Tag: ឆ្លង

  • ថ្ងៃ​នេះ​មហា​ចន្ទ​ពេញ​វង់​ «រីក» ធំជាង​គេ​បង្អស់​​ក្នុង​ឆ្នាំ​ 2023

    ថ្ងៃ​នេះ​មហា​ចន្ទ​ពេញ​វង់​ «រីក» ធំជាង​គេ​បង្អស់​​ក្នុង​ឆ្នាំ​ 2023

    បើ​សិន​អាកាសធាតុ​មាន​អំណោយ​ផល​ល្អ នៅ​​ថ្ងៃ​ទី 31 សីហា​នេះ អ្នក​ដែល​ចូល​ចិត្ត​វិស័យ​តារា​សាស្ត្រ​នឹង​មានឱកាស​គយគន់ចន្ទ​ពេញ​បូណ៌មីធំជាង​គេ​បង្អស់​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំនេះ​ បើធៀប​នឹង​ចន្ទ​ពេញ​វង់​ធម្មតា​។

    ឆ្នាំ​ 2023 ត្រូវ​បាន​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ឆ្នាំ​ពិសេស​សម្រាប់​វិស័យ​តារា​សាស្ត្រ​ ដោយ​សារ​មាន​បាតុភូត​ចន្ទ​ពេញ​វង់​ធំជាង​គេ​បង្ហាញ​​ខ្លួន​​ពីរ​ដង​។ បាតុភូត​ចន្ទ​ពេញ​វង់​ធំជាង​គេ​លើក​នេះគឺ​ជា​ចន្ទ​ពេញបូណ៌មី​លើក​ទីពីរ​ក្នុង​ខែ​សីហា​ឆ្នាំ 2023 និង​​ត្រូវ​បាន​គេ​ផ្ដល់​រហ័សនាម​ថា ព្រះ​ចន្ទ​ពណ៌ខៀវ។ មហា​ចន្ទ​ពេញ​វង់​លើក​នេះ​នឹង​មាន​រូប​រាង​ធំជាង​ និង​ភ្លឺ​ជាង​ប្រហែល 7%​ ធៀប​នឹង​ព្រះចន្ទ​ពេញ​វង់​ធម្មតា​។

    មហា​ចន្ទ​ពេញ​វង់​លើក​នេះ​​កើត​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃទី 30 និង 31 ខែ​សីហា ប៉ុន្តែ​នឹង​ធំបំផុត​នៅ​វេលា​ម៉ោង 8 និង 35 នាទី ថ្ងៃ​ទី 31 សីហានៅ​កម្ពុជា។ ថ្វី​បើ​នេះ​មិន​មែន​ជា​ពេល​វេលា​ល្អ​សម្រាប់​ការ​គយគន់ ប៉ុន្តែ​ប្រជាជន​នៅ​កម្ពុជា​អាច​មើល​ព្រះ​ចន្ទ​ពេញ​វង់​ពិសេស​នេះ​នៅពេល​យប់​ តែ​ពន្លឺ​របស់​វា​នឹង​ថយ​ចុះ​បន្តិច​ធៀប​នឹង​វេលា​ខាង​លើ។

    បាតុភូតចន្ទពេញវង់ធំជាងគេលើកនេះ ត្រូវបានគេផ្ដល់រហ័សនាមថា ព្រះចន្ទពណ៌ខៀវ

    មហា​ចន្ទ​​ពេញ​វង់​កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​ព្រះ​ចន្ទ​​ពេញ​បូណ៌មី​ និង​​ស្ថិត​នៅ​ក្បែរ​ផែនដី​បំផុត។ ​គន្លង​តារាវិថី​​របស់​ព្រះ​ចន្ទ​ជុំវិញ​ផែនដី​មាន​រាង​ដូច​ពង​ក្រពើ​ ដូច្នេះ​ជា​រៀង​រាល់​ខែ​ ព្រះចន្ទ​តែង​តែ​គោចរ​ឆ្លង​កាត់​តំបន់​ជិត​ផែនដី​បំផុត​ និង​តំបន់​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​បំផុត​។

    ព្រះ​ចន្ទ​ពេញបូរណ៌មី​​លើក​ទី​ពីរ​ក្នុង​ខែ​សីហានេះ គឺជា​មហា​ចន្ទ​ពេញ​វង់​ទីបី​​ និង​ស្ថិត​នៅ​ជិត​ផែនដី​បំផុត​​ក្នុង​ចំណោម​មហា​ចន្ទ​​ពេញ​វង់​ទាំង​បួន​ក្នុង​ឆ្នាំ 2023​៕

  • យន្តហោះ​ល្បឿន​មហា​លឿនរបស់ Boom ហោះ​ហើរ​​សាកល្បងឆាប់ៗ​នេះ

    យន្តហោះ​ល្បឿន​មហា​លឿនរបស់ Boom ហោះ​ហើរ​​សាកល្បងឆាប់ៗ​នេះ

    (សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក) – ក្រុម​ហ៊ុន Boom Supersonic ប្រកាស​ថា យន្តហោះ​ល្បឿន​លឿន​ជាង​សំឡេង​គំរូ​ដើម​របស់​ពួក​គេ​បាន​ឆ្លង​ផុត​ការ​សាកល្បង​នៅ​លើ​ដី​ និង​ទទួល​បាន​ការ​អនុញ្ញាត​ពី FAA ក្នុង​ការ​ហោះ​ហើរ​សាកល្បង​នា​ពេល​ខាងមុខ​។

