ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការកាត់ប្លង់ដីដែលកន្លងមកមានភាពស្មុគស្មាញក្នុងការសើរើអំពីការបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រានោះ រាជរដ្ឋាភិបាលតាមរយៈសាលារាជធានីភ្នំពេញបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រានេះតែមួយដង (មិនបាច់សើរើ) នៅត្រឹមថ្នាក់ខណ្ឌ ដោយទុករយៈពេលឱ្យរហូតមុនដំណាច់ឆ្នាំ2018។
ឯកឧត្តម ឃួង ស្រេង អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញបានសរសេរនៅលើទំព័រហេ្វសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកថា ដោយពិនិត្យឃើញពីការលំបាករបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ និងដើម្បីជួយសម្រួលដល់ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យចុងក្រោយគេដែលពុំមានលទ្ធភាពបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាច្រើនដងគ្រប់ដំណាក់កាលនៃការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបាន ឯកភាព និងអនុញ្ញាតជាគោលការណ៍ដើម្បីបន្តផ្តល់ការអនុគ្រោះឱ្យម្ចាស់កម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យចុងក្រោយគេបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាតែមួយដងលើការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យដែលកន្លងមកធ្លាប់បានផ្ទេរបន្តដៃគ្នាពីម្នាក់មកម្នាក់ច្រើនដងនោះនៅត្រឹមថ្នាក់សង្កាត់-ខណ្ឌ ហើយកំណត់សុពលភាពនៃការអនុវត្តការងារនេះត្រឹមថ្ងៃទី31 ខែធ្នូ ឆ្នាំ2018តែប៉ុណ្ណោះ។
ជាមួយគ្នានេះលោក ម៉េត មាសភក្តី អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញមានប្រសាសន៍ថា កាលពីឆ្នាំ 2016កន្លងទៅ រាជរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់បានអនុគ្រោះដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាតែមួយលើកចុងក្រោយនៅត្រឹមថ្នាក់សង្កាត់-ខណ្ឌនេះម្តងរួចមកហើយ ហើយបច្ចុប្បន្នដោយសង្កេតឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួននៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅមិនទាន់បានកាត់ប្លង់ និងបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រានៅឡើយ ទើបរាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតជាគោលការណ៍អនុគ្រោះឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រានេះឱ្យបានគ្រប់គ្នានៅមុនដំណាច់ឆ្នាំ2018នេះកុំឱ្យខកខាន។
លោកថា បើសិនជាប្រជាពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យណាម្នាក់ខកខានមិនបានកាត់ប្លង់ និងបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាឱ្យបានមុនកាលកំណត់ គឺដំណាច់ឆ្នាំ2018នេះទេ គេនឹងជួបការលំបាកដោយត្រូវសើរើពីម្ចាស់ដើមដំបូង ដែលមានន័យថា បើសិនប្លង់ដីមួយកន្លែងមានអ្នកទិញ-លក់តៗគ្នាចំនួន 3លើក នោះម្ចាស់កម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យចុងក្រោយគេនឹងត្រូវបង់ទាំង 3លើកនោះឡើងវិញ ទើបអាចកាត់ប្លង់ទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់បាន។ តែយ៉ាងណាលោកមិនបានប្រាប់ឱ្យដឹងអំពីនីតិវិធីនៃការបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើកនេះឡើយ ដោយលោកលើកឡើងថា នេះជាការងារបច្ចេកទេស។
លោក សេង ចន្ថា ម្ចាស់អចលនទ្រព្យមួយកន្លែងនៅក្នុងខណ្ឌដង្កោបានមានប្រសាសន៍ សាទរទៅនឹងចំណាត់ការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលបានប្រកាសឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាតែមួយលើកចុងក្រោយនៅត្រឹមថ្នាក់សង្កាត់ និងខណ្ឌនេះ។
លោកថា លោកបានទិញដីមួយប្លង់មានទំហំ 5ម៉ែត្រគុណនឹង25ម៉ែត្រ នៅក្នុងសង្កាត់ទៀន ខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ នៅមិនទាន់បានកាត់ប្លង់ និងបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រានៅថ្នាក់ក្រសួងនៅឡើយ ពោលគឺបានកាត់ឈ្មោះនៅត្រឹមថ្នាក់ភូមិ និងសង្កាត់តែប៉ុណ្ណោះ ហើយបើសិនជារដ្ឋាភិបាលអនុគ្រោះបែបនេះ លោកនឹងរកពេលទំនេរណាមួយទៅបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រានេះឱ្យបានទាន់ពេលវេលាមិនឱ្យខកខានឡើយ។
