មនុស្ស - La Reine Media

វៀតណាម៖ រោងចក្រប្រតិកម្មនុយក្លេអែររបស់ខ្លួន ដំណើរការល្អក្នុង 40 ឆ្នាំកន្លង

រោងចក្រប្រតិកម្មនុយក្លេអែរ ឬហៅថា ម៉ាស៊ីនរ៉េអាក់ទ័រ នៅទីក្រុងដាឡាត ដំណើរការជាមួយអានុភាព 500 kWt ចាប់ពីឆ្នាំ 1984 និងប្រើប្រាស់សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ ការផលិតថ្នាំវិទ្យុសកម្មសម្រាប់វិស័យសុខាភិបាល ឧស្សហកម្ម និងបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស។

ព័ត៌មាននេះត្រូវបានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី 23 មីនា 2024 ដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាវៀតណាម នៅក្នុងពិធីរំលឹកខួបអនុស្សាវរីយ៍ 40 ឆ្នាំនៃថ្ងៃសម្ពោធរោងចក្ររ៉េអាក់ទ័រដាឡាត បន្ទាប់ពីបានបានស្ដារ និងពង្រីក។

យោងតាមរដ្ឋមន្ត្រីខាងលើ ក្នុង 40 ឆ្នាំកន្លង រោងចក្រប្រតិកម្មនុយក្លេអែរដាឡាត បានដំណើរការដោយសុវត្ថិភាព។ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនុយក្លេអែរដាឡាត បានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍជោគជ័យនូវបច្ចេកវិទ្យាផលិតថ្នាំបន្សាបវិទ្យុសកម្ម និងព្យាបាលជំងឺជាច្រើនផងដែរ។

រោងចក្ររ៉េអាក់ទ័រ TRIGA Mark-2 អានុភាព 250 kWt ត្រូវបានអាម៉េរិកសាងសង់នៅទីក្រុងដាឡាត នៃខេត្តឡឹមដុង ប្រទេសវៀតណាម កាលពីឆ្នាំ 1963។ នៅមុនថ្ងៃទី 30 មេសា 1975 បន្ទះឥន្ធនៈទាំងអស់របស់រោងចក្រនេះត្រូវបានដោះ និងដឹកត្រឡប់ទៅកាន់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ធ្វើឱ្យរោងចក្រមិនអាចដំណើរការ។

ក្រោយមក ចាប់ពីឆ្នាំ 1982 សូវៀត (បច្ចុប្បន្នជា រុស្ស៊ី) បានជួយស្ដារ និងពង្រីករោងចក្ររ៉េអាក់ទ័រដាឡាតនេះ។ មកដល់ឆ្នាំ 1984 រោងចក្ររ៉េអាក់ទ័រដែលត្រូវបានប្ដូរឈ្មោះទៅជារោងចក្រប្រតិកម្មនុយក្លេអែរដាឡាតនេះ ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការជាមួយអានុភាព 500 kWt ខ្ពស់ជាងទ្វេដង បើធៀបនឹងអានុភាពមុននោះរបស់ TRIGA។

March 23, 2024

អាម៉េរិកវះកាត់ដាក់តម្រងនោមជ្រូកឱ្យមនុស្សកំពុងមានជីវិតជាលើកដំបូង

ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតនៅមន្ទីរពេទ្យ Massachusetts សហរដ្ឋអាម៉េរិក ទើបតែបានវះកាត់ ដាក់តម្រងនោមជ្រូកឱ្យអ្នកជំងឺម្នាក់ដែលនៅមានជីវិត។

យោងតាមការប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី 21 មីនា ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតខាងលើ បានទទួលជោគជ័យក្នុងការវះកាត់ប្ដូរតម្រងនោមនេះ។ ការវះកាត់បានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី 16 ខែមីនា និងអូសបន្លាយពេល 4 ម៉ោង។

តាមការប្រកាសពីមន្ទីរពេទ្យ Massachusetts អ្នកជំងឺដែលមានអាយុ 62 ឆ្នាំ និងមានឈ្មោះថា Richard Slayman កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អ ហើយគ្រោងនឹងចេញពីពេទ្យឆាប់ៗនេះ។

March 22, 2024

បណ្ដាញផ្លូវដែកលើឋានព្រះចន្ទ នឹងបង្ហាញខ្លួននាពេលអនាគត

បណ្ដាញផ្លូវរថភ្លើងលើឋានព្រះចន្ទ អាចដឹកមនុស្ស ទំនិញ និងធនធានធម្មជាតិ សម្រាប់បម្រើដល់សកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម និងរួមចំណែកទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចអវកាស។

