រាំងស្ងួត

WB ថា អត្រានៃភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជា អាចនឹងកើន 6% នៅឆ្នាំ 2040

របាយការណ៍ស្តីពីអាកាសធាតុ និងការអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា (CCDR) របស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank – WB) ដែលត្រូវបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 16 តុលា 2023 បានបញ្ជាក់អំពីភាពបន្ទាន់នៃការដោះស្រាយបញ្ហាអាកាសធាតុ ការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងផ្ដល់អនុសាសន៍សម្រាប់ការដោះស្រាយបញ្ហានេះផងដែរ។

របាយការណ៍នេះរបស់ WB បានអះអាងថា សមិទ្ធផលសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនដែលកម្ពុជាសម្រេចបានកន្លងមក កំពុងមានការគំរាមកំហែងពីបញ្ហាអាកាសធាតុ។ គោលដៅរបស់កម្ពុជាដែលចង់ក្លាយជាប្រទេសចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ 2030 អាចនឹងនៅតែមិនទាន់សម្រេចបាន ប្រសិនបើមិនមានវិធានការតឹងរ៉ឹង និងគ្រប់គ្រាន់ នៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាអាកាសធាតុ។

របាយការណ៍នេះក៏បានព្រមានអំពីការធ្លាក់ចុះនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់កម្ពុជា រហូតដល់ 9% នៅឆ្នាំ 2050 និងការកើនឡើងរបស់អត្រានៃភាពក្រីក្ររហូតដល់ 6% នៅឆ្នាំ 2040។

WB បានរៀបរាប់អំពីកត្តាជាច្រើនដែលជាមូលហេតុនាំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភខាងលើ ក្នុងនោះក៏មានទាំងឧបសគ្គផ្នែកច្បាប់ដែលទាក់ទងនឹងពាណិជ្ជកម្ម ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគក្នុងស្រុកនៅតិច និងការកើនឡើងបំណុលឯកជនជាដើម។ ក្រៅពីនេះ កត្តាម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចពីខាងក្រៅ ដែលមានដូចជាបញ្ហាទីផ្សារ ឬប្រភពហិរញ្ញប្បទាននៅមានកម្រិតជាដើម ក៏អាចនឹងធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅតែប្រឈមនឹងការប៉ះពាល់។

លើសពីនេះ “ភាពងាយរងគ្រោះផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា កើនឡើងបន្ថែមទៀត ដោយសារបញ្ហាអាកាសធាតុ ដែលបន្ថែមភាពស្មុគស្មាញដល់ការអភិវឌ្ឍន៍» លោក Mariam Sherman នាយកធនាគារពិភពលោកប្រចាំប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កម្ពុជា និងឡាវ បញ្ជាក់ដូច្នេះ។

លោក Manuela V Ferro អនុប្រធានធនាគារពិភពលោកប្រចាំតំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក និយាយថា កម្ពុជាត្រូវដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមកលើសេដ្ឋកិច្ច និងដាក់វិធានការតឹងរ៉ឹងក្នុងការកាត់បន្ថយការបំភាយកាបូន។

ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺជាដើមហេតុនៃគ្រោះធម្មជាតិនានា។ ឧទាហរណ៍ គិតពីឆ្នាំ 2019 មកនេះ កម្ពុជា បានខាតបង់គិតជាតម្លៃសេដ្ឋកិច្ចប្រហែល 100 លានដុល្លារក្នុងផលិតកម្មស្រូវ ដែលបណ្តាលមកពីគ្រោះរាំងស្ងួតបង្កឡើងដោយបាតុភូតអាកាសធាតុ El Nino។ ក្រៅពីនេះ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2022 ប្រទេសកម្ពុជា ក៏បានជួបនឹងជំនន់ទឹកភ្លៀងខ្លាំងបំផុតក្នុងអំឡុងបីឆ្នាំ ប៉ះពាល់ដល់គ្រួសាររាប់ម៉ឺនគ្រួ។

ធនាគារពិភពលោក ក៏បានលើកទឹកចិត្តឱ្យវិស័យឯកជន បញ្ជូលវិធានការឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាអាកាសធាតុ ទៅក្នុងការវិនិយោគផងដែរ៕

