១៥ តុលា ២០១២ មកដល់ថ្ងៃទី១៥ តុលា ២០១៨ គឺជាថ្ងៃគម្រប់ខួប ៦ឆ្នាំ ដែលព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យជាតិខ្មែរ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានយាងសោយទិវង្គតចាកចោលប្រជារាស្ត្រ និងដែនដីដ៏ជាទីស្នេហារបស់ព្រះអង្គ ហើយក៏ថ្ងៃដែលកូនខ្មែរ និងជាតិខ្មែរទាំងមូលសោកសៅជាទីបំផុត។
សម្តេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋ គឺជាឥស្សរជនលេចធ្លោបំផុត ក្នុងឆាកនយោបាយកម្ពុជា ក្នុងរយៈកាលប្រមាណជា ៧ទសវត្សរ៍កន្លងទៅ។ ឡើងគ្រងរាជបល្ល័ង្ក ជាព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ រហូតដល់ទៅ ២លើក ហើយបានដាក់រាជ្យ ២លើក សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ គឺជាតួអង្គ និងជាសាក្សីដ៏ចម្បងបំផុត នៃប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរសម័យទំនើប រាប់ចាប់តាំងពីកម្ពុជាស្ថិតក្រោមអាណានិគមបារាំង សម័យរុងរឿងក្រោយឯករាជ្យ ទំព័រខ្មៅងងឹតនៃរបបខ្មែរក្រហម រហូតដល់យុគសម័យសន្តិភាព ការផ្សះផ្សារជាតិ និងការបង្កើតរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៩០។
ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យ បូរណភាពទឹកដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ ព្រះអង្គប្រសូតនៅថ្ងៃអង្គារ ១១កើត ខែកត្ដិក ឆ្នាំច ចត្វាស័ក ព.ស ២៤៦៦ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩២២ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៣០ដល់១៩៤០ ព្រះអង្គបានចូលសិក្សានៅសាលាបឋមសិក្សា FRANCOIS BAUDOIN និងវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ រាជធានីភ្នំពេញ។ បន្ទាប់មកព្រះអង្គបានបន្តការសិក្សានៅវិទ្យាល័យបារាំង សាសលូឡូបា (CHASSELOUP LAUBAT) នៅព្រៃនគរ (វៀតណាមខាងត្បូង)។ លុះដល់ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៤១ ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្កបានជ្រើសតាំង និងថ្វាយព្រះរាជឋានៈជា ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ឆ្នាំ១៩៤៦ ព្រះអង្គបានយាងទស្សនកិច្ចជាលើកដំបូងនៅប្រទេសបារាំងតាមការ អញ្ជើញរបស់ប្រធានាធិបតី FELIX GOUIN និងឧត្តមសេនីយ៍ សាលដឺហ្គោល (CHARLES de GAULE) នៅCOLOMBEY។ នៅឆ្នាំ១៩៤៦ដល់១៩៤៨ ព្រះអង្គបានបន្តការសិក្សាជាន់ខ្ពស់នៅសាលាអនុវត្តទ័ពសេះ និងកងទ័ពរថពាសដែកនៅសូមៀរ (SAUMURE) ប្រទេសបារាំង។
ក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៧ ព្រះករុណាសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គមានមហាជោគជ័យក្នុងការទាមទារឲ្យរាជាណាចក្រថៃឡង់ដ៍ សងមកកម្ពុជាវិញដាច់ខាតនូវខេត្តខ្មែរដែលក្នុងពេលមានចម្បាំងសកល លោកលើកទី២ ថៃឡង់ដ៍បានយកពីកម្ពុជាទៅគឺ ខេត្តបាត់ដំបង សៀមរាប កំពង់ធំ ស្ទឹងត្រែង។ ឆ្នាំ១៩៤៩ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានទាមទារឲ្យប្រទេសបារាំងបញ្ឈប់នូវសន្ធិសញ្ញាអាណាព្យាបាលដែលបាន ចុះព្រះហស្ដលេខានៅឆ្នាំ១៨៦៣ និងឆ្នាំ១៨៨។ នៅឆ្នាំ១៩៤៩ដដែលព្រះអង្គបានឡាយព្រះហស្តលេខាលើសន្ធិសញ្ញា ឯករាជ្យដែលប្រទេសបារាំងព្រមទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់នូវឯករាជ្យ របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ សន្និសញ្ញាឆ្នាំ១៩៤៩នេះលុបចោលនូវសន្ធិសញ្ញាអាណាព្យាបាលឆ្នាំ១៨៦៣ និងឆ្នាំ១៨៨។ ពីឆ្នាំ១៩៥២ដល់១៩៥៣ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានយាងបំពេញព្រះរាជបូជនីយកិច្ចទាមទារកេតនភណ្ឌឯករាជ្យ ១០០%ជូនជាតិមាតុភូមិ។
នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ដោយស្នាព្រះហស្ដដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមរបស់ព្រះអង្គព្រះរាជា ណាចក្រកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យទាំងស្រុងពីសាធារណរដ្ឋបារាំង។ ប្រជារាស្ត្រកម្ពុជាទូទាំងប្រទេសសូមថ្វាយព្រះកិត្តិនាមព្រះអង្គ ជា «ព្រះមហាវីរបុរសជាតិ ព្រះបិតាឯករាជ្យជាតិ»។ ឆ្នាំ១៩៥៤ព្រះអង្គបានបញ្ជូនគណៈប្រតិភូជាតំណាងរបស់ព្រះអង្គទៅ ចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីបញ្ហាឥណ្ឌូចិននៅទីក្រុងហ្សឺណែវ (GENEVE)ដែលមានប្រទេសកម្ពុជាចូលរួមក្នុងឋានៈជារដ្ឋឯករាជ្យ ឯកភាពជាតិ។
នៅថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៥៥ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានដាក់រាជថ្វាយព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សុរាម្រិតជាព្រះរាជបិតា។ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សុរាម្រិត ព្រះអង្គបានប្រទានចំពោះព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ នូវព្រះគោរមងារជា «សម្តេចព្រះឧបយុវរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។ ថ្ងៃទី២៣ ខែមីនាឆ្នាំ១៩៥៥ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានបង្កើតចលនាសង្គមរាស្ត្រនិយមដែលមានគណបក្សជាច្រើន ចូលរួមក្នុងចលនានេះ។
ពីថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៥៥ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានយាងចូលរួមក្នុងសន្និសីទកំពូលអ្រាហ្វិក-អាស៊ីលើកទី១ នៅទីក្រុងបាន់ឌុង (ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី) ហើយនៅទីនោះព្រះអង្គបានប្រកាសពីនយោបាយអព្យាក្រឹតក្នុងឯករាជ្យ ទាំងស្រុង និងសន្តិសហវិជ្ជមាននៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាមួយបណ្តាប្រទេស ទាំងអស់ដោយមិនគិតពីមនោគមវិជ្ជាឡើយ។ ព្រះអង្គបានជួបជាលើកដំបូងជាមួយនឹងលោក ហ្សាវ៉ាហារឡាល់ នេរុ (JAWAHARLAL NEHRU)នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា, លោក ហ្គាម៉ាល់ អាប់ដែល ណាស្ស៊ែរ (GAMAL ABDEL NASSER) ប្រធានាធិបតីសាធារណរដ្ឋអារ៉ាប់រួម, លោក អាម៉េត ស៊ូការណូ (AHMED SUKARNO)ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី, លោក ជូ អេន ឡាយ (ZHOU EN LAI)នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។
ថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៥៥ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានទទួលមហាជោគជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតសភាជាតិដោយទទួល បានការគាំទ្រពីប្រជារាស្ត្រខ្មែរច្រើនលើសលប់។ ព្រះអង្គបានទទួលព្រះរាជឋានៈជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយក្នុងព្រះរាជឋានៈជាប្រមុខនៃប្រជារាស្ត្រខ្មែរ ព្រះអង្គបានបំពេញព្រះរាជបូជនីយកិច្ចដឹកនាំដើម្បីអភិវឌ្ឍព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាទូទៅនៅក្នុងគ្រប់វិស័យនៃការកសាងជាតិ របស់ព្រះអង្គ ជាពិសេសការលើកស្ទួយនារីឲ្យមានសិទ្ធិស្មើភាពនឹងបុរសក្នុង ការងារ។
