បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជាត្រូវគេមើលឃើញថាមានការអភិវឌ្ឍឆាប់រហ័សស្ទើរគ្រប់វិស័យ ប៉ុន្តែទោះជាដូច្នេះក្តី ក៏អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចបានលើកឡើងថា ការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជានាពេលនេះនៅមិនទាន់មានភាពពេញលេញល្អនៅឡើយទេ ដោយសារតែវិស័យមួយចំនួននៅដើរតាមក្រោយប្រទេសជិតខាងក្នុងតំបន់នៅឡើយ។
លោក ង៉ែត ជូ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចបានលើកឡើងថា បើសិនជាយើងធ្វើការប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសបណ្តាជាមិត្តនៅក្នុងតំបន់ យើងនឹងឃើញថា កម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលមានចំណូលទាបជាងគេនៅឡើយ ដោយចំណូលសរុបរបស់ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់(GDP) មានត្រឹមតែជាង 1000ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ។ ហើយបើយើងក្រឡេកមើលវិស័យនានា សម្រាប់ជំរុញឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិញ គឺនៅមានភាពចង្អៀតខ្លាំង ដោយសារកម្ពុជាផ្តោតទៅលើការនាំចេញខ្លាំងពេក ដូចជាវិស័យកាត់ដេរ កសិកម្ម និងវិស័យសំណង់ មានន័យថាការធ្វើពិពិធកម្មទៅរកវិស័យផ្សេងៗទៀតនៅមានកម្រិត ដែលធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅមានហានិភ័យខ្ពស់ និងមានចំណុចផុយស្រួយនៅឡើយ។
យើងដឹងហើយថា ការអភិវឌ្ឍប្រទេសត្រូវពឹងផ្អែកលើធនធានមនុស្សដែលមិនអាចខ្វះបានហើយបច្ចុប្បន្នកម្ពុជាមានកម្លាំងពលកម្ម និងធនធានមនុស្សច្រើន ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់គឺកម្ពុជានៅមិនទាន់មានធនធានមនុស្សដែលមានជំនាញពលកម្ម សមត្ថភាព និងចំណេះដឹងច្បាស់លាស់នៅឡើយ។ ចំណែកការវិវឌ្ឍផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាវិញ ក៏នៅមានកម្រិតនៅឡើយដែរ ជាពិសេសការ-អភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មជំហានទី4.0នេះតែម្ដង គឺស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតថ្នាក់មូលដ្ឋានដែលទើបចាប់ផ្តើមដំបូងទីនៅឡើយ ប៉ុន្តែនៅប្រទេសថៃវិញ គេបង្កើតឧស្សាហកម្មឌីជីថល និងសេដ្ឋកិច្ច (Industrial of Digital and Economy) តាំងពី 4ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ ដែលធ្វើឱ្យវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅប្រទេសថៃមានការរីកចម្រើនខ្លាំងជាងយើង។ឧទាហរណ៍ ដូចនៅក្នុងខេត្តភូកេតគេមាន Phuket App ដែលផ្តល់ព័ត៌មានទូលំទូលាយទាក់ទងនឹងវិស័យទេសចរណ៍ ចំណែកយើងទើបតែចាប់ផ្តើមគិតគូរពីបញ្ហានេះនៅឡើយ គឺចំណុចនេះហើយដែលគេមើលឃើញថា យើងនៅដើរក្រោយគេមួយជំហាននោះ។
បើគេក្រឡេកមើលពីហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ការដឹកជញ្ជូន និងការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីវិញ ក៏នៅមានតម្លៃថ្លៃជាងប្រទេសជិតខាងដែរពិសេសប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសថៃតែម្តង។ បច្ចេកវិទ្យារបស់គេមានការរីកចម្រើនខ្លាំង ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធល្អប្រសើរខ្លាំង តម្លៃអគ្គិសនីមានតម្លៃទាប ហើយមានតែប្រទេសឡាវប៉ុណ្ណោះដែលនៅប្រហាក់ប្រហែលយើង។
