អ្នកជំនាញក្នុងស្រុក និងបរទេស រួមជាមួយនឹងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានជួបប្រជុំគ្នានៅសណ្ឋាគារសូហ្វីតែលភ្នំពេញ ភូគីត្រា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការអភិវឌ្ឍទីក្រុងនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងវេទិកាមួយដែលស្វែងរកដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាប្រឈមនានាដែលកើតឡើងជាមួយនឹងកំណើនប្រជាជនយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់ប្រទេស។
លោកស្រី Pauline Tamesis អ្នកសម្របសម្រួលទីលំនៅរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើនគរូបនីយកម្មគ្រប់គ្រង អាចជួយពន្លឿនការផ្លាស់ប្តូររបស់ប្រទេសកម្ពុជាទៅជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ2050។
ដូច្នេះប្រទេសកម្ពុជាគួរតែផ្តល់អាទិភាពដល់ការអភិវឌ្ឍទីក្រុង ដើម្បីគ្រប់គ្រងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចឱ្យបានច្រើន និងទប់ទល់នឹងការកើនឡើងនៃប្រជាជន។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖“យើងប្រមូលផ្តុំគ្នានៅថ្ងៃនេះ ពីព្រោះយើងចែករំលែកសេចក្តីប្រាថ្នារួមដើម្បីជួយកំណត់អាទិភាពទីក្រុងសំខាន់ៗឆ្ពោះទៅរកចក្ខុវិស័យរបស់ប្រទេសកម្ពុជាអំពីការអភិវឌ្ឍទីក្រុងឆ្លាតវៃប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងបញ្ចូលគ្នា”។
លោកស្រី Tamesis បានចង្អុលបង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជាមានអត្រានគរូបនីយកម្មលឿនបំផុតនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នៅឆ្នាំ2030 គេប៉ាន់ស្មានថា មនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោម 3នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានឹងរស់នៅក្នុងទីក្រុង។ នៅឆ្នាំ2050 ចំនួនប្រជាជននៅទីក្រុងនាពេលបច្ចុប្បន្នត្រូវបាន គេរំពឹងថា នឹងកើនឡើងទ្វេៗដងលើសពី 9លាននាក់។ឯកឧត្តម ប៉ែន សុផល រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានមានប្រសាសន៍ថា មេរៀនដែលទទួលបានពីវេទិកានេះអាចជួយរៀបចំគោលនយោបាយជាតិ ស្តីពីផែនការទីក្រុង។
ឯកឧត្តម បានមានប្រសាសន៍ថា៖“វេទិកាស្តីពីការអភិវឌ្ឍទីក្រុង ប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ និង ប្រកបដោយនិរន្តរភាពបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ដោយសារតែវាមានបទបង្ហាញពីវាគ្មិនជាតិ និងបរទេស ដែលមានចំណេះដឹង និងបទពិសោធគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងផែនការទីក្រុង”។
ឯកឧត្តម សុផល បានកត់សម្គាល់ថា ក្រសួងមានគោលបំណងឱ្យច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័ត នៅឆ្នាំ2020។ ក្រសួងរៀបចំដែនដីកំពុងធ្វើការលើច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងដីធ្លី និងផែនការទីក្រុងដើម្បីគ្រប់គ្រងការអភិវឌ្ឍវិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់។
ឯកឧត្តមបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “តាមរយៈវេទិកានេះយើងនឹងជួបប្រទះការច្នៃប្រឌិតចំណេះដឹង បទពិសោធ និងគំរូល្អៗស្តីពីការគ្រប់គ្រងទីក្រុង និងការអភិវឌ្ឍទីក្រុងប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងរាប់បញ្ចូលទាំងភាពឆ្លាតវៃផង។ ទាំងនេះ គឺជាធាតុសំខាន់ ដើម្បីជួយយើងធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីផែនការទីក្រុង”។
ឯកឧត្តមបានបញ្ជាក់ថា កំណើនក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់ បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហើយវិស័យទាំងនេះបានក្លាយជាកត្តាជំរុញសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងសំខាន់។ ការវិនិយោគក្នុងវិស័យសំណង់ ឈានដល់ 24ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេល 5ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ឯកឧត្តម ប៉ែន សុផល បានមានប្រសាសន៍ថា៖“យើងអាចឃើញថា មានតម្រូវការខ្ពស់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍទីក្រុង និរន្តរភាព និងទីក្រុងដែលមានបញ្ចូលភាពឆ្លាតវៃ”។
នៅប្រទេសកម្ពុជា ទីក្រុងនានាបង្កើតបានប្រហែល 50%នៃផ.ស.ស ទោះយ៉ាងណាទីក្រុង ដែលកំពុងរីកចម្រើន ក៏ដាក់សម្ពាធកាន់តែខ្លាំងទៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដីធ្លី និងសេវាកម្ម ដែលអាច ធ្វើឱ្យវាមិនសូវមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់អ្នកដែលនៅសេសសល់។ លោកបានបន្ថែមថា ការធ្វើ នគរូបនីយកម្មដែលមិនបានគ្រោងទុក ជាញឹកញាប់នាំឱ្យមានការរស់នៅក្រៅផ្លូវការមិនទៀងទាត់។
លោក ច្រឹក សុខនីម ប្រធានសមាគមអ្នកវាយតម្លៃ និងភា្នក់ងារអចលនវត្ថុ (CVEA) បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់ឡារ៉ែនពាណិជ្ជតាមទូរស័ព្ទថា៖“សម្រាប់ការគិតគូរទៅដល់ការអភិវឌ្ឍទីក្រុងឆ្លាតវៃគឺវាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសយើង ដែលបានចាប់ផ្តើមរីកចម្រើនបន្តិចម្តងៗ ដូច្នេះរាជរដ្ឋាភិបាលគាត់មានគម្រោងទៅលើតំបន់ណាដែលអាចធ្វើការអភិវឌ្ឍបាន ដូចជាទីក្រុងរណបថ្មីជាដើម ដើម្បីទុកអភិវឌ្ឍទីក្រុងរណបនោះ ជាទីក្រុងវៃឆ្លាត(ស្មាតស៊ីធី ឬSmart City)”។
លោក ច្រឹក សុខនីម បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖“ចំពោះទីក្រុងរណប ដែលគាត់បង្កើតឡើងឱ្យវាមានជាសមាសធាតុ ដោយមានសៀវភៅម៉ល ផ្សារទំនើប អាផាតមិន មានខុនដូនៅក្នុងតំបន់ពួកគាត់ ដែលជាស្មាតស៊ីធីនោះ ហើយកន្លែងខ្លះមានទាំងផ្លូវរថភ្លើងថែមទៀតផង ដើម្បីបម្រើប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់នោះ។ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍជាទីក្រុងស្មាតស៊ីធីនេះ ក៏វាអាស្រ័យទៅលើទឹកប្រាក់នៃការអភិវឌ្ឍផងដែរថា តើទំហំនៃការអភិវឌ្ឍរបស់គម្រោងនោះ វាឆ្លើយតបទៅនឹងការកសាងទីក្រុងស្មាតស៊ីធី ដែរឬអត់?”។
យោងតាមក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានឱ្យដឹងថា ការវិនិយោគលើវិស័យសំណង់នឹងកើនឡើងដល់ 78%នៅចុងឆ្នាំនេះ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងតួលេខកាលពីឆ្នាំមុន។ចំនួននេះមានចំនួនប្រហែល 9.3ពាន់លានដុល្លារនៅទូទាំងប្រទេស។តួលេខនេះត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងពិព័រណ៍
ឧស្សាហកម្មសំណង់កម្ពុជា-អន្តរជាតិលើកទី8 ឆ្នាំ2019 ដោយឯកឧត្តម ជា សុផារ៉ា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។របាយការណ៍របស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី បានឱ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេល 11ខែឆ្នាំនេះ ទុនវិនិយោគក្នុងវិស័យសំណង់មានចំនួន 8.75ពាន់លានដុល្លារ ដែលមានកំណើន 67.44% បើប្រៀបធៀបនឹងរយៈ ពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។
