នៅពេលយើងស្វែងរកពាក្យ “corona” នៅលើ Google ភ្លាមនោះ យើងនឹងបានឃើញលទ្ធផលដ៏ច្របូកច្របល់ រវាងមេរោគ corona និងស្រាបៀរ corona។ តើឈ្មោះមេរោគរលាកសួត corona នេះ មានប្រភពពីណា?
ប៉ុន្មានសប្ដាហ៍កន្លងមកនេះ បន្ទាប់ពីជំងឺរលាកសួតដែលបង្កដោយមេរោគ Corona បានផ្ទុះឆ្លងរាលដាល ការស្វែងរកទិន្នន័យនៅលើ Google ទាក់ទិននឹងពាក្យ “corona” បានកើនឡើងច្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ហើយមិនមែនមានតែមនុស្សទេដែលជាអ្នកច្រឡំនោះ សូម្បីតែ Google ក៏ច្រឡំដែរ ដោយបានបង្ហាញលទ្ធផលយ៉ាងច្របូកច្របល់ រវាងមេរោគ corona និង ស្រាបៀរ 1ប្រភេទរបស់ប្រទេសម៉ិកស៊ិកដែលមានឈ្មោះដូចគ្នានេះដែរ។
យោងតាមទំព័រ Miamiherald របស់អាមេរិកបានធ្វើឱ្យយើងដឹងថា ចំនួនលើកនៃការស្វែងរកពាក្យ “corona” មានច្រើននៅ Iowa និង Oklahoma ខណៈដែលអ្នកស្រុក Connecticut, New Hampshire និង New Mexico កំពុងស្វែងរកយ៉ាងច្របូកច្របល់វាងស្រាបៀរ និងមេរោគ corona មួយនេះ។ ចំណែកអ្នកស្រុកអូស្ដ្រាលី ឥណ្ឌា និងកាណាដាវិញ ក៏កំពុងស្វែងរកពាក្យដែលទាក់ទងនឹងស្រាបៀរ corona នេះដែរ។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកទីផ្សារនៃសាកលវិទ្យាល័យ Wayne (អាមេរិក) លោក Mitch Jeffrey Stoltman យល់ថា នេះគឺជាការករណីច្រឡំដ៏គួរឱ្យសោកស្ដាយ។
ការច្រឡំបែបនេះក៏ធ្លាប់បានកើតឡើងកាលពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ1980 ម្ដងដែរ ដែលកាលនោះជម្ងឺអេដស៍ (AIDS) បានឆ្លងរាលដាលទូទាំងពិភពលោក បណ្ដាលឱ្យក្រុមហ៊ុនផលិតស្ករគ្រាប់សម្រកទម្ងន់ Ayds ត្រូវរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះវាមានឈ្មោះដែលអានទៅ មានសំនៀងដូចទៅនឹងជំងឺអេដស៍ដែរ។
មនុស្សជាច្រើនបានឆ្ងល់ថា ហេតុអ្វីបានជាមេរោគបង្កជំងឺរលាកសួត Wuhan ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា corona តើមេរោគនេះមានរូបរាងដូចមកុដស្ដេច (តាមភាសាម៉ិកស៊ិក) មែនទេ?
ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Aljazeera និង Metropoltv បានសរសេរថា ពាក្យ corona នេះ ត្រូវបានគេហៅតាមភាសាឡាតាំង (the Latin word) ដែលមានន័យថា “មកុដ” ឬ “រស្មី”។ នៅក្នុងកែវពង្រីក មីក្រូទស្សន៍អេឡិចត្រុង រូបភាពរបស់មេរោគ corona មានសភាពស្រដៀងនឹងរស្មីនៃព្រះអាទិត្យ។
បណ្ឌិត Dana Hawkinson ជាអ្នកជំនាញផ្នែកជំងឺឆ្លងនៅសាកលវិទ្យាល័យ Kansas បានអះអាងថា មេរោគ corona មិនមានទំនាក់ទំនងអ្វីជាមួយនិងស្រាបៀរ corona នោះឡើយ៕
ប្រភព៖ សារព័ត៌មានបរទេស
តាមការសន្និដ្ឋានរបស់ភ្ញៀវទេសចរដែលបានទៅកាន់ទីនោះ បានឱ្យដឹងថា ការកើនឡើងនៃភ្ញៀវទេសចរក្នុងស្រុកក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំចិនឆ្នាំនេះ អាចដោយសារសកម្មភាពវិជ្ជមាននានាក្នុងតំបន់ បន្ទាប់ពីឯកឧត្តម គួច ចំរើន បានចូលមកដឹកនាំខេត្តព្រះសីហនុ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ការកើនឡើងនៃវត្តមានទេសចរក្នុងស្រុកនៅខេត្តនេះ ក៏អាចជាប់ទាក់ទិននឹងការបិទកាស៊ីណូរាប់សិបកន្លែងនៅក្រុងព្រះសីហនុផងដែរ ព្រោះថា ការបិទកាស៊ីណូនេះ បានធ្វើឱ្យវត្តមានជនជាតិបរទេសថយចុះ ជាពិសេសអ្នករកស៊ី និងបុគ្គលិកជាជនជាតិចិនដែលពួកគេមានប្រាក់ច្រើន ហ៊ានទិញទំនិញ និងសេវាកម្មថ្លៃៗ។
នៅពេលអ្នករកស៊ី និងអ្នកទេសចរជនជាតិចិនវិលត្រឡប់ទៅស្រុកវិញ (បន្ទាប់ពីរាជរដ្ឋភិបាលប្រកាសបិទកាស៊ីណូអនឡាញ) ហាងទំនិញ ភោជនីយដ្ឋាន ផ្ទះសំណាក់ជាដើម ត្រូវបានប្រគល់មកម្ចាស់ដើមដែលជាពលរដ្ឋក្នុងស្រុកវិញ។ ការដែលបងប្អូនជនជាតិចិនភាគច្រើនបានវិលទៅស្រុកវិញបែបនេះ ធ្វើឱ្យម្ចាស់ហាងទំនិញ ភោជនីយដ្ឋាន ឬម្ចាស់ផ្ទះសំណាក់ទាំងនោះ ត្រូវបង្ខំចិត្តបញ្ចុះតម្លៃទំនិញ អាហារ និងសេវាកម្មរបស់ខ្លួនឱ្យស្របទៅនឹងស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ពោលគឺ អតិថិជនភាគច្រើនរបស់ពួកគេ ពេលនេះគឺជាភ្ញៀវក្នុងស្រុក មិនមែនអតិថិជនជាជនជាតិចិនដូចមុនទេ នេះបើតាមសម្ដីលោក រតនា ប្រធានផ្សារទំនើបមួយនៅភ្នំពេញ។