    យន្តហោះ XB-1 ដែល​មាន​ទំហំ​ស្មើ​នឹង 1/3​ នៃ​ទំហំ​ផ្លូវ​ការ​​ក្នុង​គម្រោង​អភិវឌ្ឍ​យន្តហោះ​ដឹក​អ្នក​ដំណើរ​ល្បឿន​លឿន​ជាង​សំឡេង Overture ត្រូវ​បាន​ក្រុម​ហ៊ុន Boom ធ្វើ​តេស្ត​លើ​ដី​នៅ​ឯ​អវកាសយានដ្ឋាន Mojave ក្នុង​រដ្ឋ California មុន​នឹង​ដំណើរ​ហោះ​ហើរ​សាកល្បង​ដំបូង​។ នេះ​បើ​តាម New Atlas ចុះ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 29 សីហា​ 2023​។

    រដ្ឋបាល​អាកាសចរណ៍​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក (FAA) បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ XB-1 ធ្វើ​ការ​ហោះ​ហើរ​ដំបូងដោយ​មាន​ពីឡុត​។ XB-1 មាន​បណ្ដោយ​ 21 ម៉ែត្រ, ស្លាប​ប្រវែង 5.2 ម៉ែត្រ, កម្ពស់ 5.2 ម៉ែត្រ និង​ទម្ងន់​អតិបរមា​ពេល​ហោះ​ហើរ​គឺ 6,123 គីឡូក្រាម​។

    យន្តហោះ​នេះ​បំពាក់ម៉ាស៊ីន​ General Electric J85-15 ​ដែល​ប្រើ​ប្រាស់​ឥន្ធនៈ​អាកាសចរណ៍ប្រកប​ដោយ​​ស្ថិរភាព (SAF) ចំនួន​បី​គ្រឿង ផ្ដល់​កម្លាំង​រុញ​ច្រាន​សរុប 5,579 គីឡូក្រាម​ និង​ល្បឿន​ 2,100 គីឡូម៉ែត្រ​/ម៉ោង​។

  • ផ្ទាំង​គំនូរ​បុរាណមាន​​រូបភាពឧបករណ៍​​ទំនើប សង្ស័យ​ថាជាករណី​ «​ដំណើរ​ឆ្លង​ពេល​វេលា​»

    ផ្ទាំង​គំនូរ​បុរាណមាន​​រូបភាពឧបករណ៍​​ទំនើប សង្ស័យ​ថាជាករណី​ «​ដំណើរ​ឆ្លង​ពេល​វេលា​»

    ផ្ទាំង​គំនូរ​បុរាណ​តាំង​ពី​ឆ្នាំ 1882 ថ្មី​ៗ​នេះ​បាន​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ខ្លាំង និង​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​លើក​ឡើង​អំពី​រឿង «​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លង​ពេល​វេលា»​ បន្ទាប់​ពី​ទិដ្ឋភាព​លំអិត​របស់​វា​ត្រូវ​បាន​គេ​រក​ឃើញ​។

    ទំព័រ Daily Star កន្លង​ទៅ​ថ្មី​ៗ​នេះ​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ទ្រឹស្ដី​មួយ​ដ៏​ពិបាក​ឱ្យ​គេ​ជឿ​ ទាក់​ទង​នឹង​ផ្ទាំង​គំនូរ​មួយ​ដែល​បាន​គូរ​កាល​ពី​ឆ្នាំ 1882 ដោយ​វិចិត្រករ​ R. Josey និង James Archer។ ផ្ទាំង​គំនូរ​នេះ​មាន​ឈ្មោះ​ថា​ «The Betrothal» ។

    គំនូរ​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដឹង​ថា ជាទិដ្ឋភាព​នៃ​សកម្មភាព​​សន្យា​នឹង​គ្នា​អំពី​គម្រោង​រៀប​ការរបស់​អ្នក​និពន្ធ​​ស្កុតឡែន Robert Burns និង​នារី​ម្នាក់​ឈ្មោះ Mary Campbell នៅ​ក្បែរ​ទន្លេ Ayr នៅ​ភាគ​ខាង​ជើង​ប្រទេស​ស្កុតឡែន​កាល​ពី​​ឆ្នាំ 1786​។

    ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ពេល​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​​ឱ្យ​ធំជាង​មុន​ 10 ដង ផ្ទាំង​គំនូរ​នេះបាន​ធ្វើ​ឱ្យ​មនុស្ស​ម្នា​មាន​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ខ្លាំង​នៅ​ចំពោះ​មុខ​អំណោយ​អនុស្សាវរីយ៍​​រាង​ចតុកោណ​ដែល​មាន​កែង​មូល​។ បើ​ទោះជា​ពិបាក​ឱ្យ​គេ​ជឿ ប៉ុន្តែ​អ្នក​ខ្លះ​យល់​ថា វត្ថុ​នេះ​មាន​រូប​រាង​ដូច​ទៅ​នឹង​ទូរស័ព្ទ​ឆ្លាត​វៃ​។

    ក្រោយ​ពី​ទ្រីស្ដី​ស្ដីពី​ «ដំណើរ​ឆ្លង​ពេល​វេលា» ​ត្រូវ​បាន​លើក​ឡើង​ក្នុង​ករណី​នេះ ចំណាប់​អារម្មណ៍​ក៏​ត្រូវ​បាន​ផ្ដោត​ទៅ​លើ​ The Betrothal ។ ក៏ប៉ុន្តែ ដើម្បី​ប្រឆាំង​នឹង​ទ្រីស្ដី «ដំណើរ​ឆ្លង​កាត់​ពេល​វេលា» មនុស្ស​ជា​ច្រើន​​ក៏​បានបក​ស្រាយ​ថា នេះ​គ្រាន់​តែ​ជា​គម្ពីរ​សាសនា​ប៉ុណ្ណោះ​។

