Tag: ព្រះអាទិត្យ

  • តេ​ឡេ​ស្កុប James Webb ថត​បាន «រូបភាព​អនាគត» របស់​ព្រះអាទិត្យ

    តេ​ឡេ​ស្កុប James Webb ថត​បាន «រូបភាព​អនាគត» របស់​ព្រះអាទិត្យ

    ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​បង្ហើប​ឱ្យដឹង​អំពី​យុគសម័យ​ចុងក្រោយ​នៃ​ជីវិត​របស់​ផ្កាយ​មួយ​ដួង តាមរយៈ​រូបភាព​ដែល​ថត​បាន​ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស James Webb។

    តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស James Webb ថត​បាន​រង្វង់​មូល​ដ៏​ស្រស់ស្អាត​របស់​នេ​ប៊ូ​ឡា​មួយ​មាន​ឈ្មោះថា Messier 57 (M57) ដែលមាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រហែល 2,200 ឆ្នាំ​ពន្លឺ (មួយឆ្នាំ​ពន្លឺ​ស្មើនឹង 9.46 ទ្រី​លាន​គីឡូម៉ែត្រ)។

    រង្វង់​មូល​របស់​នេ​ប៊ូ​ឡា​គឺជា​ផ្នែក​ដែល​នៅសល់ និង​បញ្ចេញ​ពន្លឺ របស់​ផ្កាយ​មួយ​ដួង​ដែល​បាន​ស្លាប់។ នៅ​ចំ​កណ្ដាល​រង្វង់​មូល​នេះ​មាន​ចំណុច​ពណ៌​ស​តំណាងឱ្យ​កូន​ផ្កាយ ដែលជា​ស្នូល​របស់​ផ្កាយ​ដែល​បាន​ស្លាប់​បន្ទាប់ពី​បាន​រីក​មាឌ។

    នេប៊ូឡា Messier 57 (M57)

    នៅពេល​ផ្កាយ​ទាំងឡាយ​ដែលមាន​ទំហំ​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ព្រះអាទិត្យ អស់​ថាមពល​សម្រាប់​ប្រតិកម្ម​នុយ​ក្លេ​អែរ ពួកវា​នឹងមិន​អាច​ទប់​ទល់នឹង​ទំនាញ​ពី​ខាងក្នុង​ខ្លួន​របស់​ពួកវា ហើយក៏​បាត់បង់​តុល្យភាព​ដែល​ធ្លាប់បាន​រក្សា​ឱ្យ​ពួកវា​ស្ថិតនៅ​រាប់ពាន់​លាន​ឆ្នាំ​កន្លង។

    ពេលដែល​ស្នូល​របស់​ផ្កាយ​ត្រូវ​បែកធ្លាយ ស្រទាប់​ខាងក្រៅ​ដែលជា​កន្លែង​ប្រតិកម្ម​នុយ​ក្លេ​អែរ ក៏ត្រូវ​បក់​បំ​ប៉ើង​ទៅ​ទី​អវកាស។ ក្នុង​គ្រា​ដំបូង បាតុភូត​នេះ​នឹងធ្វើ​ឱ្យ​ផ្កាយ​ដូច​ព្រះអាទិត្យ រីក​មាឌ​យ៉ាង​ធំ និង​ឆាប់រហ័ស ប្រៀបបាន​ទៅនឹង​ការផ្ទុះ។

    ស្រទាប់​វត្ថុ​ធាតុ​ខាងក្រៅ​របស់​ផ្កាយ​ដែល​បាន​រីក​មាឌ​នេះ ចុងក្រោយ​ក៏​ចុះ​ត្រជាក់ និង​ភាយ​ទៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ចំណុចកណ្ដាល បង្កើតបានជា​ពពក​ដែលមាន​រូបរាងផ្សេងៗ មានដូចជា រូបរាង​មូល រាង​ដូច​ភ្នែក ឬ​រង្វង់​មូល​ដូច M57ជាដើម៕

  • ណា​សា​រកឃើញ​រលកសញ្ញារ​បស់​យានអវកាស​ស្ថិត​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ

    ណា​សា​រកឃើញ​រលកសញ្ញារ​បស់​យានអវកាស​ស្ថិត​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ

    ក្រុម​វិស្វករ​របស់​ណា​សា បានទទួល​រលកសញ្ញា​ពី Voyager 2 ដែល​នេះ​នាំមក​នូវ​ក្ដីសង្ឃឹម​នៅក្នុង​ការតភ្ជាប់​ទំនាក់​ទំនង​ឡើងវិញ​ជាមួយនឹង​យានអវកាស​នេះ​បាន​ឆាប់​ជាង​ច្រើន​ខែ ធៀប​នឹង​ការគ្រោងទុក។

    ជាង​មួយ​សប្ដាហ៍​បន្ទាប់ពី​បាន​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​យានអវកាស​អន្តរ​តារា Voyager 2 ក្រុម​អ្នកជំនាញ​របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (NASA) ក៏​ទទួលបាន​រលកសញ្ញា​ដែល​អាចឱ្យ​ពួកគេ​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ឡើងវិញ។ ការទទួលបាន​រលក​សញ្ញា​នេះ​កើតឡើង​កាលពី​ថ្ងៃទី 01 សីហា នៅពេល Voyager 2 កំពុង​ផ្លាស់​ទី​ឆ្លងកាត់​លំហ​អវកាស​ក្នុង​តំបន់​អន្តរ​តារា និង​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ចំនួន 19.9 ពាន់​លាន​គីឡូម៉ែត្រ។

    អ្នកជំនាញ​របស់​ណា​សា និយាយថា «សញ្ញា «ចង្វាក់បេះដូង» នេះ បង្ហើប​ឱ្យដឹងថា យាន Voyager 2 នៅតែ​ធ្វើ​សកម្មភាព»។

    ក្រោយពី​រលកសញ្ញា​ត្រូវបាន​បញ្ជាក់ ណា​សា​នឹង​សាកល្បង​បញ្ជូន​កូដ​បញ្ជា​យាន​ទៅកាន់ Voyager 2 ដើម្បីឱ្យ​វា​បង្វែរ​ទិស​របស់​អង់​តែ​ន​តម្រង់​មកកាន់​ផែនដី។ តាម​ធម្មតា កូដ​បញ្ជា​យាន​នេះ​ត្រូវការ​ពេល​ប្រហែល 18.5 ម៉ោង ទើប​ទៅដល់​យាន Voyager 2 ហើយ​ថែម​ប្រហែល 18.5 ម៉ោង​ទៀត ដើម្បីឱ្យ​មនុស្ស​អាច​ទទួលបាន​ទិន្នន័យ​ពី​យាន​នេះ។

