អ្នកជំនាញជាច្រើនបានជឿជាក់ថា ការធ្វើពិពិធកម្មនៃការនាំចេញ អាចជួយធ្វើឱ្យមានស្ថិរភាពប្រាក់ចំណូលក្នុងការនាំចេញក្នុងរយៈពេលវែង ដែលមានសារៈសំខាន់ ជាពិសេសសម្រាប់ប្រទេសដែលងាយរងគ្រោះដោយសារវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។
ការធ្វើពិពិធកម្មត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងឧស្សាហកម្មជាដំណើរការនៃការពង្រីក ឬបង្កើនផលិតផលផ្សេងៗគ្នា។ ក្នុងន័យនេះវាអាចកើតឡើងនៅទូទាំងផលិតផល ឬដៃគូពាណិជ្ជកម្ម។
វិបត្ដិពាណិជ្ជកម្មត្រូវគេកំណត់ថា ជាការចំណេញឬខាតបង់ពីពាណិជ្ជកម្មដែលបណ្តាលមកពីការផ្លាស់ប្តូរតម្លៃអន្តរជាតិ និងបរិមាណទំនិញ និងសេវាកម្ម ដែលបានធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាអន្តរជាតិ។
នៅក្នុងអ្វីដែលបានអះអាង គឺការខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងជំរុញឱ្យឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (FTA) ជាមួយប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចឈានមុខគេនៅលើពិភពលោក ដូចជាចិន កូរ៉េខាងត្បូង និងសហភាពសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ាស៊ី(អឺរ៉ុប-អាស៊ី) (EAEU) ជាដើម។
នៅក្នុងប្លុកសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប-អាស៊ី ដែលដឹកនាំដោយប្រទេសរុស្ស៊ី រួមមានប្រទេសជាសមាជិកចំនួន 5 គឺប្រទេសរុស្ស៊ី អាមេនី បេឡារុស្ស កាហ្សាក់ស្ថាន និងកៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន ដូច្នេះការធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញត្រូវបានគេជឿជាក់ថា កើតឡើងភាគច្រើនតាមរយៈកម្រិតដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសតូចៗដូចជាប្រទេសកម្ពុជា។
កិច្ចប្រជុំកំពូលធុរកិច្ច និងវិនិយោគអាស៊ាន នៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ កាលពីខែវិច្ឆិកាសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា និងសមភាគី គឺលោក ឌីមីទ្រី មេដវេដេវ នាយករដ្ឋមន្ត្រីរុស្ស៊ី បានពិភាក្សាអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដែលមានសក្តានុពលនេះ។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ឥឡូវនេះប្រទេសកម្ពុជាកំពុងស្នើសុំឱ្យប្រទេសរុស្ស៊ីគាំទ្រជាផ្លូវការនូវសំណើជាផ្លូវការរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប-អាស៊ី ដើម្បីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
លោក Medvedev ត្រូវបានគេដកស្រង់សម្តីនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា៖“នេះគឺជាសកម្មភាពនាំចូល ហើយយើងរំពឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងកម្ពុជា និង EAEU នឹងត្រូវចុះហត្ថលេខានៅពេលឆាប់ៗនេះ សហការជាមួយដៃគូដែលចាប់អារម្មណ៍ទាំងអស់ នៅពេលដែលការចរចាត្រូវបានបញ្ចប់”។
សេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប-អាស៊ី(EAEU)មានប្រជាជន 183លាននាក់ហើយតំណាងឱ្យផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP)ប្រមាណ 5លានលានដុល្លារ។ កាលពីដើមឆ្នាំ2019 សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនក៏បានជំរុញឱ្យប្រទេសចិនពិចារណាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីជំរុញពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគរវាងប្រទេសទាំង2 ផងដែរ។ កិច្ចការនេះបានចំណាយពេលជិត 1ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីសម្តេចហ៊ុនសែនស្នើសុំកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសចិន។