November 6, 2023

បឹងទឹកប្រៃធំបំផុតប្រចាំមជ្ឈិមបូព៌ា បានរីង និងក្លាយជាវាលស្រែអំបិល

រូបភាពពីផ្កាយរណបបង្ហាញថា បឹងទឹកប្រៃ Urmia ពេញដោយទឹកកាលពីខែកញ្ញា 2020 ប៉ុន្តែមកដល់ខែកញ្ញាឆ្នាំនេះ បឹងមួយនេះហាក់បានក្លាយជាវាលស្រែអំបិលដ៏ធំធេង។

ដោយមានផ្ទៃក្រឡាប្រហែល 5,200 គីឡូម៉ែត្រការ៉េ បឹង Urmia នៅភាគពាយព្យនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ គឺជាបឹងធំបំផុតប្រចាំតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា និងជាបឹងមួយក្នុងចំណោមបឹងទឹកប្រៃធំបំផុតលើពិភពលោក នៅក្នុងអំឡុងពេលមានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើន។

ប៉ុន្តែ ពេលនេះ បឹង Urmia ហាក់បានក្លាយជាវាលស្រែអំបិលដ៏ធំធេង។ ភាពខុសគ្នានេះបានបង្ហាញច្បាស់នៅក្នុងរូបភាពពីផ្កាយរណប Landsat 8 កាលពីខែកញ្ញា 2020 និងរូបភាពពីផ្កាយរណប Landsat 9 កាលពីខែកញ្ញា 2023។

ឆ្នាំ 1995 បឹង Urmia មានទឹកក្នុងបរិមាណច្រើន ប៉ុន្តែក្នុងពីរទសវត្សរ៍បន្ទាប់ កម្រិតទឹកក្នុងបឹងនេះបានថយចុះជាង 7 ម៉ែត្រ ដោយបានបាត់បង់ទឹកអស់ប្រហែល 90% ធៀបនឹងផ្ទៃបឹងទាំងមូលនៅមុននោះ។

គ្រោះរាំងស្ងួតបន្តបន្ទាប់ ក៏ដូចជាការប្រើប្រាស់ទឹកសម្រាប់កសិកម្ម និងការសាងសង់ទំនប់នៅតាមដងទន្លេនានាដែលជាប្រភពទឹកសម្រាប់បឹង Urmia គឺជាកត្តាសំខាន់ដែលបានរួមចំណែកនាំឱ្យទឹកត្រូវអស់ពីបឹង៕

October 17, 2023

ចិនបាញ់រ៉ុក្កែត «ហៅទឹកភ្លៀង» បានជិត 40 ពាន់លានតោន និងសង្គ្រោះបានជាង 14 ពាន់លានយុន

សកម្មភាពបាញ់រ៉ុក្កែតទៅលើអាកាសដើម្បីហៅភ្លៀង គឺជាការងារស្មុគស្មាញ និងទាមទារឱ្យមានស្ដង់ដាប្រកបដោយភាពស៊ីចង្វាក់គ្នា រវាងស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធ។

វេលាម៉ោង 22 និង 23 នាទី ថ្ងៃទី 18 មីនា 2023 នៅមូលដ្ឋានគ្រប់គ្រងដំណើរការបង្កើនទឹកភ្លៀងសិប្បនិម្មិត ក្នុងស្រុក Fushun ខេត្ត Sichuan ប្រទេសចិន រ៉ុក្កែតហៅភ្លៀងសិប្បនិម្មិតចំនួនពីរគ្រាប់ត្រូវបានបាញ់ឡើងទៅកាន់អាកាស និងបានផ្ទុះ បង្កើតជាសំឡេងយ៉ាងកក្រើកមេឃ ហើយការបាញ់លើកទីមួយនេះក៏បានសម្រេចជាស្ថាពរ។

បួននាទីក្រោយការបាញ់រ៉ុក្កែត ទឹកភ្លៀងក៏ចាប់ផ្ដើមធ្លាក់នៅតំបន់ Fushun។ មកដល់ម៉ោង 23 និង 48 នាទី រ៉ុក្កែតហៅភ្លៀងពីរគ្រាប់ទៀតក៏ត្រូវបានបាញ់ឡើងទៅកាន់អាកាស ធ្វើឱ្យទឹកភ្លៀងបង្អោរចុះមកជាបន្តបន្ទាប់។

យោងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្កាយនៅខេត្ត Sichuan សកម្មភាពបាញ់បង្ហោះរ៉ុក្កែតហៅភ្លៀង គឺជាការងារស្មុគស្មាញ និងទាមទារឱ្យមានស្ដង់ដាប្រកបដោយភាពស៊ីចង្វាក់គ្នា រវាងស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធ។

