ជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញ នៅតែបន្តបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់មនុស្សម្នានៅក្នុងប្រទេសទីទ័លក្រ។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅឆ្នាំ2020 នេះ ដែលដឹកនាំក្រុមដោយលោក រ៉ូបឺត បាររ៉ូ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៃមហាវិទ្យាល័យ ហាវ៉ាដ បានវាយតម្លៃថា ក្នុងខណៈដែលប្រជាជនប្រមាណ 0.5% (ប្រមាណជា 550,000នាក់) នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅខណៈពេលនោះ បានស្លាប់ដោយសារជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញ តែជំងឺដ៏សាហាវនេះ បានសម្លាប់ជីវិតមនុស្សប្រមាណ 5.2% នៃប្រជាជនក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ឬជិត 17លាននាក់។
ជំងឺរាតត្បាតដែលកើតឡើង ថែមទាំងបានធ្វើឱ្យមានការខាតបង់យ៉ាងធំធេងខាងសេដ្ឋកិច្ច ដោយលោកបាររ៉ូ និងក្រុមការងារ បានវាយតម្លៃថា ជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញ បានធ្វើឱ្យ GDP របស់ប្រទេសផ្សេងៗ ថយចុះ 6% ជាមធ្យម។
អ្នកស្រី ឃែតធើរីន អារ៍ណូល អ្នកនិពន្ធសៀវភៅរឿង Pandemic 1918 បានបញ្ជាក់ថា ការស្លាប់របស់មនុស្សក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី1 បូកជាមួយការឆ្លងរាលដាលរបស់ជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញ បានធ្វើឱ្យកើតគ្រោះហាយនៈធំធេងខាងសេដ្ឋកិច្ចបន្ទាប់ពីនោះមក។
បុព្វបុរសរបស់អ្នកស្រីអារ៍ណូលខ្លួនឯង ក៏ជាជនរងគ្រោះរបស់ជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញដែលឆ្លងរាតត្បាតក្នុងប្រទេសសហរាជាណាចក្រ(UK) ដែរ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “នៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន ស្ទើរលែងមានបុរសវ័យកំលោះនៅសេសសល់ឱ្យបន្តដំណើរការមុខជំនួញរបស់គ្រួសារ ធ្វើស្រែចម្ការ ហ្វឹកហាត់វិជ្ជាជីវៈ ធ្វើពាណិជ្ជកម្ម រៀបការ និងមានកូនមកស្នងត្រកូល ជំនួសប្រជាជនដែលបានដួលស្លាប់អស់ជាច្រើនលាននាក់នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះទៀតផង”។ អ្នកស្រីបន្តថា “ការខ្វះខាតមនុស្សប្រុសដែលមានគុណសម្បត្តិស័ក្តិសម បាននាំឆ្ពោះទៅរកបញ្ហាដែលគេហៅថា “ក្រមុំសៅកែ” ដែលធ្វើឱ្យមនុស្សស្រីជាច្រើនលាននាក់ មិនអាចស្វែងរកគូគ្រងដែលស័ក្តិសមល្មមនឹងខ្លួនបាន”។
ស្ត្រីនៅក្នុងកន្លែងធ្វើការ
ទោះជាការឆ្លងរាលដាលរបស់ជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញ មិនបានសាងនូវភាពផ្លាស់ប្ដូរខាងសង្គមបានស្មើនឹងហេតុការណ៍ “រោគពិសមរណៈ” ឬ Black Death ដែលជាការឆ្លងរាតត្បាតដ៏ធំរបស់ជំងឺ “កាឡរោគ” ក្នុងសម័យសតវត្សរ៍ទី14 ដែលធ្វើឱ្យមានអ្នកស្លាប់ប្រមាណ 75-100លាននាក់ និងនាំឆ្ពោះទៅរកភាពធ្លាក់ចុះអាប់ឱនរបស់ការគ្រប់គ្រងបែបប្រព័ន្ធសក្ដិភូមិក៏ពិតមែន តែជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញ បានសាងនូវភាពរង្គោះរង្គើដល់ភាពស្មើភាគគ្នា រវាងបុរស-ស្ត្រី នៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន។
