Author: វល័ក្ខ

លោករ័ត្ន សុខន ដែលទើបតែឡើងជាប្រធានសហព័ន្ធកីឡាវ៉ូវីណាមអាណត្តិថ្មី ឆ្នាំ ២០១៧ ដល់ ២០២១បានសំណូមពរដល់អត្តពលិកទាំងអស់ មិនថាគ្រូ ឬក៍ថ្នាក់ដឹកនាំកីឡាណាផ្សេងឡើយ ត្រូវតែចេះសាមគ្គីគ្នាឲ្យបានល្អ។

បើតាមសេចក្ដីប្រកាសកាលពីព្រឹកម្សិលមិញនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំកីឡាវ៉ូវីណាមអាណត្តិថ្មីទាំង១៣រូប ដែលបានអនុម័តរួចរាល់នោះមាន លោក រ័ត្ន សុខន ប្រធាន, លោកអ៊ូ រតនា អនុប្រធានទី១, លោក រស់ មនិន្ទ អនុប្រធានទី២ , លោក ហុង ឈាងគីម អនុប្រធានទី៣ , លោកកែវ ហុកលី អគ្គលេខាធិការ, លោកទេព ជីវសុខុម អគ្គលេខាធិការរង, លោក ជុត សាម៉ុន អគ្គលេខាធិការរង, លោកស្រី ប៉ាល់ ឆររស្មី អគ្គហិរញ្ញិក , លោក ស៊ុំ វណ្ណា អគ្គហិរញ្ញិករង , លោក សល់ មករា សមាជិក, លោកលីពិជ័យ សមាជិក, លោកឯម សុធារ័ត្ន សមាជិក, និង លោក ម៉េង សុខហេង សមាជិក។

នៅក្នុងអាណត្តិទី២ដែលលោករ័ត្ន សុខនបានដឹកនាំជាប្រធាននេះ លោកបានចំណាយថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនជួយដល់សហព័ន្ធ និង អត្តពលិក ដើម្បីឱ្យបានចូលរួមក្នុងការប្រកួតថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិ និងទិញសម្ភារជួយឧបត្ថម្ភក្លឹបមួយចំនួន ដែលខ្វះខាតនៅតាមបណ្ដាខេត្តដោយសរុបទឹកប្រាក់អស់ប្រមាណជាជាង ២០ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក។

លោករ័ត្ន សុខន គឺជាប្រធានសហព័ន្ធកីឡាវ៉ូវីណាមមួយរូបដែលបានដឹកនាំឲ្យកម្ពុជាឈ្នះមេដាយពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ ២០១៥ និងមេដាយក្នុងកីឡាស៊ីហ្គេមជាច្រើនទៀត មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះលោកក៍ជាអនុប្រធានសហព័ន្ធកីឡាវ៉ូវីណាមពិភពលោក ដែលបានធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានភាពល្បីល្បាញថែមមួយកម្រិតផងដែរ។

ប្រធានសហព័ន្ធអាណត្តិថ្មីរូបនេះបានមានប្រសាសន៍បែបនេះថា៖ នៅអាណត្តិទី៣ ឆ្នាំ២០១៧-២០២១នេះ ខ្ញុំសូមសំណូមពរដល់គ្រូបង្វឹក កីឡាករ និងកីឡាការិនីទាំងអស់មិនថានៅតាមបណ្ដាខេត្តក្រុងណានោះទេ សូមរួបរួមគ្នា សាមគ្គីគ្នាឱ្យបានល្អ ដើម្បីបន្តឱ្យប្រភេទកីឡារបស់យើងធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ជោគជ័យ និងឈានមុខគេ ដូចដែលខ្ញុំបានបង្កើតសហព័ន្ធកីឡាវ៉ូវីណាមនៅក្នុងប្រទេសយើងមុនគេនៅក្នុងទ្វីបអាស៊ីដែរ។

លោកបន្តថា៖ យើងជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលបានបង្កើតជាសហព័ន្ធនេះមុនគេបង្អស់ អ៊ីចឹងការងារអ្វីគ្រប់យ៉ាង យើងត្រូវតែដើរទៅមុខមុនគេ ហើយត្រូវធ្វើឱ្យបានល្អដាច់គេ។ គ្រប់កីឡាករ និងកីឡាការិនីទាំងអស់ត្រូវចាំពាក្យមួយម៉ាត់ថា អ្នកចាស់កុំមើលងាយអ្នកថ្មី អ្នកល្អកុំមើលងាយអ្នកអន់ ពាក្យទាំងនេះហើយដែលអាចជួយឱ្យយើងទទួលបានជោគជ័យទាំងអស់គ្នានៅថ្ងៃអនាគតបាន ជាពិសេសគឺជោគជ័យនៅឆ្នាំ ២០២៣ ដែលកម្ពុជាទទូលបានសិទ្ធិធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំការប្រកួតកីឡាស៊ីហ្គេម៕

ភ្នំពេញៈ ចន្លោះរយៈពេលប្រហែលតែជិតកន្លះខែសោះ ស្រាប់តែគេបានឃើញមានតារាខ្មែរចំនួនពីររូបហើយ ដែលបានបង្ហាញភាពហ៊ឺហាររបស់ខ្លួនជាមួយនឹងការសម្ញែងទិញរថយន្តទំនើបថ្មីស៊េរីឆ្នាំ២០១៧ ដោយផ្តើមចេញពីតារាសម្តែង ម៉ូដែល និងពិធីការិនី កញ្ញា ម៉ាក់ សែនសូនីតា (តូតា) និងតារាចម្រៀង ម៉ូដែល ពិធីករ និងជាម្ចាស់ផលិតកម្ម Dara Entertainment លោក យ៉ែម សំអូន។

