វិទ្យាសាស្ត្រ - La Reine Media

ណាសា (NASA) រកឃើញសញ្ញាទឹកសមុទ្រឡើងកម្ដៅខុសប្រក្រតី El Nino ពីអវកាស

ផ្កាយរណប Sentinel-6 Michael Freilich បានកត់ត្រារលក Kelvin ផ្លាស់ទីទៅកាន់ភាគខាងកើត ឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ បាតុភូតនេះតែងត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រចាត់ទុកថាជាសញ្ញារបស់បាតុភូត El Nino។

ណាសាកំណត់បានសញ្ញាដំបូងរបស់ El Nino ពីអវកាស បន្ទាប់ពីមួយក្នុងចំណោមផ្កាយរណបរបស់ស្ថាប័ននេះ ប្រទះឃើញតំបន់ទឹកក្ដៅនៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ផ្លាស់ទីទៅទិសខាងកើត ទៅដល់តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងលិចរបស់តំបន់អាម៉េរិកខាងត្បូង នៅក្នុងខែមីនា និងមេសា។ ទិន្នន័យពីផ្កាយរណប Sentinel-6 Michael Freilich បង្ហាញថា រលក Kelvin ផ្លាស់ទីឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ ប្រភេទរលកនេះមានកម្ពស់តែពី 5-10 សង់ទីម៉ែត្រ ប៉ុន្តែលាតសន្ធឹងទំហំរាប់រយគីឡូម៉ែត្រ។ ពួកវាត្រូវបានចាត់ទុកដូចជាសញ្ញាដំបូងរបស់ El Nino នៅពេលកើតឡើងនៅតំបន់អេក្វាទ័រ និងបញ្ជូនទឹកក្ដៅនៅស្រទាប់ខាងលើរបស់សមុទ្រ ទៅកាន់ភាគខាងលិចនៃមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ នេះបើតាម Live Science ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 16 ឧសភា។

El Nino គឺជាបាតុភូតឡើងកម្ដៅខុសប្រក្រតីនៃស្រទាប់លើរបស់ទឹកសមុទ្រនៅតំបន់អេក្វាទ័រ និងភាគខាងកើតនៃមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយក៏ជាផ្នែកមួយនៅក្នុងវដ្ដនៃអាកាសធាតុ ENSO (ENSO គឺជាអាកាសធាតុដែលមានបាតុភូត El Nino និងបាតុភូតទឹកសមុទ្រចុះត្រជាក់ខុសប្រក្រតី La Nina។

El Nino តែងកើតឡើងពី 3-5 ឆ្នាំ/ម្ដង ប៉ុន្តែក៏អាចកើតឡើងញឹកញាប់ជាងមុន។ បាតុភូត El Nino ចុងក្រោយបានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ 2019។ មន្ត្រីតំណាងស្ថាប័នឧតុនិយមអាម៉េរិក (NOAA) បានឱ្យដឹងថា លទ្ធភាពដែល El Nino អាចនឹងកើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំនេះគឺមានរហូតដល់ 90% ហើយអូសបន្លាយដល់រដូវរងានៅអឌ្ឍគោលខាងជើង ដែលអាចធ្វើឱ្យទឹកសមុទ្រឡើងកម្ដៅបន្ថែមចាប់ពី 1 ដល់ 1.5 អង្សាសេ៕

May 20, 2023

សីតុណ្ហភាពទូទាំងសកលលោកនឹងរុញកម្ដៅផែនដីឡើងខ្ពស់ខ្លាំងមិនធ្លាប់មាន

អង្គការឧតុនិយមពិភពលោកបានព្រមានថា El Nino ក្ដៅ ដែលកើនឡើងក្នុងប៉ុន្មានខែខាងមុខ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដែលកើតឡើងដោយសារមនុស្ស នឹងជំរុញសីតុណ្ហភាពឱ្យកើនឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់មិនធ្លាប់បានជួបពីមុនមក ហើយឡើងដល់កំណត់ត្រាថ្មីក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំទៀត។

