ភ្នំភ្លើង

រូបភាពភ្នំភ្លើងលើឋានព្រះចន្ទដែលថតដោយយានអវកាសរុស្ស៊ី Luna-25

August 26, 2023August 18, 2023 by សឿន សំណាង

រូបភាពដំបូងដែលថតដោយយានស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី ត្រូវបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី 17 សីហា ឆ្នាំ 2023 (ពេលវេលាក្នុងស្រុក)។ យោងតាមទីភ្នាក់ងារអវកាសរុស្ស៊ី Roscosmos យានអវកាស Luna-25 បានបញ្ជូនបណ្ដារូបភាពស្ដីពីមាត់ភ្នំភ្លើងនៅតំបន់ប៉ូលឆ្ងាយរបស់ព្រះចន្ទ មកកាន់ផែនដី។ តាមគម្រោង យានស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទដំបូងរបស់រុស្ស៊ីក្រោយរយៈពេល 47 ឆ្នាំ គ្រោងនឹងធ្វើការពិសោធ ស្រាវជ្រាវផ្ទៃរបស់ឋានព្រះចន្ទចាប់ពីសប្ដាហ៍ក្រោយ។ បណ្ដារូបភាពស្ដីពីមាត់ភ្នំភ្លើង Zeeman បង្ហាញថា ភ្នំភ្លើងនេះមានកម្ពស់ជិត 8 គីឡូម៉ែត្រ ធៀបនឹងផ្ទៃរាបរបស់ព្រះចន្ទ។ ភ្នំភ្លើងនេះ កន្លងមកមិនត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសង្កេតមើលនោះទេ ដោយសារតែវាស្ថិតនៅមួយចំហៀងដែលតែងតែបែរខ្នងដាក់ផែនដី។ Roscosmos បញ្ជាក់ថា យាន Luna-25 ក៏បានវាស់វែងកាំរស្មីហ្គាម៉ា និងនឺត្រុងពីផ្ទៃរបស់ព្រះចន្ទ ក៏ដូចជាតួលេខប្លាស្មាក្នុងទីអវកាសជុំវិញព្រះចន្ទ រួមនឹងឧស្ម័ន និងធូលីលើគន្លងតារាវិថីរបស់ឋាននេះផងដែរ។ Luna-25 គឺជាយានស្រាវជ្រាវព្រះចន្ទដំបូងដែលអភិវឌ្ឍ ផលិត និងដំណើរការទាំងស្រុងដោយប្រទេសរុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្ន។ គម្រោងដែលត្រូវបានបង្ហាញកាលពីថ្ងៃទី 11 សីហានេះ មានគោលដៅក្លាយជាយានអវកាសដំបូងដែលចុះចតដោយថ្នមៗនៅតំបន់ប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ ដែលគ្រោងនឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី 21 សីហាខាងមុខ។ គោលដៅចម្បងរបស់គម្រោងនេះគឺការពិសោធដីព្រះចន្ទដើម្បីស្វែងរកទឹកកក ប៉ុន្តែ Roscosmos ក៏បានឱ្យដឹងថា ពួកគេក៏ចង់សាកល្បងបច្ចេកវិទ្យាចុះចតដោយថ្នមៗ រួមនឹងស្រាវជ្រាវស្រទាបដីខាងលើរបស់ឋានមួយនេះផងដែរ។ … Read more

ភ្នំភ្លើងធំជាងគេក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យធ្លាប់ជាកោះនៅកណ្ដាលសមុទ្រ