បច្ចេកទេស «ហៅភ្លៀង»

មន្ត្រីជំនាញនៅមជ្ឈមណ្ឌលសេវាកម្មកាត់បន្ថយគ្រោះធម្មជាតិនៃស្រុក Fushun និយាយថា ដើម្បីសម្រេចបានកិច្ចការបង្កើនទឹកភ្លៀងសិប្បនិម្មិត គេត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌជាច្រើន មានដូចជា ការវិភាគនិន្នាការអាកាសធាតុ ការប្រឹក្សាយោបល់រួម ការត្រៀម ការកែតម្រូវឧបករណ៍ដំណើរការ ការតាមដានដោយផ្ទាល់ និងការស្នើសូមប្រើប្រាស់ដែនអាកាសជាដើម។

សកម្មភាពបង្កើនទឹកភ្លៀងសិប្បនិម្មិតមិនមែនមានន័យថា ចង់ហៅភ្លៀងពេលណាក៏បាន។ ដើម្បីអាចធ្វើឱ្យទឹកភ្លៀងធ្លាក់ គេត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌសំខាន់ៗចំនួនបី៖ កម្រាស់របស់ពពកដែលផ្ទុកទឹកភ្លៀងត្រូវតែធំជាង 2 គីឡូម៉ែត្រ, ពពកនោះត្រូវតែមានចំហាយទឹកគ្រប់គ្រាន់ និងត្រូវតែមានតំបន់ភាយចំហាយទឹក។

តំបន់ដែលត្រូវការទឹកភ្លៀងត្រូវតែជាទីដែលអនុញ្ញាតឱ្យរ៉ុក្កែតហោះឡើងដល់កម្ពស់ពី 4 ពាន់ ទៅ 8 ពាន់ម៉ែត្រ ដែលនេះក៏ត្រូវការកិច្ចសហការឱ្យបានម៉ត់ចត់ជាមួយនឹងស្ថាប័នគ្រប់គ្រងដែនអាកាស ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព។

ពេលវេលាដែលអាចឱ្យគេដំណើរការបាញ់រ៉ុក្កែតហៅភ្លៀង គឺជារឿងស្មុគស្មាញមួយផ្សេងទៀត។ ព្រោះថា គេត្រូវការជ្រើសរើសពេលវេលា និងការរង់ចាំ មុននឹងអាចបាញ់រ៉ុក្កែតហៅភ្លៀង បន្ទាប់ពីបានត្រៀមផែនការរួចរាល់។

បច្ចេកទេសហៅទឹកភ្លៀងសិប្បនិម្មិត កាត់បន្ថយការខាតបង់ប្រាក់បានជិត 2 ពាន់ដុល្លារអាម៉េរិក

ជាក់ស្ដែង សកម្មភាពកែសម្រួលអាកាសធាតុបែបសិប្បនិម្មិត មិនត្រឹមតែដើម្បីបង្កើនទឹកភ្លៀងនោះទេ តែនៅអាចទប់ស្កាត់បាតុភូតភ្លៀងទឹកកក ចុះអ័ព្ទ និងបាតុភូតត្រជាក់ដល់កកផងដែរ។

ក្រោយការអភិវឌ្ឍជាង 60 ឆ្នាំ បច្ចេកទេសកែប្រែអាកាសធាតុ និងបង្កើនទឹកភ្លៀងរបស់ប្រទេសចិន បានរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំង បង្កើតជាប្រព័ន្ធមួយដែលមានបួនថ្នាក់ រួមមាន ថ្នាក់ស្រុក ថ្នាក់ក្រុង ថ្នាក់ខេត្ត និងថ្នាក់ជាតិ។

កាលពីឆ្នាំ 2022 ស្ទើរតែទាំងអស់នៃតំបន់ភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន បានឆ្លងកាត់រលកកម្ដៅ និងគ្រោះរាំងស្ងួតជាច្រើនលើក ចាប់ពីខែមិថុនា ដល់ពាក់កណ្ដាលខែវិច្ឆិកា នាំឱ្យអាជ្ញាធរតំបន់ជាច្រើនត្រូវប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសហៅទឹកភ្លៀង។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ ពួកគេបានធ្វើការហៅទឹកភ្លៀងសរុបជាង 15,000 លើក ក្នុងនោះ ការប្រើប្រាស់យន្តហោះមានចំនួន 241 លើក និងការបាញ់រ៉ុក្កែតចំនួន 15,000 លើក ហើយទាញយកទឹកភ្លៀងបានប្រហែល 8.56 ពាន់លានតោន។