    បើសិន​ការសាកល្បង​ខាងលើ​មិនបាន​ជោគជ័យ យាន Voyager 2 នឹង​តម្រង់ទិស​អង់​តែ​ន​របស់​វា​ឡើងវិញ​ដោយ​ខ្លួនឯង​នៅ​ថ្ងៃទី 15 តុលា 2023 ទៅតាម​ការកំណត់​នៅក្នុង​កម្មវិធី​ដែល​បំពាក់​លើ​យាន។

    ណា​សា​ឱ្យដឹងថា ពួកគេ​បាន​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​យាន Voyager 2 តាំងពី​ថ្ងៃទី 21 កក្កដា 2023 បន្ទាប់ពី​កូដ​បញ្ជា​យាន​មួយចំនួន​បានធ្វើឱ្យ​អង់​តែ​ន​របស់​យានអវកាស​នេះ ត្រូវ​បែរ​ល្អៀង​ពីមុខ​ព្រួញ​មកកាន់​ផែនដី​ប្រហែល 2 ឌឺ​ក្រេ។ កំហុស​នេះ​ធ្វើឱ្យ​ណា​សា​មិនអាច​ទទួល​ទិន្នន័យ​ដែល​បញ្ជូន​មកពី Voyager 2។ យានអវកាស​នេះ បច្ចុប្បន្នកំពុង​គោចរ​តែលតោល​នៅក្នុង​លំហ​អវកាស​ងងឹត ក្រោយពី​បាន​ហោះ​ផុតពី​តំបន់​ព្រំដែន​ខាងក្រៅ​របស់​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​កាលពី​ខែវិច្ឆិកា​ឆ្នាំ 2018។

    យានអវកាស Voyager 1 និង Voyager 2 ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​កាលពី​ខី​សីហា និង​កញ្ញា ឆ្នាំ 1977 ក្នុងនោះ Voyager 2 ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​មុន។ យាន​ទាំងពីរ​នេះ​សុទ្ធតែ​បាន​ហោះ​កាត់​ពីមុខ​បណ្ដា​ភព​ដែល​នៅ​ជាយ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ មុនពេល​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន​ឆ្ងាយ​បំផុត​របស់​តំបន់​ហេ​លី​អូ​ស្ពែ​រ (Heliosphere) ជា​ស្រទាប់​ក្រៅ​បង្អស់​នៃ​បរិយាកាស​ព្រះអាទិត្យ​ដែល​បែងចែក​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​ពី​តំបន់​អន្តរ​តារា។

    យាន Voyager 1 បាន​ទៅដល់​តំបន់​អន្តរ​តារា​មុន ដោយបាន​ឆ្លងកាត់​ហេ​លី​អូ​ស្ពែ​រ​កាលពី​ខែសីហា 2012។ បច្ចុប្បន្ន យាន​នេះ​កំពុងស្ថិត​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី 23.8 ពាន់​លាន​គីឡូម៉ែត្រ។ Voyager 1 និង Voyager 2 នៅសល់​ថាមពល​ដែល​អាចឱ្យ​ប្រើប្រាស់​បានរ​ហូត​ដល់​យ៉ាងតិច​ត្រឹម​ឆ្នាំ 2025។

    Voyager 1 និង Voyager 2 នឹង​នៅតែ​អាច​បន្ត​បំពេញបេសកកម្ម​ផ្ញើ​សារ​ទៅកាន់​ភាវៈ​រស់នៅក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ផ្កាយ​នានា បន្ទាប់ពី​ពួកវា​អស់​ថាមពល ដោយសារ​តែមាន​បំពាក់​ថាស​ដែល​ផ្ទុក​សារ​ពី​មនុស្សលោក ក្នុងនោះ​មាន​ទាំង​សំឡេង​នានា និង​ផែនទី​ផ្កាយ​របស់​ផែនដី​ជាដើម៕

  • ​ផ្ទាំងឆត្រ​ខ្នាត​យក្ស​​បាំង​ផែនដី​​ពី​ព្រះ​អាទិត្យ​ដើម្បី​​​ទប់​ទល់នឹង​ការឡើង​កម្ដៅ​ជា​សកល

    ​ផ្ទាំងឆត្រ​ខ្នាត​យក្ស​​បាំង​ផែនដី​​ពី​ព្រះ​អាទិត្យ​ដើម្បី​​​ទប់​ទល់នឹង​ការឡើង​កម្ដៅ​ជា​សកល

    អ្នកស្រាវជ្រាវ​អាម៉េរិក​មួយរូប​ស្នើឱ្យ​មានការ​ប្រើប្រាស់​ផ្ទាំងឆត្រ​​ខ្នាត​យក្ស​ដែល​ភ្ជាប់​ជាមួយនឹង​អាចម៍ផ្កាយ​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​កម្ដៅ​ពី​ព្រះអាទិត្យ​​ជះ​មកលើ​ផែនដី ដែល​អាច​ជួយ​ទប់​ទល់នឹង​បញ្ហា​ឡើងក​ម្ដៅ​នៅ​ទូទាំង​សកលលោក។

    ផែនដី​កំពុងតែ​ឡើង​កម្ដៅ​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស ហើយ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ក៏​កំពុងតែ​អភិវឌ្ឍ​ដំណោះស្រាយ​ដើម្បី​បន្ធូរបន្ថយ​ផលប៉ះពាល់​នៃ​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។ Istvan Szapudi ដែលជា​អ្នកស្រាវជ្រាវ​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​តារាសាស្ត្រ​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ Hawaii បានលើកឡើង​នូវ​ដំណោះស្រាយ​ថ្មី​សម្រាប់​បញ្ហា​ខាងលើ នោះ​គឺ​ផ្ទាំង​ឆត្រខ្នាត​យក្ស​​​​បាំងពន្លឺ​​ព្រះអាទិត្យ​ ដែល​ភ្ជាប់​ទៅនឹង​អាចម៍ផ្កាយ។