កំណើនសីតុណ្ហភាពទូទាំងពិភពលោកអាចនឹងឡើងផុតពី 1.5 អង្សាសេ ដែលបានកំណត់នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ក្នុងប្រាំឆ្នាំខាងមុខ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN)។ អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក (WMO) របស់ UN បានព្រមានដូច្នេះនៅក្នុងការវាយតម្លៃប្រចាំឆ្នាំលើកចុងក្រោយបង្អស់។ WMO បានឱ្យដឹងថា លទ្ធភាពដែលសីតុណ្ហភាពលើផ្ទៃផែនដីនឹងកើនឡើងប្រចាំឆ្នាំខ្ពស់ជាង 1.5 អង្សាសេ ធៀបនឹងសម័យមុនឧស្សាហកម្ម គឺមានរហូតដល់ 66%។ ការកើនឡើងកម្ដៅនេះនឹងក្លាយជាកំណត់ត្រាមិនធ្លាប់មានពីមុននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ។

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្រមានថា កម្ដៅប្រចាំឆ្នាំដែលកើនជាង 1.5 អង្សាសេ នឹងធ្វើឱ្យពិភពលោកប្រឈមនឹងហានិភ័យធំៗ អាចបង្កឱ្យមានបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុដែលមិនអាចប្រសើរឡើងវិញបាន មានដូចជា ហេតុការណ៍បាក់ផ្ទាំងទឹកកកនៅ Greenland និងនៅអង់តាទិកខាងលិច, កម្ដៅព្រះអាទិត្យមានកម្រិតខ្ពស់ខ្លាំង គ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរ បញ្ហាខ្វះទឹក និងអាកាសធាតុអាក្រក់ខ្លាំងក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំនៅលើពិភពលោក។

ប្រទេស និងដែនដីប្រហែល 200 បានសន្យាកាត់បន្ថយកំណើននៃសីតុណ្ហភាពសកល 1.5 អង្សាសេ ឬទាបជាងនេះ ទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស កាលពីឆ្នាំ 2015។ បច្ចប្បន្ន ដែនកំណត់នោះអាចនឹងត្រូវឆ្លងផុតជាលើកដំបូង បើទោះជាបណ្ដោះអាសន្នក៏ដោយ។

តាមការព្យាករ រដូវកាល El Nino ក្ដៅដែលនឹងរីកធំឡើងក្នុងរង្វង់ច្រើនខែខាងមុខ នឹងរួមផ្សំជាមួយបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុដែលបង្កឡើងដោយមនុស្ស រុញច្រានកម្ដៅផែនដីឡើងដល់ចំណុចខ្ពស់មិនធ្លាប់មានពីមុនមក នេះបើតាម Petteri Taalas អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការ WMO។ ប្រការនោះនឹងបង្កផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាព សន្តិសុខស្បៀង ការគ្រប់គ្រងទឹក និងបរិស្ថាន។

បាតុភូត El Nino កើតឡើងនៅពេលរបបខ្យល់អាលីសេ (trade winds) ចុះខ្សោយ នាំឱ្យទឹកក្ដៅកាន់តែច្រើនស្ថិតនៅមួយកន្លែង។ បាតុភូតនេះប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់រូបមន្តអាកាសធាតុពិភពលោក បណ្ដាលឱ្យតំបន់អាម៉េរិកខាងត្បូងមានសំណើមជាងធម្មតា និងបង្កគ្រោះរាំងស្ងួតនៅតាមតំបន់នានា មានដូចជា អូស្ត្រាលី ឥណ្ឌូណេស៊ី ភាគខាងជើងប្រទេសចិន និងភាគឦសានប្រទេសប្រេស៊ីលជាដើម៕

May 18, 2023

គម្រោងសាងសង់កោះវេជ្ជសាស្ត្ររាងអឌ្ឍចន្ទប្រកបដោយបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់នៅទីក្រុងឌូបៃ

Kalbod Design ដែលជាស្ទូឌីយោមួយនៅរដ្ឋធានីតេហេរ៉ង់ (ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់) បានបង្ហាញគម្រោងកោះវេជ្ជសាស្ត្រឌូបៃ ដែលមានអគារកប់ពពកទំហំមួយលានម៉ែត្រការ៉េ ដ៏លេចធ្លោនៅចំកណ្ដាល។

កោះថ្មីនេះមានឈ្មោះថា ទីក្រុងថែទាំសុខភាពឌូបៃ (Dubai Healthcare City) ដែលជាតំបន់ចម្រុះអណ្ដែតលើផ្ទៃទឹក ផ្ដោតសំខាន់លើការផ្ដល់សេវាថែទាំសុខភាពគុណភាពខ្ពស់ បំពាក់បច្ចេកវិទ្យាទំនើប និងប្រកបដោយស្ថិរភាព ព្រមទាំងគោរពតាមលក្ខខណ្ឌនៃភូមិសាស្ត្រ និងសង្គមដ៏ពិសេសរបស់តំបន់។ Design Boom ចុះផ្សាយព័ត៌មាននេះកាលពីថ្ងៃទី 15 ឧសភា។