ស្ថាប័នគ្រប់គ្រងបណ្ដាគម្រោងស្រាវជ្រាវការពារជាតិទំនើបអាម៉េរិក (DARPA) បានជ្រើសយកក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាការពារជាតិ និងអវកាសចរណ៍ Northrop Grumman ដើម្បីអភិវឌ្ឍគំនិតស្ដីពីការស្ថាបនាផ្លូវដែកលើឋានព្រះចន្ទ។ នេះគឺជាផ្នែកមួយនៅក្នុងការស្រាវជ្រាវអំពីស្ថាបត្យកម្មព្រះចន្ទរយៈពេល 10 ឆ្នាំ (LunA-10) ដែល ADRPA ប្រកាសកាលពីឆ្នាំកន្លង ដោយមានការចូលរួមពីក្រុមហ៊ុនចំនួន 14 ផ្សេងទៀត។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ Interesting Engineering កាលពីថ្ងៃទី 20 មីនា។

ជាមួយនឹងគម្រោង LunA-10 ស្ថាប័ន DARPA សង្ឃឹមថា អាចរកឃើញដំណោះស្រាយសម្រាប់ការបង្កើតប្រព័ន្ធពហុមុខងារនៅលើឋានព្រះចន្ទ ដោយប្រព័ន្ធមួយអាចបំពេញភារកិច្ចច្រើន តាំងពីការផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនីគ្មានខ្សែ ស្ថានីយទំនាក់ទំនង រហូតដល់តួនាទីជាមជ្ឈមណ្ឌលកំណត់ទិសជាដើម។

Northrop Grumman គឺជាក្រុមហ៊ុនដំបូងដែលបង្ហើបឱ្យដឹងតួនាទីនៅក្នុងគម្រោង ដែលនឹងអភិវឌ្ឍបច្ចេកទេសស្ថាបនាផ្លូវដែកលើឋានព្រះចន្ទ។

ដូចទៅនឹងវត្តមានដំបូងរបស់ផ្លូវដែកកាលពីសតវត្សរ៍ទី 19 ដែលបានជួយបង្កើនសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅភាគខាងលិចសហរដ្ឋអាម៉េរិក បច្ចេកវិទ្យាថ្មីត្រូវបានរំពឹងថា នឹងចាប់ផ្ដើម ក៏ដូចជារក្សាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅលើផ្ទៃព្រះចន្ទ។

យោងតាមក្រុមហ៊ុនខាងលើ បណ្ដាញផ្លូវដែកឋានព្រះចន្ទ អាចដឹកមនុស្ស ទំនិញ និងធនធានធម្មជាតិ សម្រាប់បម្រើដល់សកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម និងរួមចំណែកទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចអវកាសរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក និងដៃគូសហការអន្តរជាតិ។

March 22, 2024

ឱសថមានប្រសិទ្ធភាពដូចការហាត់ប្រាណ ជិតមានក្នុងទីផ្សារ!

ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវឱ្យដឹងថា ពួកគេកំពុងតែឆ្ពោះទៅជិតដល់គោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍជោគជ័យនូវប្រភេទថ្នាំដែលមានប្រសិទ្ធភាពដូចទៅនឹងការហាត់ប្រាណ។

យោងតាមទំព័រ Newsweek ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 18 ខែមីនា ឆ្នាំ 2024 នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់សមាគមគីមីសាស្ត្រអាម៉េរិក (ACS) ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានបង្ហាញប្រភេទថ្នាំដែលពួកគេកំពុងអភិវឌ្ឍ។ ថ្នាំនេះមានផ្ទុកសមាសធាតុដែលមានប្រសិទ្ធភាពប្រហាក់ប្រហែលនឹងការហាត់ប្រាណ។

នៅពេលហាក់ប្រាណ រាងកាយនឹងធ្វើឱ្យមានប្រតិកម្មគីមី ដែលហៅថា មេតាបូលីស។ នៅពេលលេបថ្នាំដែលមានឈ្មោះថា SLU-PP-332 នេះ រាងកាយអ្នកលេបនឹងមានប្រតិកម្មគីមីដូចទៅនឹងការហាត់ប្រាណ។

