Tag: សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា

សហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជា (CAIF) ឱ្យ​ដឹង​ថា សន្ទុះនៃការលក់រថយន្តថ្មីក្នុងឆ្នាំ 2023 បាន​កើនឡើង ក្នុង​នោះ​កំណើននៃការលក់រថយន្តថ្មីគ្រប់គ្រងចំណែកទីផ្សាររថយន្ត​ប្រមាណ​ 45%។

ទិន្នន័យនៃការលក់រថយន្តសរុបសម្រាប់ឆ្នាំ 2023 បង្ហាញ​ថា ក្នុង​ឆ្នាំ​កន្លង សន្ទុះ​នៃ​ការ​លក់​រថយន្ត​ថ្មី​មាន​ការ​កើន​ឡើង​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់ ពោល​គឺ​រួម​ចំណែក​ 45% នៅ​ក្នុង​ទីផ្សារ​រថយន្ត​ ខណៈ​ដែល​រថយន្តជជុះបានបន្តធ្លាក់ចុះ ដោយរក្សាបានត្រឹមតែ 55%។

CAIF ព្យាករណ៍ថា ក្នុង​ឆ្នាំ​ 2024 នេះ ទីផ្សាររថយន្តថ្មី នឹងមានសន្ទុះកើនឡើងខ្ពស់បន្ថែមទៀត តាមរយៈការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងកំណើននៃរោងចក្រផ្គុំដំឡើងក្នុងស្រុក ស្រប​ពេល​ដែល​រថយន្តជជុះនឹងមានកំណើនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។

ស្ថាប័ន​នេះ​ពន្យល់​ថា កត្តាមួយចំនួនដែលជំរុញឱ្យ​មាន​ការផ្លាស់ប្តូរខាងលើ​នេះ មានជា​អាទិ៍ កំណើននៃចំណេះដឹងរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ការយល់ដឹងពីអត្ថប្រយោជន៍របស់រថយន្តថ្មី និង​ផល​វិបាក​នៃ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​រថយន្ត​ជជុះ​ ខណៈ​ដែល​តំលៃរថយន្ត​ថ្មី​ក៏ប្រហាក់ប្រហែលនឹងរថយន្តជជុះ ព្រម​ទាំង​មាន​ការ​ធានាពីរោងចក្រ ជាមធ្យម 5 ឆ្នាំផងដែរ​៕

ធនាគារ​ពិភពលោក (WB) បាន​ទម្លាក់​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​ ពី 5.5% មកនៅ​ត្រឹម 5.4% ​សម្រាប់​​ឆ្នាំ​នេះ នៅ​ក្នុង​​របាយ​ការណ៍​ចុង​ក្រោយ​ស្តីពី​បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្ពុជា ចេញផ្សាយ​នៅថ្ងៃទី22 វិច្ឆិកា 2023​។

ទោះបីជាវិស័យទេសចរណ៍ និងសេវាដទៃទៀត​បាន​ងើប​ឡើង​វិញ​ ប៉ុន្តែ ​ធនាគារពិភពលោក បានលើកពីកត្តារួមផ្សំរវាងសម្ពាធពីខាងក្រៅ និងបញ្ហាប្រឈមផ្នែករចនាសម្ព័ន្ធ ដែលបានដាក់សម្ពាធលើកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។

ប្រសិនបើការកែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធដើរអមគ្នាជាមួយការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងកាលានុវត្តភាពពាណិជ្ជកម្ម នោះវានឹងនាំឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​បន្តបង្កើនល្បឿននៅក្នុងរយៈពេលមធ្យម និងវែង។ នេះ​បើ​តាម​អនុសាសន៍​របស់​ WB។

«កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវជួយដល់វិស័យឯកជនឱ្យបំពេញមុខងារជាក្បាលម៉ាស៊ីនលើក​កម្ពស់​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​» លោកស្រី ម៉ារីយ៉ាម សាលីម នាយកគ្រប់គ្រងនៃធនាគារពិភពលោកប្រចាំនៅកម្ពុជា លើក​ឡើង​ដូច្នេះ និង​បន្ត​ថា «កិច្ចការនេះអាចសម្រេចបាន ដោយការ​ធ្វើសកម្មភាពភ្លាមៗនៅ​ក្នុងការធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​​ការបំពេញការ​ងារ​របស់វិស័យសាធារណៈ» ខណៈ​​ការរក្សាស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុក៏ជាអាទិភាពមួយដែរ​។

WB សង្កត់​ធ្ងន់​ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចអាចនៅតែរងផលប៉ះពាល់បន្ថែមទៀតពីការចុះខ្សោយនៃតម្រូវការពិភព​លោក ឬពីការឡើងថ្លៃប្រេងឥន្ធនៈ និងថ្លៃស្បៀងអាហារកើន​ឡើង​វិញ។ ចំណែក​នៅក្នុងស្រុក ការកើនឡើងនៃបំណុលគ្រួសារ និងឥណទានក្នុងស្រុកនៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ នៅតែជាហានិភ័យដដែល។

WB ក៏​បាន​ផ្ដល់​អនុសាសន៍​អំពីកំណែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធ ដែលអាចជួយកម្ពុជាជំរុញឱ្យមានកំណើនប្រកប​ដោយចីរភាព រួមមាន ការកែលម្អបរិយាកាសធុរកិច្ចដើម្បីបង្កើនផលិតភាព និងការប្រកួតប្រជែង, ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបណ្តាញតភ្ជាប់ផ្លូវ និងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវជំនាញរបស់កម្លាំងពលកម្ម ។

កាលពីឆ្នាំ 2022 សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាមាន​កំណើន 5.2% ខណៈ​ឆ្នាំ​ 2023 នេះ ​ត្រូវ​បាន WB ​ព្យាករថា​ នឹង​មាន​​កំណើន 5.4% ថយ​ចុះ​បន្តិច​បើ​ធៀប​នឹង​ 5.5% ដែល​ត្រូវ​បាន​ព្យាករ​​កាល​ពីខែ​ឧសភា​។ WB ក៏​បាន​ព្យាករ​ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នឹងឡើងដល់​ 5.8% ក្នុង​ឆ្នាំ​ 2024 និង​ 6.1% ក្នុង​ឆ្នាំ​ 2025៕

យោងតាមរបាយការណ៍អំពីបច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារបស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank) បានឱ្យដឹងថា ស្របពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកត្រូវបានគេព្យាករថា នឹងនៅតែបន្តបន្ថយល្បឿន និងមានហានិភ័យកើនឡើងនោះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាមានសភាពផ្ទុយពីនេះ ពោលគឺនៅតែបន្តកើនឡើង ដោយអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានព្យាករថា នឹងកើនឡើងបន្តិចបន្តួច ខ្ពស់ជាងឆ្នាំកន្លងទៅ គឺនឹងកើនឡើងដល់7.1% នៅក្នុងឆ្នាំ2018 ដែលកំណើននេះនាំមុខដោយការប្រើប្រាស់ទំនិញក្នុងស្រុក និងការនាំចេញ។

បន្ទាប់ពីមានការងើបឡើងវិញបន្តិចម្តងៗនៃសេដ្ឋកិច្ចនៅឆមាសទី2 ក្នុងឆ្នាំ2017មក ការនាំ- ចេញរបស់កម្ពុជាបានកើនឡើងយ៉ាងរហ័ស ដោយមួយភាគធំ គឺតម្រូវការដ៏ច្រើននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប។ កម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសមួយចំនួនតូចក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិកដែលគេរំពឹងថា នឹងមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចល្អប្រសើរតិចតួច។

ដូច្នេះហើយទើបធនាគារពិភពលោកបានណែនាំអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយកម្ពុជាឱ្យមានពេលវេលាបន្ថែមទៀតដើម្បីឱ្យប្រទេសនេះក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ដោយស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកំណត់គោលដៅទៅឆ្នាំ2035 ជំនួសឱ្យឆ្នាំ2030 ដើម្បីបញ្ចប់ពីស្ថានភាពរឿងប្រាក់ចំណូលបច្ចុប្បន្ន។