អីយ៉ា ពិតជាចៃដន្យមែន! គេសង្កេតឃើញតារាទាំងពីរដួងមានការឆ្លាស់គ្នាក្នុងការដូរស៊េរីរថយន្តរបស់ខ្លួនដោយកញ្ញា តូតា ដូរពី Land Cruiser 470 ពណ៌ខ្មៅស៊េរីឆ្នាំ២០០៩ មកជិះ Lexus 450d ស៊េរីឆ្នាំ២០១៧ ដែលមានតម្លៃជាង ១៧ម៉ឺនដុល្លារ ចំណែកឯលោក យ៉ែម សំអូន វិញបានដូរពីម៉ាក Lexus 470 មកជិះ Land Cruiser ពណ៌សស៊េរីឆ្នាំ២០១៧ មានតម្លៃប្រហែលជាង ១៨ម៉ឺនដុល្លារ។

កាលពីដើមខែនេះ គេឃើញតារាសម្តែងស្រី ម៉ូដែល និងពិធីការិនីនៅទូរទស្សន៍ CNC កញ្ញា ម៉ាក់ សែនសូនីតា ហៅតូតា បង្ហោះរូបរថយន្តថ្មីសន្លាងដែលមើលទៅគឺម៉ាក Lexus 570 ស៊េរីឆ្នាំ២០១៧ ដោយធ្វើឲ្យមជ្ឈដ្ឋានក្រុមអ្នកសិល្បៈមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង។ តែតារាសម្តែងស្រីមានបបូរមាត់សិចស៊ីល្បីមានកន្លង់ទាំងចាស់ទាំងក្មេងតាមសុំដាក់ពាក្យធ្វើជាម្ចាស់បេះដូងដែលទើបមានវ័យ២៣ឆ្នាំរូបនេះប្រាប់ថា៖ «តាមពិតទៅរថយន្តដែលនាងខ្ញុំបានរំអុកឲ្យម៉ាក់ទិញឲ្យនោះមិនមែនម៉ាក Lexus 570 ទេ! វាគឺជារថយន្តម៉ាក Lexus 450d ដែលមើលទៅដូចគ្នានឹង Lexus 570 បេះបិទ គ្រាន់តែវារាងតូចជាងបន្តិច»។

កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែឧសភាថ្មីៗនេះ ស្រាប់តែគេបន្តឃើញតារាចម្រៀងប្រុស លោក យ៉ែម សំអូន ដែលទើបតែស្ងប់រឿងអាស្រូវចែកផ្លូវពីប្រពន្ធព្រោះតែមានព័ត៌មានចចាមអារ៉ាមថា ទៅស្នេហាភេទប្រុសដូចគ្នា និងបែកធ្លាយរឿងប្រើហិង្សាលើអតីតភរិយាគឺអ្នកនាង យ៉ាន លីនដា នោះ បានធ្វើឲ្យមហាជនភាគច្រើនកោតសរសើរផង និងមានការជជីកចង់ដឹងដែរថា តើរថយន្តថ្មីម៉ាក Land Cruiser ថ្មីពណ៌សនោះស៊េរីឆ្នាំណា ហើយមានតម្លៃប៉ុន្មានម៉ឺនដុល្លារទៅ? ក្រោយពីលោកបានបង្ហោះសារប្រាប់ថាទើបតែបានទិញមកនោះ។

លោក យ៉ែម សំអូន គ្រាន់តែបានបង្ហើបប្រាប់ថា៖ «នេះជារថយន្តថ្មី ដែលខ្ញុំស្រមៃចង់បាន និងខិតខំប្រឹងប្រែងរកប្រាក់ដោយកម្លាំងញើសឈាមខ្លួនឯងយូរមកហើយទម្រាំនឹងបាន។ ខ្ញុំបានទិញវាកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧កន្លងមកនេះ បន្ទាប់ពីខ្ញុំបានលក់រថយន្តចាស់ម៉ាក Lexus 470 រួចមកហ្នឹងឯង»៕

នៅពេលជិតដល់ថ្ងៃប្រឡង សិស្ស ឬនិស្សិតភាគច្រើនតែងតែមានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាចនិងព្រួយបារម្ភ ហើយមានអ្នកខ្លះទៀតថែមទាំងខំប្រឹងអានសៀវភៅមេរៀនដែលគរជាច្រើនក្បាលក្នុងពេលតែមួយទៀតផង។ មានសិស្សមួយចំនួនបានគិតថាពេលជិតប្រឡង គឺជាពេលដែលពិបាករៀនជាងគេ ហើយពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃគឺកាន់ជ្រួលច្របល់ មិនដឹងថាត្រូវចាប់មេរៀនណាទុកមេរៀនណាដើម្បីសិក្សាឡើយ។

យុវជន នាង កុសល និស្សិតនិទ្ទេស B+ នៅថ្នាក់វិទ្យាល័យបានលើកឡើងថា នៅពេលដែលជិតប្រឡង គឺយើងទាមទារឱ្យមានភាពវៃឆ្លាតបន្តិចតែសម្រាប់ប្អូន គឺប្អូនមិនចំណាយពេលវេលាអានមេរៀនទាំងអស់នោះទេ ភាគច្រើនប្អូនយកមេរៀនដែលបានរៀនហើយមកសរសេរវាសង្ខេបឡើងវិញ ឬមើលសៀវភៅដែលបានកត់ចំណាំនៅក្នុងថ្នាក់មកមើល ព្រោះសៀវភៅសរសេរមានទំព័រតិចជាង តែបង្កប់ដោយចំណុចសំខាន់ៗច្រើន។

យុវជន នាង កុសល បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំចូលចិត្តអានសៀវភៅដែលទើបនឹងរៀនហើយថ្មីៗជាមុន បន្ទាប់មកទើបខ្ញុំមើលមេរៀនចាស់ៗដែលបានសិក្សា។ នៅពេលដែលខ្ញុំធ្វើបែបនេះ ខ្ញុំអាចមានទំនុកចិត្តច្រើនព្រោះមេរៀនដែលទើបនឹងរៀនហើយ វាងាយចាំ និងនៅ ថ្មីៗ បន្ទាប់ពីទុកចិត្តលើខ្លួនឯងច្បាស់ហើយ ទើបបន្តទៅអានមេរៀនចាស់ៗជាបន្តទៀត»។ យុវជនខាងលើបានបន្ថែមទៀតថា សិស្សមួយចំនួនអាចនឹងសាកល្បងមើលឯកសារត្រួសៗដែលខ្លួនធ្លាប់បានរៀនហើយ បន្ទាប់មកទើបសាកល្បងព្យាយាមធ្វើតេស្តសមត្ថភាពខ្លួនឯងតាមរយៈការឆ្លើយសំណួរសំខាន់ៗដែលយើងគិតថាអាចនឹងមានចេញនៅពេលប្រឡង។

