Tag: កម្ពុជា

ក្នុង​គោលបំណង​ផ្តល់​ភាពងាយស្រួល​ក្នុងការ​ដឹកជញ្ជូន​ទំនិញ​ឆ្លងកាត់​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​ឱ្យមាន​ភាព​កាន់តែ​ប្រសើរឡើង រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា និង​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​បាន​ព្រម​ព្រៀម​កសាង​ច្រករបៀង​ភាគខាងត្បូង​ថ្មី​បន្ថែមទៀត​នៅពេល​ខាងមុខឆាប់ៗនេះ។

ការព្រមព្រៀង​នេះ​បាន​ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​មើលឃើញថា វិនិយោគិន​ចិន​បាន​ចូលមក​បណ្តាក់ទុនរក​ស៊ី​លើ​វិស័យ​ជាច្រើន​នៅក្នុង​តំបន់ ជាពិសេស​នៅ​កម្ពុជាដូចជា​វិស័យ​វាយ​ន​ភណ្ឌ​កាត់ដេរ ស្បែកជើង និង​សម្លៀកបំពាក់ វិស័យ​សំណង់ វិស័យ​ថាមពល​អគ្គិសនី និង​រ៉ែ ជាដើម។

ក្នុង​ដំណើរ​ទស្ស​និច្ច​ដ៏​កម្រ​មួយ​មកកាន់​កម្ពុជា ឯកឧត្ដម Zhou Kequin បាន​មានប្រសាសន៍ថាដើម្បី​លើកកម្ពស់​ការចូលរួម​ក្នុង​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ខ្សែក្រវាត់​មួយ ផ្លូវ​មួយ និង​ដើម្បី​ស្វែងរក​កាលានុវត្តភាព​នៃ​វិស័យ​ដឹកជញ្ជូន រដ្ឋាភិបាល​ចិន​បាន​សហការ​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក្នុង​ការកសាង​ច្រករបៀង​ដឹកជញ្ជូន​ភាគខាងត្បូង និង​ដើម្បី​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រ​វាង​កម្ពុជា និង​ខេត្ត Chongqing របស់​ចិន​បន្ថែមទៀត។

ឯកឧត្តម​បញ្ជាក់ថា ការព្រមព្រៀង​កសាង​ច្រករបៀង​បន្ថែម​ពីលើ​ច្រក​អន្តរជាតិ​ដែលមាន​ស្រាប់​នៅ​កម្ពុជា​នេះ គឺ​ដោយសារតែ​ខេត្ត​Chongqing របស់​ចិន​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​រីកចម្រើន​ខ្លាំង ដូច​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែរ ដែលជា​តម្រូវការ​ចាំ​ចាច់​ក្នុង​ការកសាង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ស្ពាន​ថ្នល់ ពិសេស​បង្កើត​ច្រករបៀង​បន្ថែម​ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ដើម្បី​បម្រើ​ដល់​វិស័យ​ដឹកជញ្ជូន​ឱ្យ​កាន់​តែមាន​ភាពងាយស្រួល​បន្ថែមទៀត ដែល​អាច​ចំណេញ​ពេលវេលា ផ្តល់​សុវត្ថិភាព​ខ្ពស់ និង​សន្សំសំចៃ​ក្នុងការ​ចំណាយ​លើ​ការដឹកជញ្ជូន​ថែម​មួយកម្រិត​ទៀត។

ជាមួយគ្នានេះ​ឯកឧត្តម ស៊ុន ចាន់ថុល ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​សាធារណការ និង​ដឹកជញ្ជូន​ក៏បាន​ថ្លែង​គាំទ្រ​ចំពោះ​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​ខ្សែក្រវាត់​មួយផ្លូវ​មួយ និង​ច្រករបៀង​ដឹកជញ្ជូន​ភាគខាងត្បូង​នេះដែរ ព្រោះ​គម្រោង​នេះ​នឹង​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ និង​ធ្វើឱ្យ​ប្រសើរឡើង​នូវ​ការតភ្ជាប់​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​នៅក្នុង​តំបន់។ ឯកឧត្តម​បញ្ជាក់ថា ការអភិវឌ្ឍ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​នៅ​

កម្ពុជា ផ្តោតលើ​ការតភ្ជាប់​ផ្លូវថ្នល់ និង​ផ្លូវដែក​ជាមួយ​ប្រទេសជិតខាង ដូចជា​ប្រទេស​វៀតណាម ប្រទេស​ឡាវ ប្រទេស​ថៃ និង​ប្រទេស​ចិន​ជាដើម។ កម្ពុជា​ស្វាគមន៍​ចំពោះ​វិនិយោគិន​ទាំងអស់​មកពី​ខេត្ត​Chongqing ដែល​មានបំណង​វិនិយោគ​លើ​វិស័យ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដូចជា​ផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវ​ល្បឿន​លឿន និង​ផ្លូវដែក ដើម្បី​ត​ភ្ជាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជាមួយ​បណ្តា​ប្រទេស​ក្នុង​មហា​អនុតំបន់​ទន្លេមេគង្គ និង​ប្រទេស​ចិន(ខេត្ត​យូ​ណាន) ព្រោះថា ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​បង្កើត​ច្រកចេញចូល​តែមួយ​ដើម្បី​សម្រួល​ដល់​ការធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការវិនិយោគ​នៅក្នុង​តំបន់។

ឯកឧត្តម វ៉ា​ស៊ឹម សូរិយា អគ្គនាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​ដឹកជញ្ជូន នៃ​ក្រសួង​សាធារណការ និង​ដឹក​ជ​ញ្ជូ​នមានប្រសាសន៍​ពន្យល់ថា ច្រករបៀង​សមុទ្រ​ភាគខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស​មហា​អនុតំបន់​ទន្លេ​មេ​ង្គមាន​ចំនួន 2ខ្សែ ដែល​ខ្សែ​ទី1ចេញពី​សមុទ្រ​ក្នុងប្រទេស​ថៃ កាត់​តាម​ខេត្តកោះកុង​ប្រទេស​កម្ពុជា បន្ត​មក​ស្រុកស្រែ​អំ​បឹ​ល បន្ត​មក​ខេត្តកំពត រួច​ចេញ​ទៅដល់​ខេត្ត​ហា​ទៀង ប្រទេស​វៀតណាម និង​ច្រករបៀង​ភាគខាងត្បូង​ទី2 ចាប់ផ្តើម​ពី​ប្រទេស​មី​យ៉ាន់​ម៉ា ឆ្ពោះទៅ​ប្រទេស​ថៃ ភ្ជាប់​មក​ប្រទេស​កម្ពុជា ត្រង់​ច្រក​អន្តរជាតិ​ប៉ោយប៉ែត​រួច​ត្រង់​ចូលមក​ក្រុងភ្នំពេញ និង​បន្តទៅ​ប្រទេស​វៀតណាម៕

បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជាត្រូវគេមើលឃើញថាមានការអភិវឌ្ឍឆាប់រហ័សស្ទើរគ្រប់វិស័យ ប៉ុន្តែទោះជាដូច្នេះក្តី ក៏អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចបានលើកឡើងថា ការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជានាពេលនេះនៅមិនទាន់មានភាពពេញលេញល្អនៅឡើយទេ ដោយសារតែវិស័យមួយចំនួននៅដើរតាមក្រោយប្រទេសជិតខាងក្នុងតំបន់នៅឡើយ។

លោក ង៉ែត ជូ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចបានលើកឡើងថា បើសិនជាយើងធ្វើការប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសបណ្តាជាមិត្តនៅក្នុងតំបន់ យើងនឹងឃើញថា កម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលមានចំណូលទាបជាងគេនៅឡើយ ដោយចំណូលសរុបរបស់ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់(GDP) មានត្រឹមតែជាង 1000ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ។ ហើយបើយើងក្រឡេកមើលវិស័យនានា សម្រាប់ជំរុញឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិញ គឺនៅមានភាពចង្អៀតខ្លាំង ដោយសារកម្ពុជាផ្តោតទៅលើការនាំចេញខ្លាំងពេក ដូចជាវិស័យកាត់ដេរ កសិកម្ម និងវិស័យសំណង់ មានន័យថាការធ្វើពិពិធកម្មទៅរកវិស័យផ្សេងៗទៀតនៅមានកម្រិត ដែលធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅមានហានិភ័យខ្ពស់ និងមានចំណុចផុយស្រួយនៅឡើយ។