លោកថា កាលពីឆ្នាំ2013 គ្រួសារលោកបានទិញដីមួយប្លង់នៅជិតផ្សារទួលពង្រ ដោយកាត់ឈ្មោះត្រឹមថ្នាក់សង្កាត់តែប៉ុណ្ណោះ ហើយកន្លងទៅប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមកលោកមានបំណងលក់ដីនោះទៅឱ្យអ្នកទិញបន្ទាប់ទៀត ប៉ុន្តែថ្នាក់សង្កាត់មិនហ៊ានចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់ការទិញ-លក់ដីនោះឡើយ ដោយសារតែមិនបានបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាកាត់ឈ្មោះពីម្ចាស់ដើមមក ដែលធ្វើឱ្យការងារទិញ-លក់ដីនោះជួបការលំបាក និងស្មុគស្មាញជាខ្លាំង ដោយត្រូវតម្រូវឱ្យរកម្ចាស់ដើម និងម្ចាស់បន្ទាប់មកកាត់ឈ្មោះបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាជាមុនទើបអាចលក់បន្តទៀតបាន។
ជាទូទៅការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុត្រូវបានចែកជាពីរ គឺការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិអចលនវត្ថុប្លង់ទន់ និងប្លង់រឹង។ ចំពោះការផ្ទេរសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុដែលមានប្លង់ទន់ តាមធម្មតាធ្វើឡើងតាមរយៈសេចក្តីបញ្ជាក់លើលិខិតផ្ទេរសិទ្ធិពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានចាប់ពីកម្រិតរដ្ឋបាលថ្នាក់ភូមិ ឬឃុំ/សង្កាត់ ឬអាចរហូតដល់ស្រុក/ខណ្ឌ។ ជាទូទៅដំណើរការផ្ទេរសិទ្ធិបែបនេះមានលក្ខណៈងាយស្រួល ឆាប់រហ័ស ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នការផ្ទេរសិទ្ធិប្លង់ទន់ក៏តម្រូវឱ្យបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រា 4% ផងដែរ។
ចំណែកអចលនវត្ថុដែលមានប្លង់រឹងវិញ គូភាគីអាចតាក់តែងកិច្ចសន្យាដែលមានចែងអំពីលក្ខខណ្ឌសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចរបស់គូភាគីយ៉ាងលម្អិត រាប់បញ្ចូលទាំងដំណាក់កាលបង់ប្រាក់ថ្លៃទិញអចលនវត្ថុដោយអនុលោមទៅតាមដំណាក់កាលនៃការចាត់ចែងផ្ទេរសិទ្ធិ។ ក៏ប៉ុន្តែកិច្ចសន្យាបែបនេះគ្រាន់តែជាឯកសារនៃការព្រមព្រៀងគ្នាជាលក្ខណៈឯកជនរវាងគូភាគីតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនអាចយកទៅចាត់ចែងផ្ទេរកម្មសិទ្ធិបានឡើយ។ ដើម្បីចាត់ចែងផ្ទេរសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុបាន គូភាគីត្រូវបំពេញបែបបទលើលិខិតយថាភូតរបស់រដ្ឋបាលសុរិយោដីនិងផ្តិតស្នាមមេដៃនៅចំពោះមុខមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច។
ឯកសារគាំទ្រដែលត្រូវការនៅក្នុងដំណើរការផ្ទេរសិទ្ធិនេះ រួមមានជាអាទិ៍ អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ឬលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណណាមួយផ្សេងទៀតក៏បានដែលអាជ្ញាធរសុរិយោដីអាចទទួលយកបាន ហើយក្នុងករណីដែលភាគីណាមួយជានីតិបុគ្គលក្រុមហ៊ុន ម្ចាស់ហ៊ុនត្រូវធ្វើលិខិតប្រគល់សិទ្ធិដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកតំណាងជារូបវ័ន្តបុគ្គលបំពេញកិច្ចក្នុងនាមនីតិបុគ្គលដែលអាចតម្រូវឱ្យមានការបញ្ជាក់ពីមេធាវី និង/ឬពីអាជ្ញាធរឃុំ/សង្កាត់។
នៅពេលមន្ត្រីសុរិយោដីបំពេញនីតិវិធី និងបែបបទក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនរួចហើយ ច្បាប់តម្រូវឱ្យបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការផ្ទេរសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ (ដែលបច្ចុប្បន្នអត្រាពន្ធគឺ 4%នៃតម្លៃអចលនវត្ថុដែលវាយតម្លៃដោយអាជ្ញាធរពន្ធដារ)។ ក្រោយពីបានបង់ពន្ធត្រឹមត្រូវរួចរាល់ហើយ អាជ្ញាធរសុរិយោដីនឹងបញ្ចប់នីតិវិធីនៃការផ្ទេរសិទ្ធិ ដោយធ្វើការចុះបញ្ជីការផ្ទេរនេះក្នុងកំណត់ត្រាផ្លូវការ និងចារនិទ្ទេសន៍សម្គាល់ការផ្ទេរសិទ្ធិនៅលើឯកសារប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ជាការបញ្ចប់ដំណើរការផ្ទេរសិទ្ធិជាផ្លូវការ និងដោយស្របច្បាប់៕