លទ្ធផលនៃការពិសោធលើសត្វកណ្ដុរបង្ហាញថា ថ្នាំនេះជួយពង្រឹងសរសៃសាច់ដុំ កាត់បន្ថយអាការអស់កម្លាំង និងកែលម្អសុខភាពរបស់សត្វកណ្ដុរ។ ការស្រាវជ្រាវក្រោយមក បានផ្ដោតទៅលើការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃស្ថិរភាព និងកាត់បន្ថយហានិភ័យកើតមានជាតិពុលរបស់ថ្នាំ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវឱសថនេះក៏មិនលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំ SLU-PP-332 ជំនួសឱ្យការហាត់ប្រាណ។ ឱសថនេះផ្ដោតទៅលើតែក្រុមមនុស្សដែលបាត់បង់លទ្ធភាពបញ្ចេញកម្លាំងដោយសារតែបញ្ហាសុខភាព ក៏ដូចជាការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការធ្វើលំហាត់ប្រាណរបស់មនុស្សចាស់ អ្នកស្វិតសាច់ដុំ ឬមានជំងឺប្រចាំកាយណាមួយ។

លោក Bahaa Elgendy សាស្ត្រាចារ្យប្រចាំសាលាវេជ្ជសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យ Washington ដែលជាប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវនេះ ឱ្យដឹងថា បើសិនជាជោគជ័យក្នុងការអភិវឌ្ឍថ្នាំនេះ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាចរកវិធីព្យាបាលជំងឺមួយចំនួន មានជាអាទិ៍ ជំងឺខ្សោយសរសៃប្រសាទ និងខ្សោយបេះដូងជាដើម។

SLU-PP-332 និងសមាសធាតុផ្សេងទៀត ក៏ត្រូវបានគេជឿថា មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការទប់ស្កាត់ជំងឺខ្សោយតម្រងនោម ខ្សោយបេះដូង លើសទម្ងន់ និងជំងឺភ្លេចភ្លាំង (Alzheimer) ទៀតផង។

March 21, 2024

ទឹកធ្លាក់សិប្បនិម្មិតដែលខ្ពស់ជាងគេបង្អស់លើពិភពលោក

(អ៊ីតាលី) – ទឹកធ្លាក់ Marmore ដែលមានកម្ពស់ 165 ម៉ែត្រ បានកើតឡើង នៅពេលប្រជាជនរ៉ូមបុរាណ កែប្រែទន្លេ Velino កាលពី 2,200 ឆ្នាំមុន។

ទឹកធ្លាក់បីជាន់ដ៏ស្រស់ស្អាត និងមានឈ្មោះថា Marmore នេះ ស្ថិតនៅចម្ងាយពីទីក្រុង Terni ក្នុងតំបន់ Umbria របស់ប្រទេសអ៊ីតាលី ប្រហែល 8 គីឡូម៉ែត្រទៅទិសខាងកើត។

ភាពល្បីល្បាញរបស់ទឹកធ្លាក់នេះ មិនត្រឹមតែស្ថិតនៅត្រង់ភាពអស្ចារ្យរបស់វា ប៉ុន្តែក៏កើតមានដោយសារនេះជាលទ្ធផលនៃអន្តរាគមន៍របស់មនុស្ស ទៅលើធម្មជាតិ។ នេះបើតាមការផ្សាយរបស់ Amusing Planet។

កាលពី 2,200 ឆ្នាំមុន ក្នុងតំបន់ខាងលើ ពុំមានទឹកធ្លាក់ណាមួយឡើយ។ លើទន្លេ Velino ជាទីដែលមានទឹកធ្លាក់ Marmore មានខ្សែទឹកខុសពីបច្ចុប្បន្ន ដោយវាហូរទៅកាន់បឹងភក់មួយនៅវាលរាប Reiti។ ទឹកដែលស្ថិតនៅក្នុងបឹងភក់នេះ មិនល្អសម្រាប់សុខភាព ដូច្នេះ មន្ត្រីចក្រភពរ៉ូមបុរាណ Manius Curius Dentatus ក៏ចេញបញ្ជាឱ្យជីកព្រែកមួយខ្សែដែលហៅថា ជ្រលង Curiano កាលពីឆ្នាំ 271 មុនគ្រិស្តសករាជ ដើម្បីបង្ហូរទឹកពីបឹងភក់ ឱ្យធ្លាក់ទៅលើជញ្ជាំងថ្មធម្មជាតិនៅ Marmore បង្កើតបានជាទឹកធ្លាក់។ ចាប់ពីពេលនេះមក ទឹកក៏ហូរចូលទន្លេ Nera នៅខាងក្រោម។

ក៏ប៉ុន្តែ មិនយូរប៉ុន្មាន បញ្ហាក៏បានកើតឡើងខុសពីការរំពឹងទុក ដោយសារតែដំណោះស្រាយខាងលើបាននាំឱ្យមានទឹកជំនន់នៅជ្រលងភ្នំ Reiti និង Terni។ បញ្ហានេះក៏ធ្វើឱ្យមានការខ្វែងគំនិតគ្នារវាងប្រជាជននៅ Reiti និង Terni ផងដែរ។

