Hawaii - La Reine Media

ចំនួនមនុស្សស្លាប់ក្នុងហេតុការណ៍ឆេះព្រៃនៅ Hawaii អាចកើនដល់ 200 នាក់

អភិបាលរដ្ឋហាវ៉ៃ (Hawaii) របស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក ឱ្យដឹងថា តួលេខអ្នកស្លាប់ក្នុងករណីឆេះព្រៃនៅលើកោះ Maui រដ្ឋហាវ៉ៃ បានកើតដល់ 99 នាក់ ហើយអាចកើនឡើងទ្វេដងទៀតក្នុងរង្វង់ 10 ថ្ងៃខាងមុខ។

«កម្លាំងសង្គ្រោះទើបតែស្វែងរកនៅក្នុងតំបន់តូចមួយនៅក្បែរឆ្នេរសមុទ្រ Lahaina ក្នុងនោះមានសាកសពពី 10 ទៅ 20 នាក់ត្រូវបានរកឃើញជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ចំនួនមនុស្សស្លាប់ត្រូវបានបញ្ជាក់ថា 99 នាក់។ តួលេខនេះនឹងកើនឡើងច្រើន អាចទ្វេដងក្នុងរង្វង់ 10 ថ្ងៃទៀត» អភិបាលរដ្ឋហាវៃ លោក Josh Green កាលពីថ្ងៃទី 14 សីហា ឱ្យដឹងដូច្នេះ។

កាលពីថ្ងៃទី 08 សីហា ភ្លើងព្រៃចំនួន 3 ករណី បានកើតឡើង និងឆាបឆេះពេញទីរួមស្រុកទេសចរណ៍ Lahaina និងតំបន់មួយចំនួនផ្សេងទៀត ធ្វើឱ្យគ្រប់យ៉ាងនៅទីនេះស្ថិតក្នុងអណ្ដាតភ្លើង។ ដោយសារតែរុក្ខជាតិស្ងួតក្រាស់ បូករួមនឹងខ្យល់ខ្លាំង នាំឱ្យអណ្ដាតភ្លើងធ្វើដំណើរយ៉ាងលឿន ធ្វើឱ្យប្រជាជនជាច្រើនរត់គេចមិនទាន់ពេល។

គិតមកដល់ថ្ងៃនេះ អ្នកដែលកំពុងបាត់ខ្លួនមានចំនួនប្រហែល 1,300 នាក់ ស្របពេលដែលប្រជាជនរងគ្រោះជាច្រើនបានទាក់ទងមកកាន់សមត្ថកិច្ច។

August 15, 2023

ផ្ទាំងឆត្រខ្នាតយក្សបាំងផែនដីពីព្រះអាទិត្យដើម្បីទប់ទល់នឹងការឡើងកម្ដៅជាសកល

អ្នកស្រាវជ្រាវអាម៉េរិកមួយរូបស្នើឱ្យមានការប្រើប្រាស់ផ្ទាំងឆត្រខ្នាតយក្សដែលភ្ជាប់ជាមួយនឹងអាចម៍ផ្កាយដើម្បីកាត់បន្ថយកម្ដៅពីព្រះអាទិត្យជះមកលើផែនដី ដែលអាចជួយទប់ទល់នឹងបញ្ហាឡើងកម្ដៅនៅទូទាំងសកលលោក។

ផែនដីកំពុងតែឡើងកម្ដៅយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រក៏កំពុងតែអភិវឌ្ឍដំណោះស្រាយដើម្បីបន្ធូរបន្ថយផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ Istvan Szapudi ដែលជាអ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានតារាសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យ Hawaii បានលើកឡើងនូវដំណោះស្រាយថ្មីសម្រាប់បញ្ហាខាងលើ នោះគឺផ្ទាំងឆត្រខ្នាតយក្សបាំងពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដែលភ្ជាប់ទៅនឹងអាចម៍ផ្កាយ។