July 29, 2023 by សឿន សំណាង

ភ្នំភ្លើង Olympus Mons ដែលមានកម្ពស់ 25 គីឡូម៉ែត្រ នៅលើផ្ទៃភពអង្គារ ទំនងជាធ្លាប់ស្ថិតនៅកណ្ដាលមហាសាគរ។ ពេលភពអង្គារនៅក្មេង និងពេញដោយទឹកកាលពីរាប់ពាន់លានឆ្នាំមុន ភ្នំភ្លើងខ្នាតធំ Olympus Mons ទំនងជាមានរូបរាងដូចទៅនឹងភ្នំភ្លើង Stromboli ឬ Savai’l នៅលើផែនដី ប៉ុន្តែធំជាងឆ្ងាយ។ ការវិភាគថ្មីត្រូវបានប្រកាសលើទស្សនាវដ្ដី Earth and Planetary Science Letters ដែលបង្ហាញអំពីចំណុចប្រហាក់ប្រហែលគ្នារវាងភ្នំភ្លើង Olympus Mons និងបណ្ដាកោះភ្នំភ្លើងសកម្មនៅលើផែនដី ផ្ដល់អំណះអំណាងថ្មីស្ដីពីអតីតកាលដែលពេញដោយទឹករាវរបស់ភពអង្គារ។ នេះបើតាម Science Alert ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 27 កក្កដា 2023។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមកពីសាកលវិទ្យាល័យ Paris-Saclay នៅប្រទេសបារាំង បានឱ្យដឹងថា ផ្នែកខាងលើនៃចង្កេះភ្នំដែលមានកម្ពស់ 6 គីឡូម៉ែត្រ ព័ទ្ធជុំវិញភ្នំភ្លើង Olympus Mons ទំនងជាបានកើតឡើងដោយសារកំអែភ្នំភ្លើងហូរចូលទៅក្នុងទឹករាវ នៅពេលរចនាសម្ព័ន្ធនេះគឺជាកោះភ្នំភ្លើងដែលធ្វើសកម្មភាពអំឡុងពេលប្រហែលនៅចុងយុគសម័យ Noachian និងដើមយុគសម័យ Hesperian។ Olympus Mons គឺជាភ្នំភ្លើងដែលមានរូបរាងដូចខែលបុរាណ … Read more

ពលរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ីរាប់ពាន់នាក់បោះសត្វចិញ្ចឹមទៅលើភ្នំភ្លើងដើម្បីបូជាយញ្ញ

June 6, 2023 by សឿន សំណាង

ហិណ្ឌូសាសនិករាប់ពាន់នាក់ នាំគ្នាឡើងលើកំពូលភ្នំភ្លើងសកម្ម Bromo ដើម្បីទម្លាក់មាន់ទា បន្លែផ្លែឈើ និងប្រាក់ជាដើម ចូលទៅមាត់ភ្នំភ្លើងនៅក្នុងពិធីបូជាយញ្ញតាមទម្លាប់សាសនា។ ក្រុមអ្នកកាន់សាសនាហិណ្ឌូរាប់ពាននាក់ កាលពីថ្ងៃទី 05 មិថុនា បានប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅជុំវិញភ្នំភ្លើង Bromo ដោយនាំយកមាន់ទា ពពែ និងរបស់របរជាច្រើនផ្សេងទៀត ទៅចូលរួមពិធីបូជាយញ្ញ Yadnya Kasada ដែលជាទំនៀមទម្លាប់តាំងពីរាប់ពាន់ឆ្នាំមុន។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ សមាជិកកុលសម្ព័ន្ធ Tengger សុទ្ធតែទៅកាន់ភ្នំភ្លើង Bromo ដើម្បីធ្វើពិធីបុណ្យបូជាយញ្ញ ដោយសង្ឃឹមថានឹងធ្វើឱ្យវិញ្ញាណទាំងឡាយបានសប្បាយចិត្ត ហើយប្រទានពរដល់ពួកគេ។ ចំណែកប្រជាជនដែលមិនមែនជាសមាជិកកុលសម្ព័ន្ធ Tengger ក៏នាំគ្នាទៅកាន់ភ្នំភ្លើង Bromo។ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេទាំងនេះទៅដើម្បីរើសយករបស់របរដែលត្រូវគេបោះទម្លាក់ចោល ក្នុងបំណងកុំឱ្យមានភាពខ្ជះខ្ជាយពេក មិនមែនទៅបូជាយញ្ញឡើយ។ ពិធី Yadnya Kasada ចាប់កំណើតតាំងពីសតវត្សរ៍ទី 15 ដោយយោងទៅតាមរឿងរ៉ាវដែលតំណាលថា ព្រះនាង Roro Anteng និងស្វាមីនៅរាជាណាចក្រ Majapahit បានរួមរស់នឹងគ្នាជាច្រើនឆ្នាំ ប៉ុន្តែមិនមានបុត្រ ទើបនាំគ្នាទៅបួងសួង។ វិញ្ញាណទាំងនោះក៏យល់ព្រម និងបានប្រទានបុត្រ 25 នាក់ដល់ពួកគេ ប៉ុន្តែក្នុងលក្ខខណ្ឌត្រូវបូជាយញ្ញដោយការទម្លាក់កូនពៅទៅក្នុងភ្នំភ្លើង … Read more

