Tag: សេដ្ឋកិច្ច

ក្នុងរយៈពេល 15ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដុល្លាររូបនីយកម្ម បានរួមចំណែកជាវិជ្ជមាន ដល់ការរីកចម្រើនសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមធ្យមប្រមាណជា 8.5% ខណៈប្រាក់ដុល្លារត្រូវបានចរាចរយ៉ាងទូលំទូលាយនៅកម្ពុជា ប្រមាណជាង 80% ធៀបនឹងប្រាក់រៀល។

តាមរបាយការណ៏ធនាគារជាតិ បានលើកឡើងថា ល្បឿនកំណើនដ៍គួរឱ្យកត់សម្គាល់នេះ ត្រូវបានជំរុញដោយការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ការនាំចេញ និងសមាហរណកម្មយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី ខណៈដែលកម្ពុជា កំពុងក្លាយទៅជាប្រ​ទេសមានចំណូលមធ្យម កម្រិតដុល្លាររូបនីយកម្មខ្ពស់ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាងាយរងឥទ្ឋិពលពីខាងក្រៅ និងប្រឈមនឹងហានិភ័យជាចម្បង ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែរ។

រូបិយវត្ថុជាតិតំណាងឱ្យអធិបតេយ្យភាពផ្នែករូបិយវត្ថុ និងភាពរឹងមាំរបស់ជាតិ កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវបង្កើនភាពឯករាជ្យពីការប្រើប្រាស់រូបិយវត្ថុជាតិ ក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច រាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តជំរុញការប្រើប្រាក់រៀល តាមរយៈការបង់ពន្ធ ការបង់ថ្លៃទឹកភ្លើង ត្រូវធ្វើឡើងជាប្រាក់រៀល រួមនឹងការរក្សាតម្លៃប្រាក់រៀល តាមរយៈការធ្វើអត្រាប្តូរប្រាក់ឱ្យមានស្ថេរភាពជាដើម។

កន្លងមករាជរដ្ឋាភិបាល​ និងធនាគារជាតិ មិនបានប្រើប្រាស់វិធានការរដ្ឋបាល ដើម្បីបង្ខំឱ្យសាធា​រណៈជនប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនោះទេ ដោយហេតុថាការជំរុញនេះ អាចបណ្តាលឱ្យមានទីផ្សារងងឹតប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក និងលំហូរមូលធនចេញពីប្រទេស។ រដ្ឋាភិបាល និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា នឹងបន្តប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្រ្ត លើកទឹកចិត្តក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល ជំនួសឱ្យវិធានការរដ្ឋបាល។

ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា កត្តាសំខាន់ដែលនឹងជួយជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ ទៅរកការ​ប្រើប្រាស់រូបិយវត្ថុជាតិ អាស្រ័យជាចាំបាច់លើការរួមចំណែក ពីសំណាក់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់​។ ការរួមចំណែកទាំងនេះ អាចត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈ ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលកាន់តែច្រើនឡើងក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ចាប់តាំងពីការខ្ចីប្រាក់រៀលរហូតដល់ទិញទំនិញនៅតាមទីផ្សារ ការវិនិយោគសោធននិវត្តន៍ជាដើម។ ចរាចរណ៍ប្រាក់រៀលកាន់តែច្រើននៅលើទីផ្សារ នឹងពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចឱ្យកាន់តែរឹងមាំ ប្រកបដោយចីរភាពនៅពេលអនាគត ជាចាំបាច់គឺត្រូវយល់ដឹងពីសារៈសំខាន់នៃការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល៕

ឯកឧត្តម វង្សី វិសុត្ស រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ មានប្រសាសន៍នៅក្នុងវេទិកាសាធារណៈស្តីពីក្របខ័ណ្ឌម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងគោលនយោបាយថវិកា សម្រាប់ឆ្នាំ 2018 ឱ្យដឹងថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំខាងមុខ គឺឆ្នាំ 2018 និងឆ្នាំ 2019 មិនមានអ្វីប្រែប្រួលនោះទេ។

ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា ចំពោះស្ថានភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បើទោះបីជាត្រូវទទួលរងនូវសម្ពាធទាំងខាងក្នុង និងខាងក្រៅក៏ដោយ ក៏កម្ពុជានៅតែសម្រេចបាននូវកំណើនក្នុងរង្វង់ 7% នៅក្នុងឆ្នាំ 2017, 2018 និង 2019 ខាងមុខនេះដែរ ដោយសារកម្ពុជាកាន់តែមានមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចដែលរឹងមាំ។ កំណើននេះបានមកដោយសារ ៖1.ការងើបឡើងវិញនៃវិស័យកសិកម្ម 2% ដែលទ្រទ្រង់ដោយកំណើនដំណាំ ជលផល និងការងើបឡើងវិញនៃការចិញ្ចឹមសត្វ។ 2.កំណើនរឹងមាំនៃវិស័យឧស្សាហកម្ម ប្រមាណជា 10.7% ដោយការលូតលាស់ខ្លាំងនៃវិស័យឧស្សាហកម្មមិនមែនកាត់ដេរដែលរួមមានម្ហូបអាហារ និងភេសជ្ជៈ គ្រឿងផ្គុំអេឡិចត្រូនិក គ្រឿងបន្លាស់ គ្រឿងសង្ហារិមជាដើម ទោះបីជាវិស័យកាត់ដេរ និងវិស័យសំណង់មានកំណើនថយចុះបន្តិចក្តី។ 3.កំណើនវិស័យសេវាកម្មប្រមាណជា 6.5% ដោយសារកំណើនលើវិស័យទូរគមនាគមន៍ លក់ដុំនិងលក់រាយ ទោះបីជាមានការបន្តថយចុះកំណើននៃវិស័យអចលនទ្រព្យ និងវិស័យទេសចរណ៍ក្តី។

ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា ក្របខ័ណ្ឌម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅតែបន្តមានស្ថិរភាព និងកាន់តែមានភាពរឹងមាំ។ ជាក់ស្តែងកម្ពុជាបានគ្រប់គ្រងអត្រាអតិផរណាឱ្យស្ថិតក្នុងកម្រិតអាចគ្រប់គ្រងបាន ពោលគឺប្រមាណ3.5% ក្នុងឆ្នាំ2017នេះ និងប្រមាណជា3.8% ក្នុងឆ្នាំ 2018 ទោះបីជាតម្លៃប្រេង និងម្ហូបអាហារមានការកើនឡើងបន្តិចក្តី៕

បន្ទាប់ពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមានភាពរឹងមាំអស់រយៈពេលជាងពីរទសវត្សរ៍កន្លងមក កម្ពុជាបានទទួលចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប គិតត្រឹមឆ្នាំ 2015 ដែលមានចំណូលជាតិសរុបក្នុងមនុស្សម្នាក់កើនឡើងដល់ 1070ដុល្លារអាមេរិក។ ដឹកនាំដោយផ្នែកនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ និងទេសចរណ៍ កម្ពុជារក្សាបាននូវអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមធ្យម 7.6 ភាគរយនៅចន្លោះពីឆ្នាំ 1994 ដល់ ឆ្នាំ 2015 ដែលបានឈរក្នុងលំដាប់ថ្នាក់ទី6នៅលើពិភពលោក។

យោងតាមការប៉ាន់ស្មានបឋមរបស់ធនាគារពិភពលោក ដែលបានចេញផ្សាយនៅពេលថ្មីៗនេះបានឲ្យដឹងថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចបានថយចុះបន្តិចបន្តួចពី 7.0 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 2015 មកនៅ 6.9 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 2016 ក៏ប៉ុន្តែគេរំពឹងថាកំណើននេះនឹងនៅតែមានភាពរឹងមាំក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំទៅមុខទៀត ព្រោះការងើបឡើងវិញនៃវិស័យទេសចរណ៍ រួមជាមួយនឹងការពង្រីកសារពើពន្ធ នឹងជួយបំពេញការថយចុះលើផ្នែកនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ និងកំណើនលើផ្នែកសំណង់។