ប្រទេសទាំង2 បានចាប់ផ្តើមពិគ្រោះយោបល់ជាផ្លូវការលើកដំបូងស្តីពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគី នៅទីក្រុងប៉េកាំងកាលពីដើមខែធ្នូ។
ប្រទេសកម្ពុជាក៏បានចាត់វិធានការចុងក្រោយទាក់ទងនឹងការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចក្នុងអាស៊ីដ៏ធំមួយទៀតដែរ គឺកូរ៉េខាងត្បូង។
ប្រទេសទាំង2 បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន ដើម្បីចាប់ផ្តើមការសិក្សារួមគ្នាដើម្បីបង្កើត FTA។ ការសិក្សាបានប៉ាន់ស្មានថា អាចនឹងចំណាយពេល 1ឆ្នាំ។
យោងតាមការសិក្សារបស់មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ(IMF)បានបង្ហាញថា ដើម្បីសម្រេចបាននូវអត្រាកំណើនប្រកបដោយនិរន្តរភាពខ្ពស់ និងអនុវត្តគោលនយោបាយដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេ ប្រទេសតូចៗគួរតែពង្រឹងភាពធន់របស់ពួកគេ និងកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់ពួកគេទៅលើការនាំចេញដ៏តូចចង្អៀត។
ចំណុចនេះត្រូវបានអះអាងថា ការធ្វើពិពិធកម្មផ្តល់នូវឱកាសរៀនសូត្រដ៏អស្ចារ្យតាមរយៈការណែនាំផលិតផលថ្មីទៅកាន់កញ្ចប់នាំចេញ និងផលិតកម្មដែលជាទូទៅនាំមកនូវការកែលម្អផលិតភាព និងត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជា “ឥទ្ធិពលប្រកបដោយថាមពល” ហើយអាចនាំឱ្យមានកំណើនរយៈពេលវែងខ្ពស់។
នេះជាការពិត ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសដែលមានប្រភពផលិតភាពជនជាតិដើមមានកំណត់។ សម្រាប់ហេតុផលទាំងនេះ ប្រទេសជាច្រើនបានខិតខំធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញដែលជាយុទ្ធសាស្ត្រកំណើនប្រកបដោយចេតនា។
ការស្រាវជ្រាវមួយបានបង្ហាញថា ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវគុណភាពនៃផលិតផលនាំចេញមានទំនាក់ទំនងគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងផលប៉ះពាល់កាន់តែធំនៃការធ្វើពិពិធកម្មផលិតកម្មក្នុងស្រុកទៅលើកំណើនផលិតភាព។
ឯកសារស្រាវជ្រាវមួយទៀតរបស់សាកលវិទ្យាល័យ “យេល” នៅសហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានបង្ហាញថា ការធ្វើពិពិធកម្មនៃការនាំចេញ គឺជាកម្មវត្ថុមួយក្នុងការកាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះពីផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននៃពាណិជ្ជកម្ម និងដើម្បីធ្វើឱ្យមានស្ថិរភាពនូវប្រាក់ចំណូលនាំចេញ ក៏ដូចជាការធ្វើពិពិធកម្មទិន្នផលដែរ។
លោក កាំង ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការរងនៃសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) មានប្រសាសន៍ថា វាជាការសំខាន់ណាស់ ដែលប្រទេសកម្ពុជាស្វែងរកការទទួលបានការអនុគ្រោះដល់ទីផ្សារជាច្រើន តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ក៏ដូចជាចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ជាមួយប្រទេសដទៃទៀត និងប្លុកសេដ្ឋកិច្ច។
លោកម៉ូនីកា មានប្រសាសន៍ថា៖“ក្នុងន័យនេះយើងវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និងការងារល្អ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើ ជាពិសេសក្រសួងពាណិជ្ជកម្មក្នុងការបើកឱកាសកាន់តែច្រើននៅក្នុងទីផ្សារផ្សេងទៀត”។
លោកឧកញ៉ា លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាបានប្រាប់ឡារ៉ែន ពាណិជ្ជថា៖“វិស័យឯកជនចង់បានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយសេដ្ឋកិច្ចទាំងនេះឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ជាពិសេសពិចារណាថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានឹងបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មនាពេលអនាគត នៅពេលសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន ក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងការរៀបចំពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុប “អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ” (EBA)។
“ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះពិតជាអស្ចារ្យណាស់។ វានឹងផ្តល់ឱ្យយើងនូវលទ្ធភាពទទួលបានប្រជាជនចិនចំនួន 1,4ពាន់លាននាក់ ខណៈពេលដែលទំនិញកម្ពុជា ប្រហែល 4,000 ទៅ 5,000ប្រភេទនឹងត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យមិនបង់ពន្ធនៅក្នុង EAEU ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីត្រូវបានចុះហត្ថលេខា។ ភាគច្រើនជាផលិតផលកសិកម្ម និងវាយនភណ្ឌ”។ នេះបើតាមលោកឧកញ៉ា លឹម ហេង បានបញ្ជាក់។
លោកឧកញ៉ាបន្ថែមទៀតថា ទីផ្សារទាំងនេះនឹងផ្តល់ឱកាសដ៏ល្អទាក់ទង និងការពង្រីកពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ផលិតផលកម្ពុជាហើយកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាចទាក់ទាញវិនិយោគិនបរទេសចូលមកក្នុងស្រុក។
ការសិក្សាអំពីលទ្ធភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងកម្ពុជា និងសហភាពសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ាស៊ី ដែលធ្វើឡើងរួមគ្នាដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់អាស៊ាន និងអាស៊ីបូព៌ាដែលចេញផ្សាយនៅដើមខែធ្នូ បានរកឃើញបញ្ជីលទ្ធផលសំខាន់។
វិស័យសក្តានុពលសម្រាប់ការវិនិយោគពី (EAEU) នៅកម្ពុជារួមមាន៖ អាហារកែច្នៃ ទំនិញ វិស្វកម្មធុនធ្ងន់ ទំនិញដឹកជញ្ជូន រ៉ែ និងលោហធាតុ សេវាកម្មទេសចរណ៍ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យា អវកាសបច្ចេកវិទ្យា ប្រសិទ្ធភាពថាមពលឧស្សាហកម្មបៃតង និងផលិតផលពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក។
ការសិក្សាក៏បានរកឃើញដែរថា នឹងបង្កើតឱកាសសំខាន់សម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល។ ខណៈពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាអាចជំរុញការនាំចេញវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងផលិតផលកសិកម្មបានកាន់តែច្រើន អ្នកនាំចេញអឺរ៉ុបក៏អាចទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការចូលទៅកាន់ទីផ្សារដែលកំពុងកើនឡើង ជាពិសេសថាមពលដែរ។
តែទោះយ៉ាងណា លទ្ធផលមួយក្នុងចំណោមលទ្ធផលរបស់វាបង្ហាញថា ការសាកល្បងពាណិជ្ជកម្មនឹងបង្ហាញពីផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដល់ផលិតកម្មស្រូវកែច្នៃ ជាពិសេសដោយសារតែភាពប្រកួតប្រជែងរបស់វៀតណាម នៅពេលទីផ្សារត្រូវបានធ្វើសេរីភាវូបនីយកម្មទាំងនៅទីនោះ និងនៅកម្ពុជាដោយសារតែ FTA ជាមួយ EAEU។
ពាណិជ្ជកម្មសរុបរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប-អាស៊ី (EAEU)បន្ទាប់ពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ីឆ្នាំ1997 បានកើនឡើងជាបណ្តើរៗពី 9លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ2005 ដល់ 123លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ 2014 មុនពេលធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម 102លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ2015។ គួរកត់សម្គាល់ថា ពាណិជ្ជកម្មរវាងអាស៊ាន និង EAEU មានតម្លៃ 16ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ2015 នេះបើយោងតាមទិន្នន័យផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាល៕