    យោង​តាម​ទំនៀមទម្លាប់​បុរាណ​របស់​ជនជាតិ​ស្កុតឡែន នៅ​ពេល​ស្បថ​ស្បែ​ គូស្នេហ៍​នឹង​​បង្ហាញ​ភក្ដីភាព​ និង​ការជឿ​ជាក់​របស់​ខ្លួន​ដោយ​ការ​ជូន​គម្ពីរ​សាសនា​ដល់​​គ្នា​នៅ​ក្បែរ​ទន្លេ​​ដែល​មាន​ទឹក​កំពុង​ហូរ។ ដូច្នេះ រូបភាព​ដែលមាន​រាង​ចតុកោណ​នៅ​ក្នុង​ផ្ទាំង​គំនូរ​បុរាណ​នេះ​ ទំនង​គ្រាន់​តែ​ជា​សៀវ​ភៅ​ដែល​សរសេរ​អំពី​ពាក្យ​សន្យា​ក្នុង​សាសនា​ប៉ុណ្ណោះ មិន​មែន​ជា​​ «ឧបករណ៍​អនាគត» ​អ្វី​នោះឡើយ៕

  • ភូមិ​ឋាន​ដាច់​ស្រយាល​ដល់​ថ្នាក់​អ្នក​ភូមិ​ត្រូវ​បើក​យន្តហោះ​ទៅ​ផ្សារ

    ភូមិ​ឋាន​ដាច់​ស្រយាល​ដល់​ថ្នាក់​អ្នក​ភូមិ​ត្រូវ​បើក​យន្តហោះ​ទៅ​ផ្សារ

    ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ Port Alsworth ត្រូវ​បើកបរ​យន្តហោះ​ទៅ​កាន់ទីក្រុង​​នៅ​ជិត​បំផុត​ដែល​មាន​ចម្ងាយ​ជាង 300 គីឡូម៉ែត្រដើម្បី​ដើរ​ផ្សារ​ទិញ​ទំនិញ​ចាំបាច់​។

    Salina Alsworth អាយុ 25 ឆ្នាំ រស់​នៅ​ឯ Port Alsworth ដែល​ជា​ភូមិ​ដាច់​ស្រយាល​បំផុត​មួយ​របស់ពិភពលោក​។ ភូមិ​នេះ​ស្ថិត​ក្នុង​​រដ្ឋ Alaska របស់​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក។ ជីដូន​ ជីតា​ទួត​របស់ Salina គឺជា​មនុស្ស​ដំបូង​ៗរបស់ Port Alworth​ នៅ​ក្នុងទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​ 1940​។ បច្ចុប្បន្ន ភូមិ​នេះ​មាន​ប្រជាជន​ប្រហែល 186 នាក់ ឆ្លង​កាត់​ 5 ជំនាន់​មនុស្ស​។ ចំនួន​ប្រជាជន​អាច​កើន​ដល់ 400 នាក់​នៅ​ក្នុង​រដូវ​កាល​ទេសចរណ៍​។

    ភូមិ​នេះ​ពុំ​មាន​ផ្លូវ​ធ្វើដំណើរ​ឆ្លង​កាត់ ហើយ​ក៏​​ពុំ​មាន​ផ្សារ មន្ទីរ​ពេទ្យដូច​ភូមិ​ដទៃ​ឡើយ​។ ទីក្រុង​ដែល​នៅ​ជិត​បំផុត​គឺ Anchorage ប៉ុន្តែ​មាន​ចម្ងាយ​​ពី​ភូមិ​របស់ Salina រហូត​ដល់ជាង 300​ គីឡូម៉ែត្រ​ ហើយ​មធ្យោបាយ​តែ​មួយ​គត់​ដែល​គេ​អាច​ប្រើប្រាស់​បាន​គឺ​យន្តហោះ​ និង​ត្រូវធ្វើ​ដំណើរ​ជាង​មួយ​ម៉ោង​។ ដូច្នេះ សូម្បី​តែ​ទៅផ្សារ​ទិញ​អីវ៉ាត់​ក៏​​ត្រូវ​ជិះ​យន្តហោះ​។

    Salina Alsworth

    នៅ​ពេល​ទិញ​ទំនិញ​តាម​អ៊ីនធើណិត ប្រជាជន​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​ Port Alsworth ត្រូវ​ចំណាយ​លើ​សេវាដឹក​ជញ្ជូន​ពី 2 ទៅ 5 ដុល្លារ​/​គីឡូក្រាម​ និង​មិន​មាន​ការ​កំណត់​ពេល​វេលា​ជាក់​លាក់សម្រាប់​ការ​ប្រគល់​ទំនិញ ព្រោះ​ត្រូវ​អាស្រ័យ​លើ​អាកាសធាតុ​។

    គ្រួសារ​របស់​នាង Salina មាន​តំបន់​លំហែ​កាយ​មួយ​នៅ​ Port Alsworth ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា Lake Clark ជា​ទី​ដែល​មាន​ភ្ញៀវ​ទេសចរណ៍​​ជា​ច្រើន​មក​កម្សាន្ត​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​។ Salina ឱ្យ​ដឹង​ថា គ្រួសារ​នាង​មាន​យន្តហោះ​ខ្នាត​តូច​មួយ​ចំនួន​ដែល​សម​ស្រប​នឹង​ភូមិ​សាស្ត្រ​ផ្សេង​ៗ​គ្នា ក្នុង​នោះ​មាន​ទាំង​តំបន់​ព្រឹល ទឹកកក​ផងដែរ​។

    នៅ​រដូវ​រងា ពេល​ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​យន្តហោះ អ្នក​ភូមិ​ត្រូវស្លៀក​ពាក់​ដូច​អ្នក​ទៅ​លេង​តំបន់ប៉ូល​ខាង​ជើង ព្រោះតែ​អាកាស​ធាតុ​ត្រជាក់​រហូត​ដល់​ជាង -30 អង្សាសេ​៕

  • អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​រក​ឃើញ​ហ្សែន​ដែល​អាច​ជួយ​ឱ្យ​មនុស្ស​​មាន​អាយុ​វែង​​​ជាង​បច្ចុប្បន្ន

    អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​រក​ឃើញ​ហ្សែន​ដែល​អាច​ជួយ​ឱ្យ​មនុស្ស​​មាន​អាយុ​វែង​​​ជាង​បច្ចុប្បន្ន

    (សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក) – ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ Rochester បាន​ដាក់បញ្ចូល​ហ្សែន​ពិសេស​មួយ​របស់​កណ្ដុរ​គ្មាន​រោម ទៅ​ក្នុង​កណ្ដុរ​ប្រភេទធម្មតា និង​បាន​រកឃើញ​ថា ហ្សែន​នេះ​បាន​ជួយ​ឱ្យ​ពួក​វា​មាន​សុខភាព​ល្អ និង​រស់​បាន​យូរ​ជាង​ 4.4%។

    ក្នុង​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ថ្មី​ដ៏អស្ចារ្យមួយ​ ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​របស់​សាកលវិទ្យាល័យ​ Rochester នៅ​នីវយ៉ក បាន​បង្ហាញ​វិធី​សាស្ត្រ​ដាក់​បញ្ចូល​ហ្សែន​រស់​បាន​យូរ​របស់​​សត្វ​កណ្ដុរ​គ្មាន​រោម​ ​(Naked mole-rat) ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ក្នុង​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ថា Heterocephalus glaber ទៅ​ក្នុង​កណ្ដុរ​ប្រភេទ​ធម្មតា​ដើម្បី​អូស​បន្លាយ​អាយុ​កាល​ និង​កែ​លំអ​សុខភាព​។ លទ្ធផល​នៃ​ការ​សិក្សា​ស្រាវ​ជ្រាវ​ត្រូវ​បាន​ប្រកាស​លើ​ទស្សនាវដ្ដី Nature កាល​ពី​ថ្ងៃទី 23 សីហា​ 2023។

    កណ្ដុរ​ខាងលើ​មាន​ឈ្មោះ​ល្បី​ខ្លាំង​ដោយ​សារ​តែ​សមត្ថភាព​ទប់​ទល់​នឹង​ជំងឺ​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ទាក់​ទង​នឹង​វ័យចំណាស់​ និង​មាន​អាយុ​វែង​ខុស​ធម្មតា​ ពោល​គឺ​វែង​ជាង​ជិត 10 ដង បើ​ធៀប​នឹង​ប្រភេទ​សត្វ​កកេរដែល​មាន​ទំហំ​ប្រហាក់​ប្រហែល​។ អ្នក​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ខាងលើ​ កាល​ពី​ឆ្នាំ 2020 បាន​រកឃើញ​ហ្សែន​មួយ​ដែល​រួម​ចំណែក​ក្នុង​ការ​ជួយ​ឱ្យ​វា​រស់​បាន​យូរ​។ ហ្សែន​នេះ​ទទួល​បន្ទុក​ផលិត​អាស៊ីត​ HMW-HA ដែលជា​ម៉ូលេគុល​​ជួយ​បង្កើន​កម្លាំង​របស់​កោសិកា​ក្នុង​ការ​ទប់ទល់​នឹង​​​ភាព​តាន​តឹង និង​រលាក ឆ្លង​រោគ​។

    កណ្ដុរ​គ្មាន​រោម​ ​(Naked mole-rat) ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ក្នុង​វិទ្យា​សាស្ត្រ​ថា Heterocephalus glaber

    កណ្ដុរ​គ្មាន​រោម​នេះមាន​ HMW-HA ច្រើន​ជាង​ប្រហែល​ 10 ដង បើធៀប​នឹង​មនុស្ស ឬ​ប្រភេទកណ្ដុរ​ដទៃ​។ មូលហេតុ​គឺ​ថា ហ្សែន​ (ហ្សែន hyaluronan synthase 2) ដែល​បង្កើត​ម៉ូលេគុល​នេះ នៅ​លើ​កណ្ដុរ​ខាងលើ​ បាន​បង្ហាញ​ភាព​​ខ្លាំង​ក្លា​ជាង​បណ្ដា​សត្វដទៃ​។

    ក្នុងការ​ស្រាវជ្រាវថ្មី​នេះ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​រក​ឃើញ​ថា បណ្ដា​កណ្ដុរ​ដែល​មាន​ហ្សែន​របស់​កណ្ដុរគ្មាន​រោម​ Heterocephalus glaber មាន​សមត្ថភាព​ខ្ពស់​ក្នុងការ​ទប់​ទល់​នឹង​ជំងឺ​មហា​រីក​ស្បែក សុខភាព​ទូទៅ​ត្រូវ​បាន​កែ​លំអ និង​រស់​បាន​យូរ​ជាង 4.4% បើ​ធៀប​នឹង​បណ្ដា​ប្រភេទ​កណ្ដុរ​ធម្មតា​ដែល​កើត​ដំណាល​គ្នា​។

    ការ​រកឃើញ​ថ្មី​នេះ​ត្រូវ​បាន​រំពឹង​ថា នឹង​បើក​ផ្លូវ​សម្រាប់​ការ​ស្វែង​រក​វិធី​ដែល​អាច​ជួយ​ឱ្យ​មនុស្ស​មាន​សុខភាព​ល្អ​ ពន្យារ​ភាព​ក្មេង និង​រស់​បាន​យូរ​ជាង​បច្ចុប្បន្ន នា​ពេល​អនាគត៕

  • ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ដែល​​​មិន​ធ្លាប់​បាន​ដឹងពី​មុន នឹង​បង្ហាញ​ខ្លួន​ឱ្យ​មនុស្ស​គយគន់​ឆាប់​ៗ​នេះ

    ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ដែល​​​មិន​ធ្លាប់​បាន​ដឹងពី​មុន នឹង​បង្ហាញ​ខ្លួន​ឱ្យ​មនុស្ស​គយគន់​ឆាប់​ៗ​នេះ

