ផែនដី​អាចទ្រទ្រង់​ជីវិត​​មនុស្ស​ជាតិ​បាន​ប៉ុន្មានពាន់​លាន​​នាក់?

ក្រុម​អ្នកស្រាវជ្រាវ​ព្យាករ​ថា ចំនួន​ប្រជាជន​ពិភពលោក​នឹង​កើន​ដល់ 10.4 ពាន់​លាន​នាក់​នៅក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ 2080 ប៉ុន្តែ មិនអាច​ដឹង​ច្បាស់​ថា ប្រជាជន​ប៉ុន្មាន​ពាន់​លាន​នាក់​ដែល​ផែនដី​អាច​ទ្រទ្រង់បាន។

កាលពី​ប្រហែល 300,000 ឆ្នាំមុន មនុស្ស Homo sapiens ចាប់ផ្ដើម​បង្ហាញ​វត្តមាន ជាមួយនឹង​ចំនួន​ដ៏​តិចតួច​គឺ​ប្រហែល​ពី 100 ទៅ 10,000 នាក់។ Joel E. Cohen ប្រធាន​ផ្នែក​ពិសោធន៍​អំពី​ចំនួន​ប្រជាជន​នៅ សាកលវិទ្យាល័យ Rockefeller និង​សាកលវិទ្យាល័យ Columbia នៅ New York បានឱ្យដឹងថា ដោយសារតែ​ចាប់ផ្ដើម​ជាមួយនឹង​ចំនួន​ដ៏​តិចតួច មនុស្ស​ត្រូវ​ចំណាយពេល​ប្រហែល 35,000 ឆ្នាំ​ដើម្បី​កើនឡើង​ទ្វេដង។

ក្រោយពី​វិស័យ​កសិកម្ម​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​កាលពី 15,000 ទៅ 10,000 ឆ្នាំមុន មាន​មនុស្ស​ប្រហែល​ពី 1 លាន​ទៅ 10 នាក់​នៅលើ​ផែនដី។ ក្រោយមក ចំនួន​ប្រជាជន​ត្រូវការ​ពេល 1,500 ឆ្នាំ​ដើម្បី​កើនឡើង​ទ្វេដង។ មកដល់​សតវត្សរ៍​ទី 16 ពេលវេលា​ដែល​ត្រូវការ​សម្រាប់​ឱ្យចំ​នួន​ប្រជាជន​កើនឡើង​ទ្វេដង​គឺ 300 ឆ្នាំ។ ចូលដល់​សតវត្សរ៍​ទី 19 តួលេខ​នេះ​បាន​ចុះមក​នៅត្រឹម 130 ឆ្នាំ។ ចាប់ពី​ឆ្នាំ 1930 ដល់ 1974 ចំនួន​ប្រជាជន​លើ​ផែនដី​បាន​កើនឡើង​ទ្វេដង​នៅក្នុង​រយៈពេល​តែ 44 ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែ សួរថា តើ​ចំនួន​ប្រជាជន​អាច​បន្ត​កើនឡើង​ក្នុង​ល្បឿន​នេះ ហើយ​ថា តើ​ផែនដី​អាច​ទ្រទ្រង់​មនុស្ស​បាន​ប៉ុន្មាន​នាក់?

ឆ្នាំ 1679 Antoni van Leeuwenhoek អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ និង​ជា​អ្នក​រកឃើញ​វិធី​បង្កើត​តេ​ឡេ​ស្កុប បាន​ព្យាករ​ថា ផែនដី​អាច​ទ្រទ្រង់​មនុស្ស​បាន 13.4 ពាន់​លាន​នាក់។ គាត់​បាន​គណនា​ឃើញថា ហូ​ឡង់ កាន់កាប់​ដី​ស្មើនឹង1/13,400 នៃ​ផ្ទៃដី​​ដែល​អាច​ទ្រទ្រង់​ជីវិត​មនុស្ស​បាន​របស់​ផែនដី​ ហើយ​គុណ​ចំនួន​ប្រជាជន 1 លាន​នាក់​របស់ ហូ​ឡង់ កាលពី​សម័យ​នោះ ​​ជា​មួយ​នឹង​ 13,400។ ក្នុង 40 ឆ្នាំ​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ លោក Cohen ប្រមូលបាន​ការសន្និដ្ឋាន​ចំនួន 65 ដែល​ព្យាករ​ថា ផែនដី​អាច​ទ្រទ្រង់​មនុស្ស​បាន​ចាប់ពី 1 ពាន់​លាន​នាក់ ដល់ 1 ទ្រី​លាន​នាក់។ លោក Cohen ឱ្យដឹងថា ក្នុង​បរិស្ថាន​នៃ​ការរស់នៅ ចំនួន​ប្រជាជន​នឹងមាន​ស្ថិរភាព​បើសិន​អត្រា​នៃ​ការស្លាប់​ស្មើនឹង​អត្រា​នៃ​ការចាប់​កំណើត។