លោកបន្តថា យ៉ាងណារដ្ឋាភិបាលមានផែនការទៅតាមនិន្នាការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍជាបណ្តើរៗហើយ ដូចជាការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីកាន់តែច្រើន ការស្ថាបនាផ្លូវថ្នល់ដឹកជញ្ជូនឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ដូចជាផ្លូវរថភ្លើង និងផ្លូវល្បឿនលឿនជាដើម។ ប៉ុន្តែការកែច្នៃរបស់កម្ពុជាអាចនិយាយបានថា ស្ទើរតែគ្មានតែម្តង ពោលគឺមានតែវិស័យស្រូវអង្ករប៉ុណ្ណោះដែលយើងអាចនាំយកទៅលក់នៅទីផ្សារអឺរ៉ុបបាន តែទោះជាដូច្នេះក្ដី ក៏សហគ្រិនក្នុងស្រុក និងអ្នកវិនិយោគមួយចំនួនចាប់-ផ្តើមគិតគូរធ្វើរោងចក្រកែច្នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសម្រាប់ការនាំចេញជាបណ្តើៗដែរហើយ ដូចជាការកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ផ្លែស្វាយ និងផ្លែឈើផ្សេងៗមួយចំនួនទៀត។
ក្នុងយុគសម័យប្រកួតប្រជែងនេះ កម្ពុជាគួរទាញប្រយោជន៍ពីការចូលរួមក្នុងផែនការសមាហរណកម្មអាស៊ាន ឱ្យបានកាន់តែច្រើនឡើងតាមរយៈការទទួលបានទីផ្សារលក់ចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនឱ្យបានច្រើន ការទាក់ទាញវិនិយោគឱ្យចូលមកកាន់តែច្រើន។ ទោះជាកម្ពុជាមានទីផ្សារតូច មានប្រជាជនត្រឹមតែជាង 15លាននាក់មែន តែសំណាងល្អដែលកម្ពុជាមានទីផ្សារធំនៅអឺរ៉ុប ហើយបើមានទីផ្សារក្នុងតំបន់អាស៊ានទៀត យើងប្រាកដជានឹងទទួលបានផលចំណេញច្រើនមិនខាន ហើយដើម្បីទទួលបានផលចំណេញនេះ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះបានជំរុញដល់សហគ្រិនក្នុងស្រុក និងអ្នកវិនិយោគឱ្យគិតគូរពីការកែច្នៃផលិតផលក្នុងស្រុកឱ្យបានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើង កាន់តែប្រសើរ។ ក្រៅពីប្រយោជន៍រូបិយខាងលើហើយ កម្ពុជាក៏ទទួលបានប្រយោជន៍អរូបិយច្រើនដែរ តាមរយៈការធ្វើឱ្យបរទេសស្គាល់កម្ពុជាកាន់តែច្បាស់ និងមកទស្សនាកម្ពុជាកាន់តែច្រើនឡើង ខណៈដែលបច្ចុប្បន្នបរទេសភាគច្រើនមិនបានស្គាល់កម្ពុជាទេ គឺស្គាល់តែសៀមរាបអង្គរប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺនៅពេលគេមកលេងប្រទេសថៃ ទើបគេបន្តចូលមកស្នាក់នៅខេត្តសៀមរាប និងទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្តក្នុងរយៈពេលខ្លី ដែលអាចនិយាយបានថា យើងទទួលបានប្រយោជន៍ពីប្រទេសថៃតែប៉ុណ្ណោះ។
ករណីនេះ កម្ពុជាគួរចរចាជាមួយភាគីប្រទេសជិតខាងជាមិត្ត ដើម្បីបែងចែកប្រយោជន៍នេះមកឱ្យកម្ពុជា ជាពិសេសប្រទេសថៃដើម្បីឱ្យគេជួយណែនាំភ្ញៀវទេសចរឱ្យចូលមកទស្សនាកម្ពុជាឱ្យបានកាន់តែច្រើនឡើង ហើយចំណែកកម្ពុជាខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏គួរកែច្នៃតំបន់ទេសចរណ៍ឱ្យកាន់តែសម្បូរបែប និងមានសក្តានុពលខ្លាំងឡើងដែរ ដើម្បីឱ្យទេសចរចូលមកកាន់តែច្រើន ដែលវានឹងជួយផ្តល់ការងារដល់ពលរដ្ឋបានកាន់តែច្រើន ក៏ដូចជាជួយដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិឱ្យមានស្ថិរភាពយូរអង្វែង។
យោងតាមទិន្នន័យតួលេខរបស់ធនាគារពិភពលោកបានបង្ហាញថា កាលពីឆ្នាំ2017កន្លងទៅ GDP របស់ប្រជាជនកម្ពុជាមានចំណូល 1,384.42ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ចំណែក GDP ប្រជាជនថៃមានចំណូល 6,593.82ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ GDPរបស់ហ្វីលីពីន2,988.95ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំប្រជាជនវៀតណាមមាន 2,343.12ដុល្លារ ចំណូលប្រជាជនឡាវមានចំនួន 2,457.38ដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ និងប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា មានចំណូល 1,298.88ដុល្លារសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ៕