    បច្ចុប្បន្ន ការស្រាវជ្រាវ​រក​បច្ចេក​ទេស​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ដំណោះស្រាយ​របស់ Istvan Szapudi អាច​ចាប់ផ្ដើម​បាន​ និង​អាចមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ក្នុង​រង្វង់តែ​ប៉ុន្មាន​​​ទសវត្សរ៍​ខាង​មុខ​។ Szapudi បាន​បរិយាយ​អំពី​ដំណោះស្រាយ​របស់ខ្លួន​នៅលើ​ទស្សនាវដ្ដី Proceedings of the National Academy of Sciences, Phys.org កាលពី​ថ្ងៃទី 31 កក្កដា 2023។

    គំនិត​ស្ដីពី​ឆត្រ​បាំង​ព្រះអាទិត្យ​ កន្លងមក​ក៏​ធ្លាប់​ត្រូវបាន​លើកឡើង ប៉ុន្តែ​គេ​ត្រូវការ​ផ្ទាំង​ឆត្រ​ដ៏​ធ្ងន់ និង​ធំ​មហិមា​ដើម្បី​អាច​ទប់​ទល់នឹង​កម្លាំង​ទំនាញ ក៏ដូចជា​ទប់ទល់​នឹង​កម្លាំង​ខ្យល់បក់​​បំ​ប៉ើង​ពី​ព្រះអាទិត្យ។

    ដំណោះស្រាយ​របស់ Szapudi គឺ ការ​ប្រើ​ប្រាស់​​វត្ថុ​មាន​ទម្ងន់​ផ្ទុយ​ដែល​ត្រូវ​ចងភ្ជាប់ទៅ​នឹង​ផ្ទាំង​ឆត្រ​ ជួយ​ឱ្យ​ទម្ងន់​របស់​ផ្ទាំង​ឆត្រ និង​វត្ថុ​ផ្ទុយ ថយចុះ​ប្រហែល 3.5 លាន​តោន ទាប​ជាង​មួយរយ​ដង​បើ​ធៀប​នឹង​ការ​គណនា​អំពី​ផ្ទាំង​ច​ត្រ​មិនមាន​វត្ថុ​សម្រាប់​តោង។ គំនិត​របស់ Szapudi គឺ​ការប្រើប្រាស់​អាចម៍ផ្កាយ​ដែលមនុស្ស​ «ចាប់បាន» ធ្វើជា​វត្ថុ​មាន​ទម្ងន់​ផ្ទុយ ចៀសវាង​ការដែល​ត្រូវ​បាញ់​បង្ហោះ​ច្រើនលើក​ពី​ផែនដី។

    រចនាសម្ព័ន្ធ​ដូចខាងលើ​នឹង​អាច​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​យ៉ាង​រហ័ស និង​មាន​តម្លៃ​ទាប​ជាង បើ​ធៀប​នឹង​ការផលិត និង​ដំឡើង​ផ្ទាំង​ឆត្រ​ដទៃ។

    Szapudi ចាប់ផ្ដើម​ជាមួយនឹង​គោលដៅ​កាត់បន្ថយ​វិទ្យុសកម្ម​ព្រះអាទិត្យ​ឱ្យបាន 1.7%។ នេះ​គឺជា​អត្រា​ចាំបាច់​ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ការឡើង​កម្ដៅ​ផែនដី​ខ្ពស់​​ដល់​ថ្នាក់​បង្កើតបានជា​គ្រោះមហន្តរាយ៕

  • យានអវកាស​នៅក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​ដាច់​ទំនាក់​ទំនងជា​មួយណា​សា

    យានអវកាស​នៅក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​ដាច់​ទំនាក់​ទំនងជា​មួយណា​សា

    បន្ទាប់ពី​បានធ្វើឱ្យ​អង់​តែ​ន​របស់​យានអវកាស Voyager 2 បែរ​ទិស​ចេញពី​ផែនដី​ដោយ​អ​ចេតនា ណា​សា​​ក៏​ត្រូវ​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​យាន​ដែល​កំពុង​ស្ថិតក្នុង​តំបន់​អន្តរ​តារា​មួយគ្រឿង​នេះ យ៉ាងតិច​ក៏​រហូតដល់​ថ្ងៃទី 15 តុលា។

    ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណា​សា) បាន​ដាច់​ទំនាក់​ទំនងជា​បណ្ដោះអាសន្ន​ជាមួយនឹង​យានអវកាស Voyager 2 ជាយាន​​ដែល​ហោះ​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​បំផុត​លំដាប់​ទី​ពីរ ដោយ​​បច្ចុប្បន្នកំពុង​ផ្លាស់​ទី​ឆ្លងកាត់​លំហ​អវកាស​ក្នុង​តំបន់​អន្តរ​តារា និង​មាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ចំនួន 19.9 ពាន់​លាន​គីឡូម៉ែត្រ។ ណា​សា​ឱ្យដឹងថា ពួកគេ​បាន​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​យាន​នេះ​តាំងពី​ថ្ងៃទី 21 កក្កដា 2023 បន្ទាប់ពី​កូដ​បញ្ជា​យាន​មួយចំនួន​បានធ្វើឱ្យ​អង់​តែ​ន​របស់ Voyager 2 ត្រូវ​បែរ​ល្អៀង​ពីមុខ​ព្រួញ​មកកាន់​ផែនដី​ប្រហែល 2 ឌឺក្រេ។

    កំហុស​ខាងលើនេះ​ធ្វើឱ្យ​ណា​សា​មិនអាច​ទទួល​ទិន្នន័យ​ដែល​បញ្ជូន​មកពី Voyager 2។ យានអវកាស​នេះ បច្ចុប្បន្នកំពុង​គោចរ​តែលតោល​នៅក្នុង​លំហ​អវកាស​ងងឹត ក្រោយពី​បាន​ហោះ​ផុតពី​តំបន់​ព្រំដែន​ខាងក្រៅ​របស់​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​កាលពី​ខែវិច្ឆិកា​ឆ្នាំ 2018។

    យោងតាម​ណា​សា បញ្ហា​ដាច់​ទំនាក់ទំនង​នេះ​គ្រាន់តែ​ជា​រឿង​​បណ្ដោះអាសន្ន។ Voyager 2 ត្រូវបាន​កំណត់ឱ្យ​កែតម្រូវ​ទិស​របស់​អង់​តែ​ន​ច្រើនដង​ក្នុង​មួយឆ្នាំ ដើម្បី​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយនឹង​ផែនដី ក្នុង​គ្រា​ដែល​វា​ហោះ​កាន់តែ​ឆ្ងាយ។ តាម​ការគ្រោងទុក Voyager 2 នឹងធ្វើ​ការកែ​តម្រង់ទិស​របស់​អង់​តែ​ន​ម្ដងទៀត ​នៅ​ថ្ងៃទី 15 តុលា​ឆ្នាំ 2023 ពេលនោះ​ទំនាក់ទំនង​​រវាង​មនុស្ស​ជាមួយនឹង​យាន​នេះ​នឹង​ត្រូវបាន​ភ្ជាប់​ឡើងវិញ។