ក៏ប៉ុន្តែ ការប្រែប្រួល​ក្នុង​បរិស្ថាន​ដូចជា​ភាពកខ្វក់ ឬ​ជំងឺ​រាតត្បាត​ជាដើម អាចធ្វើឱ្យ​សមត្ថភាព​នៃ​ការ​ទ្រទ្រង់​ជីវិត​របស់​ផែនដី​កើនឡើង ឬ​ថយចុះ។ លោក Cohen បកស្រាយ​ថា លទ្ធភាព​នៃ​ការ​ទ្រទ្រង់​នេះ​អាស្រ័យ​ទៅ លើ​សម្ពាធ​ធម្មជាតិ និង​ជម្រើស​របស់​មនុស្ស។ សម្ពាធ​ធម្មជាតិ​រួមមាន ការខ្វះខាត​ស្បៀងអាហារ និង​បរិស្ថាន​មិនល្អ។ ចំណែក​ជម្រើស​របស់​ម​នុស្ស​រួមមាន ការធ្វើ​អន្តរ​កម្ម​រវាង​បណ្ដា​ខឿនសេដ្ឋកិច្ច កសិកម្ម វិធី​ដែល​មនុស្ស​ផលិត និង​ប្រើប្រាស់​ទំនិញ អត្រា​នៃ​ការចាប់​កំណើត អាយុ​មធ្យម និង​កាតា​ចំណាកស្រុក។

កំណើន​​ប្រជាជន​របស់​ពិភពលោក​បាន​ឡើងដល់​កំពូល​កាលពី​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ 1960 និង​ថយចុះ​ចាប់ពីពេលនោះ។ ឆ្នាំ 1950 អត្រា​នៃ​ការចាប់​កំណើត​ជា​មធ្យម​គឺ 5.05 ទារក/ស្ត្រី​ម្នាក់ នេះ​បើតាម​អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ឆ្នាំ 2020 អត្រា​នេះ​ថយចុះ​មក​នៅ 2.44 ទារក/ស្ត្រី​ម្នាក់។ យោងតាម Gerland បច្ចុប្បន្ន​សហគមន៍​អ្នកស្រាវ​ជ្រាវ​ឯកភាពគ្នា​ថា កំណើន​​ប្រជាជន​ទូទាំង​ពិភពលោក​នឹង​ឡើងដល់​ចំណុចកំពូល​បន្តទៀត​នៅ​ចុង​សតវត្សរ៍​នេះ។ តាម​ការ​ព្យាករ ចំនួន​ប្រជាជន​នឹង​ឡើងដល់ 10.4 ពាន់​លាន​នាក់​នៅក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ 2080 និង​រក្សា​កម្រិត​នេះ​រហូត​ដល់​ឆ្នាំ 2100។

ចំនួន​មនុស្ស​ដែល​ពិភព​ផែនដី​អាច​ទ្រទ្រង់បាន មិនមែនជា​តួលេខ​ស្ថិរភាព។ វិធី​ដែល​មនុស្ស​ផលិត និង​ប្រើប្រាស់​ធនធានធម្មជាតិ​ប៉ះពាល់​ដល់​លទ្ធភាព​រក្សា​ចំនួន​ប្រជាជន​របស់​បរិស្ថាន​នាពេល​អនាគត។ និយាយ​រួម អាចមាន​ដែន​កំណត់​ស្ដីពី​ចំនួន​ប្រជាជន​ដែល​ផែនដី​អាច​ទ្រទ្រង់បាន ប៉ុន្តែ​យើង​មិនដឹង​ច្បាស់អំពី​តួលេខ​ពិត​​ប្រាកដ៕