យើងដឹងហើយថា ការអភិវឌ្ឍប្រទេសត្រូវពឹងផ្អែកលើធនធានមនុស្សដែលមិនអាចខ្វះបានហើយបច្ចុប្បន្នកម្ពុជាមានកម្លាំងពលកម្ម និងធនធានមនុស្សច្រើន ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់គឺកម្ពុជានៅមិនទាន់មានធនធានមនុស្សដែលមានជំនាញពលកម្ម សមត្ថភាព និងចំណេះដឹងច្បាស់លាស់នៅឡើយ។ ចំណែកការវិវឌ្ឍផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាវិញ ក៏នៅមានកម្រិតនៅឡើយដែរ ជាពិសេសការ-អភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មជំហានទី4.0នេះតែម្ដង គឺស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតថ្នាក់មូលដ្ឋានដែលទើបចាប់ផ្តើមដំបូងទីនៅឡើយ ប៉ុន្តែនៅប្រទេសថៃវិញ គេបង្កើតឧស្សាហកម្មឌីជីថល និងសេដ្ឋកិច្ច (Industrial of Digital and Economy) តាំងពី 4ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ ដែលធ្វើឱ្យវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅប្រទេសថៃមានការរីកចម្រើនខ្លាំងជាងយើង។ឧទាហរណ៍ ដូចនៅក្នុងខេត្តភូកេតគេមាន Phuket App ដែលផ្តល់ព័ត៌មានទូលំទូលាយទាក់ទងនឹងវិស័យទេសចរណ៍ ចំណែកយើងទើបតែចាប់ផ្តើមគិតគូរពីបញ្ហានេះនៅឡើយ គឺចំណុចនេះហើយដែលគេមើលឃើញថា យើងនៅដើរក្រោយគេមួយជំហាននោះ។

បើគេក្រឡេកមើលពីហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ការដឹកជញ្ជូន និងការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីវិញ ក៏នៅមានតម្លៃថ្លៃជាងប្រទេសជិតខាងដែរពិសេសប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសថៃតែម្តង។ បច្ចេកវិទ្យារបស់គេមានការរីកចម្រើនខ្លាំង ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធល្អប្រសើរខ្លាំង តម្លៃអគ្គិសនីមានតម្លៃទាប ហើយមានតែប្រទេសឡាវប៉ុណ្ណោះដែលនៅប្រហាក់ប្រហែលយើង។

លោកបន្តថា យ៉ាងណារដ្ឋាភិបាលមានផែនការទៅតាមនិន្នាការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍជាបណ្តើរៗហើយ ដូចជាការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីកាន់តែច្រើន ការស្ថាបនាផ្លូវថ្នល់ដឹកជញ្ជូនឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ដូចជាផ្លូវរថភ្លើង និងផ្លូវល្បឿនលឿនជាដើម។ ប៉ុន្តែការកែច្នៃរបស់កម្ពុជាអាចនិយាយបានថា ស្ទើរតែគ្មានតែម្តង ពោលគឺមានតែវិស័យស្រូវអង្ករប៉ុណ្ណោះដែលយើងអាចនាំយកទៅលក់នៅទីផ្សារអឺរ៉ុបបាន តែទោះជាដូច្នេះក្ដី ក៏សហគ្រិនក្នុងស្រុក និងអ្នកវិនិយោគមួយចំនួនចាប់-ផ្តើមគិតគូរធ្វើរោងចក្រកែច្នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសម្រាប់ការនាំចេញជាបណ្តើៗដែរហើយ ដូចជាការកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ផ្លែស្វាយ និងផ្លែឈើផ្សេងៗមួយចំនួនទៀត។

ក្នុងយុគសម័យប្រកួតប្រជែងនេះ កម្ពុជាគួរទាញប្រយោជន៍ពីការចូលរួមក្នុងផែនការសមាហរណកម្មអាស៊ាន ឱ្យបានកាន់តែច្រើនឡើងតាមរយៈការទទួលបានទីផ្សារលក់ចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនឱ្យបានច្រើន ការទាក់ទាញវិនិយោគឱ្យចូលមកកាន់តែច្រើន។ ទោះជាកម្ពុជាមានទីផ្សារតូច មានប្រជាជនត្រឹមតែជាង 15លាននាក់មែន តែសំណាងល្អដែលកម្ពុជាមានទីផ្សារធំនៅអឺរ៉ុប ហើយបើមានទីផ្សារក្នុងតំបន់អាស៊ានទៀត យើងប្រាកដជានឹងទទួលបានផលចំណេញច្រើនមិនខាន ហើយដើម្បីទទួលបានផលចំណេញនេះ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះបានជំរុញដល់សហគ្រិនក្នុងស្រុក និងអ្នកវិនិយោគឱ្យគិតគូរពីការកែច្នៃផលិតផលក្នុងស្រុកឱ្យបានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើង កាន់តែប្រសើរ។ ក្រៅពីប្រយោជន៍រូបិយខាងលើហើយ កម្ពុជាក៏ទទួលបានប្រយោជន៍អរូបិយច្រើនដែរ តាមរយៈការធ្វើឱ្យបរទេសស្គាល់កម្ពុជាកាន់តែច្បាស់ និងមកទស្សនាកម្ពុជាកាន់តែច្រើនឡើង ខណៈដែលបច្ចុប្បន្នបរទេសភាគច្រើនមិនបានស្គាល់កម្ពុជាទេ គឺស្គាល់តែសៀមរាបអង្គរប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺនៅពេលគេមកលេងប្រទេសថៃ ទើបគេបន្តចូលមកស្នាក់នៅខេត្តសៀមរាប និងទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្តក្នុងរយៈពេលខ្លី ដែលអាចនិយាយបានថា យើងទទួលបានប្រយោជន៍ពីប្រទេសថៃតែប៉ុណ្ណោះ។

ករណីនេះ កម្ពុជាគួរចរចាជាមួយភាគីប្រទេសជិតខាងជាមិត្ត ដើម្បីបែងចែកប្រយោជន៍នេះមកឱ្យកម្ពុជា ជាពិសេសប្រទេសថៃដើម្បីឱ្យគេជួយណែនាំភ្ញៀវទេសចរឱ្យចូលមកទស្សនាកម្ពុជាឱ្យបានកាន់តែច្រើនឡើង ហើយចំណែកកម្ពុជាខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏គួរកែច្នៃតំបន់ទេសចរណ៍ឱ្យកាន់តែសម្បូរបែប និងមានសក្តានុពលខ្លាំងឡើងដែរ ដើម្បីឱ្យទេសចរចូលមកកាន់តែច្រើន ដែលវានឹងជួយផ្តល់ការងារដល់ពលរដ្ឋបានកាន់តែច្រើន ក៏ដូចជាជួយដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិឱ្យមានស្ថិរភាពយូរអង្វែង។

យោងតាមទិន្នន័យតួលេខរបស់ធនាគារពិភពលោកបានបង្ហាញថា កាលពីឆ្នាំ2017កន្លងទៅ GDP របស់ប្រជាជនកម្ពុជាមានចំណូល 1,384.42ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ចំណែក GDP ប្រជាជនថៃមានចំណូល 6,593.82ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ GDPរបស់ហ្វីលីពីន2,988.95ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំប្រជាជនវៀតណាមមាន 2,343.12ដុល្លារ ចំណូលប្រជាជនឡាវមានចំនួន 2,457.38ដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ និងប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា មានចំណូល 1,298.88ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ៕

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​បានឱ្យដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជា​កំពុងផ្តល់​អាទិភាព​លើ​ការអនុម័ត​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេកវិទ្យា​ផលិតកម្ម និង​ការលើកទឹកចិត្ត​ដល់​ការវិនិយោគ​នៅក្នុង​វិស័យ​ដែល​កំពុងមាន​ការច្នៃប្រឌិត​ដោយ​បច្ចេកវិទ្យាថ្មី។ ពោលគឺ​អ្នកបង្កើត​គោលនយោបាយ​កម្ពុជា​កំពុង​ផ្តោតលើ​ការធានា​ឱ្យ​ប្រទេសជាតិ​មានឱកាស​ល្អ​ក្នុងការ​ទទួលបាន​ផលប្រយោជន៍​ពី​ការរីកចម្រើន​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យា​នាពេលថ្មីៗនេះ។

លោក ផាន ផល្លា អនុរដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​ថ្លែងថា៖ រដ្ឋាភិបាល​មានបំណង​ធានា​ឱ្យ​ប្រទេស​អាច​សម្រប​ខ្លួន និង​ផ្លាស់ប្តូរ​ស្របតាម​ការប្រែប្រួល​នៃ​និន្នាការ​បច្ចេកវិទ្យា ខណៈពេលដែល​ការកាត់បន្ថយ​ចំណាយ​សង្គម និង​សេដ្ឋកិច្ច​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទៅជា​សេដ្ឋកិច្ច​ជឿនលឿន​ខាង​បច្ចេកវិទ្យា ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ពិភពលោក​កំពុង​ឈានដល់​ដំណាក់កាល​ថ្មី​មួយ​នៃ​ការផ្លាស់ប្តូរ​សេដ្ឋកិច្ច​ដែលជា​បដិវត្តន៍​ឧស្សាហកម្ម​ទី4 ដែល​ត្រូវបាន​គេ​ហៅថា “ឧស្សាហកម្ម4.0‟។