    នៅ​ក្នុង​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ចុង​ក្រោយ​របស់​ខែ​សីហា និង​ដើម​ខែ​កញ្ញា 2023 ដុំបាល់​ភ្លើង​ពណ៌​ខៀវ​ដ៏​ចម្លែក​នឹងបង្ហាញ​ខ្លួន ​ភ្លឺ​ច្បាស់​ពេល​មើល​ពី​ផែនដី​។ នេះ​គឺជា​លើក​ដំបូង ហើយ​អាច​ជា​លើក​ចុង​ក្រោយ​ដែល​មនុស្ស​អាច​មើល​ឃើញ​វា​ដោយ​ភ្នែក​​ទទេ​។

    យោង​តាម​ Sky & Telescope ដុំបាល់​ភ្លើង​ពណ៌​ខៀវ​នេះ​គឺជា​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ C/2023 P1 Nishimura ឬ​ហៅ​ថាផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ Nishimura​ ដែល​ទើប​ត្រូវ​បាន​អ្នកចូល​ចិត្ត​​តារា​សាស្ត្រ​​ជនជាតិ​ជប៉ុន​ប្រទះ​ឃើញ​លើក​ដំបូង​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 12 សីហា​ 2023​។

    ពន្លឺ​របស់​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ C/2023 P1 Nishimura ​កើន​ឡើង​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ក្នុង​ពេល​វា​ហោះ​សំដៅ​មក​កាន់​ព្រះ​អាទិត្យ​ ហើយ​វា​ក៏​កាន់​តែ​មក​ក្បែរ​ផែនដី​។

    (រូបខាង​ក្រោម) គន្លង​គោចរ​របស់​ផ្កាយ​ដុះកន្ទុយ Nishimura (ពីឆ្វេង​មក​ស្ដាំ) ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ដែល​អាច​មើល​ឃើញ​ដោយ​កែវយឹត​ (22 សីហា ដល់ 18 ឬ 20 កញ្ញា) ក្នុង​នោះ​ មាន​ថ្ងៃ​ខ្លះ​អាច​មើល​ឃើញ​ដោយ​ភ្នែក​ទទេ​។ វា​នឹង​ផ្លាស់​ទី​ពី​កញ្ចុំ​ផ្កាយ​ Gemini ឆ្លង​កាត់​ Cancer, Leo និង​ឆ្ពោះ​ទៅ​កាន់​កញ្ចុំ​ផ្កាយ Virgo។

    អ្នក​ជំនាញ​របស់ Sky & Telescope ព្យាករ​ថា មនុស្ស​អាច​មើល​ឃើញ​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​នេះ​ដោយ​ភ្នែក​ទទេ​ចាប់​ពី​ចុង​ខែ​សីហា ខណៈ​ដែល​ណាសា​យល់​ថា អំឡុង​ពេល​ដែល​ល្អ​បំផុត​សម្រាប់​ការ​គយគន់​ដុំ​បាល់​ភ្លើង​ខៀវ​នេះ ​គឺ​នៅ​ដើម​ខែ​កញ្ញា​ នៅ​ពេល​ថ្ងៃ​រះ ឬ​ថ្ងៃ​លិច​។

    ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​និយាយ​ថា ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ​ Nishimura ​នឹង​មាន​ពន្លឺ​ថយ​ចុះ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ ហើយ​នឹង​មិន​អាច​មើល​ឃើញ​ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី 5 កញ្ញា​ មុន​នឹង​ហោះ​ដល់​ចំណុច​ក្បែរ​ព្រះ​អាទិត្យ​បំផុត​ ហើយ​ក៏​​​អាច​ជា​ទី​អវសាន​របស់​វា​ នៅ​ថ្ងៃទី 18 កញ្ញា 2023​៕

  • ចន្ទពេញ​វង់​ធំជាងគេបង្អស់​​ប្រចាំឆ្នាំ​ 2023 ជិត​បង្ហាញ​ខ្លួន

    ចន្ទពេញ​វង់​ធំជាងគេបង្អស់​​ប្រចាំឆ្នាំ​ 2023 ជិត​បង្ហាញ​ខ្លួន

    ចន្ទ​ពេញ​បូណ៌មីថ្ងៃ​ទី​ 30 សីហា នឹង​ស្ថិត​នៅ​ក្បែរ​ផែនដីបំផុត​ ហើយ​បង្កើត​បាន​ជា​ចន្ទ​ពេញ​វង់​​មាន​ពន្លឺភ្លឺ​ជាង​គេ​​បង្អស់​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ 2023​ ដែល​យើងសូម​​ហៅ​ថា «មហា​ចន្ទ»។

    ចន្ទ​ពេញ​វង់​ដ៏ធំ និង​ភ្លឺ​បំផុត​ប្រចាំ​ឆ្នាំ 2023 ដែល​នឹង​រះ​នៅយប់​​ថ្ងៃទី 30 សីហា ត្រូវ​បាន​គេ​ដាក់​​រហ័សនាម​ថា «ព្រះ​ចន្ទ​ខៀវ»។ នេះ​គឺជា​លទ្ធផល​ដែល​កើត​ឡើង​ដោយ​សារ​បាតុភូត​ព្រះ​ចន្ទ​បី​កើត​ឡើង​ក្នុង​ពេល​ដំណាល​គ្នា​។ យោង​តាម​ Live Science រហ័សនាម​ «ព្រះចន្ទ​ខៀវ» មិន​ជាប់​ទាក់ទង​នឹង​ពណ៌​របស់​ព្រះ​ចន្ទ​នោះទេ ប៉ុន្តែ​នេះ​កើត​ចេញ​ពី​ការ​ពិត​ដែល​ថា វា​ជា​ចន្ទ​ពេញ​បូណ៌មី​លើក​ទីពីរ​ក្នុង​ខែ​សីហា។ នេះ​គឺ​ជា​លើក​ទីពីរ​ដែល​មហា​ចន្ទ​​បង្ហាញ​ខ្លួន​ក្នុង​ខែ​តែ​មួយ​ (យប់​ថ្ងៃ​ទី 01 សីហា និង​ទៀបភ្លឺ​ថ្ងៃ​ទី 31 សីហា 2023)​។