រហូតដល់សតវត្សរ៍ទី 15 ទើបសង្ឃរាជ Gregory XII ចេញបញ្ជាឱ្យជីកព្រែកថ្មីដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា។ ការជួសជុល និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវព្រែកជីកនេះ ត្រូវបានសង្ឃរាជ Paul III ដឹកនាំការអនុវត្តនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី 16។ ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងលើកចុងក្រោយដែលបានជួយឱ្យទឹកធ្លាក់ Marmore មានរូបរាងដូចសព្វថ្ងៃ គឺអនុវត្តដោយស្ថាបត្យករ Andrea Vici ក្រោមការដឹកនាំរបស់សង្ឃរាជ Pius V1 នៅចុងសតវត្សរ៍ទី 18៕

March 19, 2024

កំណប់ 1.1 លានឆ្នាំ ធ្វើឱ្យប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិត្រូវចារឡើងវិញ

មនុស្សសម័យបុរាណ បានមកដល់ដែនដីមួយដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រទេសចិន ឆាប់ជាងច្រើន បើធៀបនឹងការរកឃើញកន្លងមក និងមានបច្ចេកវិទ្យាជឿលឿនខ្លាំង។

ការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយដែលដឹកនាំដោយសាស្ត្រាចារ្យ PEI Shuwen មកពីសភាវិទ្យាសាស្ត្រចិន និងសាស្ត្រាចារ្យ Ignacio de la Torre មកពីវិទ្យាស្ថានប្រវត្តិសាស្ត្រ នៃក្រុមប្រឹក្សាស្រាវជ្រាវអេស្ប៉ាញ បានធ្វើឱ្យមានការប្រែប្រួលនូវពេលវេលានៃការវិវឌ្ឍរបស់មនុស្សជាតិ ដែលបានចារនាពេលកន្លង។

យោងតាមអត្ថបទនៅលើទស្សនាវដ្ដីវិទ្យាសាស្ត្រ PNAS ពួកគេបានវិភាគទៅលើឃ្លាំងវត្ថុបុរាណមួយដ៏មានតម្លៃ ដែលត្រូវបានរកឃើញនៅតំបន់ Nihewan ស្ថិតក្នុងខេត្ត Hunan ប្រទេសចិន និងរកឃើញថា ពួកវាមានអាយុកាល 1.1 លានឆ្នាំទៅហើយ។

អ្វីដែលគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលជាងនេះ គឺថា បច្ចេកវិទ្យាដែលបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ច្នៃឧបករណ៍នានាក្នុងយុគថ្ម (Stone Age) គឺ Mode 2 ជាវិធីសាស្ត្រច្នៃឧបករណ៍ដែលទំនើបជាងយុគដំបូងដែលហៅថា Mode 1។

Mode 2 មានចំណុចពិសេស ព្រោះបច្ចេកទេសឆ្លាក់នៅលើដុំថ្មប្រកបដោយការយកចិត្តទុកដាក់ ហើយដំណាក់កាលនៃការផលិតត្រូវបានធ្វើឱ្យមានស្តង់ដា។ ក្រៅពីនេះ ឧបករណ៍មួយចំនួនថែមទាំងមានរន្ធខួងផងដែរ។

យោងតាម SciTech Daily បុរាណវិទូក៏បានរកឃើញបំណែកថ្មដែលបែកចេញពីឧបករណ៍ ជាមួយនឹងភាពស៊ីគ្នា ដែលបញ្ជាក់អំពីស្តង់ដានេះ។

Mode 2 គឺជាជំហានដ៏លេចធ្លោនៅក្នុងបច្ចេកវិទ្យារបស់មនុស្សសម័យដំបូង ដោយមានភាពស្មុគស្មាញ និងមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការប្រើប្រាស់ជាងឆ្ងាយ បើធៀបនឹង Mode 1។

កន្លងមក គេជឿថា ក្នុងមួយរយៈពេលវែង បច្ចេកវិទ្យានៅតំបន់អាស៊ីខាងកើត នៅតែប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រច្នៃឧបករណ៍បែប Mode 1។

ការរកឃើញខាងលើ នាំមកនូវទិន្នន័យថ្មីសំខាន់ចំនួនពីរ៖

*ទីមួយ មនុស្សបុរាណច្រើនអំបូរបានបង្ហាញវត្តមាននៅអាស៊ីខាងកើត ដែលបច្ចុប្បន្នគឺជាប្រទេសចិន ឆាប់ជាងឆ្ងាយ បើធៀបនឹងការយល់ដឹងកន្លងមក។