ធនាគារពិភពលោកបានឱ្យដឹងក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា ដើម្បីសម្រេចបានតាមគោលដៅឆ្នាំ2030 ការកើនឡើងនៃលក្ខខណ្ឌក្នុងមនុស្សម្នាក់ៗ នឹងមានចំនួនស្មើនឹង 9.3% ជាមធ្យមក្នុងអំឡុងពេល 13ឆ្នាំខាងមុខ ប៉ុន្តែកំណើននៅក្នុងមនុស្សម្នាក់ក្នុងរយៈពេលនេះត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថាមានប្រមាណតែពី 5% ទៅ 6% ប៉ុណ្ណោះ។

ក្នុងការចាប់ផ្តើមរបាយការណ៍អំពីបច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា លោក Norman V. Loayza សេដ្ឋវិទូជាន់ខ្ពស់របស់ WB បានថ្លែងថា៖ “កម្ពុជាគួរតែពិចារណាពន្យារពេលគោលដៅពីឆ្នាំ2030 ក្នុងការមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ រហូតដល់ឆ្នាំ2035 ព្រោះគោលដៅ2030 មិនអាចនឹងសម្រេចបានទេព្រោះសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀតក៏បានខកខានគោលដៅបែបនេះដែរ នៅពេលពួកគេស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតអភិវឌ្ឍន៍ដូចប្រទេសកម្ពុជា”។

លោក Loayza បានមានប្រសាសន៍ថា៖“ប្រសិនបើប្រទេសកម្ពុជាបន្តកើនឡើងក្នុងអត្រាការប្រាក់បច្ចុប្បន្ននៅតាមបន្ទាត់មូលដ្ឋានធម្មតានោះ ប្រទេសនេះនឹងអាចខកខានទាំងឋានៈប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ និងឋានៈប្រាក់ចំណូលកម្រិតខ្ពស់”។ ព្រោះបន្ទាប់ពីទទួលបានឋានៈជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបរហូតដល់ឆ្នាំ2030 កម្ពុជាមានបំណងក្លាយទៅជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលកម្រិតខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ2050”។

លោកស្រី អុីងហ្គូណា ដូប្រាចា ប្រធានគ្រប់គ្រងធនាគារពិភពលោកប្រចាំនៅកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា “ដើម្បីសម្រេចបានគោលបំណងរបស់ខ្លួនក្នុងការទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវបង្កើនការវិនិយោគរបស់ខ្លួនលើផ្នែកធនធានមនុស្ស និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងធ្វើកំណែទម្រង់នានាដែលគាំទ្រដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចលើគ្រប់វិស័យ។ ការកៀរគរប្រាក់សន្សំក្នុងស្រុកឱ្យបានច្រើន ដើម្បីយកទៅបង្កើនការវិនិយោគ គឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការឈានទៅដល់គោលដៅមួយដូចបណ្តាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចល្អជាងគេនៅអាស៊ីសម្រេចបាន”។

លោក លី សុដេត អ្នកសេដ្ឋកិច្ចជាន់ខ្ពស់របស់ WB ប្រចាំនៅកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា៖“ដូចដែលបានបង្ហាញតាមរយៈការសិក្សារួចហើយ ប្រសិនបើយើងមិនផ្លាស់ប្តូរវិធីសាស្ត្រទេនោះយើងប្រហែលជាមិនអាចសម្រេចបានគោលដៅនោះទេ”។ សម្រាប់កម្ពុជា អាទិភាពមានច្រើន រួមមាន ការការពារវិស័យហិរញ្ញវត្ថុឱ្យបានល្អ កសាងធនធានបម្រុង ពង្រឹងភាពប្រកួតប្រជែង និងទប់ស្កាត់កំណើននៃអត្រាប្តូរប្រាក់ដែលបណ្តាលមកពីកំណើនដ៏ឆាប់រហ័សនៃការនាំចូល។ ដូច្នេះប្រសិនបើយើងមិនផ្លាស់ប្តូរទេ វាមិនមានឱកាសច្រើនដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនោះដែរ។

លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ នាយករងនៃវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ បានស្វាគមន៍អនុសាសន៍របស់WB ទាំងអស់នោះ ប៉ុន្តែលោកនៅតែចាត់ទុកថា គោលដៅរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំ2030 នៅតែអាចធ្វើទៅបាន។ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងថា៖ “ជារួមខ្ញុំយល់ស្របនឹងការសិក្សានេះ តែយើងនៅតែអាចសម្រេចគោលដៅរបស់យើងនៅឆ្នាំ2030”។

លោកបណ្ឌិត វណ្ណារិទ្ធ បានពន្យល់ថា វិធីសាស្ត្រដែលត្រូវបានប្រើនៅក្នុងការសិក្សារបស់ធនាគារពិភពលោក គឺខុសគ្នាពីរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលនាំទៅដល់លទ្ធផលខុសគ្នា។ នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងបានបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ ដែលជាគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ជាតិរៀងរាល់ 5ឆ្នាំម្តង។ ឥឡូវយើងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលទី4 ហើយបន្ទាប់មកយើងនឹងអនុវត្តផែនការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ដើម្បីជួយដល់គោលនយោបាយនេះឱ្យសម្រេចបាននូវគោលដៅ។

យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក GDP ឆ្នាំនេះនឹងកើនឡើង7,1% ដែលខ្ពស់ជាងឆ្នាំ2017 បន្តិច ដោយសារតែការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក និងការនាំចេញ។ ទស្សនវិស័យកំណើននោះ ត្រូវបានព្យាករថា នឹងចុះថយបន្តិចមកនៅត្រឹម 6,8% ក្នុងរយៈពេល 2ឆ្នាំខាងមុខ។

ទស្សនវិស័យរយៈពេលវែងអំណោយផលត្រូវបានជំរុញដោយការកើនឡើងនៃលំហូរចូល វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសទៅផលិតកម្ម និងកសិកម្ម និងការផ្សារភ្ជាប់រវាងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់រវាង FDI និងកម្ពុជា។

ចំពោះហានិភ័យនានាដែលកើតឡើងនៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាដែលកំពុងបន្តកើនឡើង នោះវានឹងពាក់ព័ន្ធច្រើនទៅលើវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ។ ហានិភ័យពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ រួមមានសក្តានុពលនៃការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធលើទំនិញនាំចេញ(EBA)សម្រាប់កម្ពុជា និងផលប៉ះពាល់ដែលមិនអាចព្យាករមុនបានដែលកើតចេញពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិន។

WB បាននិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស និងការបង្កើនផលិត-ភាព។ ដូចគ្នានេះដែរ ការវិនិយោគសាធារណៈចាំបាច់ត្រូវបង្កើនយ៉ាងហោចណាស់28,5% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបត្រឹមឆ្នាំ2030 ខណៈពេលដែលអត្រាសន្សំប្រាក់ចាំបាច់ត្រូវកើនឡើងប្រហែល11% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបGDP ដើម្បីផ្តល់មូលនិធិដល់ការវិនិយោគដែលត្រូវការ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅកំណើន និងកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើការសន្សំប្រាក់បរទេស។

លោកអគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនហ្វ័រតេក៏បានបញ្ជាក់អំពីការធ្វើសន្ទស្សន៍របស់ WB ថា ពិតជាមានមូលដ្ឋានគិតគូរច្បាស់លាស់។ ជាធម្មតាការគិតគូរ ឬការព្យាករតែងដាក់លក្ខខណ្ឌជាមុនថា ត្រូវតែបំពេញកត្តាអ្វីខ្លះ ឬចំណុចខ្វះខាត ដូចជា កត្តាវិស័យសំណង់ ជាទូទៅយើងឃើញថា នៅពេលណាមួយវានឹងមានការកែតម្រូវអំពីតម្រូវការ និងការផ្គត់ផ្គង់ ព្រោះដោយមើលឃើញតម្រូវការទីផ្សារកើន អ្នកផ្គត់ផ្គង់ត្រូវតែដាក់ចូលទីផ្សារច្រើនដែរ(បញ្ចេញលក់)ចុងក្រោយយើងនឹងឃើញការផ្គត់ផ្គង់វាធំជាងតម្រូវការ។