ឧស្សាហកម្ម 4.0 សំដៅលើ​ការអភិវឌ្ឍ​បច្ចេកវិទ្យា​ជឿនលឿន​ដូចជាការបោះពុម្ព​3D បច្ចេកវិទ្យា​មនុស្ស​យន្ត បច្ចេកវិទ្យា​ជីវសាស្ត្រ quantum computing ទំនើបកម្ម​លើ​បណ្ដាញ​ទូរគមនាគមន៍ និង​ចំណេះធ្វើថ្មីៗអំពី​ការគ្រប់គ្រង​ផលិតកម្ម blockchain។ បច្ចេកវិទ្យា​ទាំងនេះ ក៏​នឹងធ្វើ​ឱ្យមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​ដំណើរការ​ផលិតកម្ម ក៏ដូចជា​ការបែងចែក​កម្លាំង​ពលកម្ម និង​ឧត្តមភាព​នៃ​ការប្រកួតប្រជែង​ជាដើម។ មានន័យថា នឹងមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​យ៉ាងខ្លាំង​ដល់​ផលិតកម្ម ការរៀបចំ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការដឹកជញ្ជូន ដោយសារតែ​មានការ​បង្កើន​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​នូវ​ផលិតភាព តាមរយៈ​ការកាត់បន្ថយ​ថ្លៃដើម និង​ការបង្កើន​គុណភាព​ផលិតផល។

ការអភិវឌ្ឍ​ច្នៃប្រឌិត​ទាំងនេះ​នឹង​ព​ន្លឿ​ន​ការបង្កើត​បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ និង​ផ្លាស់ប្តូរ​របៀប​រស់នៅ និង​ការធ្វើ​ជំនួញ​របស់​យើងដោយ​បង្ខំ​ឱ្យមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​ល្បឿន និង​វិធីសាស្ត្រ និង​ការរៀបចំ​គោលនយោបាយ។ ក្នុងន័យនេះ​សូម្បីតែ​ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍​ដូចជា​ប្រទេស​កម្ពុជា​យើង​ក៏​នឹង​ប្រឈម​នឹង​ផល-​វិជ្ជមាន និង​អវិជ្ជមាន​លើ​ការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម​ដែរ។ នេះ​បើតាម​ប្រសាសន៍​លោក ផល្លា។

លោក​ក៏​សូម​អំពាវនាវ​ឱ្យមាន​ការសហការ​គ្នា​នៅ​គ្រប់ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ដើម្បី​រួមគ្នាបង្កើត​ដំណោះស្រាយ​ល្អ​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដើម្បី​សម្រេច​គោលដៅ​សេដ្ឋកិច្ចសង្គម​របស់​កម្ពុជាយើង។ “ការរៀបចំ​សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល និង​ការឆ្លើយតប​ទៅនឹង​បដិវត្តន៍​ឧស្សាហកម្ម​ទី4 គឺជា​អាទិភាព​មួយ​ក្នុងចំណោម​អាទិភាពចម្បងៗ របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​អាណត្តិ​ថ្មី‟។

លោកស្រី ផូ​លីន ថា​មឺ​សីស (Pauline Tamesis) អ្នកសម្របសម្រួល​ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​លើកឡើងថា កម្ពុជា​នឹង​ប្រឈម​នឹង​ឧបសគ្គចម្បងៗនាពេល​អនាគត។ ទី1 ការទទួលបាន និង​ការទទួលយក​បច្ចេកវិទ្យា​ថ្មី​នេះ​នឹង​ក្លាយជា​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយ ហើយក៏​ជា​លក្ខខណ្ឌ​ចាំបាច់​មួយ​ដើម្បី​ធានាថា កម្ពុជា​អាច​លោត​ផ្លោះ​ដោយ​បច្ចេកវិទ្យាទំនើបៗ និង​វិធីសាស្ត្រ​ផលិតកម្ម។ ទី2 មេដឹកនាំ​កម្ពុជា​ត្រូវបង្កើត​វិធី​នានា​ដើម្បី​ធានា​កម្រិត​ការងារ​ខ្ពស់ ដែល​នឹង​ធ្វើឱ្យ​ប្រទេស​ស្ថិតនៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ផលិតកម្ម​ដែល​ប្រើ​កម្លាំង​ពលកម្ម​ច្រើន។

លោកស្រី​បន្ថែមថា សម្រាប់​ប្រទេស​មួយចំនួន​ដូចជា​ប្រទេស​កម្ពុជា ឧស្សាហកម្ម 4.0 នឹង​ប្រកួតប្រជែង​គំនិត ដូចជា​ដើមទុន​ទៅ​អត្រា​ការងារ និង​ការរួម​ផ្សំគ្នា​របស់​ពួកគេ​នៅក្នុង​ផលិតកម្ម។ ដូច្នេះ​វា​មាន​ផលប៉ះពាល់​ដល់ទី​តាំង​នៃ​ការផលិត និង​ការ​ចែកចាយ​អត្ថប្រយោជន៍​រវាង​ប្រទេស និង​អ្នកដើរតួ​ក្នុង​ខ្សែចង្វាក់​តម្លៃ។

លោកស្រី​បានលើកឡើង​ថា “អង្គការសហប្រជាជាតិ​ប្តេជ្ញា​ជួយ​ដល់​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក្នុងការ-​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​ទាំងនេះ​ដើម្បីឱ្យ​កម្ពុជា​អាច​ក្លាយទៅជា​អ្នកអនុម័ត​ដំបូង ហើយ​កម្មករ​អាច​ទទួល​បាន​នូវ​ជំនាញ និង​សមត្ថភាពថ្មីៗដែលជា​ហេតុនាំឱ្យ​បើកឱកាសថ្មីៗជាច្រើន‟។ ទីភ្នាក់ងារ​សហប្រជាជាតិ​នៅតែមាន​សុទិដ្ឋិនិយម​ជុំវិញ​កា-លានុវត្តភាព និង​សក្តានុពល​នានា​របស់​បច្ចេកវិទ្យា​ឧស្សាហកម្ម4.0។ លោកស្រី​បាន​បន្ដថា សកម្មភាព​អនុវត្តន៍ គោលនយោបាយ​នៅតែមាន​ភាពចាំបាច់ ប្រសិនបើ​រដ្ឋាភិបាល​ច​ង់​ធានា​នូវ​ការទទួលបាន​កាលានុវត្តភាព និង​សក្ដានុពល​ពី​បច្ចេកវិទ្យា​ឧស្សាហកម្ម4.0នេះ។

លោក Nick Beresford នាយក​នៃ​អង្គការ UNDP ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ថ្លែងថា ឧស្សាហកម្ម4.0 កំពុង​កើតមាន​នាពេល​ប​ច្ចេ​ប្បន្ន​នេះ ហើយ​មិនយូរប៉ុន្មាន​នឹងមាន​ឥទ្ធិពល​មកលើ​យើងទាំងអស់គ្នា។ លើសពីនេះ ការពិចារណា​លើ​សំណួរ​ជុំវិញ​ប្រធានបទ​នេះ​ឱ្យបាន​ទាន់ពេលវេលា អាច​ផ្តល់ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​នៅ​កម្ពុជា​នូវ​តំណ​ភ្ជាប់​ដើម្បី​ឈានទៅ​សម្រេច​ចក្ខុវិស័យ​ឆ្នាំ2030 និង​ឆ្នាំ2050ស្របតាម​យុទ្ធសាស្ត្រ​ចតុកោណ និង​ផែនការ​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ។ លោក​បាន​បន្ដថា ឧស្សាហកម្ម 4.0បង្ហាញ​ពី​កាលានុវត្តភាព និង​ការ​ប្រឈម ដូច្នេះ​ចាំបាច់​ត្រូវមាន​ការប្រើប្រាស់​អភិក្រម​គោលនយោបាយ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​ដឹង​ពី​ផលប៉ះពាល់ និង​ប្រមើលមើល​ជាមុន​ពី​បញ្ហា​ប្រឈម​នានា ក៏ដូចជា​ត្រូវ​រៀបចំ​ផែនការ និង​ការគ្រប់គ្រង​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព។