    យានអវកាស Voyager 1 និង Voyager 2 ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​កាលពី​ខី​សីហា និង​កញ្ញា ឆ្នាំ 1977 ក្នុងនោះ Voyager 2 ត្រូវបាន​បាញ់​បង្ហោះ​មុន។

    ថាស​ដែល​ផ្ទុក​សារ​ពី​មនុស្សលោក​នៅ​លើ​យាន​អវកាស​ Voyager

    យាន​ទាំងពីរ​នេះ​សុទ្ធតែ​បាន​ហោះ​កាត់​ពីមុខ​បណ្ដា​ភព​ដែល​នៅ​ជាយ​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ មុនពេល​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន​ឆ្ងាយ​បំផុត​របស់​តំបន់​ហេ​លី​អូ​ស្ពែ​រ (Heliosphere) ជា​ស្រទាប់​ក្រៅ​បង្អស់​នៃ​បរិយាកាស​ព្រះអាទិត្យ​ដែល​បែង​ចែក​​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​ពី​តំបន់​អន្តរ​តារា។

    យាន Voyager 1 បាន​ទៅដល់​តំបន់​អន្តរ​តារា​មុន ដោយបាន​ឆ្លងកាត់​ហេ​លី​អូ​ស្ពែ​រ​កាលពី​ខែសីហា 2012។ បច្ចុប្បន្ន យាន​នេះ​កំពុងស្ថិត​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី 23.8 ពាន់​លាន​គីឡូម៉ែត្រ។ យោងតាម​ណា​សា យាន Voyager 1 និង Voyager 2 នៅសល់​ថាមពល​ដែល​អាចឱ្យ​ប្រើប្រាស់​បានរ​ហូត​ដល់​យ៉ាងតិច​ត្រឹម​ឆ្នាំ 2025។

    បើ​ទោះ​អស់​ថាមពល​ក៏ដោយ ពួកវា​នៅតែ​អាច​បន្ត​បំពេញបេសកកម្ម​ផ្ញើ​សារ​ទៅកាន់​ភាវៈ​រស់នៅក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ផ្កាយ​នានា។ ព្រោះថា នៅលើ​យាន​ទាំងនេះ​មាន​បំពាក់​ថាស​ដែល​ផ្ទុក​សារ​ពី​មនុស្សលោក ក្នុងនោះ​មាន​ទាំង​សំឡេង​នានា និង​ផែនទី​ផ្កាយ​របស់​ផែនដី​ផងដែរ៕

  • ភ្នំភ្លើង​ធំជាងគេ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​ធ្លាប់ជា​កោះ​នៅ​កណ្ដាល​សមុទ្រ

    ភ្នំភ្លើង​ធំជាងគេ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ​ធ្លាប់ជា​កោះ​នៅ​កណ្ដាល​សមុទ្រ

    ភ្នំភ្លើង Olympus Mons ដែលមាន​កម្ពស់ 25 គីឡូម៉ែត្រ នៅលើ​ផ្ទៃ​ភព​អង្គារ ទំនងជា​ធ្លាប់​ស្ថិតនៅ​កណ្ដាល​មហាសាគរ។

    ពេល​ភព​អង្គារ​នៅ​ក្មេង និង​ពេញ​ដោយ​ទឹក​កាលពី​រាប់ពាន់​លាន​ឆ្នាំមុន ភ្នំភ្លើង​ខ្នាត​ធំ Olympus Mons ទំនង​ជាមាន​រូបរាង​ដូច​ទៅនឹង​ភ្នំភ្លើង Stromboli ឬ Savai’l នៅលើ​ផែនដី ប៉ុន្តែ​ធំ​ជាង​ឆ្ងាយ។ ការវិភាគ​ថ្មី​ត្រូវបាន​ប្រកាស​លើ​ទស្សនាវដ្ដី Earth and Planetary Science Letters ដែល​បង្ហាញ​អំពី​ចំណុច​ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា​រវាង​ភ្នំភ្លើង Olympus Mons និង​បណ្ដា​កោះ​ភ្នំភ្លើង​សកម្ម​នៅលើ​ផែនដី ផ្ដល់​អំណះអំណាង​ថ្មី​ស្ដីពី​អតីតកាល​ដែល​ពេញ​ដោយ​ទឹក​រាវ​របស់​ភព​អង្គារ។ នេះ​បើតាម Science Alert ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 27 កក្កដា 2023។

    ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មកពី​សាកលវិទ្យាល័យ Paris-Saclay នៅ​ប្រទេស​បារាំង បានឱ្យដឹងថា ផ្នែក​ខាងលើ​នៃ​ចង្កេះភ្នំ​ដែលមាន​កម្ពស់ 6 គីឡូម៉ែត្រ ព័ទ្ធជុំវិញ​ភ្នំភ្លើង Olympus Mons ទំនងជា​បានកើត​ឡើង​ដោយសារ​កំ​អែ​ភ្នំភ្លើង​ហូរ​ចូលទៅក្នុង​ទឹក​រាវ នៅពេល​រចនាសម្ព័ន្ធ​នេះ​គឺជា​កោះ​ភ្នំភ្លើង​ដែល​ធ្វើ​សកម្មភាព​អំឡុងពេល​ប្រហែល​នៅ​ចុង​យុគសម័យ Noachian និង​ដើម​យុគសម័យ Hesperian។

