ការដែលផែនដីឈប់វិលភ្លាមៗ អាចបង្កឱ្យមានរលកយក្ស និងខ្យល់ខ្លាំងរហូតដល់ ១,៦៧០ គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង ដែលអាចហែកកម្ទេចគ្រប់យ៉ាងនៅលើពិភពបៃតងនេះ។
ផែនដីបញ្ចប់រង្វិលជុំមួយជុំខ្លួនវាក្នុងរយៈពេលមួយថ្ងៃ ប្រការនេះបានបង្កើតឱ្យមានថ្ងៃ និងយប់។ ផែនដីវិលគឺកើតឡើងដោយសារការប៉ះទង្គិចនៅក្នុងដំណាក់កាលកកើតកាលពី ៤.៦ ពាន់លានឆ្នាំមុន។ នៅពេលថាសធូលី និងឧស្ម័នដ៏មហិមាមួយវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ ធូលី និងគ្រាប់ថ្ម បានប្រមូលផ្ដុំគ្នា បង្កើតបានជាកម្លាំងដែលរក្សាភពផែនដីវិលទៅតាមទិសតែមួយ ហើយទំនងជាមិនមានកម្លាំងអ្វីមួយក្នុងលំហអវកាស អាចធ្វើឱ្យវាវិលយឺតមកវិញ។ ផែនដីបន្តវិលទៅទៀត និងបន្តក្នុងរយៈពេលរាប់ពាន់លានឆ្នាំ។
ក៏ប៉ុន្តែ បើសិនជាផែនដីឈប់វិលមួយស្របក់ តើគ្រប់យ៉ាងអាចខ្ទាតចេញពីផ្ទៃផែនដី ឬទេ?
នៅពេលផែនដីឈប់វិលភ្លាមៗ បរិយាកាសនឹងនៅតែមានចលនា។ ប្រការនេះមានន័យថា បើទោះជាគ្រប់យ៉ាងបានឈប់ ប៉ុន្តែ ខ្យល់ខ្លាំងនឹងនៅតែបន្តបោកបក់ ហើយនោះមិនមែនជាខ្យល់ខ្លាំងធម្មតា។ វានឹងខ្លាំងជាងច្រើនដង ធៀបនឹងខ្យល់ព្យុះដែលធ្លាប់មានកន្លងមកនៅលើផែនដី។ ប៉ុន្តែ កម្លាំងរបស់ខ្យល់នឹងមានភាពខុសគ្នា ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។
នៅតំបន់អេក្វាទ័រ ឬក្បែរតំបន់អេក្វាទ័រ ផែនដីវិលលឿនបំផុត ហើយនៅទីនេះខ្យល់នឹងមានល្បឿន ១,៦៧០ គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង អាចបក់អ្នកទៅលើអាកាស។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏មានកម្លាំងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីហែកបំបែកសម្បកផែនដី។ ដូច្នេះ បើទោះកំពុងនៅកណ្ដាលវាល ឬខាងក្នុងអគារដ៏មហារឹងមាំ ខ្យល់នេះក៏នៅតែអាចយកជីវិតអ្នកបាន។
ដើម្បីប្រៀបធៀប៖ ខ្យល់កំបុតត្បូង F៥ ខ្លាំងបំផុត មានល្បឿន ៥១១ គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង អាចហែក និងដកកម្ទេចផ្ទះចេញពីគ្រឹះ និងកួចរថយន្តទៅលើអាកាស ហើយអាចកម្ទេចហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវបេតុងផងដែរ។ ប៉ុន្តែ ខ្យល់ដែលកើតឡើងនៅពេលផែនដី «ចាប់ហ្វ្រាំងបន្ទាន់» គឺខ្លាំងជាងនេះ ៣ ដងឯណោះ។ ដូច្នេះ បើសិនជាបេតុងនៅក្រោមជើងរបស់អ្នកមិនត្រូវខ្ទេច អ្នក និងវត្ថុជាច្រើនផ្សេងទៀតអាចត្រូវបានខ្យល់កួចហោះទៅយ៉ាងឆ្ងាយ ប៉ុន្តែ មិនអាចចេញផុតពីផែនដី។ ល្បឿនដែលអ្នកត្រូវការដើម្បីអាចចេញផុតពីទំនាញផែនដី និងអណ្ដែតត្រសែតក្នុងទីអវកាស គឺប្រហែល ៤០,០០០ គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង។
នៅតំបន់ផ្សេងលើផែនដី ដូចជា នូវែលសេឡង់ ឬបារាំង អ្នកនឹងបានជួបខ្យល់ដែលមានកម្លាំងខ្សោយជាងបន្តិច ប៉ុន្តែ ល្បឿននៅតែឡើងដល់ ១,១៨០ គីឡូម៉ែត្រ/ម៉ោង ខ្លាំងជាងខ្យល់ព្យុះដែលមានបច្ចុប្បន្ន។ វាក៏នឹងអាចកម្ទេចសំណង់ជាច្រើនប្រភេទ។
យ៉ាងនេះក៏ដោយ ខ្យល់មិនមែនជាការគំរាមតែមួយគត់ ដែលអ្នកនឹងត្រូវប្រឈមក្នុងរយៈពេល ៥ វិនាទីនេះនោះទេ។ ផែនដីរបស់យើង ពុំមែនជាពិភពដែលមានរាងមូលពេញលេញឡើយ។ វានឹងប៉ោងឡើងនៅតំបន់ក្បែរខ្សែអាក្វាទ័រ ដោយសារតែកម្លាំងមួយដែលហៅថា «centrifugal force» កើតឡើងព្រោះតែការវិលរបស់ផែនដី។
បើសិនការវិលរបស់ផែនដី បានឈប់មកវិញ ផែនដីនឹងប្រែរូបរាងទៅជាមូលពេញលេញ។ ទឹកទាំងអស់ដែលប្រមូលផ្ដុំក្បែរខ្សែអេក្វាទ័រ នឹងហូរទៅកាន់ប៉ូលទាំងពីរ បង្កើតបានជារលកយក្សដ៏មហិមា។ ៥ វិនាទីក្រោយ នៅពេលផែនដីចាប់ផ្ដើមវិលក្នុងល្បឿនធម្មតាឡើងវិញ ទឹកនឹងហូរត្រលប់ទៅកាន់កន្លែងដើម។ រលកយក្សនឹងបោកខ្ទប់ពីរលើកទៅលើគ្រប់យ៉ាង។
តំបន់តែមួយគត់ដែលអាចមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងករណីនេះ គឺតំបន់ក្បែរប៉ូលខាងជើង ឬប៉ូលខាងត្បូង។ នៅទីនេះ ខ្យល់នឹងមានកម្លាំងស្រាលបំផុត។ អ្នកប្រហែលជាបានធូរស្រាលក្នុងអារម្មណ៍នៅពេលដឹងថា ផែនដីបានត្រលប់មកសភាពធម្មតា។ ប៉ុន្តែ ពេលនោះគ្រប់យ៉ាងលែងមាននៅលើផែនដីទៀតហើយ។
អគារ ដីកសិកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យាគ្រប់ប្រភេទនឹងត្រូវបានកម្ទេច។ មនុស្សរាប់ពាន់លាននាក់នឹងស្លាប់ដោយសារតែកម្លាំងដ៏មហាសាលរបស់ខ្យល់។ ដូច្នេះ បើសិនជាអ្នកចង់នៅមានជីវិតក្នុងស្ថានភាពនេះ ល្អបំផុត អ្នកគួរតែចាប់ផ្ដើមសាងសង់ជម្រកក្រោមដីដែលប្រកបដោយភាពមហារឹងមាំ។
ក៏ប៉ុន្តែ សំណាងល្អ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រព្យាករថា ផែនដីនឹងមិនឈប់វិលសោះឡើយនៅក្នុងរយៈពេលរាប់ពាន់លានឆ្នាំទៀត៕
