ទ្វីបអឺរ៉ុប​សាងសង់​ប្រព័ន្ធ​ម៉ាស៊ីន​បង្កើន​នៃ​ភាគល្អិត​មាន​ថាមពល «​ខ្លាំង​ស្មើនឹង​រន្ទះបាញ់​ដប់​លាន​គ្រាប់»

អង្គការ​ស្រាវជ្រាវ​នុយក្លេអែរ​​អឺរ៉ុប កំពុង​អនុវត្ត​ជំហានដំបូងៗដើម្បី​សាងសង់​ម៉ាស៊ីន​បង្កើនល្បឿន​ភាគល្អិត​មាន​ថាមពល (energy particle collider) ខ្នាត​យក្ស​ថ្មី ក្នុង​គោលដៅ​ស្រាវជ្រាវ​ផ្នែក​វេជ្ជសាស្ត្រ និង​ព្យាបាល​ជម្ងឺមហារីក។

Future Circular Collider (FCC) នឹងមាន​បរិមាត្រ​​វែង​ជាង​បី​ដង​ធៀប​នឹង LHC ដែលជា​ម៉ាស៊ីន​​បង្កើនល្បឿន​ភាគល្អិត​មាន​ថាមពល ដែល​​ធំ និង​ខ្លាំង​បំផុត​លើ​ពិភពលោក​នាបច្ចុប្បន្ន ត្រូវ​បាន​សាងសង់​ឡើង​ដើម្បី​ស្វែងយល់​អំពី​អាថ៌កំបាំង​ស្ដីពី​យន្តការ​ចក្រវាល។ ម៉ាស៊ីន​បង្កើនល្បឿន​ភាគ​ល្អិត​មាន​ថាមពល FCC នឹង​ស្ថិតក្នុង​ផ្លូវ​រូង​ក្រោម​ដី​នៃ​ប្រទេស​បារាំង និង​ស្វ៊ី​ស ហើយ​មាន​ប្រវែង 91 គីឡូម៉ែត្រ និង​ទំហំ​មុខកាត់​ប្រហែល​ប្រាំ​ម៉ែត្រ។ នេះ​បើតាម Phys.org ចុះផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃទី 22 មេសា។

យោងតាម​អង្គការ​ស្រាវជ្រាវ​នុយ​ក្លេ​អែរ​អឺរ៉ុប (CERN) គោលបំណង​របស់ FCC គឺការ​​ជំរុញ​ថាមពល និង​កម្លាំង​របស់​ម៉ាស៊ីន​បង្កើនល្បឿន​ភាគល្អិត​មាន​ថាមពល ឱ្យសម្រេចបាន​ថាមពល​នៃ​ការ​ប៉ះគ្នា​ឱ្យ​ឡើងដល់ 100 teraelectronvolt ដែល​ស្មើនឹង​រន្ទះបាញ់​ដប់​លាន​គ្រាប់។ ផ្លូវ​រូង​នេះ​ស្ថិតនៅក្នុង​ទីក្រុង​ហ្សឺ​ណែវ ប្រទេស​ស្វ៊ី​ស និង​ក្បែរ​តំបន់ Annecy របស់​ប្រទេស​បារាំង។ មូលដ្ឋាន​វិទ្យាសាស្ត្រ និង​បច្ចេកទេស​ចំនួន 8 នឹង​ត្រូវបាន​សាងសង់​នៅលើ​ដី ក្នុងនោះ​មាន 7 នៅក្នុង​ប្រទេស​បារាំង និង​មួយ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ស្វ៊ី​ស។ ក្រោយពី​ការសិក្សា​លំអិត ប្រទេស​ចំនួន 22 ដែលជា​សមាជិក​របស់ CERN នឹងធ្វើ​ការសម្រេចចិត្ត​ថា តើ​អាច​សាងសង់ FCC ក្នុង​រយៈពេល​ពី 5 ទៅ 6 ឆ្នាំ​ទៀត ​ឬ​អត់។

FCC នឹង​បង្កើនល្បឿន​របស់​អេ​ឡិច​ត្រុ​ង និង​ប៉ូ​ស៊ី​ត្រុ​ង (electron and positron) រហូតដល់​ឆ្នាំ 2060 ហើយ​ក្រោយមក​នឹង​បង្កើនល្បឿន​របស់​ហាដ​រ៉ុ​ន (hadron) រហូតដល់​ឆ្នាំ 2090។ ប្រព័ន្ធ​ម៉ាស៊ីន​នេះ​នឹង​ស្វែងរក​ចម្លើយ​ដើម្បី​តប​ទៅនឹង​សំណួរ​ជាច្រើន​ដែល​មិនទាន់មាន​ចម្លើយ​នៅក្នុង​វិស័យ​រូបវិទ្យា​មូលដ្ឋាន។ បច្ចុប្បន្ន ម៉ាស និង​ថាមពល​ប្រមាណ 95% របស់​ចក្រវាល មិនទាន់​ត្រូវបាន​គេ​ស្គាល់​នៅឡើយ។