    Olympus Mons គឺជា​ភ្នំភ្លើង​ដែលមាន​រូបរាង​ដូច​ខែល​បុរាណ កម្ពស់ 25 គីឡូម៉ែត្រ និង​លាតសន្ធឹង​លើ​ផ្ទៃដី​ដែល​ធំ​ប៉ុន​ប្រទេស​ប៉ូឡូញ។ នេះ​មិន​ត្រឹមតែ​ជា​ភ្នំភ្លើង​ធំ​បំផុត ប៉ុន្តែ​ក៏​ជា​ភ្នំភ្លើង​ខ្ពស់បំផុត​ផងដែរ នៅក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ។ ជើងភ្នំ​ភ្លើង​នេះ​មិន​ដូច​ទៅនឹង​ជើងភ្នំ​ធម្មតា​នៅលើ​ដីគោក ព្រោះថា នៅក្នុង​រយៈកម្ពស់​ប្រហែល 6 គីឡូម៉ែត្រ មាន​ជញ្ជាំង​ថ្ម​ឈរ​ត្រង់ ព័ទ្ធ​ស្ទើរតែ​ជុំ​ភ្នំ និង​ចាក់​ចុះ​ត្រង់​ទៅ​ក្រោម។ ប្រភព​នៃ​ជញ្ជាំង​ថ្មភ្នំ​ចាក់​ចុះ​ត្រង់នេះ នៅតែ​ជា​រឿង​អាថ៌កំបាំង​នៅឡើយ។

    បច្ចុប្បន្ន ភព​អង្គារ​គឺជា​ទីឋាន​ដ៏​សែន​សោះកក្រោះ គ្មាន​ទឹក និង​ពេញ​ដោយ​ខ្សាច់ ធូលី។ ទឹក​នៅលើ​ផ្ទៃ​របស់​ភព​នេះ នៅមាន​ខ្លះ​ដែរ តែ​នៅក្នុង​ទម្រង់​ទឹកកក។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បាន​រកឃើញ​ភ័ស្ដុតាង​ជា​បន្តបន្ទាប់​ដែល​បង្ហាញថា ទឹក​រាវ​ធ្លាប់​គ្របដណ្ដប់​ពាសពេញ​ផ្ទៃ​ភព​អង្គារ៕

     

  • យាន​សម្រាប់​បើកបរ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​របស់ Toyota និង Mitsubishi កំពុង​ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍ

    យាន​សម្រាប់​បើកបរ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​របស់ Toyota និង Mitsubishi កំពុង​ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍ

    Toyota Motor និង Mitsubishi Heavy Industries បានប្រកាស​សេចក្ដីលំអិត​អំពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍ​បណ្ដា​យាន​ដំណើរការ​ដោយ​ថាមពលព្រះអាទិត្យ សម្រាប់​បើកបរ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ។

    យាន​ទាំងនេះ​អាច​ត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​គម្រោង Artemis ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក ក្នុង​បំណង​នាំ​មនុស្ស​ឡើងទៅ​កាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ជាថ្មី​នៅ​ឆ្នាំ 2025។ នេះ​នឹង​ជា​លើកដំបូង​ដែល​មនុស្ស​ឡើងទៅ​ដើរ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ រាប់​ចាប់ពី​ឆ្នាំ 1972។

    យាន​បើកបរ​លើដី​គ្រោង​នឹង​ត្រូវបាន​នាំ​ឡើងទៅ​កាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​នៅ​ឆ្នាំ 2029។ កាលពី​ថ្ងៃទី 21 កក្កដា 2023 ក្រុមហ៊ុន Toyota Motor និង Mitsubishi Heavy Industries (MHI) បានធ្វើ​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន​មួយ ជា​មួយនឹង​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​ជប៉ុន (JAXA) នៅ​តូ​ក្យូ។ ថ្ងៃទី 21 កក្កដា ក៏​ជា​ថ្ងៃ​ដែល Apollo 11 ចុះចត​លើ​ផ្ទៃ​ព្រះ​ចន្ទ​កាលពី 54 ឆ្នាំមុន។

    Toyota ចាប់ផ្ដើម​សហការ​ជាមួយ JAXA កាលពី​ឆ្នាំ 2019 ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​រថយន្ត​សម្រាប់​បើកបរ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ ដែលមាន​ឈ្មោះថា Lunar Cruiser។ យាន​នេះ​ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍ​ឡើង​ដើម្បី​បើកបរ​លើ​ភូមិសាស្ត្រ​ដែលមាន​ឧបសគ្គ​ច្រើន មានដូចជា​វាល​ខ្សាច់ និង​ផ្លូវ​នៅ​តំបន់ភ្នំ​ជាដើម។ នេះ​គឺជា​របាយការណ៍​ស្ដីពី​វឌ្ឍនភាព​ដំបូង​របស់ Toyota ទាក់ទង​នឹង​កម្មវិធី​អវកាស​របស់​ពួកគេ​នៅក្នុង​រយៈពេល​បួន​ឆ្នាំ​កន្លង។

    Lunar Cruiser នឹងធ្វើ​ដំណើរ​សរុប​ជាង 10,000 គីឡូម៉ែត្រ​នៅលើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ដើម្បី​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ។ Toyota ឱ្យដឹងថា​យាន​នេះ​នឹង​ត្រូវបាន​បំពាក់​មុខងារសំខាន់ៗចំនួន​បួន រួមមាន មុខងារ​ប្រើប្រាស់​ថ្ម​បង្កើត​ថាមពល​ឡើងវិញ (RCF), មុខងារ​សម្រាប់​ការបើកបរ​លើ​ភូមិសាស្ត្រ​លំបាក, មុខងារ​បើកបរ​ស្វ័យប្រវត្ត, និង​មុខងារ​បទពិសោធន៍​អ្នកប្រើប្រាស់ (UX)។

    ថ្នាក់ដឹកនាំ​របស់ MHI បានឱ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុន​នេះ​កំពុង​ពិនិត្យ​លទ្ធភាព​នៃ​ការផលិត​រថយន្ត​សម្រាប់​បើកបរ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ ដែលមាន​ទម្ងន់​ប្រហែល 10 តោន ឱ្យបាន​មុន​ការបាញ់​បង្ហោះ​ពី​ពីរ​ទៅ​បី​ឆ្នាំ។

    ចំណែក Toyota វិញ ក្រៅពី​កិច្ចសហការ​ជាមួយ MHI ក្រុមហ៊ុន​នេះ​ក៏​កំពុង​ត្រៀម​ពង្រីក​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជា​មួយ​ដៃគូ​ដទៃទៀត គ្រា​ដែល​បាន និង​កំពុង​សហការ​ជាមួយ Bridgestone ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​សម្បក​កង់​រថយន្ត​ធ្វើ​ពី​លោហធាតុ​ដែល​អាច​បើកបរ​លើដី​នៅ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ៕

  • រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» មាន​សីតុណ្ហភាព​អាច​រស់​នៅបាន

    រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» មាន​សីតុណ្ហភាព​អាច​រស់​នៅបាន

