របស់ SpaceX កាលពី​ថ្ងៃទី 13 មិថុនា​ 2023​។

    ផ្កាយ​រណប​ W-Series 1 ត្រូវ​បាន​បំពាក់​កាប៊ីន​​ទម្ងន់​ 90 គីឡូក្រាម ដែល​ត្រូវ​បាន​រចនា​ឡើង​ដើម្បី​ស្រាវ​ជ្រាវ​ឱសថ​។ កាប៊ីន​នេះ​នឹង​ផ្ដាច់​ខ្លួន​ មុន​ពេល​ចាប់​ផ្ដើម​ហោះ​ហើរ​ក្នុង​អវកាស​ ប៉ុន្តែ​នៅ​តែ​ភ្ជាប់​ជាមួយ​នឹង​បណ្ដាញ​ថាមពល​ កម្លាំង​រុញ​ច្រាន និង​ទំនាក់​ទំនង​ចាំបាច់ដើម្បី​កំណត់​ទិស​។ ក្នុង​ភារកិច្ច​ដំបូង​ បណ្ដាញ​ខាងលើ​​ត្រូវ​បាន​ផ្គត់ផ្គង់​ដោយ​ក្រុម​ហ៊ុន Rocket Lab។ បន្ទាប់​មក ការ​ពិសោធ​នឹង​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​រ៉ូបូត​ក្នុង​កាប៊ីន​។

    សកម្មភាព​របស់ Varda គឺ​យោង​ទៅ​តាម​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ផ្នែក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ដែល​បញ្ជាក់​ថា ប្រូតេអ៊ីន​ក្នុង​អវកាស​អាច​កកើត​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ល្អ​ជាង​ធៀប​នឹង​នៅ​លើ​ផែនដី​ ដោយ​សារ​តែ​បរិស្ថាន​មាន​ និង​គ្មាន​ទំនាញ​ផែនដី​។

    បេសកកម្ម​ដំបូង​របស់​ Varda នឹង​ផ្ដោត​ទៅ​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ ritonavir ក្នុង​អវកាស​។ Ritonavir គឺជា​ថ្នាំ​ដែល​តែង​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​សម្រាប់​​ប្រឆាំង​នឹង​ HIV ដែល​ជា​វីរុស​​បង្ក​ឱ្យ​មាន​​​ជំងឺ​អេដស៍​ ប៉ុន្តែ​​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ វា​ក៏​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ដើម្បី​ព្យាបាល​ជំងឺ​​កូវីដ-19​។

    ក្រោយ​ពី​ការ​ពិសោធ​របស់ Varda បាន​បញ្ចប់ កាប៊ីន​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បាន​ផ្កាយរណប​រុញ​ទម្លាក់​មក​កាន់​ផែនដី និង​​ចុះ​ចត​ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​ឆត្រ​យោង​ មុន​ពេល​អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ប្រមូល​យក​វត្ថុធាតុ​ឱសថ​។

    ក្រុម​ហ៊ុន Varda ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយអតីត​​វិស្វករ​អេឡិចត្រូនិច​អាកាសចរណ៍​របស់​​ SpaceX លោក Will Bruye និង Delian Asparouhov​។ គោលដៅ​របស់​ពួក​គេ​គឺ​បង្កើត​ផលិត​ផល​នានា​នៅ​​ក្នុង​អវកាស​ ដែល​​រោង​ចក្រ​នៅ​លើ​ផែនដី​មិន​អាច​ ឬ​ពិបាក​ធ្វើ​បាន​ល្អ​៕

  • ​បច្ចេក​វិទ្យា​​ «ផលិត​ និង​បាញ់​បញ្ជូន​អគ្គិសនី​ពី​អវកាស​មក​កាន់​ផែនដី» កំពុង​ទាក់​ទាញ​ការវិនិយោគ​​នៅ​អង់គ្លេស

    ​បច្ចេក​វិទ្យា​​ «ផលិត​ និង​បាញ់​បញ្ជូន​អគ្គិសនី​ពី​អវកាស​មក​កាន់​ផែនដី» កំពុង​ទាក់​ទាញ​ការវិនិយោគ​​នៅ​អង់គ្លេស

    បណ្ដា​សាកល​វិទ្យាល័យ​ និង​ក្រុម​ហ៊ុន​បច្ចេក​វិទ្យា​នៅ​ប្រទេស​អង់គ្លេស​នឹង​ទទួល​បាន​ប្រាក់​ 5.4 លាន​ដុល្លារ​អាម៉េរិក​ពី​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ប្រព័ន្ធ​ផលិត​អគ្គិសនី​​នៅ​ទីអវកាស​។

    បច្ចេកវិទ្យា​ទាញ​យក​ថាមពល​ពី​ព្រះ​អាទិត្យ​តាម​រយៈ​ផ្ទាំង​សូឡា​នៅ​លើ​ផ្កាយ​រណប​ និង​បាញ់​បញ្ជូន​អគ្គិសនី​​មក​កាន់​ផែនដី​ មាន​សក្ដានុពល​ធំធេង​នៅ​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​សន្តិសុខ​ថាមពល​របស់​ប្រទេស​អង់គ្លេស។ នេះ​បើ​តាម​ការ​ចុះ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 12 មិថុនា 2023 ​​របស់​គេហទំព័រ​ Guardian។