បង្ហាញពីវិធីដោះស្រាយបញ្ហាពេលជិតប្រឡងនេះដែរ កញ្ញា លឹម លីឆាយ និស្សិតដែលកំពុងសិក្សាផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៅឯបរទេសបានថ្លែងថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានៅពេលជិតប្រឡង សិស្សគួរតែសម្រាក និងរៀបចំតារាងនៃកម្មវិធីសិក្សាឱ្យបានច្បាស់លាស់។

កញ្ញា លឹម លីឆាយ បាននិយាយថា៖ «នៅពេលដែលយើងមានកម្មវិធីច្បាស់លាស់ យើងនឹងងាយស្រួលក្នុងការអានសៀវភៅដោយស្ងប់ចិត្តព្រោះយើងដឹងច្បាស់ពីពេលវេលានៃឯកសារដែលត្រូវអាន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត យើងគួរគិតឱ្យបានច្បាស់ពីមេរៀនដែលពូកែហើយ និងមិនសូវពូកែ ដើម្បីធ្វើការរំឭកឱ្យមានតុល្យភាព ទើបចំណេញពេលវេលា»។

កញ្ញា លឹម លីឆាយ បានបន្តទៀតថា ការកំណត់ពេលវេលាច្បាស់លាស់ ទោះបីជាពេលនោះខ្លីក៏ដោយក៏វាអាចជួយឱ្យខួរក្បាលយើងមានរបៀប និងទប់ស្កាត់ក្តីភ័យខ្លាចបានមួយចំនួនផងដែរ៕

កីឡាករ ង៉ែត រដ្ឋា របស់ក្លិបតាព្រហ្មមានជ័យត្រូវតស៊ូជាមួយអ្នកប្រដាល់ថៃផ្លាយ ណយ (Phlay Noy) ខណៈដែលអ្នកប្រដាល់កម្ពុជា សង្ឃឹមឈ្នះម្ដងទៀតដើម្បីរក្សាតំណែង ដែលក្នុងនោះ ស្ថិតិប្រកួតជាង ៧៣ដង ឈ្នះ៦២ដង ចាញ់៨ដង និង ស្មើពិន្ទុ៣ដង។

នេះជាជំនួបប្រកួតក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ខ្សែក្រវាត់ខារ៉ាបាវទម្ងន់៦៣,៥០គីឡូក្រាមលើសង្វៀនអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅរសៀលថ្ងៃទី២០ឧសភាខាងមុខ។ ចំណែកឯគូប្រកួតរបស់ ង៉ែត រដ្ឋា វិញ គឺជាអ្នកប្រដាល់ថៃដែលមានប្រវត្តិប្រកួតចំនួន៦៩ដង ឈ្នះ៥៦ដង ចាញ់១២ដង និងស្មើពិន្ទុ១ដង ។

ផ្លាយ ណយ ជាអ្នកប្រដាល់ថៃដែលមានចិត្តត្រជាក់ណាស់ តែគេប្រើជើងទាត់បានល្អ គេមិនសូវជាពូកែលេងកែងប៉ុន្មានទេ តែបើកណ្ដាប់ដៃ និងជង្គង់វិញ អ្នកប្រដាល់ថៃរូបនេះវ៉ៃចេញធ្ងន់ៗល្អណាស់ តែសម្រាប់រដ្ឋាវិញ កែងរបស់គេក៏មិនសូវជាច្បាស់ប៉ុន្មានឡើយ តែគេនៅតែចូលចិត្តប្រើកែង កណ្ដាប់ដៃ និង ជង្គង់ដែលវ៉ៃបានត្រឹមតែល្អមើលប៉ុណ្ណោះ តែអ្នកប្រដាល់រូបនេះទាត់បានល្អ ហើយខ្លាំងល្អណាស់ មានអ្នកប្រដាល់មិនតិចទេដែលត្រូវរដ្ឋាទាត់ឲ្យបាក់ដៃ ប្រកួតលែងកើតអស់មួយជីវិតក៏មាន។ រវាងង៉ែត រដ្ឋា និង ផ្លាយ ណយ តើនរណាឈ្នះ និងនរណាចាញ់ គេលំបាកនឹងប៉ាន់ស្មានជាមុនណាស់ តែអ្នកប្រដាល់ទាំងពីររូបនេះ គេជឿថានឹងប្រកួតគ្នាដល់ចប់ទឹកទី ៥ មិនខាន ។

ការប្រកួតគ្នាក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ដណ្តើមខ្សែក្រវាត់នេះដែរ អ្នកប្រដាល់កម្ពុជារឿង សារ័ត្ន មកពីក្លិបទ័ពឆត្រយោង៩១១នឹងត្រូវជួបជាមួយអ្នកប្រដាល់ថៃឡាក់ ឡាយ (Lack Lay)។ សារ័ត្នដែលមានប្រវត្តិប្រកួតចំនួន៦៦ដង ឈ្នះ៥៦ដង និងចាញ់១០ដងនោះ មួយប្រកួតដំបូងរបស់គេបានទទួលជ័យជម្នះ តែចំពោះឡាក់ ឡាយវិញ មួយប្រកួតដំបូងរបស់គេជួបនឹងបរាជ័យ។ សូមជម្រាបថា អ្នកប្រដាល់ថៃរូបនេះមានប្រវត្តិប្រកួតចំនួន៦៦ដង ឈ្នះ៥០ដង ចាញ់១៤ដង និង ស្មើពិន្ទុ ២ ដង ។

