យោងតាមរបាយការណ៍អំពីបច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារបស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank) បានឱ្យដឹងថា ស្របពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកត្រូវបានគេព្យាករថា នឹងនៅតែបន្តបន្ថយល្បឿន និងមានហានិភ័យកើនឡើងនោះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាមានសភាពផ្ទុយពីនេះ ពោលគឺនៅតែបន្តកើនឡើង ដោយអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានព្យាករថា នឹងកើនឡើងបន្តិចបន្តួច ខ្ពស់ជាងឆ្នាំកន្លងទៅ គឺនឹងកើនឡើងដល់7.1% នៅក្នុងឆ្នាំ2018 ដែលកំណើននេះនាំមុខដោយការប្រើប្រាស់ទំនិញក្នុងស្រុក និងការនាំចេញ។
បន្ទាប់ពីមានការងើបឡើងវិញបន្តិចម្តងៗនៃសេដ្ឋកិច្ចនៅឆមាសទី2 ក្នុងឆ្នាំ2017មក ការនាំ- ចេញរបស់កម្ពុជាបានកើនឡើងយ៉ាងរហ័ស ដោយមួយភាគធំ គឺតម្រូវការដ៏ច្រើននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប។ កម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសមួយចំនួនតូចក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិកដែលគេរំពឹងថា នឹងមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចល្អប្រសើរតិចតួច។
ដូច្នេះហើយទើបធនាគារពិភពលោកបានណែនាំអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយកម្ពុជាឱ្យមានពេលវេលាបន្ថែមទៀតដើម្បីឱ្យប្រទេសនេះក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ដោយស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកំណត់គោលដៅទៅឆ្នាំ2035 ជំនួសឱ្យឆ្នាំ2030 ដើម្បីបញ្ចប់ពីស្ថានភាពរឿងប្រាក់ចំណូលបច្ចុប្បន្ន។
ធនាគារពិភពលោកបានឱ្យដឹងក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា ដើម្បីសម្រេចបានតាមគោលដៅឆ្នាំ2030 ការកើនឡើងនៃលក្ខខណ្ឌក្នុងមនុស្សម្នាក់ៗ នឹងមានចំនួនស្មើនឹង 9.3% ជាមធ្យមក្នុងអំឡុងពេល 13ឆ្នាំខាងមុខ ប៉ុន្តែកំណើននៅក្នុងមនុស្សម្នាក់ក្នុងរយៈពេលនេះត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថាមានប្រមាណតែពី 5% ទៅ 6% ប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងការចាប់ផ្តើមរបាយការណ៍អំពីបច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា លោក Norman V. Loayza សេដ្ឋវិទូជាន់ខ្ពស់របស់ WB បានថ្លែងថា៖ “កម្ពុជាគួរតែពិចារណាពន្យារពេលគោលដៅពីឆ្នាំ2030 ក្នុងការមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ រហូតដល់ឆ្នាំ2035 ព្រោះគោលដៅ2030 មិនអាចនឹងសម្រេចបានទេព្រោះសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀតក៏បានខកខានគោលដៅបែបនេះដែរ នៅពេលពួកគេស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតអភិវឌ្ឍន៍ដូចប្រទេសកម្ពុជា”។
លោក Loayza បានមានប្រសាសន៍ថា៖“ប្រសិនបើប្រទេសកម្ពុជាបន្តកើនឡើងក្នុងអត្រាការប្រាក់បច្ចុប្បន្ននៅតាមបន្ទាត់មូលដ្ឋានធម្មតានោះ ប្រទេសនេះនឹងអាចខកខានទាំងឋានៈប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ និងឋានៈប្រាក់ចំណូលកម្រិតខ្ពស់”។ ព្រោះបន្ទាប់ពីទទួលបានឋានៈជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបរហូតដល់ឆ្នាំ2030 កម្ពុជាមានបំណងក្លាយទៅជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលកម្រិតខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ2050”។