ទីក្រុងថែទាំសុខភាពឌូបៃ មានរូបរាងដូចអឌ្ឍចន្ទ ឬដូចចំណិតដូង និងរួមផ្សំជាមួយនឹងកត្តារចនាបថរូបវិទ្យាក្នុងសាសនាអ៊ីស្លាម។ កោះនេះដំណើរការដូចទៅនឹងតំបន់ចម្រុះក្នុងអគារ ដោយមានប្រព័ន្ធគមនាគមន៍ក្នុងទឹកដោយឡែក តំបន់លំនៅដែលមានរុក្ខជាតិបៃតងត្រជាក់សម្រាប់អ្នកជំងឺ បណ្ដាមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំ និងអភិវឌ្ឍ។ល។

ច្រកចូលកោះនេះត្រូវបានស្ថាបនាក្រោមទឹក ដើម្បីកាត់បន្ថយការធ្វើចរាចរណ៍របស់រថយន្តនៅលើកោះ។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្រោមទឹករួមមាន ប្រព័ន្ធរថភ្លើងអគ្គិសនី និងរថយន្តអគ្គិសនី។ គ្រប់កន្លែងនៅលើកោះនេះសុទ្ធតែមានស្ថានីយដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើរ។ ចំណែកអ្នកថ្មើរជើងវិញ គឺអាចដើរនៅលើកោះនេះដោយសេរី។

កោះនេះមានបីតំបន់សំខាន់ៗ ក្នុងនោះ តំបន់អប់រំ និងស្រាវជ្រាវស្ថិតនៅចំកណ្ដាល ខណៈតំបន់វេជ្ជសាស្ត្រ និងអគារស្នាក់នៅ ស្ថិតនៅជុំវិញ។ បណ្ដាផ្លូវស្ថិតនៅទីខ្ពស់ចន្លោះតំបន់នានានឹងនាំមកនូវខ្យល់បរិសុទ្ធ និងមានតួនាទីជាលំហបៃតង។ អ្នកថ្មើរជើងអាចផ្លាស់ទីក្នុងកម្ពស់ផ្សេងៗគ្នា អាចគយគន់ទេសភាពដ៏អស្ចារ្យរបស់ឌូបៃ និងឈូងសមុទ្រពែក្ស។

នៅកណ្ដាលកោះគឺជាអគារខ្ពស់កប់ពពកទំហំរហូតដល់មួយលានម៉ែត្រការ៉េ បែងចែកជាពីរផ្នែក រួមមាន ផ្នែក ផ្ទាល់ដី មានទំហំ 670,000 ម៉ែត្រការ៉េ សម្រាប់សកម្មភាពអប់រំ និងផ្នែកខាងលើដែលមានរាងដូចអឌ្ឍចន្ទ ទំហំ 330,000 ម៉ែត្រការ៉េ សម្រាប់ធ្វើជាសាលតាំងពិព័រណ៍ បន្ទប់ពិសោធន៍ និងអភិវឌ្ឍ សួនវិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកវិទ្យា បណ្ណាល័យ និងពិព័រណ៍សមិទ្ធផលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។ ក្រៅពីអគារនៅចំកណ្ដាល Dubai Healthcare City នឹងមានអគារចំនួន 14 ផ្សេងទៀតដែលមានមុខងារវេជ្ជសាស្ត្រ និងសណ្ឋាគារចំនួន 24 នៅលើក្បាលទាំងពីររបស់កោះ។

គ្រប់អគារសុទ្ធតែមានសួនច្បារនៅខាងមុខ និងដាំរុក្ខជាតិច្រើនប្រភេទ ដែលនាំមកនូវម្លប់ត្រជាក់ និងខ្យល់បរិសុទ្ធបែបធម្មជាតិ រួមចំណែកលើកកម្ពស់គុណភាពបរិយាកាសរបស់ឌូបៃ៕