(វីដេអូ)-ភ្នំភ្លើងនៅឥណ្ឌូនេស៊ី ផ្ទុះជាថ្មី! ផ្សែង និងផេះកម្ពស់ 5,000ម៉ែត្រ

March 2, 2021 by សឿន សំណាង

ភ្នំភ្លើង Sinabung នៅលើកោះ Sumatra បានផ្ទុះឡើងកាលពីព្រឹកនេះ បង្កឱ្យមានផេះ និងធូលីកម្ពស់ 5,000 ម៉ែត្រ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានបទបញ្ជាឱ្យជម្លៀសពលរដ្ឋនៅឡើយ។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បានរកឃើញមានករណីផ្ទុះផ្សេងៗគ្នាចំនួន 13 ករណី នៅពេលភ្នំភ្លើង Sinabung មានសកម្មភាពឡើងវិញ។ ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឱ្យដឹងថា ភ្នំភ្លើងនេះមិនគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិត និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពលរដ្ឋនោះទេ ព្រោះថា ផ្ទៃដីប្រវែង 5 គីឡូម៉ែត្រនៅជុំវិញភ្នំភ្លើងនេះ ត្រូវបានបោះបង់ចោលអស់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ បើទោះជាមិនមានបទបញ្ជាឱ្យជម្លៀស និងមិនមានរបាយការណ៍អំពីជើងហោះហើរដែលត្រូវពន្យារពេលដោយសារការផ្ទុះភ្នំភ្លើងនេះក៏ដោយ ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋក្នុងតំបន់នៅតែភ័យព្រួយ។ «ប្រជាជនមានការភ័យខ្លាច មនុស្សម្នានៅក្នុងផ្ទះដើម្បីចៀសពីផេះធូលីដ៏ក្រាស់របស់ភ្នំភ្លើង» Roy Bangun អាយុ 41 ឆ្នាំ បាននិយាយដូច្នេះ។ Muhammad Nurul Asrori ដែលជាមន្ត្រីតាមដានភ្នំភ្លើង Sinabung ឱ្យដឹងថា នេះគឺជាផ្សែង និងផេះធូលីធំបំផុតដែលគាត់មិនធ្លាប់បានឃើញរាប់ចាប់ពីឆ្នាំ 2010។ មន្ត្រីរូបនេះក៏បានព្រមានថា ផេះ និងធូលីនៅតែអាចកើតឡើងច្រើនជាងនេះ ព្រោះថា កម្អែដ៏ធំរបស់ភ្នំភ្លើងនេះ អាចផ្ទុះឡើងគ្រប់ពេល។ ភ្នំភ្លើង Sinabung មានកម្ពស់ … Read more

តើទីក្រុងតូក្យូនឹងទៅជាយ៉ាងណា ពេលភ្នំភ្លើង Fuji ផ្ទុះ?