    «ព្រះចន្ទ​ខៀវ» មាន​ពីរ​ប្រភេទ ក្នុង​នោះ​ មួយ​ប្រភេទ​កើត​ឡើង​ទៅ​តាម​ប្រតិទិនដែល​បង្ហាញ​ខ្លួន​ពី​ពីរ​ទៅ​បី​ឆ្នាំ​ម្ដង។ ប្រភេទ​ទីពីរ​គឺ​កើត​ឡើង​ទៅ​តាម​រដូវ​ ដោយ​​កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​ឆ្នាំ​សូរិយាគតិ​មាន​ចន្ទ​ពេញ​វង់ 13 ដង មិន​មែន​ 12 ដង​ដូច​ធម្មតា​។

    មហា​ចន្ទ​​កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​វា​ពេញ​បូណ៌មី​ ហើយ​ស្ថិត​នៅ​ក្បែរ​ផែនដី​បំផុត។ ​គន្លង​តារាវិថី​​របស់​ព្រះ​ចន្ទ​ជុំវិញ​ផែនដី​មាន​រាង​ដូច​ពង​ក្រពើ​ ដូច្នេះ​ជា​រៀង​រាល់​ខែ​ ព្រះចន្ទ​តែង​តែ​គោចរ​ឆ្លង​កាត់​តំបន់​ជិត​ផែនដី​បំផុត​ និង​តំបន់​ឆ្ងាយ​ពី​ផែនដី​បំផុត​។

    ចន្ទ​ពេញបូរណ៌មី​​លើក​ទី​ពីរ​ក្នុង​ខែ​សីហា គឺជា​មហា​ចន្ទ​ទីបី​​ និង​ស្ថិត​នៅ​ជិត​ផែនដី​បំផុត​​ក្នុង​ចំណោម​មហា​ចន្ទ​ទាំង​បួន​ក្នុង​ឆ្នាំ 2023​។

  • បន្ទាប់​ពី​យាន​អវកាស​​បាន​​ចុះ​ចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​​ដោយ​ជោគ​ជ័យ ឥណ្ឌា​រៀប​ផែនការ​សម្រាប់​បេសក​កម្ម​មាន​​មនុស្ស​

    បន្ទាប់​ពី​យាន​អវកាស​​បាន​​ចុះ​ចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​​ដោយ​ជោគ​ជ័យ ឥណ្ឌា​រៀប​ផែនការ​សម្រាប់​បេសក​កម្ម​មាន​​មនុស្ស​

    ក្នុង​ពេល​ដែល​ឥណ្ឌា​កំពុង​អបអរ​សាទរ​ចំពោះ​យាន​អវកាស​ចន្ទ្រាយាន​-3 (Chandrayaan-3) ចុះ​ចត​បាន​ជោគ​ជ័យ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 23 សីហា 2023 នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ប្រទេស​នេះ​បញ្ជាក់​ថា ឥណ្ឌា​គ្រោង​នឹង​នាំ​មនុស្ស​ឡើង​ទៅ​កាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​នា​ពេល​ដ៏​ខ្លី​ខាងមុខ​។

    ស្ថានីយ​ចុះ​ចត Vikram របស់​យាន​អវកាស​ចន្ទ្រាយាន​-3 បាន​ឆ្លង​ផុត​រាល់​ឧបសគ្គ​ដើម្បី​ចុះ​ចត​ក្បែរ​ប៉ូល​ខាង​ត្បូង​របស់​ព្រះ​ចន្ទ​កាល​ពី​ព្រលប់​ថ្ងៃទី 23 សីហា​ នាំ​ឱ្យ​ឥណ្ឌា​ក្លាយ​ជា​ប្រទេស​ដំបូង​គេ​លើ​ពិភពលោក​មាន​យាន​ចុះ​ចត​លើ​តំបន់​នេះ​ និង​ជា​ប្រទេស​ទីបួន​ដែល​មាន​យាន​ចុះ​ចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​ បន្ទាប់​ពី​សូវៀត អាម៉េរិក និង​ចិន​។

    យោង​ទៅ​លើ​ជោគ​ជ័យ​របស់​ចន្ទ្រាយាន​-3 ឥណ្ឌា​នឹង​បន្ត​បោះ​ជំហាន​ទៅមុខ​ តាម​រយៈ​ការ​បាញ់​បង្ហោះ​​យាន​ដឹក​មនុស្ស​ដំបូង​ទៅ​កាន់​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​។ «ឥណ្ឌា​កំពុង​ស្ថិត​នៅ​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ» នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ឥណ្ឌា លោក Narendra Modi ថ្លែង​អំពី​ការ​ចុះ​ចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​កាល​ពី​ម្សិល​មិញ​ដូច្នេះ​។ លោក Modi បន្ថែម​ថា ប្រទេស​នេះ​នឹង​ពិនិត្យ​មើល​លទ្ធភាព​បង្កើត​បេសកកម្ម​មាន​មនុស្ស​នា​ពេល​ខាងមុខ​។

    នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា លោក Narendra Modi ថ្លែងអំពីការចុះចតលើឋានព្រះចន្ទកាលពីម្សិលមិញ