បច្ចុប្បន្ន ការស្រាវជ្រាវរកបច្ចេកទេសសម្រាប់ប្រើប្រាស់ដំណោះស្រាយរបស់ Istvan Szapudi អាចចាប់ផ្ដើមបាន និងអាចមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងរង្វង់តែប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ខាងមុខ។ Szapudi បានបរិយាយអំពីដំណោះស្រាយរបស់ខ្លួននៅលើទស្សនាវដ្ដី Proceedings of the National Academy of Sciences, Phys.org កាលពីថ្ងៃទី 31 កក្កដា 2023។

គំនិតស្ដីពីឆត្របាំងព្រះអាទិត្យ កន្លងមកក៏ធ្លាប់ត្រូវបានលើកឡើង ប៉ុន្តែគេត្រូវការផ្ទាំងឆត្រដ៏ធ្ងន់ និងធំមហិមាដើម្បីអាចទប់ទល់នឹងកម្លាំងទំនាញ ក៏ដូចជាទប់ទល់នឹងកម្លាំងខ្យល់បក់បំប៉ើងពីព្រះអាទិត្យ។

ដំណោះស្រាយរបស់ Szapudi គឺ ការប្រើប្រាស់វត្ថុមានទម្ងន់ផ្ទុយដែលត្រូវចងភ្ជាប់ទៅនឹងផ្ទាំងឆត្រ ជួយឱ្យទម្ងន់របស់ផ្ទាំងឆត្រ និងវត្ថុផ្ទុយ ថយចុះប្រហែល 3.5 លានតោន ទាបជាងមួយរយដងបើធៀបនឹងការគណនាអំពីផ្ទាំងចត្រមិនមានវត្ថុសម្រាប់តោង។ គំនិតរបស់ Szapudi គឺការប្រើប្រាស់អាចម៍ផ្កាយដែលមនុស្ស «ចាប់បាន» ធ្វើជាវត្ថុមានទម្ងន់ផ្ទុយ ចៀសវាងការដែលត្រូវបាញ់បង្ហោះច្រើនលើកពីផែនដី។

រចនាសម្ព័ន្ធដូចខាងលើនឹងអាចត្រូវបានធ្វើឡើងយ៉ាងរហ័ស និងមានតម្លៃទាបជាង បើធៀបនឹងការផលិត និងដំឡើងផ្ទាំងឆត្រដទៃ។

Szapudi ចាប់ផ្ដើមជាមួយនឹងគោលដៅកាត់បន្ថយវិទ្យុសកម្មព្រះអាទិត្យឱ្យបាន 1.7%។ នេះគឺជាអត្រាចាំបាច់ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឡើងកម្ដៅផែនដីខ្ពស់ដល់ថ្នាក់បង្កើតបានជាគ្រោះមហន្តរាយ៕

August 2, 2023

ភពខ្នាតយក្សមួយទើបតែលេចមុខឡើង ក្រោយការរីកមាឌរបស់ផ្កាយមេ

ភពខ្នាតធំមួយដែលត្រូវបានដាក់ឈ្មោះថា Halla ទើបតែបានបង្ហាញខ្លួនដោយគោចរជុំវិញ Bakedu ដែលជាវត្ថុអវកាសទើបតែលេចឡើងជាផ្កាយយក្សក្រហម ហើយគួរណាស់តែបានលេបត្របាក់ភពនេះរួចហើយ។

Halla ដែលជាភពខ្នាតយក្សដូចទៅនឹងភពព្រហស្បតិ៍ ត្រូវបានរកឃើញនៅពេលក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រពិនិត្យមើលដំណាក់កាល Bakedu រីកមាឌ និងក្លាយជាផ្កាយខ្នាតយក្សពណ៌ក្រហម។

ផ្កាយនានានៅក្នុងចក្រវាលដែលដូចព្រះអាទិត្យរបស់មនុស្ស នៅពេលអស់ថាមពលនឹងប៉ោងឡើង រីកមាឌជាលើកចុងក្រោយ ក្លាយជាផ្កាយយក្សក្រហម ដោយធំជាងមុន 1.5 ដង។ ក្រោយមក វានឹងត្រូវដួលរលំ ក្លាយជាកូនផ្កាយពណ៌ស។