ក្រុមហ៊ុនជាង1,0000 ត្រូវបានចុះបញ្ជី និងប្រតិបត្តិការនៅក្នុងវិស័យសំណង់ដែលក្នុងនោះ 485 ជាក្រុមហ៊ុនបរទេសមកពីប្រទេសចិន កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន ថៃ វៀតណាម សិង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី បារាំងអាមេរិក អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី កាណាដា អាល្លឺម៉ង់ និងអេស្ប៉ាញក្នុងចំណោមប្រទេសដទៃទៀត។
របាយការណ៍ធនាគារពិភពលោក បានគូសបញ្ជាក់ថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជានៅតែ បន្តបង្ហាញពីសញ្ញាកំណើនដ៏រឹងមាំដែលគាំទ្រដោយការអនុវត្ត ការនាំចេញរឹងមាំ និងតម្រូវការក្នុងស្រុករឹងមាំ។ សេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានព្យាករថា នឹងមានភាពធូរស្រាលបន្តិចម្តងក្នុងរយៈពេលខ្លី និងមធ្យម។
វិស័យសំណង់នៅបន្តសកម្មភាពគគ្រឹកគគ្រេង ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា មិនទាន់មានភាពនឿយណាយនៃការវិនិយោគលើវិស័យនេះនៅឡើយទេ។ ជាលទ្ធផល ការនាំចូលដែកសំណង់បានស្ទុះឡើងយ៉ាងលឿន ដល់ទៅ63.5% គិតត្រឹមខែមិថុនាឆ្នាំ2019 កើនពី 27.7% ក្នុងឆ្នាំ2018។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ហានិភ័យបន្តកើនឡើងសម្រាប់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ដោយសារតែមានការពាក់ព័ន្ធច្រើនជាមួយវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ អមដោយការពូនគររបស់បំណុលផង ដែលក្នុង នោះ ទំហំនៃការខ្ចីបុលសរុបរួមគ្នាពីធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ មាន 103%នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP)។
គួរបញ្ជាក់ថា កំណើនឥណទានកើនដល់ 28.3%ត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ2019 ធៀបនឹង 24.2%នៅឆ្នាំ2018និង19.6% នៅឆ្នាំ2017។ វិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យទទួលបានចំណែកឥណទានធំជាងគេ គឺ 29.5%នៃទំហំឥណទានសរុបរបស់ធនាគារ 21.9ពាន់លានដុល្លារ ត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំនេះ។
ឥណទានរបស់កម្ពុជា ធៀបនឹងGDP មានកម្រិតខ្ពស់ជាងប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចធំៗក្នុងតំបន់ មួយចំនួនទៅទៀត ដូចជាប្រទេសឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី ប៉ាគីស្ថាន ជាដើម។
របាយការណ៍ធនាគារពិភពលោក ឬWB បានឱ្យដឹងថា មុនវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ2008 ចំណែកឥណទានរបស់វិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យបានកើនខ្ពស់បំផុតត្រឹម 22.8%ពេលដែលវិស័យសំណង់នេះបានផ្ទុះបែកដោយជួបនឹងវិបត្តិ។ ដោយឡែក ត្រឹមពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ2019 នេះ ឥណទានសរុបបញ្ចូលក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យមានចំនួន 6.45ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងកំណើន38.9% របស់វិស័យធនាគារ។
ទាក់ទងនឹងវិស័យអចលនទ្រព្យនេះដែរ លោក លី សូដេត អ្នកសេដ្ឋកិច្ចជាន់ខ្ពស់របស់ធនាគារពិភពលោកអះអាងថា វិស័យនេះតែងមានវដ្ដរបស់វាដែលឡើង ហើយត្រូវតែចុះមកវិញ។ លោកមិនអាចបញ្ជាក់ឱ្យចំបានថា ពេលណាដែលវិស័យនេះត្រូវចុះមកវិញនោះទេ តែលោកបានសង្កេតថាវិស័យនេះបានឡើងខ្លាំងជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ៕