    យោង​តាម Times of India មុន​នោះ ឥណ្ឌា​ក៏​បាន​ប្រកាស​អំពី​គម្រោង​នៃ​​បេសកកម្ម​មាន​អវកាសចរ​នៅ​លើ​គន្លង​តារាវិថី​ផែនដី​សម្រាប់​ឆ្នាំ​ 2024​ បន្ទាប់​ពី​ការ​បាញ់​បង្ហោះ​យាន​គ្មាន​មនុស្ស​ Gaganyaan-1 និង Gaganyaan-2 ឡើង​ទៅ​កាន់​ទីអវកាស​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ​ 2023​ នេះ។

    អវកាសចរ​ឥណ្ឌា លោក Rakesh Sharma

    គិត​មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន ពលរដ្ឋ​ឥណ្ឌា​ដំបូង​គេ​ និង​តែ​ម្នាក់​គត់​ដែល​ធ្លាប់​បាន​ហោះ​ឡើង​ទៅ​កាន់​ទីអវកាស​ នោះ​គឺ​អវកាសចរ​ Rakesh Sharma។ ឆ្នាំ 1982 Sharma ត្រូវ​បាន​ជ្រើ​ស​រើស​សម្រាប់​បេសកកម្ម​អវកាស​រវាង​សូវៀត និង​ឥណ្ឌា​។ ថ្ងៃ​ទី 03 មេសា 1984 លោក Sharma ​រួម​នឹង​អ្នក​អវកាស​​សូវៀត​ពីរ​រូប​​ទៀត​បាន​ឡើង​ទៅ​កាន់​ស្ថានីយ​អវកាស​ Salyut 7 ​តាម​រយៈ​យាន​ Soyuz T-11 ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​ពិសោធ​មួយ​ចំនួន​។ ក្រោយ​ពី​ចប់​បេសក​កម្ម​ អ្នក​អវកាស​ខាងលើ​ក៏​បាន​ចុះ​ចត​លើ​ទឹក​ដី​កាហ្សាក់ស្ថាន​នៅ​ថ្ងៃទី 11 មេសា 1984​៕

  • យន្តហោះ​បុគ្គលមាន​រាង​ដូច​ស៊ុត​ អាច​ហោះ​ក្នុងល្បឿន​មួយ​រយ​គីឡូម៉ែត្រ​/ម៉ោង

    យន្តហោះ​បុគ្គលមាន​រាង​ដូច​ស៊ុត​ អាច​ហោះ​ក្នុងល្បឿន​មួយ​រយ​គីឡូម៉ែត្រ​/ម៉ោង

    Airscooter ដែល​ត្រូវ​បាន​រចនា​ឡើង​ដើម្បី​ជំនួស​​កូន​រថយន្ត​ អាច​ហោះ​ហើរ​ក្នុង​ល្បឿន​ 100 គីឡូម៉ែត្រ​ក្នុង​មួយ​ម៉ោង ដោយ​ហោះ​ឡើង និង​ចុះ​ចត​ត្រង់​ដូច​ឧទ្ធម្ភាគ​ចក្រ​។

    អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវ​ជន​ជាតិ​បារាំង Franky Zapata បាន​បង្ហាញ​យន្តហោះ​លក្ខណៈ​បុគ្គល​ថ្មី​មួយ​ប្រភេទ​ ​មាន​កាប៊ីន​សម្រាប់​អ្នក​បើក​បរ​ដែល​មាន​រូប​រាង​ដូច​ស៊ុត​ និង​អាច​ហោះ​ក្នុង​កម្ពស់ 2,900 ម៉ែត្រ​។ យោង​តាម​ Mail ដែល​បាន​ចុះ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 21 សីហា 2023 យន្តហោះ Airscooter ​អាច​ជួយ​​ឱ្យ​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ប្រហែល​ពីរ​ម៉ោង​តាម​​​​រថយន្ត​នៅ​​​ក្នុង​ពេល​​ចរាចរណ៍​ចង្អៀត ចុះ​មក​នៅ​ត្រឹម​ 10 នាទី​។

    ក្រុម​ហ៊ុន Zapata ឱ្យ​ដឹង​ថា យាន​ជំនិះ​ថ្មី​នេះ​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​អភិវឌ្ឍ​។ Airscooter គឺជា​យន្តជំនិះ​ដែល​ហោះ​ឡើង​ និង​ចុះ​ចត់​ត្រង់​ដូច​ឧទ្ធម្ភាគចក្រ​ (VTOL)។ នេះ​គឺជា​យន្តហោះ​កូន​កាត់​ (ហាយព្រីដ) ប្រើ​ប្រាស់​អគ្គិសនី​ និង​ប្រេង​ឥន្ធនៈ​ ដើម្បី​ផ្ដល់​ថាមពល​ដល់​រ៉ូទ័រ​ 6 គ្រឿង​​ដែល​បំពាក់ពី​​ខាង​លើ​កាប៊ីន​។ Airscooter អាច​ហោះ​ហើរ​រយៈ​ពេល​ពីរ​ម៉ោង​បន្ត​បន្ត​បន្ទាប់​ យូរ​ជាង​យាន VTOL ដទៃ​។

    Airscooter មាន​ទម្ងន់ 115 គីឡូក្រាម។ គ្រប់​គ្នា​អាច​បើកបរ​យន្តហោះ​នេះ​បាន​ បន្ទាប់​ពី​ឆ្លង​កាត់​ការ​ហ្វឹក​ហាត់​រយៈ​ពេល​ខ្លី​។ បើ​ទោះ​ជា​ផលិត​ឡើង​ក្នុង​បំណង​ជំនួស​កូន​រថយន្ត ប៉ុន្តែ Airscooter នឹង​មិន​ត្រូវ​បាន​ដាក់​លក់​ក្នុង​ទីផ្សារ​នោះ​ទេ។ ជំនួស​មក​វិញ អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​នឹង​ត្រូវ​បង់​ប្រាក់​មួយ​ចំនួន​សម្រាប់​ការ​​​បើកបរ​ 40 នាទី​​ដោយ​ផ្ទាល់​ដៃ និង​គយគន់​ទេសភាព​តាម​បង្អួច​។