អ្នកស្រី គ្រីស្ទីន ប្ល៊ែកប៊ើន អ្នកស្រាវជ្រាវពីមហាវិទ្យាល័យ Texas A and M បានរកឃើញថា បញ្ហាខ្វះខាតកម្លាំងពលកម្មនៅក្នុងប្រទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបណ្ដាលមកពីការឆ្លងរាតត្បាតរបស់ជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញ និងសង្គ្រាមលោកលើកទី1 បានបើកផ្លូវឱ្យស្ត្រីបានចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធការងារកាន់តែច្រើនឡើង។ អ្នកស្រីថ្លែងថា “ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ1920 មានស្ត្រីប្រមាណជា 21% នៃកម្លាំងពលកម្មទាំងអស់ក្នុងប្រទេស”។
ក្នុងឆ្នាំដដែល សភាកុងហ្ក្រេស បានផ្ដល់សត្យាប័នបទប្បញ្ញត្តិកែសម្រួលបន្ថែមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក មាត្រា19 ឱ្យពលរដ្ឋដែលជាស្ត្រីជនជាតិអាមេរិក មានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង(Women’s Suffrage)លំដាប់ថ្នាក់ជាតិបានជាលើកដំបូង ដែលផ្ដល់សិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញសំឡេងជ្រើសតាំងទៅដល់ស្ត្រីជនជាតិអាមេរិកគ្រប់រូប។
អ្នកស្រី ប្ល៊ែកប៊ើន បានបន្ថែមទៀតថា “មានភ័ស្តុតាងដែលបង្ហាញឱ្យឃើញថា ជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញកាលពីឆ្នាំ1918 បានផ្ដល់ផលដល់សិទ្ធិស្ត្រីនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន”
ក្រៅពីនេះ និយោជិត នៅបានទទួលផលប្រយោជន៍ពីតម្លៃពលកម្មដែលកើនឡើងខ្ពស់ ដោយសារតែបញ្ហាខ្វះខាតកម្លាំងពលកម្មទៀតផង។
ព័ត៌មានរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក បានចង្អុលបង្ហាញថា តម្លៃពលកម្មក្នុងផ្នែកការផលិតបានហក់ឡើងពី 1ម៉ោង 21សេន ក្នុងឆ្នាំ1915 ទៅជា 1ម៉ោង 56សេន ក្នុងឆ្នាំ1920។
ទុព្វលភាព ដែលបន្សល់ទុកឱ្យទារកជំនាន់ក្រោយ
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បានសិក្សាពីទារកដែលកើតក្នុងអំឡុងពេលដែលជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយធំអេស្ប៉ាញឆ្លងរាតត្បាត បានរកឃើញថា កុមារក្រុមនេះ មានសញ្ញាថា នឹងកើតមកព្រមជាមួយភាពខុសប្រក្រតីផ្សេងៗ ដូចជា មានជំងឺបេះដូងច្រើនជាងក្មេងដែលកើតមុន និងក្រោយការឆ្លងរាតត្បាត។
លទ្ធផលការវិភាគក្នុងប្រទេសសហរាជាណាចក្រ(UK) និងប្រទេសប្រេស៊ីល បានរកឃើញថា ទារកដែលកើតក្នុងឆ្នាំ1918-1919 នៅមានសញ្ញាតិចតួចណាស់ក្នុងការបានទទួលការជួលឱ្យធ្វើការជាផ្លូវការ ឬបានទទួលការសិក្សារៀនសូត្រដល់កម្រិតឧត្ដមសិក្សា។
ទ្រឹស្ដីខ្លះ បានដាក់ចំណុចសន្និដ្ឋានថា ភាពធុញថប់តានតឹងខាងអារម្មណ៍របស់ស្ត្រីជាម្ដាយ ដែលកើតមានក្នុងអំឡុងរោគរាតត្បាត អាចហុចផលប៉ះពាល់ទៅដល់វិវឌ្ឍនាការរបស់ទារកក្នុងគភ៌។
ក្រៅពីនេះ លទ្ធផលនៃការវិភាគព័ត៌មានការទទួលយកទាហាន ចូលទៅក្នុងជួរកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិករបស់មនុស្សប្រុសដែលកើតក្នុងអំឡុងឆ្នាំ1915-1922 នៅបានរកឃើញទៀតថា អ្នកដែលកើតក្នុងឆ្នាំ1919 មានកម្ពស់ទាបជាងមនុស្សភាគច្រើន 1មីល្លីម៉ែត្រ។
សូមរង់ចាំអានបន្តនៅថ្ងៃស្អែក
ប្រភព៖ សារព័ត៌មានបរទេស
