អាយុ​ជា​មធ្យម​របស់​មនុស្សជាតិ​បាន​កើនឡើង​ខ្ពស់! តើ​ដោយសារ​កត្តា​អ្វីខ្លះ?

មូលនិធិ​ប្រជាជន​នៃ​អង្គការសហប្រជាជាតិ ទើបតែ​បាន​ព្យាករ​ថា អាយុ​ជា​មធ្យម​របស់​មនុស្ស​លើ​ពិភពលោក​នឹង​កើន​ដល់ 77.2 ឆ្នាំ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ 2050 ដោយសារតែ​ការរីកចម្រើន​របស់​វិស័យ​សុខាភិបាល លក្ខខណ្ឌ​អនាម័យ ទម្លាប់​នៃ​ការរស់នៅ​ល្អ អាហារ និង​ជាតិ​បំប៉ន​ត្រូវបាន​កែលំអ។

ព្រឹក​ថ្ងៃទី 15 វិច្ឆិកា 2022 មូលនិធិ​ប្រជាជន​នៃ​អង្គការ​សហ​ប្រជា​តិ (UNFPA) បាន​កត់ត្រា​អំពី​ចំនួន​ប្រជាជន​ដែល​បាន​កើនឡើង​ដល់ 8 ពាន់​លាន​នាក់ នៅ​ទូទាំង​សកលលោក ហើយ​ព្យាករ​ថា​អាច​កើន​ដល់ 9 ពាន់​លាន​នាក់​នៅ​ឆ្នាំ 2037។ ក្នុង​រង្វង់ 9 ឆ្នាំ រាប់​ចាប់ពី 1990 អាយុ​ជា​មធ្យម​របស់​មនុស្ស​លើ​ពិភពលោក​បាន​កើន 9 ឆ្នាំ​បន្ថែមទៀត ដោយ​ឡើងដល់ 72.8 ឆ្នាំ និង​ត្រូវបាន​ព្យាករ​ថា អាច​កើន​ឡើងដល់ 77.2 ឆ្នាំ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ 2050។

ជាក់ស្ដែង អាយុ​របស់​មនុស្សជាតិ​បាន​កើនឡើង​ខ្ពស់​ក្នុង​រង្វង់ 200 ឆ្នាំ​កន្លង។ អង្គការសហប្រជាជាតិ បាន​វាយតម្លៃថា នៅពេល​បច្ចេកវិទ្យា​រីកចម្រើន​ជាង​មុន ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មានឱកាស​ក្នុងការ​ស្វែងយល់​អំពី​អាថ៌កំបាំង​របស់​រាងកាយ​មនុស្ស និង​យន្តការ​ជីវសាស្ត្រ​ដែល​ទាក់ទង ដូច្នេះ​ពួកគេ​អា​ចរក​វិធី​ធ្វើឱ្យ​សុខភាព​ទូទៅ​បាន​ប្រសើរឡើង និង​អាច​បង្ការ​ជំងឺផ្សេង។

សមិទ្ធិផល​នៃ​ការរីកចម្រើន​សំខាន់បំផុត​របស់​មនុស្ស​ជាតិ​ក្នុង​រយៈពេល 200 កន្លង​គឺ វ៉ាក់សាំង នេះ​បើតាម UNFPA។ មុនពេល​មាន​វ៉ាក់សាំង បណ្ដា​ជំងឺឆ្លង​ដូចជា អុតស្វាយ ឬ​ជំងឺ​គ្រុន​ស្វិតដៃជើង​ជាដើម បានសម្លាប់​មនុស្ស​រាប់​លាន​នាក់​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ។ ក្រោយមក យុទ្ធនា​ការចាក់​វ៉ាក់សាំង បាន​លុបបំបាត់​ជំងឺ​ទាំងនេះ​នៅក្នុង​តំបន់​ជាច្រើន​របស់​ពិភពលោក ហើយ​លទ្ធផល​ទទួលបាន​នោះ​គឺ អត្រា​នៃ​ការស្លាប់​បាន​ថយចុះ​ច្រើន។

វ៉ាក់សាំង​ក៏​ជា​អាវុធ​ពិសេស​មួយ​នៃ​យុទ្ធនាការ​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ជំងឺ​កូ​វីដ-19 ផងដែរ។ យោងតាម​ស្ថិតិ​របស់ សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក វ៉ាក់សាំង​បង្ការ​កូ​វីដ-19 បាន​សង្គ្រោះ​ជីវិត​មនុស្ស​ជិត 20 លាន​នាក់​នៅលើ​ពិភពលោក​នៅក្នុង​រយៈពេល​មួយឆ្នាំ។