យោងតាមស្ថាប័នឧតុនិយមចិន ពេញមួយឆ្នាំ 2022 ប្រទេសចិនបង្កើតទឹកភ្លៀងបានប្រហែល 39.8 ពាន់លានតោន ជួយការពារផ្ទៃដីបានប្រហែល 650,000 គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងកាត់បន្ថយការខាតបង់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចបានប្រហែល 14.1 ពាន់លានយុន (ប្រហែល 1,972,900,000 ដុល្លារអាម៉េរិក)៕

July 26, 2023

ម៉ិកស៊ិកបង្កើតភ្លៀងសិប្បនិម្មិតដើម្បីទប់ទល់នឹងអាកាសធាតុក្ដៅខ្លាំង

រដ្ឋាភិបាលម៉ិកស៊ិកប្រកាសថា ការបង្កើតភ្លៀងសិប្បនិម្មិតទទួលបានជោគជ័យ 98% ស្របពេលដែលអាកាសធាតុក្ដៅខ្លាំង បង្កឱ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួតទ្រង់ទ្រាយធំ។

រដ្ឋាភិបាលម៉ិកស៊ិក អនុវត្តដំណាក់កាលថ្មីបំផុតរបស់គម្រោងបង្កើតភ្លៀងសិប្បនិម្មិត ដោយសង្ឃឹមថា អាចកែលំអបរិមាណទឹកភ្លៀងនៅក្នុងរដូវក្ដៅដែលមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់បំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងគ្រោះរាំងស្ងួតដែលបានអូសបន្លាយអស់ជាច្រើនខែ។ នេះបើតាម Guardian ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 23 កក្កដា 2023។

គម្រោងខាងលើដែលបានចាប់ផ្ដើមក្នុងខែកក្កដា រួមមាន ការពង្រាយយន្តហោះទៅកាន់បណ្ដាពពកដើម្បីបាចគ្រាប់អ៊ីយ៉ូដប្រាក់ (Silver Iodide) ជួយបន្ថែមទំហំតំណក់ទឹកក្នុងពពក និងបង្កើនបរិមាណទឹកភ្លៀង។

យោងតាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មម៉ុកស៊ិក ការបង្កើតភ្លៀងសិប្បនិម្មិតនេះគឺដើម្បីទប់ទល់នឹងផលប៉ះពាល់ពីគ្រោះរាំងស្ងួតនៅតំបន់ជនបទ។ សកម្មភាពនេះត្រូវបានធ្វើឡើងយ៉ាងតិចមួយឆ្នាំម្ដង រាប់ចាប់ពីឆ្នាំ 2020។ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសនេះក៏បានប្រកាសថា ទទួលបានជោគជ័យ 98% នៅក្នុងការបង្កើតភ្លៀងសិប្បនិម្មិត។

July 25, 2023

មនុស្សជាងពីរពាន់លាននាក់នឹងរស់នៅក្នុងកម្ដៅដ៏គ្រោះថ្នាក់របស់ផែនដី ចាប់ពីឆ្នាំ 2100

កម្ដៅផ្ទៃផែនដីកំពុងស្ថិតក្នុងកំណើន 2.7 អង្សាសេ ធៀបនឹងដំណាក់កាលដំបូងនៃវិស័យឧស្សាហកម្ម នៅឆ្នាំ 2100 ដែលប្រការនេះនឹងរុញច្រានមនុស្សជាងពីរពាន់លាននាក់ (ប្រហែល 22% នៃប្រជាជនសរុបក្នុងពិភពលោក) ឱ្យចេញពីតំបន់អាកាសធាតុស្រួលរស់នៅ។

យោងតាមលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីដែលត្រូវបានចុះផ្សាយលើទស្សនាវដ្ដី Nature Sustainability ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានឱ្យដឹងថា បណ្ដាប្រទេសមានប្រជាជនច្រើនជាងគេដែលត្រូវប្រឈមនឹងកម្ដៅដ៏គ្រោះថ្នាក់ គឺ ឥណ្ឌា (600 លាននាក់), នីហ្សេរីយ៉ា (300 លាននាក់), ឥណ្ឌូណេស៊ី (100 លាននាក់), ហ្វ៊ីលីពីន និងប៉ាគីស្ថាន (80 លាននាក់ដូច្នេះ)។ នេះបើតាម AFP ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 22 ឧសភា 2023។

