ភ្នំពេញ៖ បច្ចុប្បន្នចំនួនសត្វស្វាក្តាមក្នុងកសិដ្ឋាននៅកម្ពុជាមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ប៉ុន្តែការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេសមានការធ្លាក់ចុះព្រោះតម្រូវការទីផ្សារមានតិចតួច។ គិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ2017 សត្វស្វាក្តាមនៅតាមបណ្តាកសិដ្ឋានទាំងអស់មានចំនួនសរុប54,500ក្បាល ក្នុងនោះកូនកើតក្នុងរយៈពេល9ខែ ឆ្នាំ2017នេះ មានចំនួន 8,154ក្បាល។
គិតពីឆ្នាំ2010 ដល់ 2017 ក្រុមហ៊ុនបាននាំចេញសត្វស្វាក្តាមទៅក្រៅប្រទេសដូចជា ជប៉ុន ចិន សហរដ្ឋអាមេរិក សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ និងសិង្ហបុរីចំនួន 40,420ក្បាល។ ការនាំចេញសត្វស្វាក្តាមទៅក្រៅប្រទេស គឺនាំចេញកូនស្វាក្តាមជំទង់ដែលបង្កាត់ពូជមិនមែនមេៗស្វានោះទេសម្រាប់ធ្វើការស្រាវជ្រាវ និងពិសោធវេជ្ជសាស្ត្រ ហើយការនាំចេញក្នុងមួយឆ្នាំមានចំនួនជាមធ្យមពី3,000 – 5,000 ក្បាល។
លោក Steven Meyer នាយកក្រុមហ៊ុន Shin Nippon Biomedical Laboratories(SNBL)បានឱ្យដឹងក្នុងពិធីបើកសិក្ខាសាលាស្តីពី “ផលិតកម្មសត្វស្វាក្តាម និងជំងឺស៊ូណូស” ដែលធ្វើឡើងនៅខេត្តព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃទី5 ខែតុលា បានឱ្យដឹងថា ការវិវឌ្ឍរីកចម្រើន និងសមិទ្ធផលសំខាន់ៗដែលក្រុមហ៊ុនសម្រេចបានជាអាទិ៍មានដូចជា៖ ការជ្រើសរើសពូជ និងការបង្កាត់ពូជ ការចិញ្ចឹម ការការពារជំងឺឆ្លង ការងារស្រាវជ្រាវកម្មសិក្សារបស់និស្សិត និងមន្ត្រីជំនាញ ការផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធ ការរៀបចំសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយ និងការបំពេញបែបបទនាំចេញតាមគោលការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទ។
លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកនេះ សត្វស្វាក្តាម ត្រូវបាននាំចេញពីប្រទេសកម្ពុជាយកទៅចិញ្ចឹម និងបង្កាត់ពូជនៅប្រទេសជិតខាង ពិសេសប្រទេសចិន រួចធ្វើការនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសទី3 ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបាត់បង់ចំណូល ពិសេសបាត់បង់អត្តសញ្ញាណ និងប្រភពដើមរបស់សត្វស្វាក្តាម។ បច្ចុប្បន្ន និងអនាគត ក្រុមហ៊ុនបានទទួលគោលការណ៍នាំចេញទៅកាន់ប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន អូស្ត្រាលី កូរ៉េ និងចិន។ល។ ក្នុងបំណងធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រឱសថមនុស្ស និងសត្វ។
ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្តម វេង សាខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះអគ្គនាយកដ្ឋានសុខភាពសត្វ និងផលិតកម្មសត្វ និងក្រុមហ៊ុនSNBL ដែលសហការគ្នាលើការស្រាវជ្រាវ បណ្តុះបណ្តាលផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺសត្វនៅមន្ទីរពិសោធទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេសតាំងពីឆ្នាំ 2010 រហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។
គួរបញ្ជាក់ថា សត្វស្វាក្តាម (Scientific Name: Macacafascicularis) ជាប្រភេទសត្វស្ថិតក្នុងក្រុមដែលមានដោយបង្គួរ វាជាប្រភេទសត្វមិនខ្លាចទឹក និងរស់នៅជាហ្វូងធំរហូតដល់ទៅ 100ក្បាល។ ស្វាក្តាមមានវត្តមានស្ទើរតែទូទាំងតំបន់នៃប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជានៅតាមបណ្តាប្រទេសនានានៃភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែរ ដែលរួមមាន៖ ប្រទេសថៃ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន កោះសូម៉ាត្រា។ល។ លទ្ធផលស្រាវជ្រាវរបស់រដ្ឋបាលព្រៃឈើក្នុងឆ្នាំ2009 បានបង្ហាញថា ដង់ស៊ីតេសត្វស្វាក្តាម ជាមធ្យមមាន 30ក្បាល/Km2 ហើយពួកវាចូលចិត្តរស់នៅជាហ្វូងនៅតាមតំបន់ព្រៃលិចទឹក តំបន់ព្រៃភ្នំ តំបន់ព្រៃកោងកាង តាមឆ្នេរសមុទ្រ និងតំបន់កសិកម្ម។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ2003មក ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទបានអនុញ្ញាតឱ្យមានការបង្កើតកសិដ្ឋានចិញ្ចឹម និងបង្កាត់ពូជស្វាក្តាមសម្រាប់ធ្វើការនាំចេញ បច្ចុប្បន្ននេះមានកសិដ្ឋានចំនួន7នៅកម្ពុជា៕