លោកស្រី អុីងហ្គូណា ដូប្រាចា ប្រធានគ្រប់គ្រងធនាគារពិភពលោកប្រចាំនៅកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា “ដើម្បីសម្រេចបានគោលបំណងរបស់ខ្លួនក្នុងការទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវបង្កើនការវិនិយោគរបស់ខ្លួនលើផ្នែកធនធានមនុស្ស និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងធ្វើកំណែទម្រង់នានាដែលគាំទ្រដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចលើគ្រប់វិស័យ។ ការកៀរគរប្រាក់សន្សំក្នុងស្រុកឱ្យបានច្រើន ដើម្បីយកទៅបង្កើនការវិនិយោគ គឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការឈានទៅដល់គោលដៅមួយដូចបណ្តាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចល្អជាងគេនៅអាស៊ីសម្រេចបាន”។
លោក លី សុដេត អ្នកសេដ្ឋកិច្ចជាន់ខ្ពស់របស់ WB ប្រចាំនៅកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា៖“ដូចដែលបានបង្ហាញតាមរយៈការសិក្សារួចហើយ ប្រសិនបើយើងមិនផ្លាស់ប្តូរវិធីសាស្ត្រទេនោះយើងប្រហែលជាមិនអាចសម្រេចបានគោលដៅនោះទេ”។ សម្រាប់កម្ពុជា អាទិភាពមានច្រើន រួមមាន ការការពារវិស័យហិរញ្ញវត្ថុឱ្យបានល្អ កសាងធនធានបម្រុង ពង្រឹងភាពប្រកួតប្រជែង និងទប់ស្កាត់កំណើននៃអត្រាប្តូរប្រាក់ដែលបណ្តាលមកពីកំណើនដ៏ឆាប់រហ័សនៃការនាំចូល។ ដូច្នេះប្រសិនបើយើងមិនផ្លាស់ប្តូរទេ វាមិនមានឱកាសច្រើនដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនោះដែរ។
លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ នាយករងនៃវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ បានស្វាគមន៍អនុសាសន៍របស់WB ទាំងអស់នោះ ប៉ុន្តែលោកនៅតែចាត់ទុកថា គោលដៅរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំ2030 នៅតែអាចធ្វើទៅបាន។ លោកបណ្ឌិតបានថ្លែងថា៖ “ជារួមខ្ញុំយល់ស្របនឹងការសិក្សានេះ តែយើងនៅតែអាចសម្រេចគោលដៅរបស់យើងនៅឆ្នាំ2030”។
លោកបណ្ឌិត វណ្ណារិទ្ធ បានពន្យល់ថា វិធីសាស្ត្រដែលត្រូវបានប្រើនៅក្នុងការសិក្សារបស់ធនាគារពិភពលោក គឺខុសគ្នាពីរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលនាំទៅដល់លទ្ធផលខុសគ្នា។ នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងបានបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ ដែលជាគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ជាតិរៀងរាល់ 5ឆ្នាំម្តង។ ឥឡូវយើងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលទី4 ហើយបន្ទាប់មកយើងនឹងអនុវត្តផែនការអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ដើម្បីជួយដល់គោលនយោបាយនេះឱ្យសម្រេចបាននូវគោលដៅ។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក GDP ឆ្នាំនេះនឹងកើនឡើង7,1% ដែលខ្ពស់ជាងឆ្នាំ2017 បន្តិច ដោយសារតែការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក និងការនាំចេញ។ ទស្សនវិស័យកំណើននោះ ត្រូវបានព្យាករថា នឹងចុះថយបន្តិចមកនៅត្រឹម 6,8% ក្នុងរយៈពេល 2ឆ្នាំខាងមុខ។
ទស្សនវិស័យរយៈពេលវែងអំណោយផលត្រូវបានជំរុញដោយការកើនឡើងនៃលំហូរចូល វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសទៅផលិតកម្ម និងកសិកម្ម និងការផ្សារភ្ជាប់រវាងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់រវាង FDI និងកម្ពុជា។