ក្នុងអំឡុងពេលរីកមាឌជាលើកចុងក្រោយ ផ្កាយទាំងនេះអាចលេបត្របាក់យកបណ្ដាភពដែលនៅក្បែរវា។ ព្រះអាទិត្យរបស់មនុស្សក៏ត្រូវបានព្យាករថា នឹងលេបយកភពចំនួនបីដែលនៅក្បែរ រួមមាន ភពពុធ ភពសុក្រ និងផែនដី នៅពេលវារីកមាឌ។

ក៏ប៉ុន្តែ នៅជុំវិញផ្កាយ Bakedu ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររបស់វិទ្យាស្ថានតារាសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យ Hawaii (សហរដ្ឋអាម៉េរិក) បានប្រទះឃើញ Halla បង្ហាញខ្លួនបន្ទាប់ពីហេតុការណ៍រីកមាឌដល់កម្រិតកំពូលរបស់ផ្កាយក្រហម Bakedu។ ភព Halla «នៅមានជីវិត» និងស្ថិតនៅក្នុងលំហដែលមុននោះផ្កាយ Bakedu បានគ្របដណ្ដប់ទាំងស្រុង។

ការសង្កេតថ្មីបំផុតបានបញ្ជាក់ថា ភពខាងលើនៅតែគោចរលើគន្លងប្រកបដោយស្ថិរភាពក្នុងរយៈពេលជាងមួយទសវត្សរ៍ និងនៅតែមាន «ជីវិត» ជាមួយនឹងផ្កាយមេដែលកំពុងព្យាយាមលេបយកវា។

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមិនទាន់យល់ច្បាស់ថា ហេតុអ្វីបានជា Halla នៅមានជីវិត។ មានការសន្និដ្ឋានថា Halla ប្រហែលជាធ្លាប់គោចរក្នុងគន្លងតារាវិថីឆ្ងាយ នៅមុនពេលហេតុការណ៍រីកមាឌរបស់ Bakedu។ ប៉ុន្តែ លទ្ធភាពនេះហាក់មានតិចតួច។

លទ្ធភាពទីពីរគឺថា Halla បានកកើតឡើងពីការប៉ះគ្នារវាងផ្កាយពីរដួង។ ដូច្នេះ Halla អាចជា «ខ្មោចឆៅ» របស់ផ្កាយមួយដួងក្នុងចំណោមពីរដែលបានងាប់ ពោលគឺមិនមែន Bakedu។

លទ្ធភាពទីបី គឺថា Halla ពិតជានៅមានជីវិតក្រោយហេតុការណ៍ផ្កាយ Bakedu រីកមាឌ។ ប្រការនេះអាចនាំមកនូវក្ដីសង្ឃឹមខ្លះសម្រាប់អនាគតរបស់ផែនដី៕

July 1, 2023

អាចម៍ផ្កាយដែលគោចរអមនឹងផែនដីតាំងពីឆ្នាំ 100 មុនគ្រិស្តសករាជ

ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រប្រទះឃើញអាចម៍ផ្កាយ 2023 FW13 ដែលមានអង្កត់ផ្ចិតប្រហែល 15 ម៉ែត្រ បានក្លាយជា «អ្នកជិតខាង» របស់ផែនដីតាំងពីរាប់ពាន់ឆ្នាំមុនរហូតដល់ដល់បច្ចុប្បន្ន។

អាចម៍ផ្កាយ 2023 FW13 ស្ថិតក្នុងប្រភេទ «quasi-moon» ឬ «quasi-satellite» (ស្ដង់ដាព្រះចន្ទ ឬ ស្ដង់ដាផ្កាយរណប) ដែលមានន័យថា វាគោចរជុំវិញព្រះអាទិត្យទៅតាមពេលវេលាដូចទៅនឹងផែនដី ប៉ុន្តែទទួលរងឥទ្ធិពលតិចតួចបំផុតពីកម្លាំងទំនាញរបស់ផែនដី។ នេះបើតាម Live Science ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 31 ឧសភា 2023។