សម្រាប់ការប្រកួតលើកនេះម្នាក់ៗសុទ្ធតែត្រូវការឈ្នះដើម្បីប្រជែងគ្នាសន្សំពិន្ទុក្នុងការរកកៅអីនៅវគ្គពាក់កណ្ដាលផ្ដាច់ព្រ័ត្រដូចគ្នា ។ សារ័ត្ន បើមួយប្រកួតនេះគេបានទទួលជ័យជម្នះនោះ គេមិនសូវជាបារម្ភប៉ុន្មានទេ តែបើចាញ់វិញ អ្វីៗអាចស្ថិតក្នុងភាពស្រពេចស្រពិល…។ ចំពោះឡាក់ ឡាយដែលការប្រកួតដំបូងជួបបរាជ័យវិញនោះ បើការប្រកួតលើកនេះចាញ់ទៀត ឱកាសសម្រាប់ដណ្ដើមកៅអីឡើងទៅវគ្គពាក់កណ្ដាលផ្ដាច់ព្រ័ត្រក៏ទំនងជាលំបាកដែរ។ តើរឿង សារ័ត្ន នឹងជួបសំណាងល្អ ឬឡាក់ ឡាយជាអ្នកជួបសំណាងល្អ?។តែយើងសង្ឃឹមថា សារ័ត្ននឹងមិនធ្វើឲ្យអ្នកគាំទ្ររបស់គេអស់សង្ឃឹមឡើយ៕

នាសម័យបច្ចុប្បន្ន ប្រព័ន្ធនៃការធ្វើដំណើរបានរីកដុះដាលខ្លាំង ដែលធ្វើឱ្យការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយកាន់តែមានលក្ខណៈជិតស្និទ្ធ ហើយកត្តានេះបានផ្តល់ឱកាសឱ្យយុវជនជាច្រើនបានស្វះស្វែងរកការសិក្សានៅបណ្តាប្រទេសនានាដែលគេពេញចិត្ត។

លោក កុលផេង វឌ្ឍនា អ្នកនិពន្ធ និងជាអតីតនិស្សិតពូកែនៅបរទេសម្នាក់បានលើកឡើងថា អ្នករៀនគួរបើកខួរក្បាលឱ្យទូលាយ ហើយគិតថាខ្លួនឯងរស់នៅក្នុងពិភពលោកដ៏ធំធេងមួយ មិនមែនរស់នៅតែក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។ យើងអាចមានឱកាសច្រើនដើម្បីហោះទៅឱ្យឆ្ងាយ ហើយសម្លឹងឱ្យបានទូលាយឡើងដើម្បីទទួលយកចំណេះដឹងថ្មីៗពីគ្រប់ទីកន្លែង។

លោក កុល ផេង វឌ្ឍនា បាននិយាយថា៖ «នៅពេលដែលយើងបើកចិត្តឱ្យទូលាយ ទទួលយកចំណេះដឹងពីគ្រប់ទីកន្លែងក្នុងពិភពលោក យើងនឹងមានការគិតដែលទូលំទូលាយ ហើយបទពិសោធដែលយើងទទួលបានពីបណ្តាប្រទេសទាំងអស់នោះ នឹងក្លាយជាមេរៀនល្អៗសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់យើង»។

អ្នកនិពន្ធម្នាក់នេះបានបញ្ជាក់ទៀតថា យុវជនកម្ពុជានាពេលនេះមិនមែនរស់នៅតែម្នាក់ឯងនោះទេ ហើយក៏មិនគួរគិតបែបចង្អៀតពេកដែរ។ ឱ្យតែមានការតស៊ូ និងការតាំងចិត្តច្បាស់លាស់ នោះអ្នកទាំងអស់គ្នាពិតជាអាចមានឱកាសទៅសិក្សានៅបរទេស និងអាចក្លាយជាសិស្សពូកែនៅបរទេសបានទាំងអស់ ។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ កញ្ញា ណារ៉ា សុខេមា យុវនារីខ្មែរដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ការធ្វើដំណើរទៅធ្វើកម្មសិក្សា និងសិក្សាជាង ៤០ ប្រទេសបានលើកឡើងថា តាមពិតទៅយុវជនកម្ពុជាពិតជាអាចប្រកួតប្រជែងផ្នែកចំណេះដឹងជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសដទៃ ហើយអ្វីដែលកាន់តែសំខាន់ក្នុងការរុញច្រានយើងឱ្យក្លាយជានិស្សិតដែលអាចសិក្សានៅបរទេសបាននោះ គឺកម្លាំងចិត្ត។ កញ្ញាបានបន្តថា ការជំរុញទឹកចិត្តខ្លួនឯងជារឿងសំខាន់មួយដែលយុវជនត្រូវធ្វើ ព្រោះថានៅពេលដែលយើងមានការតាំងចិត្តច្បាស់លាស់ ហើយហ៊ានសម្រេចចិត្តចេញទៅប្រកួតប្រជែង នោះឱកាសនឹងមានកាន់តែច្រើន។

កញ្ញា ណារ៉ា សុខេមា បាននិយាយថា៖ «យុវជនកម្ពុជា គួរមានសេចក្តីក្លាហានក្នុងការដាក់ពាក្យទៅសិក្សា ឬធ្វើកម្មសិក្សានៅបរទេស។ មានកម្មវិធីខ្លះគឺងាយស្រួលជាប់បំផុត គ្រាន់តែមិនមានមនុស្សហ៊ានដាក់ពាក្យតែប៉ុណ្ណោះ ហេតុនេះអ្នកណាចាប់ឱកាសបាន គឺអ្នកនោះនឹងជោគជ័យ»។

យុវនារីម្នាក់នេះបានលើកឡើងផងដែរថា នៅពេលដែលយើងមានការគិតគូរច្បាស់លាស់ និងបង្កើតចំណង់ដែលយើងចង់ទៅសិក្សានៅបរទេសឱ្យក្លាយជាបំណងយ៉ាងមុតមាំនោះ យើងនឹងមានចិត្តតស៊ូដើម្បីធ្វើឱ្យសុបិនក្លាយជាការពិត៕

សហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជាបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំដើម្បីបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាភិបាលថ្មី សម្រាប់ដឹកនាំសហព័ន្ធសម្រាប់រយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខនេះ។ ថ្នាក់ដឹកនាំបានបង្ហាញពីវិធីសាស្រ្ដមួយចំនួនដើម្បីទប់ស្កាត់ការហូរចូលនៃរថយន្ដជជុះ ជាគោលដៅចម្បងដែលត្រូវអនុវត្ដមុនគេ។