    «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស​» នេះ ​ស្ថិត​ក្នុងចំណោម​ភព​ដែល​អាច​ទ្រទ្រង់​ជីវិត និង​ត្រូវបាន​សង្កេតមើល​ជា​លើកដំបូង​ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស Kepler របស់​ណា​សា កាលពី​ឆ្នាំ 2009។

    ដើមឡើយ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ជឿថា មិនមាន​ភាវៈរស់​ណាមួយ​នៅក្នុង​ភព​ដទៃ​ក្រៅពី​ផែនដី។ ប៉ុន្តែ បន្ទាប់ពី​ផលិត​បាន​ឧបករណ៍ទំនើបៗ មនុស្ស​ចាប់ផ្ដើម​យល់ថា វត្តមាន​របស់​មនុស្ស​ភព​ដទៃ​ប្រាកដ​ជាមាន ហើយ​អាចមាន​ច្រើន​លើសពី​ការ​នឹកគិត​ទៅទៀត។

    គិត​មកដល់​បច្ចុប្បន្ន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» ជាង 4,000 នៅក្នុង​ចក្រវាល​ដែល​មនុស្ស​អាច​សង្កេតឃើញ។ «ផែន​ដី​ខ្នាត​យក្ស» ចង់​សំដៅលើ​បណ្ដា​ភព​ដែល​មាន​បរិស្ថាន​ស្រដៀង​នឹង​ផែនដី របស់​មនុស្ស​ ប៉ុន្តែ​មាន​ទំហំ​ធំ​ជាង​។

    «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» Kepler-22b

    Kepler-22b គឺជា​មួយ​ក្នុងចំណោម «ផែនដី​ខ្នាត​យក្ស» ដែល​មនុស្ស​បាន​រកឃើញ។ Kepler-22b ត្រូវបាន​សង្កេតមើល​ជា​លើកដំបូង​កាលពី​ឆ្នាំ 2009 ដោយ​តេ​ឡេ​ស្កុប​អវកាស Kepler របស់​ទីភ្នាក់ងារ​អវកាស​អាម៉េរិក (ណា​សា)។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ដែល​បាន​រកឃើញ Kepler-22b មាន​ឈ្មោះថា William Burrucci។

    Kepler-22b ស្ថិតក្នុង​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Cygnus ដែលមាន​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រមាណ 638 ឆ្នាំ​ពន្លឺ និង​មាន​អង្កត់ផ្ចិត​ធំ​ជាង​ផែនដី 2.4 ដង ហើយ​មួយឆ្នាំ​របស់​វា​ស្មើនឹង 290 ថ្ងៃ​នៅលើ​ផែនដី។

    Kepler-22b វិល​ជុំវិញ​ផ្កាយ​មេ​ដែលមាន​ឈ្មោះថា Kepler-22។ Kepler-22 តូច​ជាង​ព្រះអាទិត្យ​របស់​មនុ​ស្សប​ន្តិ​ច ប៉ុន្តែ​មាន​កម្ដៅ​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ព្រះអាទិត្យ។ ភព Kepler-22b ត្រូវបាន​គណនា​ឃើញថា មាន​អាយុ​ប្រហែល 4 ពាន់​លាន​ឆ្នាំ។

    ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ទើបតែ​បាន​រកឃើញថា ភព Kepler-22b ស្ថិតនៅ​ចម្ងាយ​ពី​ផ្កាយ​មេ​ប្រហែល​នឹង 85% នៃ​ចម្ងាយ​ពី​​ផែនដី​របស់​មនុស្ស ទៅ​​ព្រះអាទិត្យ។ នេះ​មានន័យថា សីតុណ្ហភាព​នៅលើ​ភព Kepler-22b អាច​ស្មើនឹង 22 អង្សា​សេ ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ផែនដី ដែលអនុញ្ញាត​ឱ្យ​មាន​វត្តមាន​ទឹក​រាវ​ហូរ​នៅលើ​ផ្ទៃ។ Kepler-22b អាចជា «ផ្ទះ​ទី​ពីរ» ដ៏​សមស្រប​សម្រាប់​មនុស្សជាតិ។ ព្រោះថា ថ្មីៗនេះ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញថា Kepler-22b មាន​បរិយាកាស​ក្រាស់​។

    ធ្វើយ៉ាងណា​ដើម្បី​អាច​ទៅដល់ Kepler-22b?

    បើសិន​គិត​ទៅតាម​ល្បឿន​របស់​មី​ស៊ី​ល​ទំនើប​នាបច្ចុប្បន្ន​របស់​មនុស្ស (10 គីឡូម៉ែត្រ/វិនាទី) យើង​នឹងត្រូវ​ចំណាយពេល​ហោះហើរ​ជាង 18 លាន​ឆ្នាំ ទើប​ទៅដល់​ភព Kepler-22b ហើយ​នេះ​គឺជា​រយៈពេល​ដ៏​សែន​យូរ​សម្រាប់​ជីវិត​មនុស្ស។

    យានអវកាស​ដែលមាន​ល្បឿន​លឿន​បំផុត​នាបច្ចុប្បន្ន​គឺ​យាន​ព្រះអាទិត្យ Parker របស់​ណា​សា ព្រោះថា នៅពេល​ទៅកាន់​តែ​ជិត​ព្រះអាទិត្យ ល្បឿន​របស់​វា​អាច​កើន​ដល់ 692,000 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង ប្រហែល​នឹង 192 គីឡូម៉ែត្រ/វិនាទី។ ក្នុង​ល្បឿន​នេះ វា​នឹង​ចំណាយពេល​ប្រហែល​មួយ​លាន​ឆ្នាំ ទើប​ទៅដល់​ភព Kepler-22b។

    នៅ​ពេល​ប្រើ​ប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា​ និង​​យាន​បច្ចុប្បន្ន​ មនុស្ស​នឹង​មិន​អាច​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ដល់​ភព​ Kepler-22b ឡើយ​។ ដូច្នេះ មនុស្ស​ត្រូវ​កា​រប​ច្ចេក​វិទ្យា​ និង​យាន​អវកាស​​ទំនើប​ជាង​នេះ​រាប់​លាន​ដង ទើប​អាច​​មានឱកាស​ទៅ​ជាន់ដី​របស់​ភព Kepler-22b នា​ពេល​អនាគត៕