យោងតាមណាសា អង្កត់ផ្ចិតរបស់ 2023 FW13 ត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រគណនាឃើញថា ប្រហែល 15 ម៉ែត្រ។ នៅក្នុងគន្លងតារាវិថីជុំវិញព្រះអាទិត្យ អាចម៍ផ្កាយ 2023 FW13 ក៏វិលជុំវិញផែនដី ក្នុងគម្លាតប្រហែល 14 លានគីឡូម៉ែត្រ។ ចំណែកព្រះចន្ទរបស់មនុស្សដែលមានអង្កត់ផ្ចិត 3,474 គីឡូម៉ែត្រ មានគន្លាតពីផែនដីជិតបំផុតត្រឹម 364,000 គីឡូម៉ែត្រ។

ស្ថានីយសង្កេតតារា Pan-STARRS ដែលមានទីតាំងនៅលើកំពូលភ្នំភ្លើង Haleakala ក្នុងរដ្ឋ Hawaii បានប្រទះឃើញ 2023 FW13 កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ 2023។ វត្តមានរបស់អាចម៍ផ្កាយនេះ ក្រោយមកក៏ត្រូវបានបញ្ជាក់ដោយតេឡេស្កុបកាណាដា-បារាំង-ហាវាយ និងតេឡេស្កុបចំនួនពីរទៀតនៅ Arizona។ ថ្ងៃទី 01 មេសា 2023 មជ្ឈមណ្ឌលអាចម៍ផ្កាយនៃសហព័ន្ធតារាសាស្ត្រអន្តរជាតិ (IAU) បានបញ្ចូល 2023 FW13 ទៅក្នុងបញ្ជីជាផ្លូវការ។

ការគណនាមួយចំនួនបង្ហាញថា 2023 FW13 បានធ្វើជា «អ្នកជិតខាង» របស់ផែនដីយ៉ាងហោចក៏ចាប់ពីឆ្នាំ 100 មុនគ្រិស្តសករាជ។ Adrien Coffinet តារាវិទូដំបូងគេដែលបានចាត់ 2023 FW13 ទៅក្នុងប្រភេទស្ដង់ដាព្រះចន្ទ អះអាងថា អាចម៍ផ្កាយនេះនឹងបន្តផ្លាស់ទីទៅតាមគន្លងគោចរបច្ចុប្បន្នរហូតដល់ប្រហែលឆ្នាំ 3700។

«ដំណឹងល្អគឺថា គន្លងគោចរបែបនេះនឹងមិននាំឱ្យមានហេតុការណ៍ប៉ះទង្គិចជាមួយផែនដីនោះទេ» Alan Harris តារាវិទូនៅវិទ្យាស្ថានអវកាសវិទ្យាឱ្យដឹងដូច្នេះ។

2023 FW13 មិនមែនជាអាចម៍ផ្កាយប្រភេទស្តង់ដាព្រះចន្ទតែមួយគត់របស់ផែនដីនោះឡើយ។ អាចម៍ផ្កាយ Kamo’oalewa ដែលត្រូវបានរកឃើញកាលពីឆ្នាំ 2016 ក៏ត្រូវបានចាត់ចូលក្នុងប្រភេទនេះ។ Kamo’oalewa គោចរក្បែរផែនដីនៅក្នុងគន្លងជុំវិញព្រះអាទិត្យ។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវកាលពីឆ្នាំ 2021 បង្ហាញថា Kamo’oalewa អាចជាបំណែកមួយរបស់ព្រះចន្ទកាលពីអតីតកាល។

យោងតាមទិន្នន័យខាងលើ យើងអាចចាត់ទុកបានថា បច្ចុប្បន្ន ផែនដីរបស់មនុស្សមានព្រះចន្ទរហូតដល់បីដួងទៅហើយ៕

June 1, 2023

ភពសៅរ៍ដណ្ដើមបានតំណែង «ស្ដេចគ្រប់គ្រងព្រះចន្ទ» នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ

ដោយមានព្រះចន្ទចំនួន 62 ដួង ត្រូវបានរកឃើញ ភពសៅរ៍ (Saturn) បានយកឈ្នះលើភពព្រហស្បតិ៍ជាថ្មី និងក្លាយជាភពដែលមានព្រះចន្ទច្រើនជាងគេនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។