លោក ងន សំាង អនុប្រធានសហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជា

លោក ងន សំាង ជាអនុប្រធានសហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជា ក្នុងអាណតិ្ដថ្មី បានលើកឡើងថា នៅក្នុងអាណត្ដិថ្មីនេះសហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជា មានគោលបំណងរៀបចំយុទ្ធសាស្រ្ដធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឱ្យមានការកាត់បន្ថយការនាំចូលរថយន្ដជជុះ (Gray Market)។

នាយកប្រតិ្តបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន RMA Cambodia Co., Ltd រូបនេះ បានបញ្ជាក់ទៀតថា ៖ «បច្ចុប្បន្នរថយន្ដថ្មីនាំចូលក្នុងរង្វង់ជាង 10%ប៉ុណ្ណោះ រីឯរថយន្ដជជុះនាំចូលក្នុងរង្វង់ជិត 90%។ បើធ្វើការប្រៀបធៀបប្រាក់បង់ពន្ធវិញនោះគឺ លុយពន្ធរថយន្ដថ្មី 10% មានចំនួនស្មើនឹង 40%នៃពន្ធរថយន្ដជជុះ 90%ដែលបានបង់។ ជាមធ្យមពន្ធរថយន្ដថ្មីមួយគ្រឿងយើងត្រូវបង់ជាមធ្យមគឺក្នុងរង្វង់ 21000ដុល្លារអាមេរិក រីឯរថយន្ដជជុះទាំងតម្លៃថោក និងថ្លៃត្រូវបង់រង្វង់ 6500ដុល្លារ»។

ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលជួយសម្រាលបន្ទុកដោយទម្លាក់តម្លៃពន្ធនៃការនាំចូលរថយន្ដថ្មីឱ្យធ្លាក់ចុះបន្ដិច វាអាចនៅសល់ក្នុងរង្វង់ 1100ដុល្លារ អត្ថប្រយោជន៍ត្រូវបានហុចទៅឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ ព្រោះប្រទេសកម្ពុជាអាចមានរថយន្ដថ្មីលក់ក្នុងតម្លៃទាបសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ដែលជំរុញឱ្យមានការនាំចូលរថយន្ដថ្មីកាន់តែច្រើនជាងមុន និងធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកាន់តែប្រមូលពន្ធបានច្រើន។ ឧទាហរណ៍ថា៖ «ប្រសិនបើមានករណីបែបនេះមែនរថយន្ដថ្មីដែលយើងធ្លាប់លក់3ម៉ឺនដុល្លារវានឹងនៅសល់តម្លៃប្រហែលតែជាងមួយម៉ឺនប៉ុណ្ណោះ»។  នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់លោក ងន សំាង។

លោក ងន សំាង ក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ការអនុវត្ដបែបនេះវាបង្កឱ្យកាន់តែមានភាពងាយស្រួលបន្ថែមទៀតសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់រថយន្ដជជុះ ព្រោះនៅពេលរថយន្ដថ្មីមានតម្លៃទាប អ្នកប្រើប្រាស់នឹងងាយស្រួលក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរថយន្ដពីជជុះមកថ្មី ឬប្ដូរម៉ូដថ្មីហើយរថយន្ដថ្មីដែលគាត់បានប្រើប្រាស់រួចហើយនោះនឹងក្លាយជារថយន្ដជជុះសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុកដែលមានគុណភាព និង ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព ព្រោះរាល់ព័ត៌មានពីរថយន្ដទាំងនោះយើងអាចដឹងបានយ៉ាងច្បាស់។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា បេក្ខភាពដែលជ្រើសតាំងជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាលថ្មីរួមមានលោក PETER BRONGERS ជាប្រធាន និងជានាយកប្រតិ្តបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន Premium Auto Imports Co., Ltd ដែលជាក្រុមហ៊ុនចែកចាយស្របច្បាប់នូវរថយន្តម៉ាក BMW និង MINI៕

ផ្លូវសូត្រ គឺជាផ្លូវពាណិជ្ជកម្មដ៏ល្បីល្បាញបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក។ ផ្លូវសូត្របានតភ្ជាប់លោកខាងកើត ដែលមានចំណុចចាប់ផ្តើមពីអតីតរាជធានី ឆាងអាន (បច្ចុប្បន្នខេត្តស៊ីអាន) នៃមហាយក្សចិន ទៅដល់លោកខាងលិចត្រង់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេនៃទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប។ ផ្លូវសូត្រមានប្រវែងសរុបប្រមាណជាង 6000គីឡូម៉ែត្រ ហើយត្រូវបានប្រើប្រាស់ចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី 2មុនគ.ស រហូតសតវត្សរ៍ ទី14។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក ម៉ៅ វុត្ថា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា។

លោកបានរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិនៃផ្លូវសូត្រនេះថា ដើមឡើយភូមិវិទូជនជាតិអាល្លឺម៉ង់លោក ហ្វឺដឺណង់ ហ្វុន រីជថូហ្វេន បានដាក់ឈ្មោះផ្លូវនេះថា ផ្លូវសូត្រ នៅក្នុងឆ្នាំ1877 ក្រោយពេលរកឃើញភស្ថុតាងជាច្រើនទាក់ទងនឹងអាជីវកម្មសូត្រនៅតាមផ្លូវមួយនេះ។ ផ្លូវបុរាណមួយនេះ ត្រូវបានប្រើប្រាស់មិនត្រឹមតែធ្វើជាផ្លូវជួញដូរពាណិជ្ជកម្មតែប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងជាផ្លូវដែលផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ អរិយធម៌ចិន ឥណ្ឌា អាណាចក្រពែរ្ស ពិភពអារ៉ាប់ ក្រិក និងចក្រភពរ៉ូម។