ថ្ងៃទី១៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៥៥ ក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ប្រទេសកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។
នៅឆ្នាំ១៩៥៦ នៅប្រ៊ីយ៉ូនី (BRIONI)នៃសាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធសង្គមនិយមយូហ្គោស្លាវី ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានក្លាយជាបិតាស្ថាបនិកទី៥ ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធដោយបានឡាយព្រះហស្ដលេខាលើធម្មនុញ្ញនៃ ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ បន្ទាប់ពីអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតដ៏សំខាន់៤រូបទៀតៈ លោក ហ្សូស៊ីប ប្រូស ទីតូ (JOIP BROZ TITO) ប្រធានាធិបតីយូហ្គោស្លាវី, លោក ហ្សាវ៉ាហារឡាល់ នេរុ (JAWAHARLAL NEHRU)នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា, លោក អាម៉េត ស៊ូការណូ (AHMED SUKARNO)ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី និងលោក ហ្គាម៉ាល់ អាប់ដែលណាស្ស៊ែរ (GAMAL ABDEL NASSER)ប្រធានាធិបតីសាធារណរដ្ឋអារ៉ាប់រួម។
នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៥៦ ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងព្រះរាជឋានៈជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ព្រះអង្គបានយាងទៅបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវរដ្ឋនៅសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងបានជួបជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំចិនជាច្រើនមានឯកឧត្តមលោកប្រធាន ម៉ៅ សេទុង (MAO TSE-TUNG) ជាដើម។ ព្រះអង្គបានឡាយព្រះហស្ដលេខាលើសេចក្តីប្រកាសរួមស្តីពីមិត្តភាព កម្ពុជា-ចិន។
នៅឆ្នាំ១៩៦០ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សុរាម្រិតទ្រង់សោយទិវង្គត ពេលនោះព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ត្រូវបានសមាជិកសភាខ្មែរបានសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទជ្រើសតាំងព្រះអង្គ ជាប្រមុខរដ្ឋនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកសាងជាតិមាតុភូមិយ៉ាង សកម្មជាទីបំផុត។
ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៦០ នៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានលើកឡើងនូវផែនការបង្កើតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាតំបន់ អព្យាក្រឹតរវាងប្លុកមហាអំណាចទាំងពីរ។
នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៦១ តាមព្រះរាជតម្រិះផ្តួចផ្តើមរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ សន្និសីទអន្តរជាតិមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ (GENEVE)ដើម្បីដោះស្រាយទំនាស់រវាងភាគី៣នៅប្រទេសឡាវ។
ចាប់ពី ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៦១ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានបំពេញព្រះរាជបេសកកម្មនយោបាយការទូតដើម្បីទាមទារ ប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិវប្បធម៌បេតិកភណ្ឌជាតិខ្មែរមកវិញពី ប្រទេសថៃដោយតុលាការក្រុងឡាអេ (LA HAYE)បានសម្រេចប្រគល់មកព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាវិញនាថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២។
នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៦១ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានយាងចូលរួមក្នុងសន្និសីទកំពូលលើកទី១នៃចលនាមិនចូល បក្សសម្ព័ន្ធនៅបែលក្រាដ (BEGRADE)នៃប្រទេសយូហ្គោស្លាវីដែលមាន២៩ប្រទេសចូលរួម។
នៅទីនោះព្រះអង្គបានថ្កោលទោសចំពោះអំពើរបស់ពួកអាណានិគមនិយមចក្រពត្តិនិយម និងការប្រកាន់ពូជសាសន៍។
នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦៤ ឧត្តមសេនីយ៍ សាល ដឺហ្គោល (CHARES de GAULLE) ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋបារាំងបានរៀបចំបដិសណ្ឋារកិច្ចជាឧឡារិក ថ្វាយព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុនៅទីក្រុងប៉ារីស។ លោកប្រធានាធិបតីបានទទួលដោយស្មោះសរនូវសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជាស្តីពី ការទទួលស្គាល់អព្យាក្រឹតនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
នៅចុងខែ សីហា និងដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៦៦ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានរៀបចំបដិសណ្ឋារកិច្ចទទួលជាឧឡារិកលោកឧត្តមសេនីយ៍ សាល ដឺហ្គោល (CHARLES de GAULLE)ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋបារាំងដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ច ជាផ្លូវរដ្ឋនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ថ្ងៃទី០១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៦៦ នៅក្នុងសុន្ទរកថាដែលថ្លែងនៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកភ្នំពេញ លោកប្រធានាធិបតីបានគាំទ្រព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលបានការពារ ឯករាជ្យ បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹត សន្តិភាពនៃខ្លួន។
ពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦៦ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុបានយាងជាព្រះរាជាធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ក្នុងឱកាសព្រះ រាជពិធីបើក និងបិទការប្រកួតកីឡា GANEFO អាស៊ីលើកទី។
ក្រោម ព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមដែលប្រជារាស្ត្រខ្មែរបានថ្វាយព្រះនាម ព្រះអង្គថាជា ព្រះបិតាឯករាជជាតិ ព្រះបិតាសិក្សាធិការជាតិ ព្រះបិតាសុខាភិបាលជាតិ ព្រះបិតាកីឡាជាតិ ព្រះបិតាស្ថាបនាជាតិ សមិទ្ធផលនានាជាច្រើនត្រូវបានកសាងឡើង និងប្រារព្ធព្រះរាជពិធីសម្ពោធជាបន្តបន្ទាប់សម្រាប់ប្រជារាស្ត្រ ប្រើប្រាស់នៅតាមបណ្តាខេត្ត-ក្រុងនានាជាពិសេសមានសមិទ្ធផលធំៗ ដូចជា វិមានឯករាជ្យ វិមានរដ្ឋចំការមន ចំណតអាកាសយានដ្ឋានអន្ដរជាតិពោធិ៍ចិនតុង ចំណតអាកាសយានដ្ឋានសៀមរាប ចំណតអាកាសយានដ្ឋានបែកចាន ខេត្តបាត់ដំបង ផ្លូវជាតិលេខ៤ ភ្នំពេញ-ក្រុងព្រះសីហនុ ផ្លូវដែកក្រុងភ្នំពេញ-ក្រុងព្រះសីហនុ កំពង់ផែអន្ដរជាតិក្រុងព្រះសីហនុ សណ្ឋាគារ «ឯករាជ្យ»ក្រុងព្រះសីហនុ សាលមហោស្រពជាតិ «ព្រះសុរាម្រិត» ភ្នំពេញ សាលសន្និសីទ «ចតុមុខ» ពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកភ្នំពេញ ស្ពានព្រះមុនីវង្សទី២ ស្ពាន «សង្គមរាស្ដ្រនិយម»ឆ្លងកាត់ទន្លេសាប សាកលវិទ្យាល័យ «សង្គមរាស្ដ្រនិយម»ភ្នំពេញ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទបច្ចេកទេស មហាវិទ្យាល័យនីតិសាស្ដ្រ និងវិទ្យាសាស្ដ្រសេដ្ឋកិច្ច មហាវិទ្យាល័យគរុកោសល្យ ពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ មហាវិទ្យាល័យសិល្បៈស្ថាបនា មហាវិទ្យាល័យសិល្បៈនិងមុខរបរ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទក្សេត្រសាស្ត្រ សាកលវិទ្យាភូមិន្ទកំពង់ចាម សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទបាត់ដំបង សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទតាកែវ-កំពត រោងភាពយន្តរដ្ឋ ស្ថានីយទូរទស្សន៍ខេមរភូមិន្ទ មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត រោងចក្រចម្រាញ់ប្រេងកាតក្រុងព្រះសីហនុ រោងចក្រស្រាបៀរក្រុងព្រះសីហនុ រោងចក្រ«ព្រះនរោត្តម»ដំឡើងត្រាក់ទ័រ និងរថយន្តធំក្រុងព្រះសីហនុ រោងចក្រស្ករសកំពង់ត្រាំខេត្តកំពង់ស្ពឺ រោងចក្រវាយនភ័ណ្ឌខេត្តកំពង់ចាម រោងចក្រវាយនភ័ណ្ឌខេត្តបាត់ដំបង រោងចក្របាវក្រចៅដូនទាវខេត្តបាត់ដំបង រោងចក្រស៊ីម៉ងត៍ចក្រីទីងខេត្តកំពត រោងចក្រកែវជើងឯករាជធានីភ្នំពេញ រោងចក្រក្ដារបន្ទះដីឥដ្ឋខេត្តកណ្ដាល រោងចក្រក្រដាសឆ្លូងខេត្តក្រចេះ រោងចក្រជីហ្វូសស្វាតទូកមាសខេត្តកំពត រោងចក្រកង់ឡានតាខ្មៅខេត្តកណ្ដាល រោងចក្រត្រីខប្រអប់កោះកុង រោងចក្រផលិតជ័រកៅស៊ូជប់ខេត្តកំពង់ចាម រោងចក្រវារីអគ្គិសនីគិរីរម្យខេត្តកំពង់ស្ពឺ និងសមិទ្ធផលនានាជាច្រើនទៀត នៅតាមបណ្ដាស្រុក-ខេត្ត-ក្រុង ដូចជាសាលារៀនមន្ទីរពេទ្យ ទំនប់ទឹក ស្រះទឹក ប្រឡាយ ផ្លូវថ្នល់ ស្ពានជាដើម។ល។
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ក្នុងពេលដែលព្រះអង្គកំពុងបំពេញព្រះរាជជាផ្លូវការនៅសហភាព សូវៀត ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ត្រូវបានទទួលរងគ្រោះដោយរដ្ឋប្រហារមិនស្របច្បាប់មួយនៅភ្នំពេញ គឺជារដ្ឋប្រហារយោធាដែលមានលន់ នល់ ជាមេខ្លោង។ សាធារណរដ្ឋខ្មែររបស់លន់ នល់ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧០។
នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គជាព្រះប្រធានចលនាតស៊ូកម្ពុជា «រណសិរ្សរួបរួមជាតិកម្ពុជា» (FUNC) ព្រមជាមួយនោះ ក៏មានបង្កើតនូវរាជរដ្ឋាភិបាលរួបរួមជាតិកម្ពុជា (GRUNK)។
នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧០ នៅកង់តុង (សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន) ព្រះអង្គជាអ្នកផ្ដួចផ្ដើមនៃសន្និសីទកំពូលរបស់ប្រជាជនឥណ្ឌូចិន ដែលនៅក្នុងនោះមានការចូលរួមដោយអ្នកដឹកនាំពីប្រទេសកម្ពុជា ពីសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាមដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីផាំ វ៉ាន់ដុង (PHAM VANDONG) ពីរណសិរ្សជាតិរំដោះវៀតណាមខាងត្បូងដឹកនាំដោយលោក ង្វៀង ហ៊ីវថ (NGUYEN HUU THO) និងពី ណេវ ឡាវ ហាក់សាត (NEO LAO HAKSAT) ដឹកនាំដោយព្រះអង្គម្ចាស់ប្រធានសុផានុវង្ស (SOUPHANOUVONG)។ ភាគីសាធារណ រដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាមរណសិរ្សរំដោះវៀតណាមខាងត្បូង និងភាគី ណេវ ឡាវ ហាក់សាត បានប្រកាសជាឱឡារិកថាប្រទេសរបស់ខ្លួនទទួលស្គាល់និងគោរពជាដរាប បូរណភាពទឹកដីក្នុងព្រំដែនបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជា។