របាយការណ៏បច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយនេះបញ្ជាក់ថា ភាពក្រីក្របន្តធ្លាក់ចុះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទោះបីជាការធ្លាក់ចុះនេះមានសភាពយឺតជាងកាលពីឆ្នាំកន្លងទៅក្តី។ នៅក្នុងឆ្នាំ 2014 អត្រានៃភាពក្រីក្រមាន 13.5 ភាគរយ បើធៀបនឹងឆ្នាំ 2007 ដែលមានដល់ទៅ 47.8 ភាគរយ ខណៈដែលកម្ពុជាបានសម្រេចគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហសវត្សរ៍ ដោយបានកាត់បន្ថយអត្រាភាពក្រីក្របាន 50ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 2009។

គ្រួសារប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនលើសលប់ដែលបានរួចចាកផុតពីភាពក្រីក្រ និងមានជីវភាពរីកចម្រើនត្រឹមតែតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល4.5លាននាក់ទៀតកំពុងរស់នៅក្បែរបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ។

វិស័យសុខាភិបាល និងអប់រំនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមធំ និងជាអាទិភាពសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជា។ 33 ភាគរយ (ឬប្រហែល 0.5លាននាក់) នៃកុមារអាយុក្រោម 5ឆ្នាំ មានកាយសម្បទាក្រិនមិនលូតលាស់ ខណៈដែលចំនួនកុមារចុះឈ្មោះចូលរៀនពិតប្រាកដ នៅកម្រិតបឋមសិក្សាបានកើនឡើងពី 82 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 1997 ដល់ 97 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2016។ អត្រាបញ្ចប់កម្រិតមធ្យមសិក្សាបឋមភូមិមាន 43 ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ 2013 ដែលអត្រានេះមានកម្រិតទាបក្រោមធម្យមភាគសម្រាប់បណ្តាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប។ 79 ភាគរយនៃប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងកម្ពុជា (12.3លាននាក់) មិនទាន់មានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ និង 58 ភាគរយ (9.3លាននាក់) មិនបានទទួលសេវាអនាម័យសាធារណៈដែលមានលក្ខណៈល្អប្រសើរនៅឡើយទេ (ឆ្នាំ 2015)។

កម្ពុជាមានការរីកចម្រើនល្អក្នុងការកែលម្អកម្មវិធីសុខភាពមាតា កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍កុមារតូចៗ និងកម្មវិធីអប់រំថ្នាក់បឋមសិក្សានៅតំបន់ជនបទ។ អត្រាស្លាប់របស់់ម្តាយក្នុង 1សែនកំណើតរស់ បានថយចុះពី 472 នៅឆ្នាំ 2005 មកនៅត្រឹម 161នាក់ នៅឆ្នាំ 2015 អត្រាស្លាប់របស់កុមារអាយុក្រោម5ឆ្នាំ បានថយចុះពី 83 ក្នុង 1ពាន់កំណើតរស់ក្នុងឆ្នាំ 2005 មកនៅត្រឹមតែ 28.7 នៅឆ្នាំ 2015។

ទោះបីជាសម្រេចបានសមិទ្ធផលទាំងនេះក្តី ក៏កម្ពុជានៅតែមានបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍមួយចំនួនទៀតដែរ ដូចជា ការផ្គត់ផ្គង់សេវាសាធារណៈដែលមានគុណភាពមិនល្អធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ការងារអភិវឌ្ឍន៍លើគ្រប់វិស័យ រដ្ឋបាលដីធ្លី និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ ចីរភាពបរិស្ថាន និងអភិបាលកិច្ចល្អ។ ការបោះជំហានទៅមុខ និងជោគជ័យនៃការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះនឹងមិនមែនពឹងផ្អែកតែទៅលើការថែរក្សាស្ថេរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ការបង្កើនភាពសម្បូរបែបនៃសេដ្ឋកិច្ច និងភាពប្រកួតប្រជែងសម្រាប់ការនាំចេញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាត្រូវតែពឹងផ្អែកលើការកែលម្អគុណភាពនៃការផ្គត់ផ្គង់សេវាសាធារណៈ រួមទាំងការបង្កើនការបែងចែក និងប្រើប្រាស់ធនធានហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ និងធនធានមនុស្សផងដែរ៕