ផ្លូវសូត្រត្រូវបានត្រួសត្រាយដោយ ឆាង ឈីយិន ដែលគេស្គាល់ថាជាបិតានៃផ្លូវសូត្រ និងជារាជទូតដំបូងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក។ ឆាង ឈីយិន គឺជាបេសកជនរបស់អធិរាជអ៊ួនៃរាជវង្សហានដែលបានចាកចេញពីស្រុកចិន ដើម្បីពិនិត្យមើលវប្បធម៌ អរិយធម៌នានានៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាលចាប់ពីឆ្នាំ 139 មុនគ.ស ដល់ ឆ្នាំ 129 មុនគ.ស។ ក្រោយពីបើកផ្លូវនេះហើយ ផ្លូវមួយនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយបន្តិចម្តងៗក្នុងរជ្ជកាលបន្តៗមកទៀត។

មានសង្គ្រាម និងការបង្រ្កាបជាច្រើននៅតាមតំបន់នានាតាមដងផ្លូវនេះ ដែលក្នុងនោះសង្រ្គាមដែលល្បីល្បាញបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តចិន គឺសង្គ្រាមដែលដឹកនាំដោយ វ៉ី ឈីង និង ហួយ គុយប៊ីង ដែលបានធ្វើឲ្យឧបសគ្គនានានៅតាមដងផ្លូវនេះរលាយបាត់អស់។ ក្នុងឆ្នាំ 60 មុនគ.ស រាជវង្សហាន បានបង្កើតតំបន់អាណានិគមនៅភាគខាងលិច វ៉ូ ឡី (ជិតខេត្តលន់តាយ) ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងធានាឲ្យផ្លូវនេះមានសុវត្ថិភាព និងចរាចរណ៍កាន់តែប្រសើរឡើង។ នៅក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង (គ.ស 612 ដល់ 907) ផ្លូវសូត្រត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថាជាយុគមាសព្រោះវាបានក្លាយទៅផ្លូវសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់ និងរីកចម្រើនបំផុតរបស់ប្រទេសចិន។

ក្នុងអំឡុងពេលដែលអាណាចក្រម៉ុងហ្គោលពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួន ហើយគ្រប់គ្រងលើចិនក្នុងនាម រាជវង្សយួន (ឆ្នាំ 1271 ដល់ 1368) អធិរាជ គួឡៃ ខាន់ បានពង្រីកផ្លូវនេះឲ្យមានភាពរីកចម្រើនបន្ថែមទៀតដើម្បីងាយក្នុងការគ្រប់គ្រងដែនដីរដ្ឋចំណុះរបស់ខ្លួន។ អធិរាជរូបនេះ បានតាំងរាជធានីនៅ ដាឌូ (ក្រុងប៉េកាំង នាពេលបច្ចុប្បន្ន) ហើយពង្រីកដោយយកផ្លូវសូត្រជាគោលទៅដល់ដែនដីម៉ុងហ្គោលី លាតសន្ធឹងដល់ស៊ីប៊េរីសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង តំបន់ទីបេ យន់ណាន ជួរភ្នំស្តាណូវ៉យ រហូតទៅដល់អាស៊ីខាងលិច និងរុស្សី។ អធិរាជ គូឡៃ ខាន់ បានបំផ្លាញចោលនូវកុងត្រូលជជុះនានានៅតាមផ្លូវ និងអំពើពុករលួយនានាដែលកើតឡើងតាមផ្លូវនេះ ដែលធ្វើឲ្យផ្លូវមួយនេះកាន់តែមានភាពងាយស្រួល និងសុវត្ថិភាពក្នុងការធ្វើដំណើរ និងជួញដូរ។

តាមរយៈផ្លូវមួយនេះអធិរាជម៉ុងហ្គោល បានបើកទូលាយស្វាគមន៍ជនបរទេស និងទទួលយកវប្បធម៌ អរិយធម៌ពីប្រទេសដទៃ ជាក់ស្តែងទ្រង់បានតែងតាំង មាកូប៉ូឡូ ឲ្យទទួលតំណែងជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងបានចេញលិខិតឆ្លងដែនពិសេសដែលអាចធ្វើឲ្យគាត់អាចធ្វើដំណើរពាសពេញអាណាចក្រ ហើយសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មផ្សេងៗនៅតាមផ្លូវសូត្រ។ បើទោះជានាពេលនោះការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹកមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លា ជាពិសេសពួកលោកខាងលិចយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែផ្លូវមួយនេះនៅតែប្រជាប្រិយភាព និងមិនអាចខ្វះបានដដែល។

មានមនុស្សល្បីឈ្មោះជាច្រើន ដែលបានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ផ្លូវសូត្រនេះរួមមាន៖ ចាង ឈីយិន បិតា ឬស្ថាបនិកផ្លូវសូត្រ អធិរាជគូឡៃ ខាន់ ម៉ាកូប៉ូឡូ និងជាពិសេសព្រះសង្ឃថាំងចេងដែលធ្វើដំណើរទៅចម្លងធម៌នៅឥណ្ឌា និងត្រឡប់មកវិញតាមផ្លូវនេះផងដែរ។ ក្រៅពីរឿងនិទានថាំងចេងទៅចម្លងធម៌ហើយ នៅមានរឿងជាច្រើនទៀតកើតឡើងនៅលើដងផ្លូវនេះ ដែលអ្នកធ្វើដំណើរបាននិទានចែករំលែកគ្នាពេលជួបគ្នានៅតាមដងផ្លូវនេះ។ នេះហើយជាវិធីជីវិតនៅលើផ្លូវសូត្រ ក្នុងពេលដែលគ្មានទូរស័ព្ទ ទូរទស្សន៍ និងអ៊ីនធឺណិត។