ព្រះសីហនុកំពុងធ្វើទស្សនកិច្ច រ៉ូម៉ានីនៅឆ្នាំ១៩៧២ រួមមានប្រធានាធិបតីរ៉ូម៉ានី នីកូឡាអេ-ឆាអ៊ូសេស្គូ (ឆ្វេង) និងម្ចាស់ក្សត្រីនរោត្តម-មុនីនាថ ថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពប្រជាជនរំដោះជាតិ នៃរណសិរ្សរួបរួមជាតិកម្ពុជា (FUNC) ដណើ្ដមបានជ័យជម្នះទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា។ «កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ» ត្រូវបានបង្កើតឡើងដែលមានព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ជាព្រះប្រធាន។ ប៉ុន្ដែនៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៦ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គ បានសព្វព្រះរាជហឫទ័យ លាលែងមុខងារជាព្រះប្រធាននៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនេះ ហើយត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមឃុំឃាំងព្រះអង្គ និងសម្តេចព្រះរាជអគ្គមហេសី ព្រមទាំងធ្វើគុតព្រះរាជបុត្រាបុត្រីមួយចំនួនផង។
ពីឆ្នាំ១៩៨២ ដល់១៩៩០ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គជាប្រធាននៃចលនាតស៊ូជាតិកម្ពុជា (CNR)។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៧ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានខិតខំអស់ពីកម្លាំងកាយពលដើម្បីបង្រួបបង្រួមភាគី ជម្លោះកម្ពុជាទាំងអស់រិះរកនូវដំណោះស្រាយនយោបាយសមស្របបញ្ចប់ ជម្លោះនៅកម្ពុជា។ ព្រះអង្គតែងតែប្រទានចំពោះឯកឧត្តម ហ៊ុន សែន និងគណៈប្រតិភូនៃរដ្ឋកម្ពុជាក្រាបថ្វាយបង្គំគាល់ជាបន្តបន្ទាប់ នៅប្រទេសបារាំងនៅថ្ងៃ ខែឆ្នាំដូចខាងក្រាម៖
-ពីថ្ងៃទី០២ដល់ថ្ងៃទី០៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧ ជំនួបលើកទី១នៅ Fére-ren Tardenois។
-ពីថ្ងៃទី២០-២១ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៨៨ ជំនួបលើកទី២នៅ Saint Germain-en-Laye។
នៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩១ ព្រះ ករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានទទួលពីមេដឹកនាំនៃកម្ពុជាទាំង៤ភាគីដើម្បីប្រកាសជាឧឡារិក នូវក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ ហើយទទួលស្គាល់ការបញ្ឈប់ជាបណ្ដោះអាសន្ននូវការបាញ់គ្នានៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល និងបញ្ឈប់ការផ្តល់ជំនួយយោធា «អាវុធ…»ពីបណ្តាប្រទេសដទៃដល់កងទ័ពកម្ពុជាទាំង។ ទីក្រុងភ្នំពេញត្រូវបានជ្រើសដោយក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ កម្ពុជា(SNC)ក្រោមព្រះរាជាធិបតីដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះករុណាព្រះ បាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុជាទីស្នាក់ការផ្លូវការអចិន្រៃ្តយ៍ និងលេខាធិការដ្ឋានរបស់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់(SNC)។
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩១ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានយាងចាកចេញពីប្រធាននៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងចលនាតស៊ូជាតិកម្ពុជា(CNR)ដើម្បីដាក់ព្រះកាយព្រះអង្គនៅពីលើ ភាគី និងទស្សនៈនយោបាយកម្ពុជានានា។ ព្រះអង្គត្រូវបានសមាជិកទាំង១១រូបនៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ កម្ពុជា(CNC)ជ្រើសតាំងជាឯកច្ឆន្ទជាប្រធាន «អព្យាក្រឹត»នៃក្រុមប្រឹក្សានេះ។
ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ នៅទីក្រុងប៉ារីស ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានឡាយព្រះហស្ដលេខា «លើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមមួយនៃជម្លោះកម្ពុជា» ជាមួយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា១១រូបទៀតជាមួយតំណាងរដ្ឋាភិបាល១៨ប្រទេស និងជាមួយលោកអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។
នៅថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩១ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ យាងនិវត្តន៍មកកាន់រាជធានីភ្នំពេញវិញ ប្រកបដោយជោគជ័យនិងសុវត្ថិភាព។ ក្រោយពីមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ព្រះអង្គរដ្ឋាភិបាលនៃរដ្ឋកម្ពុជាដែល មានឯកឧត្តម ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី និងឯកឧត្តម ជា ស៊ីម ជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៊ិចដែលមានព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិជាប្រធាន គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមព្រះពុទ្ធសាសនាដែលមានសម្តេចបវរ សេដ្ឋា សឺន សាន ជាប្រធាន និងភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដែលមានលោកខៀវ សំផនជាប្រធាន បានប្រកាសជាបន្តបន្ទាប់ជាផ្លូវការ និងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរថា ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុនៅតែជាព្រះប្រមុខរដ្ឋពេញលក្ខណៈច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល។ ម្យ៉ាងទៀត ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ជាផ្លូវការនៅតែរក្សាទុកតួនាទីជាព្រះប្រមុខរដ្ឋរហូតដល់មាន ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៣។
នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ បានទ្បាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រមប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវ ការនូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនៃព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជា ដែលសភាធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានអនុម័ត។
នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ មហាមិទិ្ទញមហាជនមួយ ក៏ត្រូវបានរៀបចំទ្បើងដោយមានមហាជនយ៉ាងច្រើនកុះករចូលរួម ដើម្បីសម្ដែងមនោសញ្ចេតនាអបអរសាទរគាំទ្រ សា្វគមន៍ចំពោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី និងព្រះអង្គជា “ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ព្រះករុណាព្រះបាទ សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះអង្គបានបំពេញព្រះរាជកិច្ចដ៏ឧត្ដមជាទីបំផុត ក្នុងការបង្រួបបង្រួម ផ្សះផ្សាជាតិ តាំងពីដើមរហូតមក។ ព្រះអង្គបានធ្វើឲ្យចេញជារូបរាងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះដែលមានសហនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយជាពិសេស ព្រះអង្គបានបំពេញព្រះរាជកិច្ចធ្វើឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំនៃគណបក្សប្រជនកម្ពុជា និង គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៊ិចចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីប្រកាសរួមអំពីគោលការណ៍ប្រតិបត្តិការដែលបានសម្រេចក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលក្រោមព្រះរាជា ធិបតីភាពព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅមហាប្រាសាទ ខេមរិន្ទ ព្រះបរមរាជវាំងនាថ្ងៃទី១២-១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៨។