*ទីពីរ ពួកមានបច្ចេកវិទ្យាជឿលឿនខ្លាំង ដែលអាចអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពច្នៃឧបករណ៍ Mode 2 ឆាប់ជាងយ៉ាងតិចបំផុត 300,000 ឆ្នាំ បើធៀបនឹងទិន្នន័យនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវចាស់។

ដូច្នេះ អាស៊ីខាងកើតអាចមិនមែនជាតំបន់ដំបូងគេលើផែនដី ដែល Mode 2 បង្ហាញវត្តមាន ប៉ុន្តែគឺជាមួយក្នុងចំណោមតំបន់ដែលមនុស្សបាននាំបច្ចេកវិទ្យានេះមករស់នៅឆាប់ជាងគេ។ មូលហេតុនេះហើយ ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់មនុស្សជាតិ អាចត្រូវសរសេរឡើងវិញម្ដងទៀត៕

March 18, 2024

ឱកាសគយគន់ «ផ្កាយដុះកន្ទុយបីសាច»! មួយជីវិតអាចបានឃើញតែម្ដងគត់

ផ្កាយដុះកន្ទុយ 12P/Pons-Brooks ដែលមានរហ័សនាមថា «ផ្កាយដុះកន្ទុយបីសាច» បច្ចុប្បន្ន កំពុងហោះឆ្ពោះមកកាន់តែជិតផែនដី។

អ្នកជំនាញឱ្យដឹងថា ដោយសារតែ ផ្កាយដុះកន្ទុយ 12P/Pons-Brooks មានពន្លឺភ្លឺខ្លាំង ដូច្នេះប្រជាជននៅប្រទេសជាច្រើននឹងមានឱកាសបានគយគន់វា។ យោងតាមក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ផ្កាយដុះកន្ទុយ 12P/Pons-Brooks នឹងហោះមកក្បែរព្រះអាទិត្យបំផុតនៅក្នុងថ្ងៃទី 21 មេសា 2024 និងស្ថិតនៅក្បែរផែនដីបំផុតក្នុងថ្ងៃទី 02 មិថុនា 2024។

សម្រាប់មនុស្សស្ទើរគ្រប់រូប នេះនឹងជាឱកាសតែមួយគត់ក្នុងជីវិត ដែលអាចបានឃើញផ្កាយដុះកន្ទុយនេះ ។ ព្រោះថា 71 ឆ្នាំទៀត ទើបវាហោះចូលមកដល់ខាងក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យជាថ្មី ដែលព្រឹត្តិការណ៍នេះនឹងកើតឡើងនៅក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ 2095។

សម្រាប់អ្នកដែលរស់នៅក្នុងអឌ្ឍគោលខាងជើង ពេលវេលាដែលអាចមើលឃើញ ផ្កាយដុះកន្ទុយ 12P/Pons-Brooks គឺនៅចុងខែមីនា 2024 ហើយវាក៏នឹងមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ភពផែនដី។ នេះបើតាមទីភ្នាក់ងារអវកាសអាម៉េរិក (ណាសា – NASA)។

ទំព័រ Live Science ឱ្យដឹងថា អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមួយចំនួនព្យាករថា ផ្កាយដុះកន្ទុយ 12P/Pons-Brooks អាចនឹងកញ្ជ្រោលខ្លាំងមួយលើកនៅក្នុងថ្ងៃទី 08 មេសា 2024។ នោះក៏ជាថ្ងៃដែលតំបន់មួយចំនួនលើពិភពលោក បានទស្សនាបាតុភូតសូរ្យគ្រាសពេញលេញផងដែរ។ អ្នកស្រឡាញ់វិស័យតារាសាស្ត្រប្រាកដជានឹងរំភើបចិត្តខ្លាំង នៅចំពោះមុខព្រឹត្តិការណ៍ «ពាន់ឆ្នាំមានម្ដង» មួយនេះ៕

March 15, 2024

រកឃើញ «សមុទ្រអវកាស» មានទឹកច្រើនជាងបីដង ធៀបនឹងផែនដី

នៅទីឋានដែលភពមួយ ឬច្រើនជិតកកើតឡើង ក្រុមអ្នកតារាសាស្ត្របានរកឃើញទឹកក្នុងបរិមាណច្រើនជាងបីដង បើធៀបនឹងទឹកទាំងអស់នៅក្នុងមហាសមុទ្រលើភពផែនដី។