សូម​បញ្ចា​ក់ថា នៅ​ខែធ្នូ​ខាងមុខនេះ ក្រុមហ៊ុន Worldbridge នឹង​ចាប់ផ្តើម​សាងសង់​សួន​ឧស្សាហកម្ម​ដំបូងបង្អស់​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​សម្រាប់​សហគ្រាស​ខ្នាតតូច និង​មធ្យម​ដែល​ត្រូវបាន​គេ​ស្គាល់​ថា ឧទ្យាន​នេះ​នឹង​អនុលោម​តាម​ស្តង់ដារ​ស្ថាបត្យកម្ម​អាល្លឺម៉ង់​សម្រាប់​ឧស្សាហកម្ម4.0 ដែល​វា​មិនមែន​គ្រាន់តែ​អំពី​ស្វ័យប្រវត្តិកម្ម និង​ការយល់ដឹង​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ តែ​ជា​វិធី​នៃ​ការគិត​ដើម្បី​កែលម្អ​វិធីសាស្ត្រ​ផលិតកម្ម​មួយ។ សហគ្រាស​ធុន​តូច និង​មធ្យម​ក្រុមហ៊ុន​ទាំងអស់​នឹងចូលរួម​ក្នុង​វិធី​នៃ​ការធ្វើ​អាជីវកម្ម​ថ្មី​មួយ ការគិត និង​ការប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​ជាមួយ​អតិថិជន និង​អ្នកផ្គត់ផ្គង់​ជាមួយនឹង​បច្ចេកវិទ្យា​ដែល​អាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហាផ្សេងៗនៅក្នុង​ខ្សែចង្វាក់​ផលិតកម្ម‟។

យោងតាម​យុទ្ធសាស្ត្រ​អភិវឌ្ឍន៍​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​របស់​រដ្ឋាភិបាល​សម្រាប់​ឆ្នាំ 2015-2025 សំដៅ​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​ការចូលរួម​របស់​វិស័យ​ឯកជន​ក្នុង​ការគាំទ្រ​ដល់​ការកែច្នៃ​បច្ចេកវិទ្យា​នៅ​កម្ពុជា វា​មាន​គោលបំណង​ធ្វើកំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​ដើម្បី​បង្កើន​តួនាទី​របស់​វិទ្យាសាស្ត្រ​បច្ចេកវិទ្យា៕

ដើម្បី​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវទេសចរ​ក៏ដូចជា​ជំរុញ​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម​ឱ្យ​កាន់​តែមាន​ភាពប្រសើរឡើង​ដែរនោះ កម្ពុជា​បានអនុញ្ញាត​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ចិន​ថ្មី​មួយទៀត​ធ្វើការ​ហោះហើរ​ត្រង់​ទៅ-មកពី​ទីក្រុង​ប៉េកាំង ប្រទេស​ចិន មកកាន់​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ដើមខែ​វិច្ឆិកា ចុងឆ្នាំ2018 ខាងមុខនេះ។

ប្រតិភូ​តំណាង​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ជាតិ​នៃ​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិត​ចិន (Air China) បានឱ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍ Air China នឹងធ្វើ​ការហោះហើរ​ត្រង់​ផ្ទាល់​ពី​រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង ប្រទេស​ចិន​មកកាន់​រាជធានី​ភ្នំពេញ ប្រទេស​កម្ពុជា ជា​គោលនយោបាយ​ពង្រឹង​ការលើកកម្ពស់​ការតភ្ជាប់​ការហោះហើរ​ដើម្បី​ឆ្លើយតប​ទៅនឹង​ទំនាក់ទំនង​ដ៏​ល្អ​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ និង​ដើម្បី​ផ្តល់​ភាពងាយស្រួល​កាន់តែប្រសើរ​ឡើងដល់​ភ្ញៀវទេសចរ និង​ជំរុញ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ពាណិជ្ជក​ម្ម​របស់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ឱ្យ​កាន់តែ​រឹងមាំ​ឡើង​ថែមទៀត។

ឯកឧត្តម​នាយ​ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍​បណ្ឌិត ម៉ៅ ហាវ​ណ្ណា​ល់ រដ្ឋលេខាធិការ​នៃ​រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋាន​អាកាសចរ​ស៊ីវិល បាន​មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងនាម​ថ្នាក់ដឹកនាំ​របស់​រដ្ឋលេខា​ធិ​ការដ្ឋាន​អាកាសចរ​ស៊ីវិល ឯកឧត្តម​ថ្លែង​គាំទ្រ​ដល់​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ជាតិ​នៃ​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិត​ចិន ហើយ​ថា អាកាសចរ​ស៊ីវិល​កម្ពុជា​នឹង​ជួយ​សម្រួល​បែបបទ និង​បច្ចេកទេស​នានា ធ្វើយ៉ាងណា​ឱ្យមាន​ការហោះហើរ​ត្រង់​មក​តាម​ពេលវេលា​ដែល​បានគ្រោង​ទុក គឺ​ការហោះហើរ​នឹង​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ថ្ងៃទី1 ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ2018 ដោយ​ប្រើ​យន្តហោះ​ប្រភេទ Airbus 320 ហោះហើរ 3ជើង​ក្នុង​មួយ​សប្តាហ៍។

ឯកឧត្តម​បាន​បញ្ជាក់ថា តាមរយៈ​ការហោះហើរ​ត្រង់​រវាង​រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង និង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​នេះ នឹង​ជំរុញ​នូវ​ចំណងមិត្តភាព​ប្រទេស​ទាំង2 ឱ្យ​កាន់តែ​ជិតស្និទ្ធ កំណើន​អ្នកដំណើរ​តាម​ផ្លូវអាកាស​កាន់តែច្រើន​ឡើង និង​មានការ​ផ្លាស់ប្តូ​រពា​ណិ​ជ្ចក​ម្មរ​វាង​ប្រទេសទាំង2កាន់តែ​ល្អប្រសើរ​ឡើង​មួយកម្រិត​ទៀត។

ឯកឧត្តម ស៊ិន ចាន់​សេរី​វុត្ថា អ្នកនាំពាក្យ​នៃ​រដ្ឋ​លេខាធិការដ្ឋាន​អាកាសចរ​ស៊ីវិល​មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជា​មិនមាន​ច្បាប់ ឬ​គោលនយោបាយ​ហាមឃាត់​ប្រទេស​ណាមួយ មិនឱ្យ​ហោះហើរ​ត្រង់​ទៅ-មក​នោះទេ គឺ​អាស្រ័យទៅលើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សេវាកម្ម​រវាង​ប្រទេស​ទាំង2 ពិសេស​តម្រូវការ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជកម្ម។

លោក​មានប្រសាសន៍ថា មកទល់​បច្ចុប្បន្ន មាន​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ចិន​ចំនួន11 ហើយ ដែល​ហោះហើរ​ត្រង់​ទៅ-មកជា​មួយ​ប្រទេស​កម្ពុជា ខណៈ​កម្ពុ​ជាមាន​ជើងហោះហើរ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​តែ4 ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​ហោះ​ត្រង់​ទៅកាន់​ប្រទេស​ចិន។ កត្តា​ដែល​កម្ពុ​ជាមាន​ជើងហោះហើរ​តិចជាង​ចិន​នេះ ដោយសារតែ​កម្ពុ​ជាមាន​ទីផ្សារ​បើកចំហ ប្រសិនបើ​ក្រុមហ៊ុន​បរទេស​ចង់​ហោះ​ត្រង់​មក​កម្ពុជា យើង​មាន​ឯកសារ និង​បំពេញ​គ្រប់​លក្ខខណ្ឌ​តាម​តម្រូវការ​ច្បាប់​របស់​កម្ពុជា ហើយ​នៅមាន​ទីកន្លែង​ទំនេរ ដែល​អាច​ហោះហើរ​ត្រង់​ទៅ-មក​តែម្តង ចំណែកឯ​ភាគី​ចិន​វិញ គេ​មាន​ភាព​តឹងរ៉ឹង ដោយ​តម្រូវឱ្យ​ចំពោះតែ​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​ណា​ដែលមាន​ភាពចាស់ទុំ មានន័យថា ធ្លាប់​ហោះហើរ​លើសពី1,000ជើង​ឡើងទៅ ទើប​អាច​ស្នើសុំ​ការហោះ​ត្រង់​ទៅកាន់​ប្រទេស​ចិន​បាន តែ​បើសិនជា​ព្រលានយន្តហោះ​នោះ មិនមាន​ទីកន្លែង​ទំនេរ ក៏​មិនអាច​ហោះ​ត្រង់​ទៅបាន​ដែរ។