1.ទិដ្ឋភាពវប្បធម៌នៃផ្លូវសូត្រ
ផ្លូវសូត្របុរាណបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌រវាងចក្រភពចិន និងបស្ចិមប្រទេស។ ចាប់តាំងពីស.វ ទី2 មុនគ.ស រហូតដល់ស.វ ទី15 នៃគ.ស អរិយធម៌ដ៏ត្រចះត្រចង់របស់របស់ចិន ឥណ្ឌា ក្រិក ពែរ្ស និងរ៉ូម ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរគ្នានៅតាមដងផ្លូវនេះ ដែលបានធ្វើឲ្យផ្លូវមួយនេះក្លាយទៅជាស្ពានចម្លងវប្បធម៌រវាងអាស៊ី និងអ៊ឺរ៉ុប។ ក្រៅពីការផ្លាស់ប្តូរវិស័យសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយរវាងលោកខាងកើត និងខាងលិចហើយនោះ មានសាសនា និងនិកាយជាច្រើនត្រូវបានហូរចូលទៅក្នុងប្រទេសចិន ក្នុងនោះរួមមានព្រះពុទ្ធសាសនា អ៊ិស្លាមសាសនា និកាយដែលមានជំនឿលើតារាសាស្រ្តជាដើម។ ទាំងអស់នេះបានក្លាយទៅជាសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ចិនចាប់តាំងពីបុរាណ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

2.ព្រះពុទ្ធសាសនា
នៅក្នុងស.វ ទី1 មុនគ.ស ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានណែនាំឲ្យចូលទៅក្នុងតំបន់យូតៀន (បច្ចុប្បន្នតំបន់ហេតៀន) ហើយចេញពីតំបន់នោះ សាសនានេះបានរីកសាយភាយយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅដល់តំបន់ខាងលិច។ រហូតដល់សម័យរាជវង្សហានខាងកើត (គ.ស 25 ដល់ 220) ទើបពុទ្ធសាសនាបានហូរចូលទៅក្នុងភូមិភាគកណ្តាលនៃចិន ព្រះសង្ឃជាច្រើនបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍពុទ្ធសាសនាក្នុងប្រទេសចិននាសម័យនោះ។ ព្រះសង្ឃដែលល្បីៗជាងគេរួមមានព្រះតេជគុណជូ សៀស៊ីង នៃសម័យសាមកុក និងព្រះតេជគុណ ស៊ាន ហ្សាង ឬព្រះគ្រូថាំង ចេង ក្នុងរាជវង្សថាំង (គស.618 ដល់ 907)។ ព្រះសង្ឃទាំងឡាយបានធ្វើដំណើរតាមផ្លូវសូត្រទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌាដើម្បីសិក្សាគម្ពីរសូត្រនានាហើយនាំត្រឡប់មកប្រទេសចិនវិញ។ នៅក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង មាននិកាយសាសនាបរទេសចំនួនបីដែលមានវត្តមានក្នុងប្រទេសចិន។

3.និកាយសាសនាហ្សាណ
ចាប់តាំងពីស.វទី5 មុនគ.ស រហូតដល់ស.វទី1 មុនគ.ស និកាយសាសនាហ្សាណបានត្រូវផ្សព្វផ្សាយចូល ទៅក្នុងភាគខាងលិចប្រទេសចិន។ និកាយសាសនាហ្សាណនេះ ត្រូវបានចាត់ទុកជាសាសនាដំបូងគេដែលឆ្លងកាត់តាមផ្លូវនេះ។ និកាយសាសនាហ្សាណ បានចាប់កំណើតនៅក្នុងអាណាចក្រពែរ្ស (បច្ចុប្បន្នប្រទេស អ៊ីរង់) ហើយផ្សព្វផ្សាយទៅដល់ប្រទេសផ្សេងៗរួមទាំងចិនផងដែរ ប៉ុន្តែសាសនាត្រូវបានរលាយបាត់ទៅវិញនៅក្នុងរាជវង្សសុង (គ.ស960 ដល់1279)។ ជនជាតិដែលបានប្រតិបត្តិសាសនានេះរួមមានជនជាតិចិនអំបូរអួហ្គួរ និងពួកតាជិក (ប្រទេសតាជីគីស្ថាន)។

4.និកាយសាសនាណេស្តូរៀន
នេះជានិកាយមួយរបស់សាសនាគ្រិស្ត តែប្រតិបត្តិតាមបែបស៊ីរី។ ក្នុងឆ្នាំ635 និកាយនេះត្រូវបាននាំចូលទៅក្នុងប្រទេសចិនតាមផ្លូវសូត្រ ហើយត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយអធិរាជថៃចុង និងលី ស៊ីមីញ ដោយបានបញ្ជាឲ្យកសាងវិហារជាច្រើនសម្រាប់និកាយសាសនានេះ ហើយហៅថាវិហារពែរ្ស ឬវិហាររ៉ូម៉ាំង និងវិហារដាគីន។ និកាយសាសនានេះត្រូវបានរលាយបាត់បង់ទៅវិញក្នុងរាជវង្សមិង។

5.សាសនាអ៊ិស្លាម
ចាប់ពីគ្រិស្តស.វទី 7 ពួកជនជាតិអារ៉ាប់កាន់សាសនាអ៊ិស្លាមបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសចិនតាមផ្លូវសូត្រ និងតាមផ្លូវទឹកដើម្បីផ្សព្វផ្សាយសាសនាអ៊ិស្លាម។ ក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង តំបន់គួងដុង និងក្វាងចូវ គឺជាតំបន់អ្នកកាន់សាសនាអ៊ិស្លាមច្រើនជាងគេ។

6.បច្ចេកវិទ្យារបស់ជនជាតិចិនត្រូវបាននាំទៅលោកខាងលិចតាមផ្លូវសូត្រ
ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌រវាងចិន និងអ៊ឺរ៉ុបបានផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់ភាគីទាំងពីរក្នុងវិស័យអភិវឌ្ឍន៍។ របកគំហើញដ៏អស្ចារ្យរបស់ចិនទាំង៤ (ការបង្កើតក្រដាស ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព រំសេវ និងត្រីវិស័យ) រួមទាំងវិធីសាស្រ្តក្នុងការចិញ្ចឹមដង្កូវនាង ការត្បាញអំបោះសូត្រត្រូវបាននាំយកទៅលោកខាងលិច ហើយរីកចម្រើនយ៉ាងទូលំទូលាយរហូតប្រើប្រាស់ទូទាំងពិភពលោកមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

