មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះ និងចែកចាយពូជដំឡូងមី នៃសាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបងទទួលបានជោគជ័យក្នុងការស្រាវជ្រាវ និងផលិតពូជដំឡូងមីដែលគ្មានជំងឺ និងសត្វល្អិត ហើយទិន្នផលទទួលបានលើសដំឡូងមីធម្មតារហូតដល់ 30ភាគរយ។
មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះ និងចែកចាយពូជដំឡូងមី នៃសាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបងស្ថិតក្រោមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ និងផ្សព្វផ្សាយប្រព័ន្ធផលិតកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាពតាមរយៈការគ្រប់គ្រងសត្វល្អិតចង្រៃលើដំណាំដំឡូងមីនៅប្រទេសវៀតណាមកម្ពុជា និងថៃរបស់ប្រទេសជប៉ុន។ គម្រោងនេះមានរយៈពេល 5ឆ្នាំដែលចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ2015 នឹងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ2020 ដែលមានទឹកប្រាក់ប្រមាណជិត 5លានដុល្លារ ជាជំនួយឥតសំណងពីរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន។
លោកបណ្ឌិត ស្រ៊ាន ពៅ ព្រឹទ្ធបុរសនៃមហាវិទ្យាល័យកសិកម្ម និងកែច្នៃអាហារ នៃសាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបង និងជាអ្នកអនុវត្តគម្រោងផ្ទាល់បានឱ្យដឹងថា ដំឡូងមីជាដំណាំយុទ្ធសាស្រ្តលំដាប់ទី2 បន្ទាប់ពីស្រូវ ហើយបច្ចុប្បន្នវាក្លាយជាដំណាំឧស្សាហកម្មលើកស្ទួយវិស័យសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបណ្ឌិតថ្លែងថា បច្ចុប្បន្នតាមរយៈគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ និងផ្សព្វផ្សាយប្រព័ន្ធផលិតកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាព តាមរយៈការគ្រប់គ្រងសត្វល្អិតចង្រៃលើដំណាំដំឡូងមី មជ្ឈមណ្ឌលបាននិងកំពុងតែធ្វើការអនុវត្តការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើរឿង4សំខាន់ៗ។ ទី1 ការសិក្សាលើកត្តាសត្វល្អិតដែលមាននៅលើដំឡូងមី។ ទី2 ផ្តោតលើជំងឺដែលបង្កឡើងទៅលើដំណាំដំឡូងមី។ ទី3 បច្ចេកទេសផលិតពូជដែលគ្មានជំងឺ ដើម្បីក្លាយជាពូជមួយដែលដាំដុះលើដីកសិករឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និងប្រាកដថាគ្មានជំងឺ និងទី4 ផ្តោតទៅលើបច្ចេកទេសនៃការផ្សព្វផ្សាយបច្ចេកទេសគ្រប់គ្រងសត្វល្អិតលើដំឡូងមីថា តើយើងគួរផ្សព្វផ្សាយចែករំលែកនូវចំណេះដឹងបែបណាឱ្យកសិករទទួលបានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់?។
លោកបណ្ឌិតបានរៀបរាប់ថា មកដល់ពេលនេះវាជាឆ្នាំទី3 របស់គម្រោងហើយដែលផលិតពូជដំឡូង-មីដែលគ្មានជំងឺ ដែលពូជនោះយើងផលិតបាន 1ឆ្នាំមកហើយ។ លោកបន្តថា មជ្ឈមណ្ឌលមានពូជសំខាន់ៗដែលកសិករនិយមដាំដុះ ដូចជា ពូជរ៉ាយ៉ង79 និង60 ដែលពូជទាំងអស់នេះ មជ្ឈមណ្ឌលផលិតឡើងដោយគ្មានជំងឺ និងសត្វល្អិត។
លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមថា៖ “យើងចុះតាមដានរៀងរាល់ 2សប្តាហ៍ម្តង យើងផលិតពូជមួយដែលមានសុខភាពល្អ និងគ្មានជំងឺជាប្រភពឱ្យកសិករយកទៅដាំដុះនៅលើដីចម្ការរបស់ពួកគាត់”។
លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា មជ្ឈមណ្ឌលបានចែកចាយទៅឱ្យកសិករដើម្បីដាំដុះបន្ត។ បើប្រៀបធៀបជាមួយពូជធម្មតា ពូជដែលមជ្ឈមណ្ឌលផលិតនេះ មានមើមធំល្អ មានទិន្នផលកើនឡើងពី 20ទៅ 30ភាគរយ ធៀបនឹងដំឡូងមីធម្មតា។