May 18, 2023

James Webb រកឃើញទឹកនៅជុំវិញផ្កាយដុះកន្ទុយ 238P/Read

តេឡេស្កុបអវកាស James Webb សង្កេតឃើញចំហាយទឹកនៅជុំវិញផ្កាយដុះកន្ទុយមួយដួងដ៏កម្រ ស្ថិតនៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចន្លោះភពអង្គារ និងភពព្រហស្បតិ៍។

ការរកឃើញថ្មីនេះគឺជាការរីកចម្រើនមួយជំហានទៀតនៅក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្ត្ររបស់តេឡេស្កុបអវកាស James Webb ដែលជាលើកដំបូង ឧស្ម័ន ក្នុងករណីនេះគឺចំហាយទឹក ត្រូវបានរកឃើញស្ថិតនៅជុំវិញផ្កាយដុះកន្ទុយ 238P/Read។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 16 ឧសភា របស់ទំព័រ Space។ ប្រការនេះពិតជាមានសារសំខាន់ ព្រោះវាបង្ហាញថា ទឹកនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យកាលពីយុគសម័យដំបូង អាចត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងទម្រង់ទឹកកកនៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចម្បងជាងគេ។

«កន្លងមក យើងបានឃើញបណ្ដាវត្ថុនៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចម្បងគេ ពេញលក្ខណៈជាផ្កាយដុះកន្ទុយ ប៉ុន្តែ ដោយមានទិន្នន័យវិសាលគមសុក្រឹតនេះពី JWST ទើបយើងអាចប្រាកដថា ទឹកកកកំពុងបង្កើតបាតុភូតនោះ» អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ Michael Kelley ប្រធានក្រុមស្រាវជ្រាវនៃគម្រោងនេះ នៅសាកលវិទ្យាល័យ Maryland បានឱ្យដឹងដូច្នេះ។ ការរកឃើញថ្មីនេះត្រូវបានចុះផ្សាយលើទស្សនាវដ្ដី Nature។

ការរកឃើញចំហាយទឹកនៅជុំវិញ 238P/Read ជួយពង្រឹងទ្រឹស្ដីដែលថា ទឹកត្រូវបានផ្កាយដុះកន្ទុយនាំពីទីអវកាសមកកាន់ផែនដី។ ប៉ុន្តែ ការស្រាវជ្រាវក៏បង្ហាញថា 238P/Read មិនមានឧស្ម័ន CO2 ផងដែរ។

នៅក្នុងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយចម្បងរបស់ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ភាគច្រើនគឺជាដុំថ្ម។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីនេះ ជួនកាលក៏មានវត្ថុដូចផ្កាយដុះកន្ទុយ 238P/Read។

មកដល់បច្ចុប្បន្ន «យើងមិនទាន់ប្រាកដថា ធ្វើបែបណាបានជាទឹកដ៏ច្រើនមានវត្តមាននៅលើផែនដី។ ការស្វែងយល់ប្រវត្តិនៃការ «បែងចែក» ទឹកនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ នឹងជួយឱ្យយើងយល់អំពីប្រព័ន្ធផ្កាយដទៃ និងវាយតម្លៃបានថា តើពួកវាអាចមានភពដែលដូចផែនដី ឬអត់» Stefanie Milam មកពីក្រុមស្រាវជ្រាវខាងលើ ឱ្យដឹងដូច្នេះ។

ជំហានបន្ទាប់ ក្រុមស្រាវជ្រាវកំណត់គោលដៅសង្កេតលំអិតលើ 238P/Read ដើម្បីស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់ថា ផ្កាយដុះកន្ទុយកម្រជួបដូចវា មានសមាសធាតុដូចគ្នានេះ ឬអត់៕

May 18, 2023

ភពសៅរ៍ដណ្ដើមបានតំណែង «ស្ដេចគ្រប់គ្រងព្រះចន្ទ» នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ

ដោយមានព្រះចន្ទចំនួន 62 ដួង ត្រូវបានរកឃើញ ភពសៅរ៍ (Saturn) បានយកឈ្នះលើភពព្រហស្បតិ៍ជាថ្មី និងក្លាយជាភពដែលមានព្រះចន្ទច្រើនជាងគេនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។

នៅមុនពេលនៃការរកឃើញថ្មី ភពសៅរ៍មានព្រះចន្ទចំនួន 83 ដួង ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសហព័ន្ធតារាសាស្ត្រអន្តរជាតិ (IAU)។ បច្ចុប្បន្ន តួលេខនេះបានកើនឡើងដល់ 145 ដួង នេះបើតាម Space ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី 12 ឧសភា 2023។ ប្រការនេះបាននាំឱ្យភពសៅរ៍ក្លាយជាភពដំបូងគេដែលមានព្រះចន្ទជាង 100 ដួង។