កត្តាសំខាន់មួយទៀតដែលភ្ញៀវទេសចរមួយចំនួនគិតថា មានជាប់ទាក់ទិននឹងការកើនឡើងនៃភ្ញៀវក្នុងស្រុកដែរនោះគឺ សន្តិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់។ នៅក្នុងឆ្នាំ2019 នៅលើបណ្ដាញសារព័ត៌មាន និងបណ្ដាញសង្គមជាដើម គេតែងបានឃើញអំពើចោរកម្ម និងឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើនកើនឡើងនៅខេត្តព្រះសីហនុ ដូចជា អំពើចាប់ជំរិតមនុស្ស អំពើឆក់ប្លន់ អំពើហិង្សាតាមទីសាធារណៈ អំពើឆបោកជាដើម ប៉ុន្តែ មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ បន្ទាប់ពីមានការបិទកាស៊ីណូ និងការភ្នាល់ល្បែងតាមអ៊ីនធើណិតរាប់សិបកន្លែងមក អំពើខុសច្បាប់ដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ បានស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ នេះជាកត្តាមួយដែលហាក់ដូចជាការធានាដល់ភ្ញៀវដែលនឹងមកកម្សាន្តខេត្តព្រះសីហនុ។
ជាងនេះទៀត មន្ត្រីអាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុម្នាក់បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ខេត្តព្រះសីហនុនឹងមានភ្ញៀវទេសចរកាន់តែច្រើនមកកម្សាន្ត នៅឆ្នាំ2021 ខាងមុខនេះ បន្ទាប់ពីផ្លូវល្បឿនលឿន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាច្រើនក្នុងខេត្ត ត្រូវបានសាងសង់រួចរាល់ជាស្ថាពរ៕
ការណ៍នេះត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាការធ្វើដំណើរវិលទៅស្រុកយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងបំផុតក្នុងពិភពលោក ដោយពិធីបុណ្យ ឈុនយីន (春运) ឬបុណ្យនិទាឃរដូវ (បុណ្យចូលឆ្នាំចិន) ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចិនកំណត់ឱ្យឈប់សម្រាកពីការងាររយៈពេលយូរដល់ទៅ 40ថ្ងៃ រាប់ចាប់ពីថ្ងៃទី10 មករា ដល់ថ្ងៃទី18 កុម្ភៈ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋបានទៅជួបជុំក្រុមគ្រួសារ។
ចូលឆ្នាំចិនឆ្នាំនេះ នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី25 មករា ពោលគឺឆាប់ជាងរាល់ឆ្នាំ គិតចាប់ពីឆ្នាំ2012 មក។ រដូវបុណ្យចូលឆ្នាំចិនក្នុងឆ្នាំនេះ បានជាន់ជាមួយនឹងរដូវនិស្សិតចាប់ផ្ដើមឈប់សម្រាកខែរងា(វ៉ាកង) ដែលការឈប់សម្រាកនេះនឹងធ្វើឱ្យការធ្វើដំណើរកាន់តែមមាញឹកឡើង។
ទូរទស្សន៍ CNN បានសន្និដ្ឋានថា រដូវបុណ្យចូលឆ្នាំចិនឆ្នាំនេះ នឹងមានអ្នកធ្វើដំណើរទៅស្រុកកំណើត ប្រមាណជា3ពាន់លានលើក កើនឡើងបន្តិចបើធៀបនឹងកាលពីឆ្នាំទៅ (2.99ពាន់លានលើក)។ ក្នុងចំណោមនោះ នឹងមាន 2.43ពាន់លានលើក ធ្វើដំណើរតាមរថយន្ត (ថយចុះ1.2% ធៀបនឹងឆ្នាំទៅ)។ ការធ្វើដំណើរតាមរថភ្លើងនឹងមានចំនួន 440លានលើក កើនឡើង 8%។ ចំណែកការធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះ នឹងមាន 79លានលើក (កើន8.4%) ហើយ 45លានលើក នឹងធ្វើដំណើរតាមជើងទឹក (កើន9.6%)។
ទីភ្នាក់ងារអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលចិន បានព្យាករថា អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ “ប៉េកាំង ដាក់ស៊ិង” (Beijing Daxing International Airport) នឹងដឹកអ្នកដំណើរ 190លាននាក់ក្នុងអំឡុងរដូវបុណ្យចូលឆ្នាំចិន ដែលច្រើនជាង15% ធៀបនឹងពេលវេលាធម្មតា។
ព្រលានយន្តនានាទូទាំងប្រទេសចិន ក៏បានត្រៀមលក្ខណៈរួចជាស្រេចក្នុងការហោះហើរ 17ពាន់ជើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ក្នុងរដូវចូលឆ្នាំនេះ (កើនឡើង13.3% បើធៀបទៅនឹងឆ្នាំមុន)៕