ខណៈពេលដែលក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម កំពុងប្រឹងប្រែងបង្កើតគោលនយោបាយដំឡូងមីនោះអ្នកជំនាញមានក្តីរំពឹងថា គោលការណ៍ដំឡូងមីនឹងអាចមានភាពប្រហាក់ប្រហែលជាមួយគោលនយោបាយស្រូវអង្ករដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលទាំងផ្លូវច្បាប់ និងមូលនិធិ។
អ្នកប្រកបអាជីវកម្មក្នុងវិស័យកសិកម្មខ្លះហាក់បង្ហាញពីភាពមិនយល់ស្របទៅនឹងគំនិតបង្កើតគោលនយោបាយដំឡូងមី ដែលមានគោលបំណងលើកស្ទួយដល់ការដាំដុះ ការវិនិយោគ នីតិវិធីនាំចេញនិងការបង្កើនជីវភាពដល់ប្រជាជនក្រីក្រ ដោយអ្នកខ្លះអះអាងថាប្រាក់ចំណូលពីដំឡូងមីនេះមានចំនួនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងកិច្ចសន្ទនាតាមបណ្តាញសង្គមក្នុងចំណោមអ្នកធុរកិច្ចក្នុងវិស័យស្រូវអង្ករ អ្នកប្រកបធុរកិច្ចសំខាន់ៗ ហាក់បង្ហាញពីការមិនឯកភាពចំពោះការលើកស្ទួយធុរកិច្ចក្នុងផ្នែកដំឡូងមីនេះទេ។
លោកបណ្ឌិត សុក ហាច នាយកក្រុមហ៊ុនហ្គោដិន រ៉ាយស៍ ដែលជាក្រុមហ៊ុនធំមួយក្នុងការនាំចេញអង្ករទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ បានលើកជាសំណួរថា “តើការវិនិយោគ និងការលើកស្ទួយធុរកិច្ចដំឡូងមី ជាជម្រើសល្អ?។ ចំណែក លោកឧកញ៉ា ចាន់ សុឃាង នាយកក្រុមហ៊ុន Signature Asia បានលើកឡើងថា ការដាំដុះដំឡូងមី តាមគោលការណ៍ធម្មជាតិទទួលបានទិន្នផលតិចណាស់។ ដំណាំដំឡូងមី ត្រូវការសារធាតុចិញ្ចឹមខ្ពស់ជាងដំណាំផ្សេងៗទៀត ហើយមិនសូវទទួលបានតម្លៃខ្ពស់នោះទេ។ លោកឧកញ៉ា អះអាង៖“យើងគួរសម្លឹងមើលដំណាំផ្សេងវិញជាជាងដំឡូងមីដែលមានតម្លៃតែពី700-800ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយហិកតា។ រឿងនេះគេមិនគួរធ្វើសោះឡើយ។
លោក ដេវីត វណ្ណ នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Deewee Management Consultants ដែលជាវាគ្មិនមួយរូបនៃវេទិកាធុរកិច្ច និងវិនិយោគផ្នែកដំឡូងមី បានអះអាងថា ការរៀបចំគោលនយោបាយដំឡូងមីនេះគឺមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នា បើធៀបទៅនឹងគោលនយោបាយស្រូវអង្ករ។ លោកបាននិយាយថា គ្មានប្រជាកសិករច្រើនទេដែលដឹងច្បាស់ពីទីផ្សារ ការដាំដុះ ការប្រើប្រាស់ពូជ និងការគាំទ្រផ្សេងៗទៀត។ នៅពេលណារដ្ឋា-ភិបាលផ្តល់ការគាំទ្រ អ្វីៗនឹងប្រសើរឡើងដូចជាវិស័យស្រូវអង្ករដូច្នេះដែរ ដែលមានការរៀបចំយ៉ាងល្អ ហើយបានក្លាយជារូបភាពដ៏ច្បាស់លាស់មួយសម្រាប់ទិដ្ឋភាពវិនិយោគ។
ជាអ្នកវិនិយោគក្នុងផ្នែកដំឡូងមី លោក ប្រាក់ ដាវីដ នាយកគ្រប់គ្រងដំណាំនៃក្រុមហ៊ុន បាត់ដំបង កសិឧស្សាហកម្ម បានប្រាប់ថា បច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុនរបស់លោកបានជួបការលំបាកមួយចំនួនក្នុងការប្រមូលទិញដំឡូងមីពីប្រជាកសិករ ដោយសារគុណភាពដំឡូងមីមិនទាន់សមស្រប ហើយទិន្នផលមានតាមរដូវប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ រោងចក្រនេះផលិតបាន46,000តោនជាម្សៅ ដែលមានបរិមាណប្រមាណ20ម៉ឺនតោននៃដំឡូងមីស្រស់។ ម្សៅដំឡូងមីមានតម្លៃជាង300ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយតោន។