ក្នុងសម័យរាជវង្សហាន (ឆ្នាំ206 មុនគ.ស ដល់គ.ស 220) ប្រទេសចិនគឺជាអធិរាជនៃជំនួញសូត្រ ហើយបានរក្សាបច្ចេកទេសសិប្បកម្មសូត្រនេះជាការសម្ងាត់បំផុត រហូតដល់ស.វទី12ទើបបច្ចេកវិជ្ជាមួយនេះត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយទៅដល់ទ្វីបអ៊ឺរ៉ុបភាគខាងលិច។ សូត្រជាច្រើនលានកីត្រូវបានដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវនេះទៅកាន់លោកខាងលិច អាណាចក្រពែរ្ស ឥណ្ឌា។ល។

នៅក្នុងឆ្នាំ750 មានសង្គ្រាមកើតឡើងរវាងរាជវង្សថាំង និងចក្រភពអារ៉ាប់ នៅក្រុងប៊ីសកេក(បច្ចុប្បន្នជារាជធានីនៃសាធារណរដ្ឋគៀហ្សីស្ថាន) ហើយកងទ័ពរាជវង្សថាំងត្រូវបរាជ័យ និងត្រូវបានកេណ្ឌជាឈ្លើយសឹកទៅកាន់តំបន់សាម៉ាកាន (បច្ចុប្បន្នជាខេត្តមួយក្នុងប្រទេសអុយបេគីស្ថាន) តាមផ្លូវសូត្រ ដោយក្នុងចំណោមឈ្លើយសឹកទាំងនោះមានកម្មករផលិតក្រដាសផងដែរ។ ក្រោយមកចក្រភពអារ៉ាប់បានផលិតក្រដាសតាមរយៈឈ្លើយសឹកទាំងនោះ។

ក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង បច្ចេកវិជ្ជាបោះពុម្ពត្រូវបាននាំទៅប្រើប្រាស់នៅក្នុងអាស៊ីភាគកណ្តាល។ នៅស.វទី 13 មានជនជាតិអ៊ឺរ៉ុបជាច្រើនបានធ្វើដំណើរតាមផ្លូវសូត្រមកកាន់ប្រទេសចិន ហើយនាំយកបច្ចេកវិជ្ជានេះ ទៅកាន់ប្រទេសខ្លួននាប៉ែកអ៊ឺរ៉ុបវិញ។ នៅក្នុងឆ្នាំ 1444 ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់លោក ហ្គាត់ធិនប៊ឹក បានបោះពុម្ពគម្ពីរប៊ីបលើកទីមួយដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសដូចគ្នានឹងចិនដែរ។

នៅដើមស.វទី13 ជនជាតិម៉ុងហ្គោលីបានប្រើប្រាស់រំសេវក្នុងការចម្បាំងរបស់ខ្លួនជាមួយប្រទេសជិតខាង និងវាតទីទៅតំបន់នានានៅភាគខាងលិច ហើយក្នុងពេលនោះរំសេវត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអាវុធប្រល័យលោក។

លើសពីនោះទៅទៀតការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តត្រូវបាននាំយកទៅប្រើប្រាស់នៅលោកខាងលិចក្នុងសម័យរាជវង្សហាន។ ចាប់តាំងពីសម័យសាមកុក រហូតដល់រាជវង្សថាំង សិល្បះតន្រ្តី របាំ កាយកម្ម និងទម្រង់សិល្បៈផ្សេងៗទៀតរបស់អាស៊ីខាងលិច និងអាស៊ីកណ្តាលបានហូរចូលទៅប្រទេសចិន ជាក់ស្តែងរួមមាន ពិណ23ខ្សែ គុងហ្វូ និងខ្លុយរបស់ជនជាតិពែរ្សត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងឧបករណ៍តន្រ្តីប្រពៃណីចិន ក្នុងសម័យរាជវង្សហាន។

នៅមានទម្លាប់វប្បធម៌ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ជាច្រើនទៀតត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរគ្នារវាងលោកទាំងពីរតាមរយៈផ្លូវសូត្រ។ មានផលិតផលកសិកម្មលោកខាងលិចជាច្រើនត្រូវបាននាំចូលទៅប្រទេសចិនមានដូចជា ទំពាំងបាយជូរ ដួងចែម វ៉លណាត់ ការ៉ុត ម្រេច សណ្តែក ត្រសក់ ស្ពៃណាត់ មង្ឃុត សត្វផ្សេងៗ គ្រឿងឧបករណ៍វេជ្ជសាស្រ្តគ្រឿងទេស និងគ្រឿងអលង្ការជាដើម។ ដោយឡែកព័រសឺឡែន និងខ្មុកម្រ័ក្សណ៍របស់ចិនត្រូវបាននាំទៅប្រើប្រាស់នៅអ៊ឺរ៉ុបវិញផងដែរ។

ចំណុចគួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយទៀតទាក់ទងនឹងការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌តាមរយៈផ្លូវសូត្រនោះ គឺសិល្ប:ការពារខ្លួន។ តាមប្រវត្តិសាស្រ្តផ្លូវសូត្រ នៅប្រមាណស.វទី6 ព្រះសង្ឃឥណ្ឌាមួយអង្គព្រះនាម តាក់ម៉ (ពោធិធម្ម) បាននាំយកសិល្បៈការពារខ្លួនចូលមកប្រទេសចិន។ ព្រះសង្ឃអង្គនេះត្រូវបានស្គាល់ថាជាអ្នកនិម្មិតករវត្តសាវលីញ ហើយព្រះអង្គជាអ្នកបង្រៀនសាវ័ករបស់ខ្លួនពីរបៀបធ្វើយោគៈ ដែលក្រោយមកក្លាយទៅជាក្បាច់ឡហានទាំង18 របស់សាវលីញ។ ការប្រតិបត្តិសិល្បៈការពារខ្លួន បានរីកសាយភាយទៅដល់ប្រទេសផ្សេងៗទៀតដូចជា ជប៉ុន កូរ៉េ ហើយក្លាយទៅជាការ៉ាតេ យូដូ តៃក្វាន់ដូ និងវូស៊ូជាដើម៕