អត្ថបទពេញនិយម

អាការ​តាំង​គភ៌ថ្មីៗ និង14សញ្ញា​បញ្ជាក់ថាអ្នក​កំពុង​ជិត​ក្លាយជា​ម្តាយ​គេ​ហើយ

សម្រាប់​អាការ​របស់​អ្នក​តាំង​គភ៌​រយៈដំបូងៗ តើ​យើង​នឹង​ដឹង​យ៉ាងណា​បាន​ថា កំពុងតែ​មានគភ៌​ឬក៏​អត់? ព្រោះ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​1សប្តាហ៍​ដំបូង អាច​និយាយបានថា ជា​អំឡុង​ពេលដែល​មិនសូវ​បង្ហាញ​អាការ​ប៉ុន្មាន​ឡើយ ហើយ​បើ​អីុចឹង តើនារីៗយើង​នឹង​ដឹង ហើយ​ប្រាកដ​ក្នុង​ចិត្ត​យ៉ាងណា​បាន​ទៅ​ថា...

អាការ9យ៉ាង​នៃ​អ្នក​ចាប់ផ្តើម​មាន​ផ្ទៃពោះ ដែលនារីៗទាំងឡាយ​គួរ​ដឹង

សញ្ញា​នៃ​ការតាំង​គភ៌​មិន​មែនមាន​ត្រឹមតែ​ការ​ក្អួតចង្អោរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ព្រោះ​អាការ​របស់​អ្នកមាន​ផ្ទៃពោះ​ក្នុង​រយៈ​ដំបូង​អាច​មិន​ដូចគ្នា​ទាំងអស់​នោះទេ អ្នកខ្លះ​ចាញ់​ខ្លាំង ឬ​អ្នកខ្លះ​សឹងតែ​គ្មាន​អាការ​ចាញ់កូន​សោះ​ក៏មាន ឯ​អ្នក​ខ្លះទៀត​កើត​អាការប្លែកៗដែល​ធ្វើឱ្យ​យល់ច្រឡំ​ថា ជា​អាការ​ជំងឺ​អ្វីមួយ​ទៅវិញ ដូច្នេះ​នៅពេលនេះ ឡា​រ៉ែ​ន សូម​រួបរួម​អាការ​របស់​អ្នកមាន​ផ្ទៃពោះ​ក្នុងលក្ខណៈផ្សេងៗមក​ជម្រាប​ជូនជ្រាប...

ត្រូវតែដឹង… អាការឈឺពោះផ្នែកខាងស្ដាំបញ្ជាក់ប្រាប់ពីជំងឺអ្វីខ្លះ?

នរ​ណាៗ​ក៏​ដឹង​ដែរ​ថា​ អាការ​ឈឺពោះ​នេះ​ នៅពេល​ដែល​វា​កើតឡើង​ហើយ​ តែងតែ​សាង​នូវ​ក្ដី​លំបាក​ដល់​រាងកាយ​របស់​យើង​ខ្លាំង​ណាស់​ មិនថា​តែ​ឈឺពោះ​ផ្នែក​ខាងឆ្វេង​ ឬផ្នែក​ខាងស្ដាំ​ឡើយ​។ បើសិនជា​អាការ​ឈឺ​ក្នុង​លក្ខណៈ​នោះ​កើតឡើង​ចំពោះ​យើង​ញឹកញាប់​ នោះ​វា​អាច​ជា​សញ្ញា​មួយ​ដែល​ប្រាប់​ឱ្យ​យើង​ដឹង​អំពី​បញ្ហា​សុខភាព​ដែល​កំពុង​ជិត​មកដល់​ ដូច្នេះ​សូម​ឱ្យ​នឹក​ឃើញ​ជាប់​ជានិច្ច​ថា​...