ដោយការប្រើប្រាស់ស្ថានីយតារាសាស្ត្រ ALMA ដែលជាឧបករណ៍សង្កេតរលកវិទ្យុអានុភាពខ្លាំងបំផុតលើពិភពលោក និងមានទីតាំងនៅលើសមុទ្រខ្សាច់ Atacama របស់ប្រទេសស៊ីលី (Chile) ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញ «សមុទ្រអវកាស» ដ៏មហិមា ស្ថិតនៅតំបន់មួយដែលមានចម្ងាយពីផែនដី 450 ឆ្នាំពន្លឺ នៅក្នុងបណ្ដុំផ្កាយ Taurus។

នោះគឺជាកូនផ្កាយវ័យក្មេងមួយដួង ត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញដោយថាសធូលីដែលបង្ហាញថា ភពថ្មីដំបូងជិតកកើតឡើង និងត្រូវបានហៅថា HL Tauri ហើយនៅទីនោះមានផ្ទុកទឹកក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើន នឹកស្មានមិនដល់។

តាមការគណនារបស់ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បរិមាណទឹកនៅទីនោះអាចស្មើនឹងទឹកទាំងអស់នៅក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក អាត្លង់ទិក មហាសមុទ្រឥណ្ឌា អង់តាកទិក និងមហាសមុទ្រខាងត្បូង (Southern Ocean) បូកចូលគ្នា រួចគុណនឹងបី។

យោងតាមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមកពីសាកលវិទ្យាល័យ Milan ប្រទេសអ៊ីតាលី ការរកឃើញនេះបង្ហាញថា វត្តមានរបស់ទឹកអាចជះឥទ្ធិពលយ៉ាងដូចម្ដ៉េច ដល់ការរីកចម្រើនរបស់ប្រព័ន្ធផ្កាយ។

អ្វីដែលយើងកំពុងមើលឃើញនៅក្នុងបណ្ដុំផ្កាយ Taurus អាចជារូបភាពដូចប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យកាលពី 4.5 ពាន់លានឆ្នាំមុន គ្រាដែល «ពន្លក» របស់ភពផែនដី ក៏ដូចជាបណ្ដាភពជាបងប្អូន កំពុងកកើតពីថាសធូលីដ៏សែនក្រាស់។

ពិសេសជាងនេះ យើងក៏ទំនងជាកំពុងសម្លឹងមើលទៅលើរូបភាពកាលពីវ័យក្មេងជាង 4.5 ពាន់លានឆ្នាំរបស់ភពផែនដី។

បរិមាណទឹកក្នុង HL Tauri មិនបានបែងចែកស្មើគ្នា ដោយទឹកប្រមូលផ្ដុំច្រើនជាងគេនៅត្រង់ចង្អូរមួយក្នុងថាសធូលីដែលជាដើមកំណើតរបស់ភព (protoplanetary disk)។ នេះបើតាមទំព័រ Space.com ។

បណ្ដាចង្អូរក្នុងថាសដើមកំណើតភពនេះ បានកកើតឡើងគ្រាដែលទីឋានណាមួយនោះ ឧស្ម័ន ធូលីប្រមូលផ្ដុំគ្នាក្លាយជាពន្លកភព។ ដូច្នេះ នៅក្នុងតំបន់ដែលមានទឹកច្រើននោះ ភពមួយទំនងជាកំពុងចាប់កំណើត។

យើងពិតជាកំពុងសម្លឹងមើលចំភពមួយដែលរាប់ពាន់លានឆ្នាំក្រោយ នឹងមានអរិយធម៌មួយដែលដូចទៅនឹងមនុស្សជាតិបច្ចុប្បន្ន ជាទីដែលមានភ្នំ បឹង ទន្លេនៅលើទ្វីប និងមហាសមុទ្រធំធេង។

ការរកឃើញនេះមិនត្រឹមតែជាជំហានដ៏សំខាន់ក្នុងការយល់ដឹងរបស់មនុស្សជាតិអំពីការកកើតរបស់ភព ប៉ុន្តែក៏ជាសមិទ្ធផលធំរបស់ ALMA។

March 12, 2024

ប្រព័ន្ធផ្កាយមានភព 6 នេះ ត្រូវបានសង្ស័យថា «មានជីវិតឆ្លាតវៃ»

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជឿថា អាចរកឃើញបច្ចេកវិទ្យាពីភពផែនដី នៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្កាយ HD 110067 ជាទីដែលមានភពរហូតដល់ 6 កំពុងវិលជុំវិញគ្នាយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះ។

ត្រូវបានរកឃើញកាលពីឆ្នាំ 2023 ប្រព័ន្ធ HD 110067 ដែលមានផ្កាយក្រិនពណ៌ទឹកក្រូចនៅចំកណ្ដាល ហើយនៅជុំវិញគឺជាភពចំនួន 6 ដែលមានគន្លងគោចរប្រទាក់ក្រឡាគ្នាយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះ ដែលហៅថា orbital resonance ត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រយល់ថា អាចមានវត្តមាននៃភាវៈរស់។