ការកាត់បន្ថយការកើនឡើងកម្ដៅទូទាំងពិភពលោកនៅក្នុងកម្រិត 1.5 អង្សាសេ ទៅតាមគោលដៅរបស់កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ 2015 នឹងជួយបន្ថយចំនួនមនុស្សដែលជួបគ្រោះថ្នាក់ដោយសារកម្ដៅព្រះអាទិត្យ ចុះមកនៅ 500 លាននាក់ ដែលស្មើនឹង 5% នៃចំនួនប្រជាជនសរុបប្រមាណ 9.5 ពាន់លាននាក់របស់ពិភពលោក នៅក្នុងរយៈពេលពី 6 ទៅ 7 ទសវត្សរ៍ខាងមុខ។

មកដល់បច្ចុប្បន្ន ការឡើងកម្ដៅក្រោម 1.2 អង្សាសេ ក៏បានបង្កើនកម្រិត ឬពេលវេលារបស់រដូវរលកកម្ដៅ គ្រោះរាំងស្ងួត និងករណីឆេះព្រៃ។ 8 ឆ្នាំកន្លង គឺជាពេលវេលាដែលផែនដីរងកម្ដៅខ្ពស់បំផុតដែលមនុស្សធ្លាប់បានកត់ត្រា។

កម្ដៅដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ទៅតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីនេះ នោះគឺនៅពេលសីតុណ្ហភាពមធ្យមប្រចាំឆ្នាំ (MAT) ឡើងដល់ 29 អង្សាសេ។

យោងតាមធនាគារពិភពលោក ប្រទេសឥណ្ឌាបំភាយឧស្ម័ន CO2 (ឧស្ម័នដែលធ្វើឱ្យបរិយាកាសផែនដីឡើងកម្ដៅ) ជាមធ្យមប្រហែលពីរតោន/ម្នាក់/ឆ្នាំ, នីហ្សេរីយ៉ាបំភាយប្រហែលកន្លះតោន ខណៈដែលសហភាពអឺរ៉ុបជិត 7 តោន និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក 15 តោន។

ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវខាងលើក៏ព្រមានថា លទ្ធភាពដែលសីតុណ្ហភាពផ្ទៃផែនដីកើនបន្ថែមលើសពី 2.7 អង្សាសេ គឺអាចកើតឡើង។ បើសិនជាសកម្មភាពបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់អាចនាំឱ្យ «ធ្លុះធ្លាយ» ឃ្លាំងធម្មជាតិផ្ទុកកាបូន មានជាអាទិ៍ ស្រទាប់ Permafrost (ស្រទាប់ដីស្ថិតនៅត្រង់ ឬក្រោមតំបន់ទឹកកដែលកករយៈពេលចាប់ពីពីរឆ្នាំឡើងទៅ) ឬធ្វើឱ្យបរិយាកាសផែនដីក្ដៅជាងការរំពឹងទុក នោះសីតុណ្ហភាពពិភពលោកអាចកើនបន្ថែមជិត 4 អង្សាសេ បើធៀបនឹងកម្ដៅនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី 19៕

May 23, 2023

សីតុណ្ហភាពទូទាំងសកលលោកនឹងរុញកម្ដៅផែនដីឡើងខ្ពស់ខ្លាំងមិនធ្លាប់មាន

អង្គការឧតុនិយមពិភពលោកបានព្រមានថា El Nino ក្ដៅ ដែលកើនឡើងក្នុងប៉ុន្មានខែខាងមុខ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដែលកើតឡើងដោយសារមនុស្ស នឹងជំរុញសីតុណ្ហភាពឱ្យកើនឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់មិនធ្លាប់បានជួបពីមុនមក ហើយឡើងដល់កំណត់ត្រាថ្មីក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំទៀត។

កំណើនសីតុណ្ហភាពទូទាំងពិភពលោកអាចនឹងឡើងផុតពី 1.5 អង្សាសេ ដែលបានកំណត់នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ក្នុងប្រាំឆ្នាំខាងមុខ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN)។ អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក (WMO) របស់ UN បានព្រមានដូច្នេះនៅក្នុងការវាយតម្លៃប្រចាំឆ្នាំលើកចុងក្រោយបង្អស់។ WMO បានឱ្យដឹងថា លទ្ធភាពដែលសីតុណ្ហភាពលើផ្ទៃផែនដីនឹងកើនឡើងប្រចាំឆ្នាំខ្ពស់ជាង 1.5 អង្សាសេ ធៀបនឹងសម័យមុនឧស្សាហកម្ម គឺមានរហូតដល់ 66%។ ការកើនឡើងកម្ដៅនេះនឹងក្លាយជាកំណត់ត្រាមិនធ្លាប់មានពីមុននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ។