គួរ​បញ្ជាក់ថា មកទល់​បច្ចុប្បន្ន​មាន​ក្រុមហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​បរទេស​ចំនួន 42ក្រុមហ៊ុន​ហើយ​ដែល​ហោះហើរ​ត្រង់​មកកាន់​ព្រលានយន្តហោះ​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ ដែល​ការបើក​ដំណើរការ​ហោះហើរ​កាន់តែ​ច្រើន​នេះ នឹង​ធ្វើឱ្យ​សេវាកម្ម​ដឹកជញ្ជូន​ផ្លូវអាកាស​នេះ​កាន់តែ​ប្រសើរឡើង និង​បំពេញបាន​តាម​តម្រូវការ​អតិថិជន ឯ​អតិថិជន​ក៏មាន​ជម្រើស​ច្រើន​ក្នុងការសម្រេចចិត្ត​ប្រើប្រាស់​សេវាកម្ម​ហោះហើរ​ក្រុមហ៊ុន​ណាមួយ​ផងដែរ។

ការស្នើសុំ​ហោះហើរ​ត្រង់​មកកាន់​កម្ពុជា របស់​ក្រុមហ៊ុន Air China នេះ​ធ្វើឡើង​នៅពេលដែល​គេ​មើលឃើញថា ភ្ញៀវទេសចរ​ចិន​បានធ្វើ​ដំណើរ​មកកាន់​ក​ម្ពុ​ជាមាន​ចំនួន​កាន់តែច្រើនឡើងៗនៅ​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយនេះ ជា​ចំនួន​មួយ​ដែល​នាំមុខគេ​ក្នុងចំណោម​ភ្ញៀវទេសចរ​ដទៃទៀត​ដែល​បានមក​ទស្សនា​ប្រទេស​កម្ពុជា។ តាមរយៈ​របាយការណ៍​របស់​ក្រសួងទេសចរណ៍​បាន​បង្ហាញថានៅ​ឆមាស​ទី1 ឆ្នាំ2018នេះ ភ្ញៀវទេសចរ​ចិន​ដែល​មក​ទស្សនា​កម្ពុ​ជាមាន​ចំនួន 93ម៉ឺន​នាក់ ស្មើនឹង31ភាគរយ​នៃ​ភ្ញៀវទេសចរ​សរុប​ខណៈដែល​ភ្ញៀវ​វៀតណាម​ឈរ​លំដាប់ថ្នាក់​លេខ2។

ចំណែក​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា-ចិន កាលពី​ឆ្នាំ2017កន្លងទៅ សម្រេចបាន​មាន​ប្រមាណ 5,800លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក គឺ​កើនឡើង21.8% បើ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ2016 ដែលមាន​ត្រឹមតែ 4,760លាន​ដុល្លារ ហើយ​ភាគី​ទាំង2 បាន​ប្តេជ្ញា​បង្កើន​ពាណិជ្ជកម្ម​ដល់6ពាន់​លាន​ដុល្លារ នៅត្រឹម​ឆ្នាំ2020៕

ស្រប​ពេលដែល​អំបិល​ខ្មែរ ត្រូវបាន​គេ​មើលឃើញថា​នឹងត្រូវ​អស់ពី​ឃ្លាំង​ស្តុក​នៅត្រឹម​ចុងឆ្នាំ2018នេះ កម្ពុជា​បាន​ត្រៀម​នាំចូល​អំបិល​ពី​បរទេស​ប្រមាណ​ជាង 3ម៉ឺន​តោន ដើម្បី​បំពេញតម្រូវការ​ប្រើប្រាស់​ប្រចាំថ្ងៃ ពិសេស​តម្រូវ​ការធ្វើ​ប្រហុក​ផ្អក ដែល​នឹង​ចូលមក​ដល់​នៅ​រដូវ​ទឹកសម្រក​ខាងមុខនេះ។

លោក ប៊ុន បារាំង សហប្រធាន​សហគមន៍​អ្នក​ផលិត​អំបិល​ខេត្តកំពត-កែប មានប្រសាសន៍ថា ដោយសារ​កត្តា​អាកាសធាតុ​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ខ្លាំង​នៅ​រយៈពេល 2ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយនេះ បានធ្វើឱ្យ​ការផលិត​អំបិល​មានការ​ធ្លាក់ចុះ​ខ្លាំង និង​មិនអាច​ផលិត​បាន​ក្នុង​រយៈពេល2ឆ្នាំ​ជាប់​គ្នា​ចុង​ក្រោយនេះ ដែលជា​ហេតុ​ធ្វើឱ្យ​អំបិល​ក្នុងស្រុក​នឹងត្រូវ​អស់ពី​ឃ្លាំង​ស្តុក​នៅត្រឹម​ខែតុលា ឆ្នាំ2018ខាងមុខនេះ។ នេះ​គឺជាលើក​ទី2 ហើយ ខណៈដែល​កាលពី​ឆ្នាំ2008កន្លងទៅ កសិករ​ជួប​បញ្ហា​អាកាសធាតុ មិនអាច​ផលិត​បាន​ម្តង​រួចមកហើយ។

ដោយសារ​អំបិល​ក្នុងស្រុក​ជិត​អស់ពី​ស្តុក​នេះហើយ ទើប​ធ្វើឱ្យ​សហគមន៍​ស្នើសុំ​ជា​ផ្លូវការ មក​ក្រសួង​ដើម្បី​នាំចូល​អំបិល​ពី​ក្រៅប្រទេស ដោយ​ក្នុងនោះ​កម្ពុជា​នឹង​បញ្ជា​ទិញ​ពី​ប្រទេស​ថៃ​ចំនួន 1ម៉ឺន​តោន​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ជា​លក្ខណៈ​ឧស្សាហកម្ម និង​ប្រមាណ​ជា2ម៉ឺន​តោន​ផ្សេងទៀត​នឹងត្រូវ​បញ្ជា​ទិញ​ពី​ប្រទេស​ចិន សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​លក្ខណៈ​គ្រួសារ ដែល​អំបិល​ទាំង 3ម៉ឺន​តោន​នេះ មានលទ្ធភាព​ផ្គត់ផ្គង់​ការប្រើប្រាស់​រហូតដល់​ខែមករា ឆ្នាំ2019 ដែល​គេ​រំពឹងថា​កសិករ​ខ្មែរ​នឹង​អាច​ផលិត​អំបិល​របស់ខ្លួន​បាន​ឡើងវិញ​បន្ទាប់ពី​អស់​ទឹកភ្លៀង។ លោក​បន្តថា​យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើ​អាកាសធាតុ​កម្ពុជា​មិន​អំណោយផល​ល្អ ភ្លៀង​នៅតែ​បន្ត​ធ្លា​ក់ទៀត កសិករ​នឹង​នៅតែ​មិនអាច​ផលិត​បាន​ទៀត​នោះ កម្ពុជា​ក៏​នឹង​នៅតែ​បន្ត​នាំចូល​អំបិល​ពី​បរទេស​បន្ថែមទៀត។

លោក​ថា តម្រូវការ​នៃ​ការប្រើប្រាស់​អំបិល​ច្រើនជាងគេ​នឹង​ចូលមក​ដល់​នៅ​រដូវ​ទឹកសម្រក​ខាងមុខខណៈដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​មាន​តម្រូវការ​ខ្លាំង​សម្រាប់ធ្វើ​ប្រហុក-ផ្អក​ទុក​ទទួលទាន​លក្ខណៈ​គ្រួសារ និង​អាជីវករ​ខ្លះ​ធ្វើ​ប្រហុក​ជា​លក្ខណៈ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ដើម្បី​ស្តុក​ទុក​លក់​វិញ​នៅពេលក្រោយៗទៀត ដែល​នេះ​ជា​កត្តា​ធ្វើឱ្យ​កម្ពុ​ជាមាន​តម្រូវ​ការបញ្ជាទិញ​ពី​បរទេស​ដោយ​ចៀស​មិន​រួច​ឡើយ។

លោក ប៊ុន បារាំង បានបញ្ជាក់​បន្ថែមថា ដោយសារតែ​មិនអាច​ប្រកប​អាជីវកម្ម​អំបិល​នេះ​បាន បច្ចុប្បន្ន​ជីវភាព​របស់​ប្រជាកសិករ​ផលិត​អំបិល​ជួប​ការ-លំបាក​ខ្វះខាត​ក្នុងការ​រស់នៅ​ជាខ្លាំង​ទៅលើ​ការ-ចំណាយ​ប្រចាំថ្ងៃ ការសិក្សា​របស់​កូន ការចំណាយ​ទៅលើ​ពិធី​រៀប​មង្គលការ ពិធី​បុណ្យទានផ្សេងៗជាហេតុ​ធ្វើឱ្យ​គាត់​រត់​មក​ខ្ចីប្រាក់​ពី​សហគមន៍​ជា​បន្តបន្ទាប់ ហើយ​សហគមន៍​ក៏បានផ្តល់​កម្ចី​ទៅតាម​លទ្ធភាព ដោយ​មិន​គិតការ​ប្រាក់​នោះទេ និង​រង់ចាំ​ដល់​ពួកគាត់​ផលិត​អំបិល​បាន ទើប​អាច​សង​ត្រឡប់មកវិញ​បន្តិចម្តងៗនៅពេល​ក្រោយ។