អំពី​​អង្គការ​ស្រាវជ្រាវ​នុយ​ក្លេ​អែរ​អឺរ៉ុប (CERN)

ម៉ាស៊ីន​បង្កើន​នៃ​ភាគល្អិត​មាន​ថាមពល LHC របស់ CERN មាន​បរិមាត្រ​ប្រវែង 27 គីឡូម៉ែត្រ និង​ជម្រៅ​ប្រហែល 100 ម៉ែត្រ​ក្រោម​ដី ធ្លាប់​ត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​បញ្ជាក់​អំពី​វត្តមាន​របស់​ភាគល្អិត Higgs Boson ឬ​ហៅថា ភាគល្អិត​របស់​ព្រះ (God Particle) ពង្រីក​ការយល់ដឹង​អំពី​របៀប​ដែល​ភាគល្អិត​ប្រមូលបាន​ម៉ាស ដែល​នេះ​បាន​ជួយ​ឱ្យ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ពីររូប​ទទួលបាន​ពានរង្វាន់​ណូបែល​រូបវិទ្យា​កាលពី​ឆ្នាំ 2013។

Malika Meddahi អនុប្រធាន​ផ្នែក​ប្រព័ន្ធ​ម៉ាស៊ីន​បង្កើនល្បឿន​ភាគល្អិត និង​បច្ចេកវិទ្យា​របស់ CERN បាន​សង្កត់ធ្ងន់ថា ផលប្រយោជន៍​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​នេះ​ពិត​ជាមាន​សារសំខាន់​ខ្លាំងណាស់ ក្នុងនោះ​ក៏​មាន​ទាំង​​ការថតរូប​ក្នុង​វិស័យ​វេជ្ជសាស្ត្រ និង​ការព្យាបាល​ជម្ងឺមហារីក​ជាដើមផងដែរ​៕

អត្ថបទពេញនិយម

អាការ​តាំង​គភ៌ថ្មីៗ និង14សញ្ញា​បញ្ជាក់ថាអ្នក​កំពុង​ជិត​ក្លាយជា​ម្តាយ​គេ​ហើយ

សម្រាប់​អាការ​របស់​អ្នក​តាំង​គភ៌​រយៈដំបូងៗ តើ​យើង​នឹង​ដឹង​យ៉ាងណា​បាន​ថា កំពុងតែ​មានគភ៌​ឬក៏​អត់? ព្រោះ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​1សប្តាហ៍​ដំបូង អាច​និយាយបានថា ជា​អំឡុង​ពេលដែល​មិនសូវ​បង្ហាញ​អាការ​ប៉ុន្មាន​ឡើយ ហើយ​បើ​អីុចឹង តើនារីៗយើង​នឹង​ដឹង ហើយ​ប្រាកដ​ក្នុង​ចិត្ត​យ៉ាងណា​បាន​ទៅ​ថា...

អាការ9យ៉ាង​នៃ​អ្នក​ចាប់ផ្តើម​មាន​ផ្ទៃពោះ ដែលនារីៗទាំងឡាយ​គួរ​ដឹង

សញ្ញា​នៃ​ការតាំង​គភ៌​មិន​មែនមាន​ត្រឹមតែ​ការ​ក្អួតចង្អោរ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ព្រោះ​អាការ​របស់​អ្នកមាន​ផ្ទៃពោះ​ក្នុង​រយៈ​ដំបូង​អាច​មិន​ដូចគ្នា​ទាំងអស់​នោះទេ អ្នកខ្លះ​ចាញ់​ខ្លាំង ឬ​អ្នកខ្លះ​សឹងតែ​គ្មាន​អាការ​ចាញ់កូន​សោះ​ក៏មាន ឯ​អ្នក​ខ្លះទៀត​កើត​អាការប្លែកៗដែល​ធ្វើឱ្យ​យល់ច្រឡំ​ថា ជា​អាការ​ជំងឺ​អ្វីមួយ​ទៅវិញ ដូច្នេះ​នៅពេលនេះ ឡា​រ៉ែ​ន សូម​រួបរួម​អាការ​របស់​អ្នកមាន​ផ្ទៃពោះ​ក្នុងលក្ខណៈផ្សេងៗមក​ជម្រាប​ជូនជ្រាប...

ត្រូវតែដឹង… អាការឈឺពោះផ្នែកខាងស្ដាំបញ្ជាក់ប្រាប់ពីជំងឺអ្វីខ្លះ?