លោក ដាវីដ បានបញ្ជាក់ថា៖“ការរៀបចំគោលនយោបាយដំឡូងមីនេះអាចជាផែ្នកមួយសំខាន់ជួយជំរុញលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកប្រកបអាជីវកម្មក្នុងផ្នែកដំឡូងមីឱ្យទទួលបាននូវការជួយជ្រោមជ្រែងពីអ្នកជំនាញបន្ថែមទៀត។
លោក Nick Beresford នាយកកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ (UNDP) ប្រចាំកម្ពុជា ដែលជាអ្នកផ្តល់មូលនិធិសម្រាប់រៀបចំវេទិកាធុរកិច្ច និងវិនិយោគដំឡូងមី លើកទី1 នេះបានផ្តល់ហេតុផលថា ការផ្តោតលើការកសាងគោលនយោបាយដំឡូងមីនេះ គឺស្របទៅតាមសក្តានុពលមួយចំនួនដែលកសិករតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួនកំពុងអនុវត្ត។
លោក និយាយថា៖“ពិតហើយ ដំឡូងមីមានឱកាសច្រើន វាអាចបន្ថែមទៅលើកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងមានចង្វាក់តម្លៃខ្ពស់ ព្រមទាំងបង្កើនពិពិធកម្មផលិតផល ដោយមិនផ្តោតតែលើផ្នែកស្រូវអង្ករ។ យើងក៏សង្កេតឃើញប្រជាកសិករនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង និងនៅតំបន់ផ្សេងៗទៀតគេភាគច្រើនមិនមែនជាអ្នកមាន ដោយពួកគាត់ត្រូវការកំណើនលើប្រាក់ចំណូល។ បើសិនយើងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវរបៀបនៃការដាំដុះ មានពូជល្អ មានទិន្នផលខ្ពស់ និងមានទីផ្សារល្អ ទាំងនេះនឹងក្លាយជាឱកាសល្អសម្រាប់ភាពរីកចម្រើន ដូចជារួមបញ្ចូលសហគមន៍ក្រីក្រទៅក្នុងភាពរីកចម្រើន។ ដូចនេះរាល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនឹងត្រូវបានចែករំលែក ដើម្បីភាពរីកចម្រើននៅកម្ពុជា។
ការនាំចេញបង្ហាញឱ្យឃើញថា កាលពីឆ្នាំ2014 កម្ពុជានាំចេញដំឡូងមីសរុប1,419,142តោន ក្នុងនោះការនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចិន មានបរិមាណ 94,209តោន ប្រទេសវៀតណាម មានបរិមាណ 524,133តោន និង ប្រទេសថៃ មានបរិមាណជាង 800,800តោន។ ចំណែកឆ្នាំ2015 ការនាំចេញមានបរិមាណសរុប2,266,261តោន ក្នុងនោះការនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចិនមានបរិមាណ149,412 តោន ប្រទេសវៀតណាម330,874តោន និងប្រទេសថៃ1,785,975តោន។ សម្រាប់ឆ្នាំ2016 ការនាំចេញទៅប្រទេសទាំង3 មានបរិមាណសរុប2,888,833តោន ដោយក្នុងនោះការនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចិនមានបរិមាណ 87,433តោន ប្រទេសវៀតណាម294,400តោន និងប្រទេសថៃ មានបរិមាណ 2,507,000តោន។
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម មានប្រសាសន៍ថា ការរៀបចំគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ដំឡូងមីនាពេលនេះ គឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការធ្វើពិពិធកម្មផលិតផលសម្រាប់នាំចេញ ដោយសារដំឡូងមីនេះជាវត្ថុធាតុដើមសំខាន់មួយក្នុងការផលិត និងកែច្នៃទៅជាផលផលផ្សេងៗជាច្រើនទៀត៕