ការរីកចម្រើន​មួយ​ដ៏​ធំ​ផ្សេងទៀត​របស់​វិស័យ​សុខាភិបាល នោះ​គឺ​ថ្នាំ​រម្ងាប់​មេរោគ ដែល​ត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​តាំងពី​ឆ្នាំ 1940 ដើម្បី​ព្យាបាល​ជំងឺឆ្លង​ដោយសារ​មេរោគ (បាក់តេរី)។ ថ្នាំ​រម្ងាប់​មេរោគ​បាន​ជួយ​ឱ្យ​អាយុ​មធ្យម​របស់​មនុស្ស​ក្នុង​ពិភពលោក​កើន​ជា​មធ្យម​ពី 5 ដល់ 10 ឆ្នាំ។

លោក​យាយ Jeanne Calment ជាជនជាតិ​បារាំង រស់​បាន​ដល់​អាយុ 122 ឆ្នាំ​ និង​បាន​ទទួល​មរណភាព​កាល​ពី​ឆ្នាំ 1997

សមិទ្ធិផល​ធំ​មួយទៀត​ដែល​ត្រូវបាន​វាយតម្លៃថា បានរួម​ចំណែក​ធំធេង​ក្នុង​ការជួយ​ឱ្យ​អាយុ​របស់​មនុស្ស​កើនឡើង​គឺ​បច្ចេកវិទ្យា​សុខាភិបាល។ បច្ចេកវិទ្យា​ថ្មី​ដូចជា ការថត​ស្កេ​ន CT ជាដើម ជួយ​ឱ្យ​វេជ្ជបណ្ឌិត​ធ្វើ​រោគវិនិច្ឆ័យ​បាន​សុក្រឹត​ជាង​មុន មុនពេល​ជំងឺ​បង្ហាញ​អាការ ដែល​នេះ​អនុញ្ញាតឱ្យ​ពេទ្យ​ព្យាបាល​បាន​ឆាប់ និង​ទប់ស្កាត់​ជំងឺ​វិ​វត្ត​ទៅរក​ភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​នាពេល​អនាគត។

អាយុ​ជា​មធ្យម​របស់​មនុស្សជាតិ​កើន​ក៏​អាស្រ័យ​មួយផ្នែក​ទៅលើ​ការកែលំអ​ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​អនាម័យ និង​ទម្លាប់​នៃ​ការរស់នៅ​ផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ ៖ វត្តមាន​របស់​បណ្ដាញ​បំពង់​ទឹកស្អាត និង​លូ​ទំនើប បាន​ជួយ​ឱ្យ​មនុស្ស​រស់នៅក្នុង​បរិស្ថាន​ស្អាតបាត​ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ បច្ចុប្បន្ន មនុស្ស​ជាច្រើន​កំពុង​រស់នៅ​ដោយ​មិនត្រូវ​ប៉ះពាល់​ប្រភព​មេរោគ​នានា​ដែល​អាច​នាំឱ្យ​កើត​ជំងឺ និង​ស្លាប់។

សព្វថ្ងៃ មនុស្សម្នា​បាន​យល់ដឹង​ច្រើនជាង​មុន​ទាក់ទង​នឹង​ផលប៉ះពាល់​នៃ​ទម្លាប់​រស់នៅ ដល់​សុខា​ភាព។ ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​នានា​បាន​បង្ហាញថា សកម្មភាព​បញ្ចេញ​កម្លាំង (ហាត់ប្រាណ​ជាដើម) បាន​ជួយ​កាត់បន្ថយ​ហានិភ័យ​ឡើង​ឈាម (សម្ពាធ​ឈាម​ឡើង​ខ្ពស់) ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម​កម្រិត 2 ជំងឺ​បេះដូង ជំងឺ​ដាច់​សរសៃឈាម​ខួរក្បាល និង​មហារីក​ជាដើម។

ការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ក៏បាន​បង្ហាញថា របប​អាហារ​ដែល​សម្បូរ​បន្លែ​ផ្លែឈើ​ស្រស់ គ្រាប់​ធញ្ញជាតិ និង​មាន​សាច់​សុទ្ធ​ក្នុង​បរិមាណ​សមល្មម​ក៏​ជួយ​អូសបន្លាយ​អាយុ​របស់​មនុស្ស​ផងដែរ។ របប​អាហារ​របស់​មនុស្ស​ដែលមាន​អាយុ​វែង​ត្រូវបាន​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​រកឃើញថា គឺ​សុទ្ធ​តែមាន​វត្តមាន​ត្រី សណ្ដែក ធញ្ញជាតិ និង​មិនសូវមាន​ជាតិ​ស្ករ៕

អត្ថបទពេញនិយម

អាការ​តាំង​គភ៌ថ្មីៗ និង14សញ្ញា​បញ្ជាក់ថាអ្នក​កំពុង​ជិត​ក្លាយជា​ម្តាយ​គេ​ហើយ

សម្រាប់​អាការ​របស់​អ្នក​តាំង​គភ៌​រយៈដំបូងៗ តើ​យើង​នឹង​ដឹង​យ៉ាងណា​បាន​ថា កំពុងតែ​មានគភ៌​ឬក៏​អត់? ព្រោះ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​1សប្តាហ៍​ដំបូង អាច​និយាយបានថា ជា​អំឡុង​ពេលដែល​មិនសូវ​បង្ហាញ​អាការ​ប៉ុន្មាន​ឡើយ ហើយ​បើ​អីុចឹង តើនារីៗយើង​នឹង​ដឹង ហើយ​ប្រាកដ​ក្នុង​ចិត្ត​យ៉ាងណា​បាន​ទៅ​ថា...

អាការ9យ៉ាង​នៃ​អ្នក​ចាប់ផ្តើម​មាន​ផ្ទៃពោះ ដែលនារីៗទាំងឡាយ​គួរ​ដឹង

សញ្ញា​នៃ​ការតាំង​គភ៌​មិន​មែនមាន​ត្រឹមតែ​ការ​ក្អួតចង្អោរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ព្រោះ​អាការ​របស់​អ្នកមាន​ផ្ទៃពោះ​ក្នុង​រយៈ​ដំបូង​អាច​មិន​ដូចគ្នា​ទាំងអស់​នោះទេ អ្នកខ្លះ​ចាញ់​ខ្លាំង ឬ​អ្នកខ្លះ​សឹងតែ​គ្មាន​អាការ​ចាញ់កូន​សោះ​ក៏មាន ឯ​អ្នក​ខ្លះទៀត​កើត​អាការប្លែកៗដែល​ធ្វើឱ្យ​យល់ច្រឡំ​ថា ជា​អាការ​ជំងឺ​អ្វីមួយ​ទៅវិញ ដូច្នេះ​នៅពេលនេះ ឡា​រ៉ែ​ន សូម​រួបរួម​អាការ​របស់​អ្នកមាន​ផ្ទៃពោះ​ក្នុងលក្ខណៈផ្សេងៗមក​ជម្រាប​ជូនជ្រាប...

ត្រូវតែដឹង… អាការឈឺពោះផ្នែកខាងស្ដាំបញ្ជាក់ប្រាប់ពីជំងឺអ្វីខ្លះ?

នរ​ណាៗ​ក៏​ដឹង​ដែរ​ថា​ អាការ​ឈឺពោះ​នេះ​ នៅពេល​ដែល​វា​កើតឡើង​ហើយ​ តែងតែ​សាង​នូវ​ក្ដី​លំបាក​ដល់​រាងកាយ​របស់​យើង​ខ្លាំង​ណាស់​ មិនថា​តែ​ឈឺពោះ​ផ្នែក​ខាងឆ្វេង​ ឬផ្នែក​ខាងស្ដាំ​ឡើយ​។ បើសិនជា​អាការ​ឈឺ​ក្នុង​លក្ខណៈ​នោះ​កើតឡើង​ចំពោះ​យើង​ញឹកញាប់​ នោះ​វា​អាច​ជា​សញ្ញា​មួយ​ដែល​ប្រាប់​ឱ្យ​យើង​ដឹង​អំពី​បញ្ហា​សុខភាព​ដែល​កំពុង​ជិត​មកដល់​ ដូច្នេះ​សូម​ឱ្យ​នឹក​ឃើញ​ជាប់​ជានិច្ច​ថា​...