ប្រជារាស្ត្រទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសូមថ្វាយអំណរគុណដ៏ជ្រាល ជ្រៅបំផុតចំពោះព្រះរាជកិច្ច ព្រះរាជតួនាទីដ៏ឧត្តុង្គឧត្តុមរបស់អង្គសម្តេចឪនៃយើង។
ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ជាទីសក្ការជាព្រះមហាវីរក្សត្រមួយព្រះអង្គដែលតែងតែប្រកាន់ ខ្ជាប់នូវព្រះរាជកិច្ចប្រកបដោយព្រហ្មវិហារធម៌ដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម ចំពោះប្រជានុរាស្ត្រជាកូនចៅ ចៅទួតរបស់ព្រះអង្គនៅទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ តាំងពីដើមរៀងរហូតដល់បច្ទុប្បន្ន ព្រះអង្គតែងតែបំពេញព្រះរាជសកម្មភាពសង្គមកិច្ចដូចជាកសាងព្រះ វិហារ កុដិ សាលាបុណ្យ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ផ្ទះសម្បែង ផ្លូវថ្នល់ ទំនប់ ប្រឡាយ អណ្តូងទឹក ស្រះទឹកសម្រាប់ប្រគេនព្រះសង្ឃ និងជូនប្រជានុរាស្ត្រ។ ព្រះអង្គបានប្រោសព្រះរាជទាន និងបន្តនូវព្រះរាជសកម្មភាពទាំងនេះ (រៀងរាល់សប្តាហ៍) ដោយព្រះប្រទាននូវអំណោយដល់ប្រជានុរាស្ត្រទីទ័លក្រ និងជីវភាពខ្វះខាតខ្លាំង។
ព្រះរាជសកម្មភាពដ៏ថ្លៃថ្លាខាងលើនេះ បានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវសច្ចធម៌នៃទសពិធរាជធម៌របស់ព្រះករុណាជា អម្ចាស់ជីវិតតម្កល់លើត្បូង ជាទីសក្ការដែលព្រះអង្គបាន និងកំពុងប្រោសប្រទានព្រះរាជទ្រព្យដល់ប្រជារាស្ត្រដោយមិនប្រកាន់ ជាតិកំណើត ជំនឿសាសនា ពណ៌សម្បុរ ឡើយ។ ដោយសារសច្ចភាពនេះហើយទើបប្រជារាស្ត្រកម្ពុជាទូទាំងប្រទេសបានគាំទ្រ ដោយឥតសំចៃថ្វាយព្រះអង្គចំពោះការយាងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិសាជាថ្មី នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយដែលការវិលមកគ្រងរាជ្យជាថ្មីដូចព្រះអង្គបែបនេះ គឺពុំធ្លាប់មានទេនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោកនាពេលកន្លងមកនេះ។
១១ឆ្នាំ ក្រោយការឡើងគ្រងរាជ្យលើកទី២ សម្ដេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ក៏បានប្រកាសដាក់រាជ្យនៅថ្ងៃទី៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤ ហើយចាប់ពីពេលនោះមកព្រះអង្គបានចំណាយពេលភាគច្រើនគង់នៅទីក្រុង ប៉េកាំងប្រទេសចិនដើម្បីព្យាបាលព្រះរាជសុខភាពដែលជាហេតុធ្វើឲ្យ ព្រះអង្គ បាត់ព្រះភក្ត្រ ឃ្លាតព្រះកាយពីកូនចៅ ចៅទួតរបស់ព្រះអង្គ។ ក៏ប៉ុន្ដែបើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី សម្រាប់ប្រជារាស្ដ្រខ្មែរទាំងអស់ គ្រប់គណបក្ស និងនិន្នាការនយោបាយតែងតែចាត់ទុកព្រះអង្គ នៅតែជានិមិត្តរូបនៃការបង្រួបបង្រួមជាតិ ផ្សះផ្សាជាតិ និងជាព្រះបិតាឯករាជ្យជាតិខ្មែរជាប់ជានិច្ច។
ជាអកុសល ព្រះអង្គបានយាងចូលទិវង្គតនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ត្រូវនឹងថ្ងៃ១៥កើត ខែភទ្របទឆ្នាំរោង ចត្វាស័ក វេលាម៉ោង១និង២០នាទីយប់ (ម៉ោងនៅកម្ពុជា) នៅទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន ក្នុងព្រះជន្ម៩០ព្រះវស្សា៕
(ដកស្រងចេញពីសៀវភៅសបោះពុម្ពដោយព្រះបរមរាជវាំង)