នរ​ណាៗ​ក៏​ដឹង​ដែរ​ថា​ អាការ​ឈឺពោះ​នេះ​ នៅពេល​ដែល​វា​កើតឡើង​ហើយ​ តែងតែ​សាង​នូវ​ក្ដី​លំបាក​ដល់​រាងកាយ​របស់​យើង​ខ្លាំង​ណាស់​ មិនថា​តែ​ឈឺពោះ​ផ្នែក​ខាងឆ្វេង​ ឬផ្នែក​ខាងស្ដាំ​ឡើយ​។ បើសិនជា​អាការ​ឈឺ​ក្នុង​លក្ខណៈ​នោះ​កើតឡើង​ចំពោះ​យើង​ញឹកញាប់​ នោះ​វា​អាច​ជា​សញ្ញា​មួយ​ដែល​ប្រាប់​ឱ្យ​យើង​ដឹង​អំពី​បញ្ហា​សុខភាព​ដែល​កំពុង​ជិត​មកដល់​ ដូច្នេះ​សូម​ឱ្យ​នឹក​ឃើញ​ជាប់​ជានិច្ច​ថា​...

វិធីពន្លឿនការមករដូវប្រចាំខែ ឱ្យធ្លាក់លឿនជាងមុន មិនមានគ្រោះថ្នាក់ និងទទួលបានផលល្អ

ការមករដូវ គឺជារឿងធម្មតាសម្រាប់ស្ត្រី ប៉ុន្តែស្ត្រីមួយចំនួនអាចមានបញ្ហាមករដូវមិនប្រក្រតី ហើយមានស្ត្រីខ្លះឆាប់មករដូវ ខ្លះទៀតបាត់រដូវ រដូវមកមិនទៀងទាត់ ឬមករដូវយឺតជាដើម។ ស្ត្រីខ្លះអាចរាំងរដូវរហូតដល់គិតថា អ្នកមានផ្ទៃពោះម្តងទៀត...

ឈឺពោះខាងស្តាំ… អាការឈឺនេះបញ្ជាក់ពីជំងឺអ្វីបានខ្លះ?

ឈឺពោះខាងស្តាំញឹកញាប់ រហូតចាប់ផ្តើមនឹកចម្លែកចិត្តចំពោះខ្លួនឯង ថាអេះ៎? អាការឈឺពោះខាងស្តាំនេះកំពុងតែប្រាប់ពី ហេតុអ្វីម្យ៉ាងនៅក្នុងរាងកាយឱ្យយើងដឹងទេដឹង?។ អាការឈឺពោះខាងស្តាំ មិនថាតែផ្នែកខាងលើ ខាងក្រោម ឬឈឺពោះម្តុំក្រោមឆ្អឹងជំនីនោះឡើយ គ្រប់អាការឈឺពោះដែលកើតឡើងសុទ្ធតែមានដើមកំណើតរបស់វាទាំងអស់...

និស្សិត​ផ្នែកស្ថាបត្យកម្មមួយ​ក្រុម ​បង្ហាញ​គម្រោង​កែលម្អរសួនច្បារ​ផ្សារចាស់ ជា​តំបន់លំហ​បៃតង​សម្រាប់​សកម្មភាព​សហគមន៍ និង​ទាក់ទាញ​ទេសចរ

ភ្នំពេញ ៖ សួនច្បារ​ផ្សារ​ចាស់​មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ ដោយ​លាត​សន្ធឹង​ពី​ផ្សារ​រាត្រី​ជិត​មាត់ទន្លេ រហូត​ដល់​ស្ថានីយ​អយស្ម័យយានកម្ពុជា, បច្ចុប្បន្ន​សួន​មួយ​នេះ មាន​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយ​ចំនួន​ដូចជា​ការ​កកស្ទះ​ចរាចរណ៍​ដោយ​សារ​ចំណត បញ្ហា​បរិស្ថាន...

ថ្នាក់ដឹកនាំនៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ កៀរគរក្រុមហ៊ុនជប៉ុនឱ្យមកបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគនៅកម្ពុជាបន្ថែមទៀត

(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានទទួលជួបសម្ដែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារជាមួយសមាគមជប៉ុន-កម្ពុជា...

កម្ពុជាក្លាយជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកម្មវិធីប្រគល់ពាន​រង្វាន់​​អាស៊ានសម្រាប់​អាជីវកម្ម​ និងធុរកិច្ច​​ ឆ្នាំ២០២៤

ភ្នំពេញ ៖​  ពាន​រង្វាន់​​អាស៊ាន ​សម្រាប់​អាជីវកម្ម​ និងធុរកិច្ច​​ ដែល​បានជួយ​កិច្ច​ការ​សង្គម​ប្រចាំឆ្នាំ ២០២៤ ​ត្រូវ​បានរៀបចំឡើង​នៅរាជធានីភ្នំពេញ​ប្រទេស​កម្ពុជា កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី...

ពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា នឹងចាប់ផ្តើមនៅពាក់កណ្តាលខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤នេះហើយ

ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាមួយទៀត ដែលជាឱកាសដ៏ល្អសម្រាប់ភ្ញៀវជាតិ និងភ្ញៀវអន្តរជាតិ ដែលជាពាណិជ្ជករ ផលិតករ វិនិយោគិន និងសាធារណជន ដើម្បីមកជួបជុំគ្នា មានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាជាលក្ខណៈផ្លូវការ...

អត្ថបទស្រដៀងគ្នា