វិធីពន្លឿនការមករដូវប្រចាំខែ ឱ្យធ្លាក់លឿនជាងមុន មិនមានគ្រោះថ្នាក់ និងទទួលបានផលល្អ

ការមករដូវ គឺជារឿងធម្មតាសម្រាប់ស្ត្រី ប៉ុន្តែស្ត្រីមួយចំនួនអាចមានបញ្ហាមករដូវមិនប្រក្រតី ហើយមានស្ត្រីខ្លះឆាប់មករដូវ ខ្លះទៀតបាត់រដូវ រដូវមកមិនទៀងទាត់ ឬមករដូវយឺតជាដើម។ ស្ត្រីខ្លះអាចរាំងរដូវរហូតដល់គិតថា អ្នកមានផ្ទៃពោះម្តងទៀត...

ឈឺពោះខាងស្តាំ… អាការឈឺនេះបញ្ជាក់ពីជំងឺអ្វីបានខ្លះ?

ឈឺពោះខាងស្តាំញឹកញាប់ រហូតចាប់ផ្តើមនឹកចម្លែកចិត្តចំពោះខ្លួនឯង ថាអេះ៎? អាការឈឺពោះខាងស្តាំនេះកំពុងតែប្រាប់ពី ហេតុអ្វីម្យ៉ាងនៅក្នុងរាងកាយឱ្យយើងដឹងទេដឹង?។ អាការឈឺពោះខាងស្តាំ មិនថាតែផ្នែកខាងលើ ខាងក្រោម ឬឈឺពោះម្តុំក្រោមឆ្អឹងជំនីនោះឡើយ គ្រប់អាការឈឺពោះដែលកើតឡើងសុទ្ធតែមានដើមកំណើតរបស់វាទាំងអស់...

ការវិនិយោគក្នុងវិស័យសំណង់ឆ្នាំ២០២៤ ធ្លាក់ចុះប្រមាណ ១៥.១៧ភាគរយ ធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០២៣

ភ្នំពេញ ៖ យោងតាមរបាយការណ៍ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤​នេះ គម្រោង​វិនិយោគ​ក្នុងវិស័យសំណង់​ទូទាំង​ប្រទេស​មានចំនួន ២...

អគ្គនាយកដ្ឋានសំណង់ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បាននិងកំពុងអនុវត្តការងារសំខាន់ៗចំនួន៥

ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងយុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល អគ្គនាយកដ្ឋានសំណង់ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បាន និងកំពុងបន្តអនុវត្តការងារតាមតួនាទី និងភារកិច្ច...

ខេត្តសៀមរាបនឹងរៀបចំពិព័រណ៍ទេសចរណ៍ កម្ពុជា-ចិន នាដើមខែធ្នូនេះ

ក្រសួងទេសចរណ៍ សហការជាមួយស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា និងផ្នែកឯកជន ត្រៀមនឹងរៀបចំពិព័រណ៍ទេសចរណ៍ កម្ពុជា-ចិន ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី៦-៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ នៅខេត្តសៀមរាប។...

និស្សិត​ផ្នែកស្ថាបត្យកម្មមួយ​ក្រុម ​បង្ហាញ​គម្រោង​កែលម្អរសួនច្បារ​ផ្សារចាស់ ជា​តំបន់លំហ​បៃតង​សម្រាប់​សកម្មភាព​សហគមន៍ និង​ទាក់ទាញ​ទេសចរ

ភ្នំពេញ ៖ សួនច្បារ​ផ្សារ​ចាស់​មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ ដោយ​លាត​សន្ធឹង​ពី​ផ្សារ​រាត្រី​ជិត​មាត់ទន្លេ រហូត​ដល់​ស្ថានីយ​អយស្ម័យយានកម្ពុជា, បច្ចុប្បន្ន​សួន​មួយ​នេះ មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយ​ចំនួន​ដូចជា​ការ​កកស្ទះ​ចរាចរណ៍​ដោយ​សារ​ចំណត បញ្ហា​បរិស្ថាន...

ថ្នាក់ដឹកនាំនៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ កៀរគរក្រុមហ៊ុនជប៉ុនឱ្យមកបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគនៅកម្ពុជាបន្ថែមទៀត

(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានទទួលជួបសម្ដែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារជាមួយសមាគមជប៉ុន-កម្ពុជា...

អត្ថបទស្រដៀងគ្នា