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្រមានថា កម្ដៅប្រចាំឆ្នាំដែលកើនជាង 1.5 អង្សាសេ នឹងធ្វើឱ្យពិភពលោកប្រឈមនឹងហានិភ័យធំៗ អាចបង្កឱ្យមានបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុដែលមិនអាចប្រសើរឡើងវិញបាន មានដូចជា ហេតុការណ៍បាក់ផ្ទាំងទឹកកកនៅ Greenland និងនៅអង់តាទិកខាងលិច, កម្ដៅព្រះអាទិត្យមានកម្រិតខ្ពស់ខ្លាំង គ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរ បញ្ហាខ្វះទឹក និងអាកាសធាតុអាក្រក់ខ្លាំងក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំនៅលើពិភពលោក។

ប្រទេស និងដែនដីប្រហែល 200 បានសន្យាកាត់បន្ថយកំណើននៃសីតុណ្ហភាពសកល 1.5 អង្សាសេ ឬទាបជាងនេះ ទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស កាលពីឆ្នាំ 2015។ បច្ចប្បន្ន ដែនកំណត់នោះអាចនឹងត្រូវឆ្លងផុតជាលើកដំបូង បើទោះជាបណ្ដោះអាសន្នក៏ដោយ។

តាមការព្យាករ រដូវកាល El Nino ក្ដៅដែលនឹងរីកធំឡើងក្នុងរង្វង់ច្រើនខែខាងមុខ នឹងរួមផ្សំជាមួយបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុដែលបង្កឡើងដោយមនុស្ស រុញច្រានកម្ដៅផែនដីឡើងដល់ចំណុចខ្ពស់មិនធ្លាប់មានពីមុនមក នេះបើតាម Petteri Taalas អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការ WMO។ ប្រការនោះនឹងបង្កផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាព សន្តិសុខស្បៀង ការគ្រប់គ្រងទឹក និងបរិស្ថាន។

បាតុភូត El Nino កើតឡើងនៅពេលរបបខ្យល់អាលីសេ (trade winds) ចុះខ្សោយ នាំឱ្យទឹកក្ដៅកាន់តែច្រើនស្ថិតនៅមួយកន្លែង។ បាតុភូតនេះប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់រូបមន្តអាកាសធាតុពិភពលោក បណ្ដាលឱ្យតំបន់អាម៉េរិកខាងត្បូងមានសំណើមជាងធម្មតា និងបង្កគ្រោះរាំងស្ងួតនៅតាមតំបន់នានា មានដូចជា អូស្ត្រាលី ឥណ្ឌូណេស៊ី ភាគខាងជើងប្រទេសចិន និងភាគឦសានប្រទេសប្រេស៊ីលជាដើម៕

May 18, 2023

រូបភាពពីផ្កាយរណប៖ ទន្លេជាច្រើននៅលើពិភពលោក កំពុងរីកស្ងួតព្រោះតែអាកាសធាតុ

ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន CNN (សហរដ្ឋអាម៉េរិក) បានបញ្ចេញកម្រងរូបថតពីផ្កាយរណប បង្ហាញថា បញ្ហាអាកាសធាតុប្រែប្រួល កំពុងតែ «លេបត្របាក់» ទន្លេជាច្រើននៅក្នុងពិភពលោក។

ស្ថានភាពខ្វះទឹក និងរលកកម្ដៅដែលបាន និងកំពុងកើតឡើង កំពុងតែធ្វើឱ្យទឹកនៅក្នុងទន្លេនានានៅ ទ្វីបអាម៉េរិក អាស៊ី និង អឺរ៉ុប ត្រូវរីកស្ងួត។ ទន្លេជាច្រើនកំពុងរួមតូច ទាំងប្រវែងទទឹង ទាំងប្រវែងបណ្ដោយ។ កំណាត់ទន្លេខ្លះត្រូវរីងទឹកគ្មានសល់ ដោយសារតែមិនមានភ្លៀង។

ខាងក្រោមនេះគឺជារូបភាពទន្លេមួយចំនួនកំពុងរីងស្ងួត ដែលថតបានដោយផ្កាយរណប ៖

១-ទន្លេ Colarado នៅ អាម៉េរិកខាងជើង