វិធីពន្លឿនការមករដូវប្រចាំខែ ឱ្យធ្លាក់លឿនជាងមុន មិនមានគ្រោះថ្នាក់ និងទទួលបានផលល្អ

ការមករដូវ គឺជារឿងធម្មតាសម្រាប់ស្ត្រី ប៉ុន្តែស្ត្រីមួយចំនួនអាចមានបញ្ហាមករដូវមិនប្រក្រតី ហើយមានស្ត្រីខ្លះឆាប់មករដូវ ខ្លះទៀតបាត់រដូវ រដូវមកមិនទៀងទាត់ ឬមករដូវយឺតជាដើម។ ស្ត្រីខ្លះអាចរាំងរដូវរហូតដល់គិតថា អ្នកមានផ្ទៃពោះម្តងទៀត...

ឈឺពោះខាងស្តាំ… អាការឈឺនេះបញ្ជាក់ពីជំងឺអ្វីបានខ្លះ?

ឈឺពោះខាងស្តាំញឹកញាប់ រហូតចាប់ផ្តើមនឹកចម្លែកចិត្តចំពោះខ្លួនឯង ថាអេះ៎? អាការឈឺពោះខាងស្តាំនេះកំពុងតែប្រាប់ពី ហេតុអ្វីម្យ៉ាងនៅក្នុងរាងកាយឱ្យយើងដឹងទេដឹង?។ អាការឈឺពោះខាងស្តាំ មិនថាតែផ្នែកខាងលើ ខាងក្រោម ឬឈឺពោះម្តុំក្រោមឆ្អឹងជំនីនោះឡើយ គ្រប់អាការឈឺពោះដែលកើតឡើងសុទ្ធតែមានដើមកំណើតរបស់វាទាំងអស់...

ការវិនិយោគក្នុងវិស័យសំណង់ឆ្នាំ២០២៤ ធ្លាក់ចុះប្រមាណ ១៥.១៧ភាគរយ ធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០២៣

ភ្នំពេញ ៖ យោងតាមរបាយការណ៍ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤​នេះ គម្រោង​វិនិយោគ​ក្នុងវិស័យសំណង់​ទូទាំង​ប្រទេស​មានចំនួន ២...

អគ្គនាយកដ្ឋានសំណង់ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បាននិងកំពុងអនុវត្តការងារសំខាន់ៗចំនួន៥

ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងយុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល អគ្គនាយកដ្ឋានសំណង់ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បាន និងកំពុងបន្តអនុវត្តការងារតាមតួនាទី និងភារកិច្ច...

ខេត្តសៀមរាបនឹងរៀបចំពិព័រណ៍ទេសចរណ៍ កម្ពុជា-ចិន នាដើមខែធ្នូនេះ

ក្រសួងទេសចរណ៍ សហការជាមួយស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា និងផ្នែកឯកជន ត្រៀមនឹងរៀបចំពិព័រណ៍ទេសចរណ៍ កម្ពុជា-ចិន ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី៦-៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅខេត្តសៀមរាប។...

និស្សិត​ផ្នែកស្ថាបត្យកម្មមួយ​ក្រុម ​បង្ហាញ​គម្រោង​កែលម្អរសួនច្បារ​ផ្សារចាស់ ជា​តំបន់លំហ​បៃតង​សម្រាប់​សកម្មភាព​សហគមន៍ និង​ទាក់ទាញ​ទេសចរ

ភ្នំពេញ ៖ សួនច្បារ​ផ្សារ​ចាស់​មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ ដោយ​លាត​សន្ធឹង​ពី​ផ្សារ​រាត្រី​ជិត​មាត់ទន្លេ រហូត​ដល់​ស្ថានីយ​អយស្ម័យយានកម្ពុជា, បច្ចុប្បន្ន​សួន​មួយ​នេះ មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយ​ចំនួន​ដូចជា​ការ​កកស្ទះ​ចរាចរណ៍​ដោយ​សារ​ចំណត បញ្ហា​បរិស្ថាន...

ថ្នាក់ដឹកនាំនៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ កៀរគរក្រុមហ៊ុនជប៉ុនឱ្យមកបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគនៅកម្ពុជាបន្ថែមទៀត

(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានទទួលជួបសម្ដែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារជាមួយសមាគមជប៉ុន-កម្ពុជា...

អត្ថបទស្រដៀងគ្នា