  • ទីក្រុង​របស់​អង់គ្លេស​ជិត​សាងសង់​ប្រព័ន្ធ​ថ្ម​ផ្ទុក​អគ្គិសនី​ធំជាងគេ​លើ​លោក

    ទីក្រុង​របស់​អង់គ្លេស​ជិត​សាងសង់​ប្រព័ន្ធ​ថ្ម​ផ្ទុក​អគ្គិសនី​ធំជាងគេ​លើ​លោក

    អាជ្ញាធរ​បានអនុម័ត​លើ​គម្រោង​សាងសង់​ប្រព័ន្ធ​ថ្ម​ផ្ទុក​ថាមពល​អគ្គិសនី​ធំជាងគេ​លើ​ពិភពលោក នៅឯ​រោងចក្រ​ផលិត​អគ្គិសនី​ចាស់​មួយ​ ​ក្នុង​ទីក្រុង Manchester ប្រទេស​អង់គ្លេស ដើម្បី​រក្សា​ថាមពល​អគ្គិសនី​សម្រាប់​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ដល់គ្រួសារ​ចំនួន 36,000 គ្រួ ​នៅក្នុង​រយៈពេល​មួយ​សប្ដាហ៍។

    ក្រុមហ៊ុន​ថាមពល Carlton Power នឹងត្រូវ​ការស្វែងរក​ទុន 963 លាន​ដុល្លារ​អាម៉េរិក ដើម្បី​អនុវត្ត​គម្រោង និង​ជ្រើសរើស​អ្នកផ្គត់ផ្គង់។ រោងចក្រ​ថ្ម​ផ្ទុក​អគ្គិសនី​គឺជា​វិធី​ដែល​ឆ្លើយតប​នឹង​តម្រូវការ​ប្រើប្រាស់​អគ្គិសនី​ជា​បន្តបន្ទាប់ ដោយសារតែ​អគ្គិសនី​ពី​ប្រភព​នានាដែល​ងាយ​នឹង​រអាក់រអួល​កាន់​តែ​មាន​ច្រើន​ឡើងៗ ក្នុង​នោះ​​មានដូចជា​​រោង​ចក្រ​ផលិត​អគ្គិសនី​ពី​កម្លាំងខ្យល់ និង​កម្ដៅ​ព្រះអាទិត្យ​ជាដើម។

    ប្រព័ន្ធ​ថ្ម​ផ្ទុក​អគ្គិសនី​អាច​ទាញយក​អគ្គិសនី​មក​រក្សាទុក​នៅក្នុង​ថ្ងៃ​ដែល​សម្បូរ​ពន្លឺព្រះអាទិត្យ ឬ​ខ្យល់ ដោយ​ការចំណាយ​ទាប ហើយ​ក្រោយមក​ក៏​ផ្គត់ផ្គង់​នៅពេល​ចាំបាច់។ តាម​គម្រោង មូលដ្ឋាន​នេះ​នឹង​ផ្គត់ផ្គង់​អគ្គិសនី 2,080 ម៉េ​ហ្គា​វ៉ា​ត់ ដែល​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​រោងចក្រ​អគ្គិសនី​ខ្នាត​មធ្យម នៅក្នុង​មួយ​ម៉ោង។ បច្ចុប្បន្ន គម្រោង​នេះ​ទទួលបាន​ការអនុញ្ញាត​ពី​អាជ្ញាធរ​​រួចហើយ។

    តាម​ផែនការ ដំណើរការ​សាងសង់​ប្រព័ន្ធ​ថ្ម​ផ្ទុក​អគ្គិសនី​នេះ​នឹង​ចាប់ផ្ដើម​នៅ​ត្រីមាស​ទីមួយ​របស់​ឆ្នាំក្រោយ។ ប្រព័ន្ធ​នេះ​ក៏​នឹង​ដំណើរការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ចាប់ពី​ត្រីមាស​ទី​បួន​ឆ្នាំ 2025។

    បច្ចុប្បន្ន ប្រទេស​អង់គ្លេស​ចង់​អភិវឌ្ឍ​បណ្ដាញ​ផលិត​អគ្គិសនី​ពី​កម្លាំង​ខ្យល់​លើ​សមុទ្រ​ដែលមាន​ថាមពល 50 ជី​ហ្គា​វ៉ា​ត់​នៅ​ឆ្នាំ 2030។ ក៏ប៉ុន្តែ ពួក​គេ​​ត្រូវការ​បច្ចេកវិទ្យា​ដែលមាន​ស្ថិរភាព ដើម្បី​រក្សាទុក​អគ្គិសនី​សម្រាប់​ផ្គត់ផ្គង់​ក្នុងពេល​មិនមាន​ខ្យល់។ ដូច្នេះ គម្រោង​ខាងលើ​ពិត​ជា​សម​ស្រប​ និង​អាច​ឆ្លើយ​តប​តាម​តម្រូវ​ការ​៕

  • ផ្កាយ​មុខ​ពីរដ៏​ចម្លែក ធ្វើឱ្យ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ទាល់​ពាក្យ​បកស្រាយ

    ផ្កាយ​មុខ​ពីរដ៏​ចម្លែក ធ្វើឱ្យ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ទាល់​ពាក្យ​បកស្រាយ

    ក្រុម​តារាវិទូ​បាន​រកឃើញ​ផ្កាយ​ចម្លែក​មួយ​ដួង​ដែលមាន​មុខ​ពីរ​ផ្សេងគ្នា ក្នុងនោះ មុខម្ខាងៗសុទ្ធតែ​បង្កើតឡើង​ពី​ធាតុ​ផ្សំខុសដាច់​ពី​គ្នា។

    កូន​ផ្កាយ​ក្រិន​ពណ៌​ស​គឺជា​សំណល់​របស់​ផ្កាយ​ដូច​ព្រះអាទិត្យ បន្ទាប់ពី​បាត់បង់​ស្រទាប់​ខាងក្រៅ បន្សល់ទុក​តែ​ស្នូល​ខាប់​រឹង។ បរិយាកាស​របស់​ពួកវា​តែង​រួមមាន​ឧស្ម័ន​អ៊ីដ្រូសែន ឬ​អេ​ល្យូ​ម ជា​ឧស្ម័ន​ចម្បង​ដែលមាន​បរិមាណ​ច្រើនជាងគេ​ប្រហែល 1,000 ដង ធៀប​នឹង​សមាសធាតុ​ដទៃ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុង​លទ្ធផល​នៃ​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ដែល​បាន​ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 19 កក្កដា ឆ្នាំ 2023 លើ​ទស្សនាវដ្ដី Nature ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ​កូន​ផ្កាយ​ក្រិន​ពណ៌​ស​មួយ​ដួង​ដែល​មិន​សមស្រប​នឹង​ការ​បរិ​យាយ​ខាងលើ ហើយ​វា​គឺជា​ផ្កាយ​ចម្លែក និង​មិនទាន់​ត្រូវបាន​យល់ច្បាស់។