នៅមុនពេលនៃការរកឃើញថ្មី ភពសៅរ៍មានព្រះចន្ទចំនួន 83 ដួង ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសហព័ន្ធតារាសាស្ត្រអន្តរជាតិ (IAU)។ បច្ចុប្បន្ន តួលេខនេះបានកើនឡើងដល់ 145 ដួង នេះបើតាម Space ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 12 ឧសភា 2023។ ប្រការនេះបាននាំឱ្យភពសៅរ៍ក្លាយជាភពដំបូងគេដែលមានព្រះចន្ទជាង 100 ដួង។

ព្រះចន្ទថ្មីទាំងនេះរបស់ភពសៅរ៍ ត្រូវបានរកឃើញដោយក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដែលដឹកនាំដោយបណ្ឌិត Edward Ashton មកពីវិទ្យាស្ថានតារា-រូបវិទ្យា Academia Sinica ដោយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យពីតេឡេស្កុបរបស់កាណាដា-បារាំង-ហាវ៉ៃ (CFHT) នៅលើកោះ Hawaii ដែលប្រមូលបានតាំងពីឆ្នាំ 2019 ដល់ 2021។ ទិន្ន័យនេះជួយឱ្យពួកគេរកឃើញព្រះចន្ទថ្មីៗមានអង្កត់ផ្ចិតចាប់ពី 2.5 គីឡូម៉ែត្រ ដែលវិលជុំវិញភពសៅរ៍។

កាលពីខែកុម្ភៈ 2023 ភពព្រហស្បតិ៍បានយកឈ្នះលើភពសៅរ៍ស្ដីពីភពដែលមានព្រះចន្ទច្រើនជាងគេ នៅពេលព្រះចន្ទថ្មីចំនួន 12 របស់ភពនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ ជួយឱ្យចំនួនព្រះចន្ទរបស់ភពព្រហស្បតិ៍កើនដល់ 92 ដួង។ ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន តំណែង «ស្ដេចគ្រប់គ្រងព្រះចន្ទ» នេះ បានធ្លាក់មកលើដៃភពសៅរ៍ជាថ្មី ដោយវាមានព្រះចន្ទ 145 ដួង បើទោះជាអនាគត តួលេខនេះអាចនឹងប្រែប្រួល៕

May 13, 2023

ភ្នំភ្លើង Hawaii «ពាក់មួកព្រឹល» ពេលមើលពីលើមេឃ

រូបភាពយ៉ាងច្បាស់ដែលត្រូវបានថតដោយផ្កាយរណបកាលពីថ្ងៃទី 6 កុម្ភៈ បង្ហាញឱ្យឃើញនូវទិដ្ឋភាពព្រឹលសក្បុសកំពុងគ្របដណ្ដប់លើកំពូលភ្នំភ្លើងចំនួនពីរនៅលើកោះធំជាងគេរបស់ Hawaii នៃសហរដ្ឋអាមេរិក។

រូបភាពដែលថតដោយកាមេរ៉ា Operational Land Imager (OLI) នៅលើផ្កាយរណប Landsat-8 បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នូវទិដ្ឋភាពព្រឹលលើកំពូលភ្នំ Mauna Kea និង Mauna Loa និងមានទិដ្ឋភាពថ្មភ្នំភ្លើងព័ទ្ធជុំវិញ។ OLI គឺជាគម្រោងសហការរវាងទីភ្នាក់ងារអវកាសអាមេរិក NASA និងនាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវដីធ្លីអាមេរិក។ រូបថតនេះត្រូវបានចែករំលែកដោយស្ថានីយសង្កេតផែនដីរបស់ NASA។