លោក យក់ ចំរើនឬទ្ធិ បានបញ្ជាក់ថា៖ “នៅក្នុងដំណាក់កាលណាមួយ តម្រូវការនោះវានឹងបន្ថយល្បឿន បន្ទាប់មកវាក៏មានតម្រូវការឡើងវិញនៅពេលដែលការអភិវឌ្ឍបានកើតឡើងបន្ត ដែលនេះជាវដ្តនៃការវិលជុំដែលត្រូវតែកើតមាន”។ ដូច្នេះអ្វីៗដែល WB បានធ្វើការទស្សន៍ទាយនោះ គឺយើងបានដឹងដែរ ជារឿងធម្មតាដែលសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ប្រទេសតែងជួបបញ្ហាហ្នឹង។

“ចំពោះផលិតភាពការងារ យើងទទួលស្គាល់ថា បើយើងមិនបានរៀបចំឱ្យស្រួលទេ វាអាចមានបញ្ហា ព្រោះប្រជាជនយើងនៅមានផលិតភាពការងារទាបជាងប្រទេសជិតខាង ឧទាហរណ៍សម្រាប់ប្រទេសយើងកិច្ចការមួយយើងធ្វើគ្នា 3នាក់តែនៅប្រទេសជិតខាងគេធ្វើតែ 2នាក់ ពោលគឺវាទាក់-ទងទៅនឹងធនធានមនុស្សដែលមានបទពិសោធ និងជំនាញបច្ចកទេស”។ នេះបើតាមលោក យក់ ចំរើនឬទ្ធិ បានបញ្ជាក់។

លោកអគ្គនាយកបានបន្តថា “យើងមានការងារជាច្រើនដែលមានផលិតភាពទាប ដោយសារយើងខ្វះអ្នកចេះដឹង ខ្វះខាតអ្នកមានចំណេះដឹងផ្នែកវិជ្ជាជីវៈ បើយើងមានការបណ្តុះបណ្តាលបន្ថែមទៀត យើងនឹងមានផលិតភាពការងារដូចគេដូចឯង។ ផលិតភាពការងារ វាទាក់ទងទៅនឹងធនធានមនុស្ស និងជាកត្តាសម្រាប់កំណត់នូវជោគជ័យដែរ។ ដូច្នេះទើប WB ចាត់ទុកថា វាជាកត្តាហានិភ័យ ប្រសិនបើមិនបានបង្ហាត់បង្រៀន បណ្តុះបណ្តាលថ្នាលយុវជនយើងឱ្យបានខ្ពស់ទេ គោលដៅរបស់យើងនឹងមិនបានសម្រេចទេ ខ្ញុំជឿថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានដឹងពីកិច្ចការហ្នឹង គាត់បានរៀបចំទប់ទល់ចំពោះហានិភ័យនេះហើយ។ ក្នុងការជំរុញឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចថេរយើងជឿថាកម្ពុជាអាចទៅរួច ដោយរដ្ឋាភិបាលគាត់មានយុទ្ធសាស្ត្រដឹកនាំពីដំណាក់កាលនីមួយ។ បើយើងមានការកសាងមូលដ្ឋាននៃផលិតភាពឱ្យខ្ពស់ យើងនឹងមិនមានបញ្ហាអ្វីនោះឡើយ ព្រោះប្រទេសដែលកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដូចយើងនេះតែងជួបប្រទះនូវហានិភ័យសម្រាប់ខ្លួនជាធម្មតា”៕