ក្នុងរយៈពេលជិត 1ទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ការធ្លាក់ចុះតម្លៃ និងបញ្ហាដែលកើតមានឡើងចំពោះដំណាំកៅស៊ូនៅកម្ពុជា បានបង្កបញ្ហាប្រឈមខ្លាំងដល់កសិករ ដូច្នេះហើយទើបរដ្ឋាភិបាល បានបង្កើតការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយ ដោយផ្តោតលើដំណាំកៅស៊ូគ្រួសារនៅក្នុងតំបន់មួយចំនួនក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទបានឱ្យដឹងថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះនឹងធ្វើឡើងដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការធ្លាក់ចុះតម្លៃកៅស៊ូចាប់តាំងពីឆ្នាំ2011មក ព្រមទាំងក្នុងគោលបំណងស្វែងរកបញ្ហាប្រឈម និងស្វែងយល់ពីរបៀបដែលកសិករផ្តួចផ្តើមផលិត កែច្នៃផលិតផលកៅស៊ូ និងធ្វើទីផ្សារ និងដើម្បីវិភាគខ្សែចង្វាក់តម្លៃកៅស៊ូកម្ពុជា ឱ្យកាន់តែយល់ច្បាស់អំពីវិធីសាស្ត្រដែលអាចជួយដល់កសិករបាន។
ឯកឧត្តម ប៉ុល សុផា អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ បានឱ្យដឹងថា ការសិក្សានេះនឹងត្រូវធ្វើឡើងដោយមានការសហការរវាងក្រសួងកសិកម្ម ជាមួយលោក Jean Christoph Diepart ជាអ្នកស្រាវជ្រាវឯករាជ្យមកពីមហាវិទ្យាល័យ Gembloux Agri-Bio នៃសាកលវិទ្យាល័យ Liege ប្រទេសបែលហ្ស៊ិក និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន ដែលបានឱ្យដឹងតាមរយៈអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ គម្រោងនេះបានសម្រេចកំណត់គោលដៅសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅក្នុងខេត្តចំនួន3 ដែលមានការដាំដុះ និងផលិតកែច្នៃកៅស៊ូចម្បងនៅកម្ពុជា ដែលរួមមាន ស្រុកស្ទឹងត្រង់ នៅក្នុងខេត្តកំពង់ចាម ស្រុកស្នួល ក្នុងខេត្តក្រចេះ និងស្រុកបរកែវ ក្នុងខេត្តរតនគិរី ហើយការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះបានចាប់ផ្តើមកាលពីពាក់កណ្តាលខែមករា ហើយគ្រោងនឹងបញ្ចប់ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ2020 នេះ។
នាយកដ្ឋានអភិវឌ្ឍន៍កៅស៊ូ នៃអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូបានឱ្យដឹងថា “ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ ជ្រើសយកការសិក្សាលើកៅស៊ូគ្រួសារ ព្រោះពួកគេមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងដីសម្បទានកៅស៊ូទេ”។ កៅស៊ូគ្រួសារ សំដៅលើកសិករដែលដាំដុះកៅស៊ូក្នុងទំហំផ្ទៃដីតិចជាង 45ហិកតា។
ទោះជាយ៉ាងណា ការសិក្សានេះអាចនឹងជួយដោះស្រាយវិបត្តិតម្លៃកៅស៊ូនៅកម្ពុជាបាន។ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានព័ត៌មានលម្អិតនៅឡើយទេ ដោយរង់ចាំលទ្ធផលនៃការសិក្សានេះបញ្ចប់សិន។ ពេលនោះនឹងមានការធ្វើរបាយការណ៍លម្អិត ដោយនឹងបញ្ចូលការស្រាវជ្រាវទៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់វិស័យកៅស៊ូ។
លោកឧកញ៉ា លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្ម បានប្រាប់កាសែតឡារ៉ែនពាណិជ្ជថា ការសិក្សាដែលគេសំដៅទៅលើអាជីវកម្មកៅស៊ូលក្ខណៈគ្រួសារនេះ ដោយសារតែវាខុសពីកៅស៊ូ ដែលធ្វើលើដីសម្បទាន។ ដំណាំកៅស៊ូលើផ្ទៃដីសម្បទានធំៗ គេបានធ្វើរបាយការណ៍ជូនក្រសួងជារៀងរាល់ឆ្នាំ អំពីការដាំដុះ ការអភិវឌ្ឍលើផ្ទៃដីបន្ថែម ជាដើម តែចំពោះកៅស៊ូគ្រួសារវិញ គឺមិនមានរបាយការណ៍ច្បាស់លាស់ទេ។