បច្ចុប្បន្ន​អំបិល​ក្នុង1កា​រ៉ុង​មាន​ទម្ងន់ 50គីឡូក្រាម​មានតម្លៃ 17,600រៀល ជា​អំបិល​ដែល​សហគមន៍​លក់​ចេញ​បន្ត​ទៅឱ្យ​អាជីវករ​សម្រាប់​លក់​ប​ន្ត​នៅលើ​ទីផ្សារ ហើយ​គ្រួសារ​ដែលជា​សមាជិក​ស​ហគ​មន៍​ប្រហែល 200ក្រុម ដែលមួយក្រុមៗមាន​គ្នា​ប្រមាណ​ពី5 ទៅ7គ្រួសារ។ តាម​ទិន្នន័យ​របស់​សហគមន៍​អ្នក​ផលិត​អំបិល​ខេត្តកំពត-កែប​បានឱ្យដឹងថា កាលពី​ឆ្នាំ2017សហគមន៍​ផលិត​អំបិល​បាន​ចំនួន 3.3ម៉ឺន​តោន និង​ឆ្នាំ2016 បាន​ជាង 10ម៉ឺន​តោន ដែល​រហូតមក​ដល់ពេលនេះ​អំបិល​ក្នុង​ឃ្លាំង​ស្តុក​នៅសល់​ប្រមាណ​ជា 2ម៉ឺន​តោន។

ករណីនេះ​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ឧស្សាហកម្ម និង​សិប្បកម្ម លោក អ៊ុំ សុថា បញ្ជាក់​បន្ថែមថា តម្រូវការ​នៃ​ការប្រើប្រាស់​អំបិល​ក្នុងស្រុក​សម្រាប់​ចុងឆ្នាំ​នេះពិតជា​មានការ​ខ្វះខាត​ខ្លាំងមែន ដោយសារតែ​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ច្រើន ធ្វើឱ្យ​កសិករ​ផលិត​អំបិល​មិន​ទទួលបាន​ផលព្រោះ​ការផលិត​អំបិល​ត្រូវការ​កម្ដៅថ្ងៃ​ខ្លាំង​ដើម្បី​ស​ម្ងួ​ត​ទឹកសមុទ្រ។ ហើយ​អំបិល​ដែល​ប្រើប្រាស់​លើ​ទីផ្សារ បច្ចុប្បន្ន ជា​អំបិល​ដែល​នៅ​សេសសល់ខ្លះៗនៅក្នុង​ស្តុក​ប៉ុណ្ណោះ។ ដើម្បី​បំពេញបន្ថែម​តម្រូវការ​ប្រើប្រាស់​នេះ កម្ពុជា​ចាំបាច់​ត្រូវ​បញ្ជា​ទិញ​ពី​បរទេស​ជាង 3ម៉ឺន​តោន ពិសេស​អំបិល​ដែលមាន​ជាតិ​អុីយ៉ូត។

តាម​ទិន្នន័យ​ផ្លូវការ​របស់​ក្រសួង​ខាងលើ​បានឱ្យដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជា​ទទួលបាន​ចំណូល​ប្រមាណ​ជា 22លាន​ដុល្លារអាមេរិក ពី​ការផលិត​អំបិល​កាលពី​ឆ្នាំមុន៕

ក្នុង​គោលដៅ​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម​ឱ្យ​កាន់​តែមាន​ភាពល្អប្រសើរ​ឡើង រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា និង​រដ្ឋាភិបាល​ថៃ បាន​សន្យា​បង្កើន​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​យ៉ាងហោច​ឱ្យបាន​ត្រឹម 15ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​នៅត្រឹម​ឆ្នាំ2020។

ឯកឧត្តម សុខ សុភ័ក្ត្រ អនុរដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បាន​មានប្រសាសន៍​បង្ហាញ​ពី​វឌ្ឍនភាព​នៃ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ល្អ​រវាង​រាជរដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​ទាំង2 ជាពិសេស​លទ្ធផល​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​លើក​ទី3 នៃ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​ចម្រុះ​កាលពី​ខែកញ្ញា ឆ្នាំ2017កន្លងទៅ​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ប្រមុខ​រាជរដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​ទាំង2 ក្នុងនោះ​កិច្ចប្រជុំ​បានដាក់​ចេញ​នូវ​គោលដៅ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​ឱ្យ​កើន​ដល់ 15ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​ត្រឹម​ឆ្នាំ2020 និង​កិច្ចប្រជុំ​លើក​ទី6 នៃ​គណៈកម្មាធិការ​ចម្រុះ​ផ្នែក​ពាណិជ្ជកម្ម កាលពី​ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ2018 ដឹកនាំ​ដោយ​រដ្ឋមន្ត្រី​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​ប្រទេស​ទាំង2 សម្រាប់​ជាយន្តការ​ទ្វេភាគី​ដើម្បី​តាមដាន និង​អនុវត្ត​នូវ​ទំនាក់ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​នេះ។

ឯកឧត្តម​បញ្ជាក់ថា ដើម្បី​សម្រេច​គោលដៅ​នេះ កន្លងមក​ភាគី​កម្ពុជា និង​ថៃ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តីពី​ការមិន​យកពន្ធ​ត្រួតគ្នា​កាលពី​ថ្ងៃទី7 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ2017 ដែល​កិច្ចការ​នេះ​បាន​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ការ​វិយោគ និង​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​ដោយ​មិនតម្រូវឱ្យ​បង់ពន្ធ​នៅ​ប្រទេស​ថៃ​ទៀត​ទេ និង​កសាង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ត​ភា្ជ​ប់​តាម​ព្រំដែន ដំឡើង​ថ្នាក់​ព្រំដែន ដូចជា​ចុះហត្ថលេខា​លើ MoU ជាច្រើន ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ពាណិជ្ជកម្ម​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន។

ក្នុងជំនួប​ជាមួយ​ប្រតិភូ​សភាពាណិជ្ជកម្ម​ថៃ​កាល​ពីស​ប្ហា​ហ៍​មុន ឯកឧត្តម​បានស្នើ​សភាពាណិជ្ជកម្ម​ថៃ​ឱ្យជួយ​ជំរុញ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ថៃ​លើ​បញ្ហា​មួយចំនួន​ដូចជា 1.ព​ន្លឿ​ន​ការចុះហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​យោគយល់​គ្នា​លើ​ទំនិញ​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន។ 2.អនុញ្ញាត​ជំរុញ​ឱ្យ​ចុះហត្ថលេខា​លើ MoU ដើម្បីឱ្យ​មានការ​ដឹកជញ្ជូន​ឆ្លងកាត់​ព្រំដែន​តាម​គ្រប់​ច្រក​ដែល​កន្លងមក​ទើបបាន​អនុញ្ញាត​ត្រឹមតែ​តាម​ច្រក​ប៉ោយប៉ែត-អារញ្ញ​ប្រាថេត​តែមួយ​ប៉ុណ្ណោះ និង​បន្ថែម​កូតា​អនុញ្ញាតឱ្យ​រថយន្ត​ឆ្លងកាត់​ពី150 ទៅ300 និង​ទៅ500គ្រឿង​ជា​ដំណាក់កាល និង3.សម្របសម្រួល​នីតិវិធី​ក្នុងការ​នាំចូល​ទំនិញ​កសិកម្ម​ពី​កម្ពុជា​ទៅ​ថៃ ចៀសវាង​ការដាក់ចេញ​នូវ​ឧបសគ្គ​នានា​ដែល​ធ្វើឱ្យ​កម្ពុជា-ថៃ​ពុំ​អាច​សម្រេច​គោលដៅ​ពាណិជ្ជ​កម្មបាន 15ប៊ី​លាន​ដុល្លារ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ក្នុង​ឆ្នាំ2020។ ក្នុង​គោលនយោបាយ​លើកទឹកចិត្ត​វិនិយោគិន​បរទេស​ឱ្យមក​បណ្តាក់ទុន​នៅ​កម្ពុជា​ឱ្យបាន​កាន់តែច្រើន រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បានដាក់​ចេញ​គោលនយោបាយ​បើកចំហ គ្មាន​ការរើសអើង​ចំពោះ​អ្នកវិនិយោគ​បរទេស ហើយ​វិនិយោគិន​បរទេស​អាច​កាន់កាប់​ភាគហ៊ុន100% គ្មាន​ការកំណត់​តម្លៃ​លើ​ទំនិញ និង​សេវា និង​គ្មាន​ការតម្រូវ​ក្នុង​ការប្តូរ​សាច់ប្រាក់ ឬ​យកប្រាក់​ចេញ-ចូល​ក្រៅប្រទេស​ឡើយ។

ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ដឹកនាំ​ក្រុម​អ្នកវិនិយោគ​មក​សិក្សា​បរិយាកាស​ធុរកិច្ច​នៅ​កម្ពុជា​កាលពី​សប្តាហ៍​មុន លោកស្រី Doungjai Chanthon ប្រធាន​អនុគណៈកម្មការ​ពាណិជ្ជ​កម្ម​តាម​ព្រំដែន និង​ឆ្លង​ព្រំដែន​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​វៀតណាម​នៃ​សភាពាណិជ្ជកម្ម​ថៃ បាន​មានប្រសាសន៍ថា ដោយ​មើលឃើញ​ឱកាស​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា វិនិយោគិន​ថៃ​ចំនួន 20ក្រុមហ៊ុន​គ្រោង​មក​បណ្តាក់ទុន​រកស៊ី​នៅ​កម្ពុជា​នៅពេល​ខាងមុខ។ ប្រតិភូ​ធុរជន​ថៃ​ទាំង​​ 20ក្រុមហ៊ុន​នោះ​កំពុង​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅក្នុង​ប្រទេស​របស់ខ្លួន​លើ​វិស័យ​អេឡិចត្រូនិក ភេសជ្ជៈ បរិក្ខារ​ពេទ្យ សម្ភារ​ប្រើប្រាស់ ផលិតផល​ថែរក្សា​សម្ផស្ស ចំណីអាហារ ផលិតផល​កសិកម្ម និង​គ្រឿងសំណង់​ជាដើម។ល។

លោកស្រី​អះអាងថា កម្ពុជា និង​ថៃ​មាន​វប្បធម៌​ប្រពៃណី រួមទាំង​ការបណ្តាក់ទុន​រកស៊ី​ស្រដៀង​គ្នាហើយ​កម្ពុជា​នៅមាន​ឱកាស​ច្រើន​សម្រាប់ធ្វើ​ការវិនិយោគ ទៅតាម​វិស័យផ្សេងៗជាច្រើន ដូចជា​ឧស្សាហកម្ម​ចំណីអាហារ និង​ភេសជ្ជៈ សុខាភិបាល សំណង់ វិស័យ​អគ្គិសនី អេឡិចត្រូនិក និង​កសិកម្ម​ជាដើម ទើប​លោកស្រី​ដឹកនាំ​អ្នកវិនិយោគ​ទាំងនេះ​មក​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ និង​មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់​កម្ពុជា ដើម្បី​ស្វែងយល់​ឱ្យបាន​ច្បាស់​អំពី​បរិ​យ​កាសធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម មុននឹង​សម្រេចចិត្ត​បោះទុន​វិនិយោគ​ជា​ផ្លូវការ។ ហើយ​លោកស្រី​បាន​សន្យា​ពាំនាំ​នូវ​សំណើ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា ទៅជូន​បណ្តា​ក្រសួង​ស្ថាប័ន​ធុរកិច្ច​ពាក់ព័ន្ធ​របស់​ថៃ ដើម្បី​ជំរុញ​ការធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​ឱ្យ​ឈានដល់​គោលដៅ ដែល​បាន​កំណត់ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​ទាំង2។

គួររំឭកផងដែរថា ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា-ថៃ​កាលពី​ឆ្នាំ2017កន្លងមក មាន​រហូតដល់​ជាង 6ពាន់​លាន​ដុល្លារ កើនឡើង 10ភាគរយ បើ​ធៀប​ឆ្នាំ2016 ដែលមាន​ចំនួន​ជាង 5ពាន់​លាន​ដុល្លារ៕

ប្រទេសកម្ពុជាយើងសព្វថ្ងៃមានតម្រូវការនាំចូលបន្លែប្រមាណ200 ទៅ400តោនក្នុងមួយ​ថ្ងៃហើយក្នុងមួយឆ្នាំត្រូវចំណាយទឹកប្រាក់ប្រមាណពី150លាន ទៅ400លានដុល្លារលើការនាំ​​​ចូលបន្លែពីបរទេស។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ឯកឧត្តម វេង សាខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា​​ ប្រមាញ់និងនេសាទនៅក្នុងពិធីសម្ពោធបើកផ្សារណាត់បន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិត​ផលធម្មជាតិនៅក្រុងកំពង់ចាម។

ឯកឧត្តម វេង សាខុន បានបញ្ជាក់ថា ដោយសារកំណើនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ធ្វើឱ្យតម្រូវការបន្លែបង្ការមានកំណើនខ្ពស់ឡើងដែលត្រូវនាំចូលពីបរទេស ព្រោះផលិតផលក្នុងស្រុកមិនទាន់អាចឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបានគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយ។

ឯកឧត្ដមបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលបានចាត់ទុកវិស័យកសិកម្មជាវិស័យអាទិភាពដើម្បីទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខស្បៀង និងជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជនបទ ជំរុញការលើកកម្ពស់ផលិតផលកសិកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម ការអភិវឌ្ឍតាមបែបវិបុលកម្ម បែបប្រពលវប្បកម្ម និងកសិ-ពាណិជ្ជកម្មតាមរយៈការដាំដុះដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសទំនើបដើម្បីឆ្លើយតបទៅតាមតម្រូវការទីផ្សារប្រកបដោយបរិមាណគុណភាព សុវត្ថិភាព និងស្តង់ដារ គឺជាកត្តាចម្បង។

ហេតុដូច្នេះហើយទើបមានការរៀបចំផ្សារណាត់បន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាពដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹងអំពីបន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាពជាសកម្មភាពមួយជំរុញផលិតកម្មស្បៀងបង្កើនការយល់ដឹងអំពីសុវត្ថិភាពក្នុងចំណោមមហាជនអ្នកលក់-អ្នកទិញ និងអ្នកបរិភោគបន្លែទូទៅនិងជួយផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងទីផ្សាររវាងអ្នកផលិត និងខ្សែចង្វាក់អ្នកផលិត និងព័ត៌មានទីផ្សារនៃបន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាព។

នេះជាឱកាសដែលកសិករអ្នកផលិតជួបជុំជជែកគ្នាពីតម្រូវការការផ្គត់ផ្គង់នៃផលិតផលដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍ទាំងអស់គ្នាទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងសុខភាពក្នុងក្របខ័ណ្ឌធានាទីផ្សាររយៈពេលវែងប្រយោជន៍សម្រាប់កសិករលើកទឹកចិត្តក្នុងការផលិតលើកស្ទួយផលិតផលកសិកម្មរបស់ជាតិពិសេសការចូលរួមការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងតាមរយៈគោលការណ៍ទីផ្សារនៃបន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាពនេះស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលយើង។

លោក ហ៊ាន វណ្ណហន ​អគ្គនាយក​រង​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​កសិកម្ម​របស់​ក្រសួង​កសិកម្ម រុក្ខា​ប្រមាញ់ ​និង​នេសាទធ្លាប់មាន​ប្រសាសន៍ថា​ កង្វះ​បន្លែ​ផ្គត់ផ្គង់​ក្នុង​ស្រុក​តម្រូវ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល ​និង​ប្រជាកសិករ​ខ្មែរ​ត្រូវ​ខិតខំ​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ការ​បង្កើន​ផល​ដាំដុះ​ដើម្បី​ទប់​លំហូរ​ចូល​នៃ​បន្លែ​ពី​ប្រទេស​ក្បែរ​ខាង។

រីឯលោក ចន្ទ សុផល បានបញ្ជាក់នៅក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា បន្លែសម្រាប់ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ក្នុង​ស្រុកនាពេលបច្ចុប្បន្នប្រជាកសិករបានបង្កើន​ការដាំដុះច្រើនជាងមុន។

ភ្នំពេញ៖ ទំនិញសំខាន់ៗរបស់​កម្ពុជា​សម្រាប់​នាំ​ចេញទៅ​លក់​នៅក្រៅ​ប្រទេស​រួមមាន ផលិតផល​វាយ​ន​ភណ្ឌ និង​សម្លៀកបំពាក់ គ្រឿង​អេឡិចត្រូនិក និង​គ្រឿងបន្លាស់​រថយន្ត កង់ ស្រូវ អង្ករ ដំឡូង​មី គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ម្រេច ស្ករ ជ័រកៅស៊ូ ផលិតផល​នេសាទ និង​ផលិតផល​កសិកម្ម​ដទៃ​ទៀត។