លោកបណ្ឌិត ស្រ៊ាន ពៅ ក៏បានឱ្យដឹងដែរថា នៅកម្ពុជាមានពូជដំឡូងមីជាង 20ពូជ ប៉ុន្តែការដាំដុះអាស្រ័យតាមតំបន់ ដែលភាគច្រើននៅពាយព្យ ប្រជាជនដាំពូជរ៉ាយ៉ង ពីប្រទេសថៃ និងភាគខាងត្បូង និងកើត ពួកគេភាគច្រើនយកពូជមកពីប្រទេសវៀតណាម។
បើតាមលោកបណ្ឌិត ស្រ៊ាន ពៅ ដំឡូងមីមិនអាចដាំដុះនៅលើដីដែលជាំទឹកបានទេ ដូច្នេះយើងឃើញថា នៅតំបន់ខ្ពង់រាប ការដាំដុះដំឡូងមីនៅលើដីដែលមិនជាំទឹក និងមានដីក្រហមល្បាយខ្សាច់ និងដីខ្មៅ គឺស័ក្តិសមបំផុតសម្រាប់ដំណាំដំឡូងមី។
លោកបន្តថា គម្រោងនេះ គឺផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវ ហើយភាគី JICA បានជួយលើការកសាងសមត្ថភាព បង្កើនសមត្ថភាពសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងបណ្តុះបណ្តាលនៅប្រទេសជប៉ុន នៅសាកលវិទ្យាល័យនានានៅប្រទេសជប៉ុន និងឧបត្ថម្ភឧបករណ៍មួយចំនួនសម្រាប់ធ្វើការពិសោធ និងមន្ទីរពិសោធន៍មួយផងដែរ ដើម្បីវិភាគជំងឺដែលកើតឡើងលើដំឡូងមី។
លោកបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់ថា ឆ្នាំនេះ មជ្ឈមណ្ឌលគ្រោងឱ្យគាត់ពង្រីកការចែកចាយពូជបន្តទៀតគឺធ្វើយ៉ាងណាសហការជាមួយកសិករ បង្កើនការដាំដុះពូជពីមជ្ឈមណ្ឌលឱ្យបាន 100ហិកតានៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ ព្រោះពូជដែលផលិតដោយមជ្ឈមណ្ឌលអាចទទួលទិន្នផលបានប្រមាណ 30តោនក្នុង 1ហិកតា។ លោកបន្ថែមថា ក្នុង 1ហិកតា កសិករអាចដាំបានជាង 10,000គុម្ព ដោយកសិករនឹងចំណាយអស់ជាមធ្យម 1,000ដុល្លារអាមេរិក រាប់ទាំងការរៀបចំដី ពូជ និងជីផង។ ដោយឡែកកសិករអាចរកចំណូលបានមកវិញប្រមាណពី 2ទៅ 3ពាន់ដុល្លារ។
លោកបន្តថា “ខ្ញុំគិតថា 2ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទីផ្សារដំឡូងមីមានតម្លៃខ្ពស់មែនទែន។ កសិករគាត់សប្បាយចិត្តលើតម្លៃរបស់ដំឡូងមី។ សម្រាប់ប៉ុន្មានឆ្នាំមុន តម្លៃវាធ្លាក់ចុះមែន ប៉ុន្តែឥឡូវ 2ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តម្លៃល្អឡើងវិញ ប៉ុន្តែកសិករប្រឈមមុខនឹងជំងឺលើដំណាំ ដូច្នេះកសិករមិនអាចលក់បានថ្លៃ ហើយទិន្នផលក៏ធ្លាក់ចុះ។ ខ្ញុំគិតថា សាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបងជាសាកលវិទ្យាល័យដែលកំពុងសិក្សាលើជំងឺដំឡូងមីនោះមានការសប្បាយចិត្តក្នុងការផ្តល់ជំនាញ និងបច្ចេកទេសពាក់ព័ន្ធនឹងដំឡូងមី។ យើងមានបច្ចេកទេសថ្មីៗទៀតដើម្បីការពារដី”។
គួរបញ្ជាក់ថា ដំឡូងមីត្រូវបានដាំដុះនៅតំបន់ត្រូពិក និងអនុតំបន់ត្រូពិក។ បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី គឺជាតំបន់ដាំដុះធំទី2 បន្ទាប់ពីប្រទេសក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិក ហើយការប្រើប្រាស់ដំឡូងមីកំពុងកើនឡើងខ្លាំងសម្រាប់ឧស្សាហកម្មចំណីអាហារ និងសម្ភារឧស្សាហកម្មផ្សេងៗដែលប្រើប្រាស់ម្សៅដំឡូងមី រួមមានដូចជា ក្រដាស ប្លាស្ទិក និងធ្វើជាវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ផលិតកម្មជីវៈអេតាណុល។
មូលហេតុមួយនៃការកើនឡើងចំពោះការដាំដុះដំឡូងមី គឺដោយសារការកើនឡើងនូវផលិតកម្មប្រើប្រាស់ដំឡូងមីនៅក្នុងប្រទេសថៃ វៀតណាម និងកម្ពុជា។ដំឡូងមីក្នុងប្រទេសទាំងនេះបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងដល់ជីវភាពកសិករខ្នាតតូចតាមរយៈដំណាំដ៏មានគុណតម្លៃនេះ និងបានធ្វើឱ្យវិស័យឧស្សាហកម្មអាចបង្កើតការងារបានច្រើនឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូល៕