    ចាប់​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​ក្រោយ Zapata នឹង​បើក​មជ្ឈមណ្ឌល​ហោះ​ហើរ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក​ ដើម្បី​ផ្ដល់​សេវាកម្ម​ហោះ​ហើរ​កម្សាន្ត​ដល់​អតិថិជន​។ មជ្ឈមណ្ឌល​ដំបូង​នឹងមាន​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង Lake Havasu រដ្ឋ Arizona៕

  • ឥណ្ឌា​ប្រកាស​​កាល​​បរិច្ឆេទ​នៃ​ការ​ចុះ​ចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​របស់​យាន​អវកាស​​​ Chandrayaan-3

    ឥណ្ឌា​ប្រកាស​​កាល​​បរិច្ឆេទ​នៃ​ការ​ចុះ​ចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​របស់​យាន​អវកាស​​​ Chandrayaan-3

    អង្គការ​ស្រាវជ្រាវ​អវកាស​ឥណ្ឌា (ISRO) បាន​ប្រកាស​ថា ស្ថានីយ​ចុះ​ចត​របស់​បេសក​កម្ម​ Chandrayaan-3 នឹង​ចុះ​ចត​លើ​ឋាន​ព្រះ​ចន្ទ​នៅ​វេលា​ម៉ោង 19 និង 34 នាទី ថ្ងៃទី 23 សីហា 2023 (ម៉ោង​នៅ​កម្ពុជា)​។

    ដំណើរ​ការ​ចុះចត​នឹង​ត្រូវ​បាន​ផ្សាយ​ផ្ទាល់​លើ​គេហ​ទំព័រ​ផ្លូវការ​របស់​ ISRO និង​លើ​ទូរទស្សន៍​ជាតិ​ឥណ្ឌា Doordarshan រួម​នឹង​បណ្ដាញ​សង្គម​ Facebook និង YouTube ជា​ដើម​។ នេះ​បើ​តាម​អង្គការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​អវកាស​ឥណ្ឌា​ ប្រកាស​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 20 សីហា​។

    «សមិទ្ធផល​នេះ​នឹង​ជា​ជំហាន​សំខាន់​មួយ​សម្រាប់​វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេក​ទេស និង​បច្ចេក​វិទ្យា​របស់​ឥណ្ឌា ដែល​ជា​និមិត្ត​រូប​នៃ​​វឌ្ឍនភាព​របស់​ប្រទេស​ជាតិ​ក្នុង​វិស័យ​ស្រាវជ្រាវ​អវកាស​» ISRO លើក​ឡើង​ដូច្នេះ​។

    រ៉ុក្កែត LVM3 នាំ​ស្ថានីយ​ចុះ​ចត Vikram ​របស់​បេសក​កម្ម Chandrayaan-3 ហោះ​ឡើង​ពី​មជ្ឈមណ្ឌល​អវកាស Satish Dhawan នៅ​វេលា​ម៉ោង​ 16 និង 05 នាទី ថ្ងៃទី​ 14 កក្កដា 2023 (ពេល​វេលា​​នៅ​កម្ពុជា)។ យាន​ Chandrayaan-3 បាន​ហោះ​ដល់​គន្លងតារា​វិថី​ព្រះ​ចន្ទ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី 05 សីហា 2023​។

    Vikram នាំ​យក​រ៉ូបូត​ Pragyan មួយ​គ្រឿង​ទៅ​តាម​ខ្លួន​​។ យាន​មួយ​គូ​ដែល​ដំណើរ​ដោយ​ថាមពល​ព្រះ​អាទិត្យ​នេះ​នឹង​ស្រាវជ្រាវ​អំពី​ផ្ទៃ​របស់​ព្រះចន្ទ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​មួយ​ថ្ងៃ​លើ​ឋាន​នេះ​ (ប្រហែល​នឹង 14 ថ្ងៃ​នៅ​លើ​ផែនដី​) មុន​ពេល​រាត្រី​ព្រះ​ចន្ទ​មក​ដល់ ធ្វើ​ឱ្យ​ពួក​វា​អស់​ថាមពល​។

    ស្ថានីយ​ Vikram បាន​ទៅ​ដល់គន្លងគោចរ​ដែល​មាន​​ចម្ងាយ​ពី​ព្រះ​ចន្ទ​ពី 25 ទៅ 134 គីឡូម៉ែត្រ​ កាលពី​ថ្ងៃទី 20 សីហា​ 2023​។ ស្ថានីយ​នេះ​នឹង​ត្រូវ​ឆ្លង​កាត់​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ដោយ​ស្វ័យ​ប្រវត្ត​ និង​​រង់​ចាំ​ព្រះ​អាទិត្យ​រះ​នៅ​តំបន់​ក្បែរ​ប៉ូល​ខាង​ត្បូង​របស់​ព្រះ​ចន្ទដែល​ត្រូវ​បាន​​កំណត់​​ជា​ទីតាំង​ចុះ​ចត​។ តំបន់​ដែល​អាច​មាន​ទឹក​ក្នុង​ទម្រង់​កក​នេះ​ក៏​ជា​គោលដៅ​របស់​យាន​អវកាស​រុស្ស៊ី Luna-25 ផងដែរ​ ប៉ុន្តែ​វា​បាន​​ធ្លាក់​ទៅ​បុក​ដី​ព្រះ​ចន្ទ​ មិន​អាច​ចុះ​ចត​នៅ​ថ្ងៃទី 21 សីហា ​ទៅ​តាម​ផែនការ​។ Vikram បំពាក់​ឧបករណ៍​វិទ្យាសាស្ត្រ​ចំនួន​បួន​គ្រឿង​​​សម្រាប់ការ​ពិសោធ​វិទ្យាសាស្ត្រ​៕