ភពមួយដែលស្ថិតនៅក្បែរផ្កាយមេរបស់វាបំផុត បញ្ចប់ការវិលមួយជុំ (មួយឆ្នាំ) ក្នុងរយៈពេល 9.1 ថ្ងៃរបស់ផែនដី ខណៈបណ្ដាភពជាបន្តបន្ទាប់មានគន្លងគោចរដែលមានរយៈពេល 13.6 ថ្ងៃ, 20.5 ថ្ងៃ, 30.8 ថ្ងៃ, 41 ថ្ងៃ និង 54.7 ថ្ងៃ។ ដូច្នេះ សមាមាត្រនៃឥទ្ធិពលរវាងភពដែលនៅក្បែរគ្នាក្នុងប្រព័ន្ធផ្កាយនេះគឺ 3:2, 3:2, 3:2, 4:3 និង 4:3 ។

យោងតាមលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវដែលទើបត្រូវបានប្រកាសលើទស្សនាវដ្ដីវិទ្យាសាស្ត្រ Research Notes of the AAS ភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នាល្អឥតខ្ចោះនេះ ជួយឱ្យភពទាំង 6 ដែលមានទំហំជិតស្មើនឹងភពណិបទូន (Neptune) មានបរិស្ថាននឹងនរអស់រាប់ពាន់លានឆ្នាំមកហើយ។

ភពខ្លះនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្កាយ HD 110067 ថែមទាំងមានសញ្ញាណរបស់ទឹកនៅលើផ្ទៃរបស់ពួកវាទៀតផង។ ពួកវាក៏ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពនឹងនរ មិនច្របូកប្របល់យ៉ាងតិចមួយពាន់លានឆ្នាំកន្លង បន្ទាប់ពីកកើតរូបរាងល្អឥតខ្ចោះ និងវិលជុំវិញផ្កាយមេដែលមានអាយុបួនពាន់លានឆ្នាំ។

ប្រព័ន្ធផ្កាយ HD 110067 – (រូបភាព៖ Thibaut Roger, NCCR Planets)

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅវិទ្យាស្ថានស្វែងរកជីវិតឆ្លាតវៃក្រៅភពផែនដី (SETI) របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក គណនាឃើញថា ភាពនឹងនរ និងពេលវេលានោះ គឺគ្រប់គ្រាន់ដែលអាចនាំមកនូវឱកាសល្អសម្រាប់ការកកើតជីវិត ការវិវត្ត និងការរីកចម្រើន។ ជាងនេះ ភាវៈរស់នោះទំនងជាបានវិវឌ្ឍដល់កម្រិតមួយដែលក្លាយជាអរិយធម៌ធំៗ ជាជីវិតដែលមានបច្ចេកវិទ្យាដែលអាចត្រូវបានរកឃើញពីចម្ងាយ។

ទំព័រ Science Alert បានផ្សាយថា ក្រុម SETI ក៏បានព្យាយាមស្វែងរករលកសញ្ញាពីបច្ចេកវិទ្យារបស់មនុស្សពិភពផ្កាយដែលស្ថិតក្នុងប្រព័ន្ធ HD 110067 តាមរយៈស្ថានីយតារាសាស្ត្រ Green Bank នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក ប៉ុន្តែមិនទាន់ចាប់បានប្រការដែលកំពុងទន្ទឹងរង់ចាំ។

March 8, 2024

ផ្កាយមួយដួងនឹងផ្ទុះក្នុងឆ្នាំ 2024 ហើយអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេ

នៅកណ្ដាលកញ្ចុំផ្កាយ Hercules នឹងមានវត្ថុអវកាសមួយដែលមើលទៅដូចផ្កាយថ្មីទើបបង្ហាញខ្លួននៅលើផ្ទៃមេឃ។

យោងតាម Science Alert ហេតុការណ៍ផ្ទុះផ្កាយជិតនឹងកើតឡើងរបស់ T Coronae Borealis ដែលជាផ្កាយមួយគូ រួមមាន «ផ្កាយខ្មោចឆៅ» មួយដួង និងជនរងគ្រោះរបស់វា នឹងបញ្ចេញពន្លឺរហូតដល់ថ្នាក់មនុស្សនៅលើផែនដីអាចមើលឃើញវាដោយភ្នែកទទេ។

T Coronae Borealis ធ្លាប់បានផ្ទុះម្ដងរួចហើយកាលពីឆ្នាំ 1946។ យោងតាមការគណនារបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅអង្គការណាសា ផ្កាយភ្លោះ T Coronae Borealis នឹងត្រូវផ្ទុះម្ដងទៀត នៅចន្លោះពីខែកុម្ភៈ ដល់ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2024។