February 4, 2020 by សឿន សំណាង

រដ្ឋាភិបាលប្រទេសជប៉ុនបានធ្វើការវាយតម្លៃថា បើសិនជាភ្នំភ្លើង ហ្វូជិ កើតការផ្ទុះដ៏ធំមួយឡើង អាចធ្វើឱ្យមានកម្អែភ្នំភ្លើងគ្របដណ្ដប់ទូទាំងទីក្រុងតូក្យូ និងតំបន់ជុំវិញ និងអាចធ្វើឱ្យការចែកចាយចរន្តអគ្គិសនី និងការធ្វើចរាចរណ៍គាំងស្ទះដំណើរការមិនខាន។ អ្នកវិទ្យសាស្ត្រល្បីៗលំដាប់ជួរមុខ បាននាំគ្នាចេញមកដាស់តឿនថា សភាវផែនដីឡើងកម្ដៅ នឹងធ្វើឱ្យកើតការរញ្ជួយផែនដីកើនច្រើនឡើងទូទាំងពិភពលោក ហើយភ្នំភ្លើងនឹងផ្ទុះឡើង និងដោយសារតែសីតុណ្ហភាពពិភពលោកដែលកាន់តែក្ដៅឡើង ធ្វើឱ្យទឹកកកនៅកំពូលផែនដីរលាយ…នៅពេលទឹកកករលាយ ក៏នឹងគ្មានអ្វីទាញសង្កត់ផ្ទាំងសម្បកផែនដី…បន្ទះផែនដីនឹងកម្រើក ធ្វើឱ្យផែនដីកាន់តែរញ្ជួយខ្លាំងឡើង និងម៉េកម៉ាខាងក្រោមដីនឹងហូរមកផ្ដុំគ្នា រហូតរង់ចាំកម្លាំងរុញឱ្យផ្ទុះចេញមកនៅកន្លែងណាមួយលើផែនដី…។ ភ្នំហ្វូជិ និមិត្តសញ្ញារបស់ប្រទេសជប៉ុនដែលនៅស្ងៀមនឹងមកអស់រយៈពេលជាង 300ឆ្នាំហើយនោះ នឹងមិនមែននៅស្ងប់ស្ងៀមដូចដែលអ្នកណាៗមើលឃើញនោះទៀតទេ តែគឺជាភ្នំភ្លើងដែលមានថាមពលសកម្ម(Active Volcano) អ្នកជំនាញការជនជាតិជប៉ុនបញ្ជាក់ថា ភ្នំហ្វូជិ នឹងផ្ទុះឡើងម្ដងទៀតយ៉ាងពិតប្រាកដ គ្រាន់តែនៅមិនទាន់ដឹងថា នឹងកើតឡើងនៅពេលណាប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមការងារមួយរបស់រដ្ឋបាលជប៉ុន បានប៉ាន់ប្រមាណការណ៍ថា បើសិនភ្នំភ្លើងហ្វូជិកើតការផ្ទុះដ៏ធំឡើង អាចនឹងមានកម្អែភ្នំភ្លើងហូរធ្លាក់មកប្រមូលសន្សំក្នុង 1ម៉ោងកម្ពស់ប្រមាណ 1-2សង់ទីម៉ែត្រនៅក្នុងទីក្រុងកូតិមបាក់ របស់ខេត្តឈិស៊ូអូកាក់ ដែលនៅជិតជើងភ្នំ ហើយបើភ្នំភ្លើងបាក់ហូរធ្លាក់មកគ្របសង្កត់ទីនោះទាំងអស់ អាចនឹងមានកម្ពស់ដល់ទៅ 1.2ម៉ែត្រ។ ក្នុងតំបន់ស៊ិនជូកុ របស់ទីក្រុងតូក្យូ ដែលឆ្ងាយពីភ្នំហ្វូជិប្រមាណ 90គីឡូម៉ែត្រ ទោះជាមិនមានកម្អែភ្នំភ្លើងធ្លាក់មកគរភ្លាមៗមែន តែនឹងខ្ទាតមកដល់នៅថ្ងៃទី13 ក្រោយការផ្ទុះ និងអាចមានកម្អែភ្នំភ្លើងគ្រប់សង្កត់កម្ពស់ប្រមាណ 1.3សង់ទីម៉ែត្រ។ អ្នកជំនាញការបញ្ជាក់ថា បើកម្អែភ្នំភ្លើងធ្លាក់នៅក្នុងទីក្រុងតូក្យូ និងតំបន់ជុំវិញ មនុស្សម្នាចំនួនដ៏ច្រើនអាចនឹងមិនអាចត្រឡប់ទៅផ្ទះបាន ក្រៅពីនេះការដឹកជញ្ជូនអាហារ … Read more