លោកឧកញ៉ា លឹម ហេង បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា៖ “កៅស៊ូក្រុមហ៊ុនដីសម្បទាន គេមានតួលេខដែលបានរាយការណ៍បញ្ជូនទៅក្រសួងកសិកម្ម ឯកៅស៊ូគ្រួសារមិនមានតួលេខច្បាស់លាស់ទេ ហើយពូជទៀតសោត ក៏មិនមានលក្ខណៈស្តង់ដាឬជាពូជមិនល្អ គ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ ដែលអាចនាំឱ្យផលដែលទទួលបានមានគុណភាពអន់ ក្រសួងក្តាប់មិនជុំពីស្ថានភាព កៅស៊ូគ្រួសារនេះទេ អុីចឹងហើយទើបក្រសួងចុះសិក្សាដើម្បីប្រមូលទិន្នន័យ”។
លោកឧកញ៉ា បានបន្ថែមថា មួយរយៈនេះក្រោយពីតម្លៃកៅស៊ូធ្លាក់ចុះ កសិករមួយចំនួនបានកាប់ដើមកៅស៊ូចោល ដើម្បីដាំដំណាំផ្សេងវិញ ហើយក៏មិនមានតួលេខពីការកាប់ចោល ឬដាំប៉ុន្មាន និងនៅសល់ប៉ុន្មាននោះដែរសម្រាប់ដំណាំកៅស៊ូគ្រួសារនេះ ដូច្នេះក្រសួងចុះទៅសិក្សានេះ គឺជាការត្រឹមត្រូវហើយ។
លោកឧកញ៉ាបានបញ្ជាក់ថា៖“ការសិក្សាទៅលើកៅស៊ូគ្រួសារនេះ គឺជាការខិតខំរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ ពេញដៃពេញជើងក្នុងការសិក្សា និងប្រមូលទិន្នន័យពិតប្រាកដ។ ខ្ញុំគិតថា ជាការល្អបើសិនជាមានតួលេខច្បាស់លាស់ វានឹងបូកបញ្ចូលនូវទិន្នន័យដែលបានពីការសិក្សានោះ ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍សម្រាប់វិស័យកៅស៊ូនៅស្រុកយើងផងដែរ ពីព្រោះថា ប្រសិនបើអ្នកវិនិយោគគេចង់ផលិតកង់ឡាន ឬផលិតផលពីកៅស៊ូស្រុកខ្មែរ គេត្រូវដឹងពីតួលេខវត្ថុធាតុដើមកៅស៊ូយើងថា ក្នុង1ឆ្នាំមានប៉ុន្មាន?”
លោកឧកញ៉ា លឹម ហេង បានបន្តថា៖“បើមិនបានសិក្សាឱ្យច្បាស់លាស់ទេ យើងមិនដឹងតួលេខថា មានវត្ថុធាតុដើមប៉ុន្មានត្រូវផលិតនោះទេ។ តើគេដាក់រោងចក្រសមស្របឬអត់? សម្រាប់អ្នកវិនិយោគ គេត្រូវមើលថា តើក្នុង 1ឆ្នាំត្រូវប្រើវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ផលិតចំនួនប៉ុន្មាន? តើត្រូវការដាំបន្ថែមប៉ុន្មានសម្រាប់ការមកធ្វើវិនិយោគ”។
លោកឧកញ៉ាបានបញ្ជាក់ដែរថា៖ “ការសិក្សាដែលយើងអាចស្រង់តួលេខបាន គឺសម្រាប់ឱ្យគេវិនិយោគ ហើយសម្រាប់អ្នកវិនិយោគ គេនឹងអាចវាយតម្លៃបាន ដែលបើតាមកៅស៊ូសរុបរបស់យើងមានទំហំប្រមាណ 434,552ហិកតា ទើបការចុះទៅសិក្សាបន្ថែមអំពីកៅស៊ូគ្រួសារនេះ នឹងអាចប្រមូលទិន្នន័យបានបន្ថែមទៀត បូកបញ្ចូលទំហំដែលយើងមានសម្រាប់អ្នកវិនិយោគិន ដែលគេមកវិនិយោគគេអាចធ្វើការវាយតម្លៃ និងប៉ាន់ស្មានបាន”។
យោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍កន្លងមក កាលពីឆ្នាំ2011 កៅស៊ូមានតម្លៃជាមធ្យម 4,600 ដុល្លារ ក្នុង 1តោន ប៉ុន្តែកៅស៊ូបានធ្លាក់ថ្លៃ មកនៅត្រឹមប្រហែល 1,350ដុល្លារ ក្នុង 1តោនរហូតមកដល់ដើមឆ្នាំ2020។
ទិន្នន័យបង្ហាញថា គិតត្រឹមខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ2019 ផ្ទៃដីដាំកៅស៊ូសរុបមានទំហំ 434,552ហិកតា ក្នុងនោះកៅស៊ូដែលអាចប្រមូលផលបានមានជាង 23ម៉ឺនហិកតា។
ការនាំចេញកៅស៊ូរបស់កម្ពុជាបានកើនឡើង 24% ក្នុងរយៈពេល 11ខែក្នុងឆ្នាំ2019 ធៀបទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ2018 ដោយនាំចេញបាន 233,677តោន មានតម្លៃ 311លានដុល្លារ ខណៈដែលការនាំចេញកៅស៊ូនៅឆ្នាំ2018 មានចំនួន 21ម៉ឺនតោន មានតម្លៃប្រមាណ 300លានដុល្លារ។ នេះបើតាមទិន្នន័យរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ៕