បច្ចុប្បន្ន វាមិនទាន់ផ្ទុះ ដូច្នេះ អ្នកដែលចូលចិត្តវិស័យតារាសាស្ត្រ អាចទន្ទឹមរង់ចាំមើលព្រឹត្តិការណ៍នេះ ចាប់ពីពេលនេះរហូតដល់ដាច់ខែកញ្ញា។

តាមរយៈភ្នែកទទេ អ្នកនឹងបានឃើញចំណុចដែលភ្លឺមួយដូចទៅនឹងផ្កាយថ្មីមួយដួងទើបរះនៅកណ្ដាលកញ្ចុំផ្កាយ Hercules ជាទីដែលផ្កាយមួយគូខាងលើកំពុងស្ថិតនៅ។ ក្នុងនោះ ពន្លឺរបស់វា ភ្លឺស្មើនឹងផ្កាយ North Star។

T Coronae Borealis គឺជាប្រព័ន្ធផ្កាយមួយដែលបានឈានចូលដល់ដំណាក់កាលស្លាប់។ បច្ចុប្បន្ន វារួមមាន ផ្កាយយក្សក្រហមមួយដួង និងកូនផ្កាយក្រិនពណ៌ស (White Dwarf) មួយដួង។ កូនផ្កាយក្រិនពណ៌សនេះ ដើរតួជាផ្កាយខ្មោចឆៅ ខណៈដែលផ្កាយយក្សក្រហមគឺជាជនរងគ្រោះរបស់វា។

កូនផ្កាយក្រិនពណ៌សនេះ ចេះតែជះកម្លាំងសម្ពាធ ហែកសាច់ផ្កាយយក្សក្រហមជាបន្តបន្ទាប់។ នៅពេលសម្ពាធធំគ្រប់គ្រាន់ ផ្កាយយក្សក្រហមនឹងផ្ទុះទៅតាមវដ្ដមួយនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ដែលត្រូវបានហៅថា ហេតុការណ៍ផ្ទុះណូវ៉ា ដោយបញ្ចេញវត្ថុធាតុមួយផ្នែករបស់វាទៅក្នុងបរិយាកាស។

វត្ថុធាតុពីផ្កាយយក្សក្រហមដែលត្រូវបានបំបែកចេញ ក៏ត្រូវបានកូនផ្កាយក្រិនពណ៌ស ស៊ីជាចំណី ក្នុងរយៈពេលខ្លី។ ដូច្នេះ អ្នកអាចតាមដានគយគន់ព្រឹត្តិការណ៍នេះជាច្រើនថ្ងៃផងដែរ។

រហូតដល់ថ្ងៃណាមួយនោះ ផ្កាយយក្សក្រហមនឹងត្រូវផ្កាយក្រិនពណ៌ស ហែកស៊ីវត្ថុធាតុរហូតដល់ឆ្អែត «បែកពោះ»។ ពេលនោះ ផ្កាយមួយគូនេះនឹងត្រូវផ្ទុះដំណាលគ្នា និងខ្លាំងក្លាជាងការផ្ទុះរបស់វានាពេលកន្លង នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលហៅថា «ហេតុការណ៍ផ្ទុះស៊ុបពើណូវ៉ា»។

ផ្កាយយក្សក្រហមគឺជាបណ្ដាផ្កាយដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាល «ដង្ហើមចង្រិត» ពេលដែលជិតអស់ថាមពល។ ព្រះអាទិត្យរបស់មនុស្ស នៅសល់ 5 ពាន់លានឆ្នាំទៀត ក៏នឹងក្លាយជាផ្កាយយក្សក្រហម។

ក្រោយការផ្ទុះណូវ៉ា និងការផ្ទុះស៊ុបពើណូវ៉ា អ្វីដែលនៅសេសសល់ នឹងប្រមូលផ្ដុំគ្នា ក្លាយជាកូនផ្កាយក្រិនពណ៌ស ដែលមានទំហំប្រហាក់ប្រហែលនឹងភពផែនដី ប៉ុន្តែមានផ្ទុកថាមពលមហិមា។

តាមការគណនា ក្រោយរយៈពេលប្រហែល 10 ពាន់លានឆ្នាំទៀត ពោលគឺប្រហែល 5 ពាន់លានឆ្នាំដែលបានក្លាយជាផ្កាយយក្សក្រហម ព្រះអាទិត្យរបស់មនុស្សនឹងក្លាយទៅជាកូនផ្កាយក្រិនពណ៌ស៕

March 4, 2024

Tag: មនុស្ស