ព្រះចន្ទថ្មីទាំងនេះរបស់ភពសៅរ៍ ត្រូវបានរកឃើញដោយក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដែលដឹកនាំដោយបណ្ឌិត Edward Ashton មកពីវិទ្យាស្ថានតារា-រូបវិទ្យា Academia Sinica ដោយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យពីតេឡេស្កុបរបស់កាណាដា-បារាំង-ហាវ៉ៃ (CFHT) នៅលើកោះ Hawaii ដែលប្រមូលបានតាំងពីឆ្នាំ 2019 ដល់ 2021។ ទិន្ន័យនេះជួយឱ្យពួកគេរកឃើញព្រះចន្ទថ្មីៗមានអង្កត់ផ្ចិតចាប់ពី 2.5 គីឡូម៉ែត្រ ដែលវិលជុំវិញភពសៅរ៍។

កាលពីខែកុម្ភៈ 2023 ភពព្រហស្បតិ៍បានយកឈ្នះលើភពសៅរ៍ស្ដីពីភពដែលមានព្រះចន្ទច្រើនជាងគេ នៅពេលព្រះចន្ទថ្មីចំនួន 12 របស់ភពនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ ជួយឱ្យចំនួនព្រះចន្ទរបស់ភពព្រហស្បតិ៍កើនដល់ 92 ដួង។ ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន តំណែង «ស្ដេចគ្រប់គ្រងព្រះចន្ទ» នេះ បានធ្លាក់មកលើដៃភពសៅរ៍ជាថ្មី ដោយវាមានព្រះចន្ទ 145 ដួង បើទោះជាអនាគត តួលេខនេះអាចនឹងប្រែប្រួល៕

May 13, 2023

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បង្កើតបានពូជពោតផ្អែមខ្លាំង និងហូបបានភ្លាមៗដូចផ្លែឈើទុំ

តាមរយៈការបង្កាត់ពូជបែបធម្មជាតិ អនុបណ្ឌិត ង្វៀន វ៉ាន់ ហា រួមនឹងសហការី បង្កើតបានពូជពោត SSW18 ដែលអាចហូបបានភ្លាមៗបន្ទាប់ពីបេះ ដោយមិនចាំបាច់ចម្អិន។

ចំណុចពិសេសរបស់ពូជពោតនេះគឺមានជាតិទឹកច្រើន មានម្សៅតិច ហើយនៅពេលហូបឆៅនឹងមានរសជាតិដូចទៅនឹងផ្លែឈើទុំ។ បើធៀបទៅនឹងពោតធម្មតាដែលមានកម្រិតជាតិផ្អែមប្រហែលពី 12-15 Brix ពូចពោតថ្មីរបស់លោក លោក ង្វៀន វ៉ាន់ ហា មានជាតិផ្អែមឡើងដល់ 18 Brix ហើយក្នុងករណីការដាំដុះមានលក្ខខណ្ឌអំណោយផលល្អ វាអាចឡើងដល់ 20 Brix។

តាមការអះអាងពីក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ ពោត SSW18 ត្រូវបានបង្កាត់ពូជរវាងពូជពោតក្នុងស្រុក និងមិនមានការកែប្រែហ្សែន។ គម្រោងបង្កើតពូជពោតថ្មីនេះត្រូវបានលោក ង្វៀន វ៉ាន់ ហា អនុប្រធានផ្នែកស្រាវជ្រាវដំណាំលើកគោក នៃវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍដំណាំ របស់បណ្ឌិត្យសភាកសិកម្មវៀតណាម រួមនឹងសហការីស្រាវជ្រាវតាំងតែពីប្រហែល 8 ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ។

បច្ចុប្បន្ន ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនេះកំពុងពិសោធដាំនៅតំបន់ផ្សេងៗគ្នាដើម្បីជ្រើសរើសប្រភេទដីដែលផ្ដល់ទិន្នផល គុណភាព និងមានសមត្ថភាពខ្ពស់ក្នុងការទប់ទល់នឹងសត្វល្អិត និងជម្ងឺផ្សេងៗ ហើយត្រៀមខ្លួនរួចរាល់សម្រាប់ការសហការជាមួយដៃគូនានាដើម្បីនាំយកពូជពោតថ្មីនេះទៅក្នុងទីផ្សារ៕