    ក្នុង​ចំណោម​សាកល​វិទ្យាល័យ​ និងស្ថាប័ន​​នានា​ដែល​ទទួល​បាន​ប្រាក់​វិនិយោគ 5.4 លាន​ដុល្លារ​អាម៉េរិក​ពី​ការ​ប្រកួត​អភិវឌ្ឍ​ថាមពល​ព្រះ​អាទិត្យ​នៅ​ទី​អវកាស​របស់​​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​​អង់គ្លេស​ ក៏​មាន​សាកល​វិទ្យា​ល័យ​ Cambridge និង​សាកល​វិទ្យាល័យ Queen Mary ផងដែរ​។ ស្ថាប័ន​ទាំង​នេះ​​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​ប្រព័ន្ធ​គ្មាន​ខ្សែ​ដែល​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ទាញ​យក​ថាមពល​ព្រះ​អាទិត្យ​ និង​បាញ់​បញ្ជូន​អគ្គិសនី​ពី​អវកាស​មក​កាន់​ផែនដី​

    បច្ចេក​វិទ្យា​ខាង​លើ​នេះ​កំពុង​តែ​ទាក់​ទាញ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ពី​រដ្ឋាភិបាល​នានា​នៅ​លើ​ពិភព​លោក​។ កាល​ពី​ដើម​ខែ​មិថុនា 2023 សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក​​ប្រកាស​ថា​ បាន​ទទួល​ជោគ​ជ័យ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​តេស្ត​ទាញ​យក​ថាមពល​ព្រះ​អាទិត្យនៅ​ទី​អវកាស​​ និង​បាញ់បញ្ជូន​មក​កាន់​ស្ថានីយ​ទទួល​នៅ​លើ​ដី​។​

    ការ​ផលិត​អគ្គិសនី​ពី​អវកាស​​នឹង​មាន​ប្រៀប​ជាង​ឆ្ងាយ​បើ​ធៀប​នឹង​ការ​ផលិត​នៅ​លើ​ផែនដី​ ព្រោះ​ថា ក្នុង​អវកាស ​កម្ដៅ​របស់​ព្រះ​អាទិត្យ​មិន​រង​ការ​រំខាន​ពី​វដ្ដ​របស់​ថ្ងៃ​​​ និង​យប់​។ ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​របស់​អង់គ្លេស​កាល​ពី​ឆ្នាំ​ 2021 បង្ហាញ​ថា ថាមពល​ព្រះ​អាទិត្យ​នៅ​ទី​អវកាស​អាច​ឱ្យ​ប្រទេស​នេះ​​ផលិត​អគ្គិសនី​បាន​រហូត​ដល់ 10 GW ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ដែល​ស្មើ​នឹង ¼ នៃ​តម្រូវ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​របស់​​​អង់គ្លេស​ នៅ​ឆ្នាំ​ 2050​៕

  • ផ្កាយ​តឿពណ៌ស (White dwarf) មួយ​ដួង កំពុង​ក្លាយ​ជា​ «ដុំ​ពេជ្រ​» អវកាសខ្នាត​យក្ស

    ផ្កាយ​តឿពណ៌ស (White dwarf) មួយ​ដួង កំពុង​ក្លាយ​ជា​ «ដុំ​ពេជ្រ​» អវកាសខ្នាត​យក្ស

    ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ​កូន​ផ្កាយ​ពណ៌​ស​មួយ​ដួង​ដែល​មាន​ផ្ទុក​សមាសធាតុ​ចម្បង​ជា​កាបូន និង​អុកស៊ីសែន កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​កក​ជា​ដុំ​ត្បូង​​ និង​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ត្រឹម​តែ​ 104 ឆ្នាំ​ពន្លឺ​ប៉ុណ្ណោះ​ (​មួយ​ឆ្នាំ​ពន្លឺ​ស្មើ​នឹង 9.46 ទ្រីលាន​គីឡូម៉ែត្រ។

    សីតុណ្ហភាព​ និង​ម៉ាស​របស់​ផ្កាយ​នេះ​បង្ហាញថា វា​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​ប្រែក្លាយ​ជា​ត្បូង​ពេជ្រ​អវកាស​ដ៏​រឹង​។ នេះ​បើ​តាម​ការ​ចុះ​ផ្សាយ​របស់​ទំព័រ Science Alert កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី 11 មិថុនា 2023​។

    វត្ថុធាតុ​នៅ​លើ​ផ្កាយ​តឿ​ពណ៌​ស​នេះ​ បាន និង​កំពុង​​រង​សម្ពាធ​ខ្ពស់​ខ្លាំង ប៉ុន្តែ​មិន​បែក​ធ្លាយ​ ហើយ​កំពុង​ទាញ​​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ស្នូល​​របស់វា​។ យោង​តាម​ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ ផ្កាយ​នេះ​នឹង​ប្រែ​ទៅ​ជា​ពណ៌​ខ្មៅនៅ​ពេល​បាត់​បង់​កម្ដៅទាំង​ស្រុង ហើយ​ក្លាយ​ជា​ដុំ​កាបូន​​រឹង​កក​​ចូល​គ្នា​ នៅ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ 1.000 ទ្រីលាន​ (1000 000 000 000​ 000) ឆ្នាំ​ទៀត​។

    ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ខាង​លើ​ដែល​​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ក្រុម​តារាវិទូ​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ Queensland ខាង​ត្បូង​របស់​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​ បង្ហាញ​ថា ផ្កាយ​នេះ​ទទួល​រង​ឥទ្ធិពល​ពី​ប្រព័ន្ធ​ផ្កាយ​បី​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា HD 190412។ HD 190412 ក្រោយ​មក​ក៏​ត្រូវ​បាន​ប្ដូរ​ឈ្មោះទៅ​ជា​ 190412 C ហើយ​ក្លាយ​ជា​ប្រព័ន្ធ​ផ្កាយ​បួន​៕