ចំពោះហានិភ័យនានាដែលកើតឡើងនៅក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាដែលកំពុងបន្តកើនឡើង នោះវានឹងពាក់ព័ន្ធច្រើនទៅលើវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ។ ហានិភ័យពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ រួមមានសក្តានុពលនៃការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធលើទំនិញនាំចេញ(EBA)សម្រាប់កម្ពុជា និងផលប៉ះពាល់ដែលមិនអាចព្យាករមុនបានដែលកើតចេញពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិន។
WB បាននិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស និងការបង្កើនផលិត-ភាព។ ដូចគ្នានេះដែរ ការវិនិយោគសាធារណៈចាំបាច់ត្រូវបង្កើនយ៉ាងហោចណាស់28,5% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបត្រឹមឆ្នាំ2030 ខណៈពេលដែលអត្រាសន្សំប្រាក់ចាំបាច់ត្រូវកើនឡើងប្រហែល11% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបGDP ដើម្បីផ្តល់មូលនិធិដល់ការវិនិយោគដែលត្រូវការ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅកំណើន និងកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើការសន្សំប្រាក់បរទេស។
លោកអគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនហ្វ័រតេក៏បានបញ្ជាក់អំពីការធ្វើសន្ទស្សន៍របស់ WB ថា ពិតជាមានមូលដ្ឋានគិតគូរច្បាស់លាស់។ ជាធម្មតាការគិតគូរ ឬការព្យាករតែងដាក់លក្ខខណ្ឌជាមុនថា ត្រូវតែបំពេញកត្តាអ្វីខ្លះ ឬចំណុចខ្វះខាត ដូចជា កត្តាវិស័យសំណង់ ជាទូទៅយើងឃើញថា នៅពេលណាមួយវានឹងមានការកែតម្រូវអំពីតម្រូវការ និងការផ្គត់ផ្គង់ ព្រោះដោយមើលឃើញតម្រូវការទីផ្សារកើន អ្នកផ្គត់ផ្គង់ត្រូវតែដាក់ចូលទីផ្សារច្រើនដែរ(បញ្ចេញលក់)ចុងក្រោយយើងនឹងឃើញការផ្គត់ផ្គង់វាធំជាងតម្រូវការ។
លោក យក់ ចំរើនឬទ្ធិ បានបញ្ជាក់ថា៖ “នៅក្នុងដំណាក់កាលណាមួយ តម្រូវការនោះវានឹងបន្ថយល្បឿន បន្ទាប់មកវាក៏មានតម្រូវការឡើងវិញនៅពេលដែលការអភិវឌ្ឍបានកើតឡើងបន្ត ដែលនេះជាវដ្តនៃការវិលជុំដែលត្រូវតែកើតមាន”។ ដូច្នេះអ្វីៗដែល WB បានធ្វើការទស្សន៍ទាយនោះ គឺយើងបានដឹងដែរ ជារឿងធម្មតាដែលសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ប្រទេសតែងជួបបញ្ហាហ្នឹង។
“ចំពោះផលិតភាពការងារ យើងទទួលស្គាល់ថា បើយើងមិនបានរៀបចំឱ្យស្រួលទេ វាអាចមានបញ្ហា ព្រោះប្រជាជនយើងនៅមានផលិតភាពការងារទាបជាងប្រទេសជិតខាង ឧទាហរណ៍សម្រាប់ប្រទេសយើងកិច្ចការមួយយើងធ្វើគ្នា 3នាក់តែនៅប្រទេសជិតខាងគេធ្វើតែ 2នាក់ ពោលគឺវាទាក់-ទងទៅនឹងធនធានមនុស្សដែលមានបទពិសោធ និងជំនាញបច្ចកទេស”។ នេះបើតាមលោក យក់ ចំរើនឬទ្ធិ បានបញ្ជាក់។
លោកអគ្គនាយកបានបន្តថា “យើងមានការងារជាច្រើនដែលមានផលិតភាពទាប ដោយសារយើងខ្វះអ្នកចេះដឹង ខ្វះខាតអ្នកមានចំណេះដឹងផ្នែកវិជ្ជាជីវៈ បើយើងមានការបណ្តុះបណ្តាលបន្ថែមទៀត យើងនឹងមានផលិតភាពការងារដូចគេដូចឯង។ ផលិតភាពការងារ វាទាក់ទងទៅនឹងធនធានមនុស្ស និងជាកត្តាសម្រាប់កំណត់នូវជោគជ័យដែរ។ ដូច្នេះទើប WB ចាត់ទុកថា វាជាកត្តាហានិភ័យ ប្រសិនបើមិនបានបង្ហាត់បង្រៀន បណ្តុះបណ្តាលថ្នាលយុវជនយើងឱ្យបានខ្ពស់ទេ គោលដៅរបស់យើងនឹងមិនបានសម្រេចទេ ខ្ញុំជឿថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានដឹងពីកិច្ចការហ្នឹង គាត់បានរៀបចំទប់ទល់ចំពោះហានិភ័យនេះហើយ។ ក្នុងការជំរុញឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចថេរយើងជឿថាកម្ពុជាអាចទៅរួច ដោយរដ្ឋាភិបាលគាត់មានយុទ្ធសាស្ត្រដឹកនាំពីដំណាក់កាលនីមួយ។ បើយើងមានការកសាងមូលដ្ឋាននៃផលិតភាពឱ្យខ្ពស់ យើងនឹងមិនមានបញ្ហាអ្វីនោះឡើយ ព្រោះប្រទេសដែលកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដូចយើងនេះតែងជួបប្រទះនូវហានិភ័យសម្រាប់ខ្លួនជាធម្មតា”៕