    ផ្កាយ​ចម្លែក​នេះ មានមុខ​ពីរ ក្នុងនោះ មុខ​ម្ខាង​​ផ្ទុក​ពេញ​ដោយ​អ៊ីដ្រូសែន ខណៈ​មុខ​ម្ខាង​ទៀត​ផ្ទុក​អេ​ល្យូ​ម។ នេះ​គឺជា​ការរកឃើញ​ថ្មី​បំផុត​ស្ដីពី​ផ្កាយ​ដែល​បែងចែក​សមាសធាតុផ្សេង​​ដាច់ដោយឡែក​ពីគ្នា​យ៉ាងច្បាស់​ដូច្នេះ។

    ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បានដាក់​ឈ្មោះ​ឱ្យ​ផ្កាយ​មុខ​ពីរ​នេះ​ថា Janus។ Janus ត្រូវបាន​រកឃើញ​ដោយ​ស្ថានីយ​តារាសាស្ត្រ Zwicky Transient Facility (ZTF)។

    សហគមន៍​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មិនទាន់​យល់​ច្បាស់​អំពី​មូលហេតុ​ដែលនាំឱ្យ Janus បែងចែក​សារធាតុ​ដាច់ដោយឡែក​ពីគ្នា​ទាំង​ស្រុក​បែបនេះ​នៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេ​គិតថា ប្រហែល​មកពី​ដែន​ទំនាញ​ដ៏​ខ្លាំងក្លា​របស់​ផ្កាយ​នេះ។ បើសិន​ដែន​ទំនាញ​នៅ​ចំហៀង​​ម្ខាងនេះ​​របស់​វា ​ខ្លាំង​ជាង​ចំហៀង​​ម្ខាង​ទៀត នោះ​អ៊ីដ្រូសែន និង​អេ​ល្យូ​ម​នឹង​ត្រូវបាន​រារាំង​មិនឱ្យ​ស្ថិតនៅ​លាយឡំ​គ្នា​ នាំ​ឱ្យ​​ផ្នែក​ម្ខាង​នេះ​មាន​អ៊ីដ្រូសែន​​​​ច្រើនជាងលើសលុប ធៀប​នឹង​ផ្នែក​ម្ខាង​ទៀត​៕

  • អាចម៍ផ្កាយ​ធំ​ប៉ុន​អគារ 20 ជាន់ ហោះ​កាត់​មុខ​ផែនដី​ «រំលង​ភ្នែក» ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ

    អាចម៍ផ្កាយ​ធំ​ប៉ុន​អគារ 20 ជាន់ ហោះ​កាត់​មុខ​ផែនដី​ «រំលង​ភ្នែក» ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ

    ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញ 2023 NT1 ដែលជា​អាចម៍ផ្កាយ​មាន​បណ្ដោយ​ប្រហែល 60 ម៉ែត្រ កាលពី​ថ្ងៃទី 15 កក្កដា 2023 ពីរ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់ពី​វា​បាន​ហោះ​កាត់​ពីមុខ​ផែនដី ដែល​នេះ​ត្រូវបាន​ចាត់ទុកថា បាន «រំលង​ភ្នែក» របស់​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ។

    យោង​តា​មណា​សា អាចម៍ផ្កាយ 2023 NT1 កាលពី​ថ្ងៃទី 13 កក្កដា ស្ថិតក្នុង​ចម្ងាយ​ពី​ផែនដី​ប្រហែល ¼ នៃ​ចម្ងាយ​ពី​ព្រះ​ចន្ទ​មកកាន់​ផែនដី។ នេះ​មានន័យថា វា​ស្ថិតនៅ​យ៉ាង​ជិត នៅពេល​គេ​និយាយ​ដល់ទី​អវកាស​ដ៏​ធំធេង។ 2023 NT1 ធ្វើដំណើរ​ក្នុង​ល្បឿន 86,000 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។

    ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែ 2023 NT1 ហោះ​សំដៅមក​​ពី​ទិស​របស់​ព្រះអាទិត្យ ដូច្នេះ​ពន្លឺ​របស់​ផ្កាយ​នេះ​ក៏​ធ្វើឱ្យ​កែវ​យឺត​អវកាស​មិនអាច​មើលឃើញ​បាន​ឆាប់រហ័ស​ដូច​ធម្មតា។

    មកដល់​ថ្ងៃទី 15 កក្កដា តេ​ឡេ​ស្កុប​នៅ​អាហ្វ្រិក​ខាងត្បូង​របស់​ប្រព័ន្ធ​តេ​ឡេ​ស្កុប ATLAS ដែលមាន​តួនាទី​ស្វែងរក​អាចម៍ផ្កាយ​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ផែនដី​មុនពេល​កើតហេតុ​ការណ៍​ច្រើន​ថ្ងៃ ក៏​បាន​រកឃើញថា 2023 NT1 កំពុង​គោចរ​ចាក​ចេញទៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី។ តេ​ឡេ​ស្កុប​ជាង 10 ផ្សេងទៀត ក្រោយមក​ក៏បាន​មើលឃើញ​អាចម៍ផ្កាយ​នេះ។

    បើទោះជា​បង្ក​ការភ្ញាក់ផ្អើល ប៉ុន្តែ 2023 NT1 មាន​ទំហំ​មិន​គ្រប់គ្រាន់​ដើម្បី​ត្រូវបាន​ចាត់ទុកជា​វត្ថុ​អវកាស​ដែល​អាច​បង្ក​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​ផែនដី។ យោងតាម​ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​នាពេលថ្មីៗនេះ ផែនដី​របស់​មនុស្ស​នៅតែមាន​សុវត្ថិភាព​ក្នុង​រង្វង់ 1,000 ឆ្នាំ​ទៀត នៅ​ចំពោះមុខ​បណ្ដា​អាចម៍ផ្កាយធំៗ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រុម​តារាវិទូ​នៅតែ​តាមដាន​វត្ថុ​អវកាស​ជាង 31,000 ដុំ ដែល​កំពុង​ហោះហើរ​ក្បែរ​ផែនដី៕