បើទោះបី​កម្ពុជា​នៅ​មិនទាន់​ទទួលបាន​ការអនុគ្រោះ​ពន្ធ100%ពី​បណ្តា​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​ក៏ដោយ ក៍​ប៉ុន្តែ​ប្រទេស​ទាំង​នោះបាន​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​ជាច្រើន​ដល់​ការ​នាំចូល​ទំនិញ​ពី​កម្ពុជា​ផងដែរ ក្នុងនោះ​មានដូចជា ប្រទេស​អូស្ត្រាលី ណូ​វ៉ែល​ហ្សេ​ឡង់ ន័​រ​វែ​ស និង​ស្វ៊ី​ស បានផ្តល់​នូវ​ការអនុគ្រោះ​ពន្ធ​ទូទៅ​ចំនួន100% សហគមន៍​អ៊ឺរ៉ុប​បានផ្តល់​ចំនួន 99% កាណាដា 98.6% ជប៉ុន 97.7% ចិន 97% ហើយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​បានផ្តល់​ត្រឹមតែ 82.6% ប៉ុណ្ណោះ។

ដើម្បី​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច​ឱ្យ​កាន់តែ​ប្រសើរ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃទី17 ម្សិលមិញ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុ​ជា​ក្នុងនាម​ជា​ម្ចាស់ផ្ទះ​បានរៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​តំបន់ (អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក និង​កា​រ៊ី​បៀ​ន) ដោយមាន​តំណាង​អង្គការសហប្រជាជាតិ និង​អង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក (WTO)ចូលរួម​ផងដែរ។

កិច្ចប្រជុំ​នេះ​ក៏មាន​ការចូលរួម​ពី​ប្រតិភូ​មកពី​បណ្តា​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​អង្គការ OIF រួមមាន បារាំង ប៉េ​ណាំង វៀតណាម ហៃ​ទី និង​ឡាវ ព្រមទាំង​តំណាង​អង្គការ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​នានា ក្នុង​គោលបំណង​ពិភាក្សា និង​ពិគ្រោះ​យោបល់​អំពី​កាលានុវត្តភាព បញ្ហា​ប្រឈម និង​ដំណោះស្រាយ​លើ​បញ្ហា​នានា ដូចជា ការលើកស្ទួយ​ផលិតផល​ធ្វើ​ពី​កប្បាស វិស័យ​ជលផល គោលដៅ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រកបដោយ​ចីរភាព និង​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពាណិជ្ជកម្ម​មិន​កំណត់​ពន្ធគយ និង​បរិមាណ​ដែល​មិនទាន់បាន​ដោះស្រាយ​រួចស្រេច​ក្នុង​សន្និសីទ​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​លើក​ទី11 នៅពេល​ខាងមុខ។

លោក សា​អ៊ី​ដ អ៊ែ​ល ហា​ជី​មី (Said El HACHIMI) ទីប្រឹក្សា​ផ្នែក​ព័ត៌មាន និង​ទំនាក់ទំនង​ខាងក្រៅ​ប្រទេស​របស់​អង្គការ WTO បាន​ថ្លែង​ក្នុង​សន្និសីទ​នោះ​ថា ក្នុង​ពិភពលោក​ដែល​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​មិន​ប្រាកដប្រជា ភាសា​បារាំង​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កម្លាំងចលករ​ក្នុងការ​ជំរុញ​បណ្តា​ប្រទេស​សមាជិក​អង្គការ​WTO ឱ្យបាន​ដើរតួនាទី​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ក្នុង​ទំនាក់ទំនង​ទ្វេភាគី លើ​វិស័យ​បរិស្ថាន ពាណិជ្ជកម្ម និង​បញ្ហាផ្សេងៗទៀត រវាង​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍ ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ និង​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​តិចតួច​នៅក្នុង​ពិភពលោក។ ហើយ​បញ្ហា​ទាក់ទង​វិស័យ​កសិកម្ម បច្ចេកវិទ្យា យានយន្ត និង​ការធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម ផលិតផល​អេឡិចត្រូនិក សហគ្រាស​ធុន​តូច និង​មធ្យម នឹងត្រូវ​លើកយក​ទៅ​ពិភាក្សា​បន្តទៀត​នៅ​សន្និសីទ​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្ត្រី​លើក​ទី11 ក្រោម​ក្របខ័ណ្ឌ​អង្គការ​WTO នៅ​ប្រទេស​អា​ហ្ស​ង់​ទីន នៅ​ចុងឆ្នាំ2017នេះ៕

កង្វះ​ពលកម្មជំនាញ​ផ្នែក​បច្ចេកទេសជា​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយរបស់កម្ពុជា ខណៈ​វិស័យ​កសិកម្មឧស្សាហ​កម្ម  និង​សំណង់មាន​ការ​លើក​ឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ តែចំនួន​និស្សិត​ដែលចូលរៀន​ជំនាញ​បច្ចេកទេសនៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយ។

ឯកឧត្តម ពេជ សោភ័ន រដ្ឋលេខាធិការ​នៃ​ក្រសួង​ការងារ និង​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈបានថ្លែងថា ប្រសិន​បើ​ក្រឡេក​មើល​ទីផ្សារ​ការងារ​ជាក់ស្តែង និង​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​នៅ​កម្ពុជា គឺមាន​ភាព​ផ្ទុយ​គ្នា​ទាំង​ស្រុង ព្រោះ​បើ​យោង​តាម​ទិ​ន្នន័យ​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះ ​បាន​បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​ថា ​ធន​ធាន​មនុស្ស​ដែល​រៀន​ចប់​ចាប់​ពី​ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ រហូត​ដល់​ថ្នាក់​បណ្ឌិត​មាន​ចំនួន​ដល់​ទៅ 249,869 នាក់នៅចន្លោះឆ្នាំ 2015 ខណៈ​ដែល​ធនធាន​មនុស្ស​កម្រិត​មូលដ្ឋាន និង​កម្រិត​មធ្យម​បច្ចេកទេសមាន​ចំនួន​ត្រឹម​តែ 32,769 ​នាក់​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ចំណុចនេះ​អាច​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឱ្យ​ឃើញ​ពី​អតុល្យភាព​នៃ​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ធនធាន​មនុស្ស​ក្នុង​វិស័យ​ការងារ​នៅ​កម្ពុជា ព្រោះ​ធនធាន​មនុស្ស​ដែល​ស្ថិត​ក្នុង​កម្រិតខ្ពស់​ត្រូវ​សល់ ឬ​ធ្វើ​ការខុសជំនាញ ហើយ​បែរជាខ្វះខាត​ធនធាន​ផ្នែកកម្មករជំនាញ និង​មធ្យម​យ៉ាង​ច្រើន​លើសលប់។

ឯកឧត្តមរដ្ឋលេខាធិការបានលើកឡើងផងដែរថា តម្រូវការទីផ្សារ​ការងារ​នៅ​កម្ពុជាត្រូវ​បាន​បែង​ចែក​ជា​3​កម្រិត​ធំៗ ទី1 កម្រិត​មូលដ្ឋាន​សំដៅ​លើ​កម្មករ​ជំនាញ កម្មករ​ពាក់កណ្តាល​ជំនាញ ឬ​កម្មករគ្មាន​ជំនាញ ទី2 តម្រូវការ​ពលកម្មកម្រិត​មធ្យម និង​ទី3 គឺ​តម្រូវការ​ពលកម្ម​កម្រិត​ខ្ពស់​បំផុត​។ តម្រូវការ​ការងារ​នៅ​កម្រិតមូលដ្ឋាន​មាន​ចំនួន​ច្រើនជាង​គេ​បំផុត បន្ទាប់​មក​គឺ​តម្រូវការ​កម្រិត​មធ្យម ហើយ​ចុងក្រោយ​គេគឺ​តម្រូវការ​ពលកម្ម​កម្រិត​ខ្ពស់​ជា​កម្រិត​ជំនាញ​ដែល​សង្គម​ត្រូវការ​តិចតួច​។ ជាក់ស្តែងប្រសិន​បើ​យើង​ក្រឡេក​មើល​ការដ្ឋាន​សំណង់មួយ​យើង​នឹង​ឃើញថា ​គេ​ត្រូវការ​អ្នក​គ្រប់គ្រង ឬ​វិស្វករ​តែ​ម្នាក់​ប៉ុណ្ណោះ ហើយបន្ទាប់​មក​គេ​អាចត្រូវការ​មេការ​សាង​សង់​ពីរ​បីនាក់តែ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោមបីនាក់​នោះ​គឺ​មាន​កម្មករ​ជំនាញ​ជាច្រើន​ដែលត្រូវការ​ជា​ចាំបាច់៕