May 11, 2023

អាចម៍ផ្កាយប្រវែង 200 ម៉ែត្រ កំពុងហោះសំដៅមកកាន់ផែនដី

ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាម៉េរិក (ណាសា) កំពុងតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើអាចម៍ផ្កាយខ្នាតធំមួយដែលនឹងហោះមកជិតផែនដីនៅចុងខែឧសភានេះ ក្នុងល្បឿន 25,750 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។

អាចម៍ផ្កាយដែលកំពុងហោះមកកាន់ផែនដី និងមានឈ្មោះថា 2023 CL3 នេះ មានទទឹងប្រហែល 200 ម៉ែត្រ។ ណាសាបានដាក់អាចម៍ផ្កាយនេះទៅក្នុងក្រុម «ក្បែរផែនដី» ដែលត្រូវការតាមដានស្រាវជ្រាវបន្ត។

2023 CL3 មានទំហំធំជាងពីរដងធៀបនឹងរូបសំណាកសេរីភាព Statue of Liberty (កម្ពស់សរុបប្រហែល 93 ម៉ែត្រ)។ អាចម៍ផ្កាយនេះអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ បើសិនធ្លាក់មកលើផែនដី។

តាមការព្យាករ អាចម៍ផ្កាយនេះនឹងហោះកាត់មុខផែនដីនៅថ្ងៃទី 24 ឧសភា ក្នុងគម្លាត 7.2 លានគីឡូម៉ែត្រ។ គម្លាតពីផែនដីទៅឋានព្រះចន្ទគឺ 384,400 គីឡូម៉ែត្រ។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រគណនាឃើញថា អាចម៍ផ្កាយនេះនឹងហោះកាត់មុខផែនដីដោយសុវត្ថិភាពក្នុងល្បឿនជាង 25,750 គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។

ណាសាបានរកឃើញថា បច្ចុប្បន្នមានអាចម៍ផ្កាយប្រហែល 1,113,527 ដុំ នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ ពួកវាគោចរជុំវិញព្រះអាទិត្យ និងប្រមូលផ្ដុំត្រង់តំបន់ខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយដែលនៅចន្លោះភពអង្គារ និងភពព្រហស្បតិ៍៕

May 10, 2023

ចន្ទ្រគ្រាសនៅយប់ថ្ងៃទី 05 ឧសភានេះ នឹងងាយស្រួលគយគន់សម្រាប់កម្ពុជាទាំងមូល

នៅយប់នេះ ដែនដីកម្ពុជាទាំងមូលនឹងស្ថិតក្នុងតំបន់ដែលអាចមើលឃើញទាំងស្រុងនូវបាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទ ដែលអូបន្លាយពេលជាងពីរម៉ោង ធ្វើឱ្យព្រះចន្ទប្រែជាងងឹតជាងមុន ប៉ុន្តែមិនមានពណ៌ក្រហមខ្លាំង។

ចន្ទ្រគ្រាសពាក់កណ្ដាលវង់នឹងកើតឡើងនៅវេលាម៉ោង 22 និង 15 នាទីយប់នៃថ្ងៃទី 05 ឧសភា (ម៉ោងនៅកម្ពុជា)។ ប្រជាជនស្ទើរតែទាំងអស់ដែលរស់នៅក្នុងតំបន់នានារបស់ទ្វីបអាស៊ី អឺរ៉ុប អង់តាក់ទិក រុស្ស៊ី អូសេអានី អាហ្វ្រិកខាងកើត និងអាហ្វ្រិកកណ្ដាល សុទ្ធតែអាចគយគន់បាតុភូតនេះ។

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រឱ្យដឹងថា ខុសពីចន្ទ្រគ្រាសទាំងស្រុង ឬមួយចំណិត ចន្ទ្រគ្រាសពាក់កណ្ដាលវង់ ឬពាក់កណ្ដាលងងឹតមិនប្រែពណ៌ជាក្រហមខ្លាំង និងងងឹតនោះទេ តែវាគ្រាន់តែមានពណ៌ក្រហមស្រាល និងងងឹតជាងបន្តិចបើធៀបនឹងចន្ទពេញវង់ធម្មតា។

បាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទលើកនេះនឹងមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់ការទស្សនារបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ព្រោះថា វានឹងកើតឡើងនៅជិតពាក់កណ្ដាលយប់ ពេលដែលព្រះចន្ទរះឡើងខ្ពស់។

បាតុភូតចន្ទ្រគ្រាសលើកនេះនឹងគ្រាន់តែមានពណ៌ក្រហមស្រាល និងងងឹតជាងបន្តិចបើធៀបនឹងចន្ទពេញវង់ធម្មតា

ដូចទៅនឹងប្រភេទនៃបាតុភូតរាហូចាប់ចន្ទដទៃ ចន្ទគ្រាសមួយចំហៀងកើតឡើងដោយសារផែនដីគោចរឆ្លងកាត់តំបន់ចន្លោះរវាងព្រះចន្ទ និងព្រះអាទិត្យ។ ប្រការនេះធ្វើឱ្យពន្លឺដែលព្រះអាទិត្យជះទៅលើព្រះចន្ទត្រូវបាំងបិទដោយផែនដី គ្រាដែលស្រមោលរបស់ផែនដីជះទៅលើព្រះចន្ទ ហើយជាលទ្ធផល ព្រះចន្ទត្រូវងងឹតមួយផ្នែក មួយចំហៀង ឬងងឹតទាំងស្រុងទៅតាមទីតាំងរបស់ផែនដី ព្រះចន្ទ និងព្រះអាទិត្យ៕

May 5, 2023

ការប្រៀបធៀបទំហំរបស់ប្រហោងខ្មៅ (Black Hole) ខ្នាតយក្សនៅក្នុងចក្រវាលដែលមនុស្សបានរកឃើញ

ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាម៉េរិក (ណាសា-NASA) កាលពីថ្ងៃទី 02 ឧសភា បានចែករំលែកវីដេអូមួយស្ដីពីបណ្ដាប្រហោងខ្មៅខ្នាតយក្សដែលមានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យចាប់ពី 100,000 ដងដល់ 66 ពាន់លានដង។

ព្រះអាទិត្យគឺជាវត្ថុតែមួយគត់នៅក្នុងទិដ្ឋភាពដំបូង ហើយវាតូចទៅៗនៅពេលកាមេរ៉ាថយក្រោយឆ្ងាយទៅៗ។ ប្រហោងខ្មៅធំជាងម៉ាសព្រះអាទិត្យ 100,000 ដង ស្ថិតក្នុងកាឡាក់ស៊ី J1601 មានស្រមោលកណ្ដាលតូចជាងព្រះអាទិត្យ។

ស៊ុមទិដ្ឋភាពបន្តគឺជាគន្លងគោចររបស់ភពពុធ (Mercury)។ ប្រហោងខ្មៅនៅកណ្ដាលកាឡាក់ស៊ី Circinus មានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យមួយលានដង។

បន្ទាប់មកគឺជាគន្លងគោចររបស់ផែនដី។ ប្រហោងខ្មៅនៅកណ្ដាលកាឡាក់ស៊ី M32 ដែលជាកាឡាក់ស៊ីរណបរបស់កាឡាក់ស៊ី Andromeda មានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យពីរលានដង។

ប្រហោងខ្មៅ Sagittarius A* នៅកណ្ដាលកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ មានម៉ាសធំជាងបួនលានដង ធៀបនឹងម៉ាសព្រះអាទិត្យ។

កាឡាក់ស៊ី NGC 7727 មានប្រហោងខ្មៅធំៗចំនួនពីរ ក្នុងនោះ ប្រហោងខ្មៅតូចជាងគេមានម៉ាសធំជាងព្រះអាទិត្យ 6 លានដង។

https://www.youtube.com/watch?v=jU1DsipURcM

វីដេអូបង្ហាញពីទំហំរបស់ប្រហោងខ្មៅ (Black Hole) ខ្នាតយក្សនៅក្នុងចក្រវាលដែលមនុស្សបានរកឃើញ

តមកទៀត យើងហោះឆ្លងកាត់គន្លងគោចររបស់ភពព្រហស្បតិ៍ (Jupiter), ភពណេបទូន (Neptune) និងខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយ (Kuiper)។ បន្ទាប់មកគឺជាប្រហោងខ្មៅដែលធំជាងគេរបស់ NGC 7727 ដែលធំជាង 150 លានដងធៀបនឹងម៉ាសព្រះអាទិត្យ។