ព្រឹលត្រូវបានគេសម្គាល់ឃើញថា មិនសូវកើតមាននៅតំបន់ត្រូពិកដូចជា Hawaii នេះទេ ប៉ុន្តែ ជាក់ស្ដែង ព្រឹលបានធ្លាក់នៅទីនេះយ៉ាងក្រាស់។ កំពូលភ្នំភ្លើង Mauna Kea កំពុងតែអសកម្ម ខណៈដែលកំពូលភ្នំភ្លើង Mauna Loa កំពុងធ្វើសកម្មភាពខ្លាំងក្លា និងទៀងទាត់នៅលើកម្ពស់ជាង 4,200 ម៉ែត្រ ធៀបនឹងផ្ទៃទឹកសមុទ្រ។ ភ្នំ Mauna Kea ខ្ពស់ជាង 38 ម៉ែត្រ ធៀបនឹង Mauna Loa និងតែងតែត្រូវគ្របដណ្ដប់ដោយព្រឹលស្ដើងៗយ៉ាងតិចមួយដងក្នុងមួយឆ្នាំ។

ឆ្នាំនេះ ដោយសារតែមានព្យុះខ្លាំង ទើបកំពូលភ្នំទាំងនេះមានព្រឹលដល់ទៅ 3 ដងក្នុងរយៈពេល 3 សប្ដាហ៍កន្លងទៅនេះ ដោយចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី 18 មករា។ ដោយឡែក ភ្នំភ្លើងអសកម្ម Haleakala ដែលមានកម្ពស់ 3,000 ម៉ែត្រ និងស្ថិតនៅលើកោះ Maui ក៏មានព្រឹលធ្លាក់យ៉ាងក្រាស់កាលពីថ្ងៃទី 3 ខែកុម្ភៈផងដែរ។

ព្រឹលធ្លាក់នៅលើកោះ Hawaii ក៏មានន័យថា រដ្ឋទាំងអស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក លើកលែងតែ Florida សុទ្ធតែមានព្រឹលធ្លាក់នៅក្នុងរដូវរងាឆ្នាំ 2021 នេះបើតាមគេហទំព័រ Weather Channel។ មូលហេតុនៃបាតុភូតនេះគឺដោយសារការប្ដូរទិសរបស់ខ្យល់ដែលកើតឡើងដោយសារព្យុះ Kona។

ការស្រាវជ្រាវកាលពីឆ្នាំ 2017 របស់មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវប៉ាស៊ីហ្វិកអន្តរជាតិ (IPRC) នៃសាកលវិទ្យាល័យ Hawaii នៅ Manoa តាមរយៈទិន្នន័យពីផ្កាយរណប និងគំរូនៅលើកុំព្យូទ័រ បានព្យាករថា ព្រឹលធ្លាក់នៅលើភ្នំភ្លើងនឹងត្រូវថយចុះបន្តិចម្ដងៗនៅចុងសតវត្សរ៍ទី 21 ដោយសារតែការឡើងកម្ដៅផែនដី ក្រោមឥទ្ធិពលនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ៕

ប្រភព៖ Live Science

February 15, 2021

Tag: Hawaii

ចំនួន​មនុស្ស​ស្លាប់​ក្នុង​ហេតុការណ៍​ឆេះ​ព្រៃ​នៅ​ Hawaii អាច​កើន​ដល់​ 200 នាក់

​ផ្ទាំងឆត្រ​ខ្នាត​យក្ស​​បាំង​ផែនដី​​ពី​ព្រះ​អាទិត្យ​ដើម្បី​​​ទប់​ទល់នឹង​ការឡើង​កម្ដៅ​ជា​សកល

ភព​ខ្នាត​យក្ស​មួយ​ទើបតែ​លេចមុខ​ឡើង​ ក្រោយ​ការ​រីក​មាឌ​របស់​ផ្កាយ​មេ

អាចម៍​ផ្កាយ​ដែល​គោចរ​​អម​នឹង​​ផែនដី​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​ 100 មុន​គ្រិស្តសករាជ

ភព​សៅរ៍​ដណ្ដើមបាន​​​​តំណែង «ស្ដេច​​គ្រប់​គ្រង​ព្រះ​ចន្ទ» នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ព្រះ​អាទិត្យ

ភ្នំភ្លើង Hawaii «ពាក់មួក​ព្រឹល» ពេល​មើល​ពីលើ​មេឃ