ចំណែកប្រហោងខ្មៅរបស់កាឡាក់ស៊ី Andromeda អាចមានម៉ាសធ្ងន់ជាងព្រះអាទិត្យ 140 លានដង។ កាឡាក់ស៊ី Cygnus A មានប្រហោងខ្មៅដែលធំជាង 2.5 ពាន់លានដងធៀបនឹងម៉ាសព្រះអាទិត្យ។

ពេលនេះយើងនឹងហោះឆ្លងកាត់ពពកផ្កាយដុះកន្ទុយដែលព័ទ្ធជុំវិញប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ (Oort cloud)។ ប្រហោងខ្មៅ M87 ដែលធ្ងន់ជាងម៉ាសព្រះអាទិត្យ 5.4 ពាន់លានដងគឺជាប្រហោងខ្មៅដំបូងគេដែលត្រូវបានថតដោយផ្ទាល់។

ប្រហោងខ្មៅ TON 618 ស្ថិតក្នុងកាឡាក់ស៊ីមួយដែលនៅឆ្ងាយសែនឆ្ងាយ រហូតដល់ពន្លឺរបស់វាត្រូវការពេល 10 ពាន់លានឆ្នាំទើបមកដល់ផែនដី។ ដោយមានម៉ាសធំជាង 66 ពាន់លានដងនៃម៉ាសព្រះអាទិត្យ TON 618 គឺជាប្រហោងខ្មៅធំបំផុតដែលមនុស្សធ្លាប់បានរកឃើញនៅក្នុងចក្រវាលដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាចសង្កេតឃើញ។

May 3, 2023

រកឃើញដីកម្រនៅលើភពក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ដែលមានកម្ដៅបួនពាន់អង្សាសេ

ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញសារធាតុ terbium ជាលើកដំបូងនៅក្នុងបរិយាកាសរបស់ KELT-9b ដែលជាភពមួយក្នុងចំណោមភពក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យដែលក្ដៅបំផុតធ្លាប់ត្រូវបានកត់ត្រានាពេលកន្លង។

KELT-9b មានសីតុណ្ហភាពជាមធ្យម 4,000 អង្សាសេ វិលជុំវិញផ្កាយមេ KELT-9 ដែលមានចម្ងាយពីផែនដីប្រហែល 670 ឆ្នាំពន្លឺ (មួយឆ្នាំពន្លឺស្មើនឹង 9.46 ទ្រីលានគីឡូម៉ែត្រ)។ ភពនេះតែងតែជាទីចាប់អារម្មណ៍របស់អ្នកតារាសាស្ត្រចាប់តាំងពីត្រូវបានរកឃើញកាលពីឆ្នាំ 2016។

លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវថ្មីដែលបានប្រកាសលើទស្សនាវដ្ដី Astronomy and Astrophysics បានឱ្យដឹងថា ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញលោហធាតុ terbium ដែលជាដីកម្រ នៅក្នុងបរិយាកាសរបស់ KELT-9b។

Terbium ត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស៊ុយអែត Carl Gustaf Mosander រកឃើញជាលើកដំបូងក្នុងអណ្ដូងរ៉ែ Ytterby នៅប្រជុំកោះ Stockholm កាលពីឆ្នាំ 1843។ សារធាតុ terbium គឺជាដីដ៏កម្រ ក្នុងនោះ 99% នៃការផលិត terbium របស់ពិភពលោក គឺធ្វើឡើងនៅ Bayan Obo ដែលជាតំបន់ទាញយករ៉ែក្នុងដែនដីម៉ុងហ្កោលីខាងក្នុងរបស់ប្រទេសចិន។

ភព KELT-9b វិលជុំវិញផ្កាយមេ KELT-9

ការរកឃើញខាងលើនេះពិតជាមានសារសំខាន់ក្នុងការស្វែងយល់អំពីបណ្ដាភពនៅក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ «កាន់តែយល់ច្បាស់អំពីលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់បណ្ដាភព យើងក៏កាន់តែមានឱកាសច្រើនក្នុងការស្វែងរកឃើញផែនដី 2.0 ក្នុងអនាគត» Nicholas Borsato មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Lund ដែលជាសមាជិករបស់ក្រុមស្រាវជ្រាវអំពីភព KELT-9b បញ្ជាក់ដូច្នេះ៕

April 29, 2023

Tag: វិទ្យាសាស្ត្រ