Category: សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច

សហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជាបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំដើម្បីបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាភិបាលថ្មី សម្រាប់ដឹកនាំសហព័ន្ធសម្រាប់រយៈពេលពីរឆ្នាំខាងមុខនេះ។ ថ្នាក់ដឹកនាំបានបង្ហាញពីវិធីសាស្រ្ដមួយចំនួនដើម្បីទប់ស្កាត់ការហូរចូលនៃរថយន្ដជជុះ ជាគោលដៅចម្បងដែលត្រូវអនុវត្ដមុនគេ។

លោក ងន សំាង អនុប្រធានសហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជា

លោក ងន សំាង ជាអនុប្រធានសហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជា ក្នុងអាណតិ្ដថ្មី បានលើកឡើងថា នៅក្នុងអាណត្ដិថ្មីនេះសហព័ន្ធឧស្សាហកម្មយានយន្តកម្ពុជា មានគោលបំណងរៀបចំយុទ្ធសាស្រ្ដធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឱ្យមានការកាត់បន្ថយការនាំចូលរថយន្ដជជុះ (Gray Market)។

នាយកប្រតិ្តបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន RMA Cambodia Co., Ltd រូបនេះ បានបញ្ជាក់ទៀតថា ៖ «បច្ចុប្បន្នរថយន្ដថ្មីនាំចូលក្នុងរង្វង់ជាង 10%ប៉ុណ្ណោះ រីឯរថយន្ដជជុះនាំចូលក្នុងរង្វង់ជិត 90%។ បើធ្វើការប្រៀបធៀបប្រាក់បង់ពន្ធវិញនោះគឺ លុយពន្ធរថយន្ដថ្មី 10% មានចំនួនស្មើនឹង 40%នៃពន្ធរថយន្ដជជុះ 90%ដែលបានបង់។ ជាមធ្យមពន្ធរថយន្ដថ្មីមួយគ្រឿងយើងត្រូវបង់ជាមធ្យមគឺក្នុងរង្វង់ 21000ដុល្លារអាមេរិក រីឯរថយន្ដជជុះទាំងតម្លៃថោក និងថ្លៃត្រូវបង់រង្វង់ 6500ដុល្លារ»។

ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលជួយសម្រាលបន្ទុកដោយទម្លាក់តម្លៃពន្ធនៃការនាំចូលរថយន្ដថ្មីឱ្យធ្លាក់ចុះបន្ដិច វាអាចនៅសល់ក្នុងរង្វង់ 1100ដុល្លារ អត្ថប្រយោជន៍ត្រូវបានហុចទៅឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ ព្រោះប្រទេសកម្ពុជាអាចមានរថយន្ដថ្មីលក់ក្នុងតម្លៃទាបសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ដែលជំរុញឱ្យមានការនាំចូលរថយន្ដថ្មីកាន់តែច្រើនជាងមុន និងធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកាន់តែប្រមូលពន្ធបានច្រើន។ ឧទាហរណ៍ថា៖ «ប្រសិនបើមានករណីបែបនេះមែនរថយន្ដថ្មីដែលយើងធ្លាប់លក់3ម៉ឺនដុល្លារវានឹងនៅសល់តម្លៃប្រហែលតែជាងមួយម៉ឺនប៉ុណ្ណោះ»។  នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់លោក ងន សំាង។

លោក ងន សំាង ក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា ការអនុវត្ដបែបនេះវាបង្កឱ្យកាន់តែមានភាពងាយស្រួលបន្ថែមទៀតសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់រថយន្ដជជុះ ព្រោះនៅពេលរថយន្ដថ្មីមានតម្លៃទាប អ្នកប្រើប្រាស់នឹងងាយស្រួលក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរថយន្ដពីជជុះមកថ្មី ឬប្ដូរម៉ូដថ្មីហើយរថយន្ដថ្មីដែលគាត់បានប្រើប្រាស់រួចហើយនោះនឹងក្លាយជារថយន្ដជជុះសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុកដែលមានគុណភាព និង ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព ព្រោះរាល់ព័ត៌មានពីរថយន្ដទាំងនោះយើងអាចដឹងបានយ៉ាងច្បាស់។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា បេក្ខភាពដែលជ្រើសតាំងជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាលថ្មីរួមមានលោក PETER BRONGERS ជាប្រធាន និងជានាយកប្រតិ្តបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន Premium Auto Imports Co., Ltd ដែលជាក្រុមហ៊ុនចែកចាយស្របច្បាប់នូវរថយន្តម៉ាក BMW និង MINI៕

ផ្លូវសូត្រ គឺជាផ្លូវពាណិជ្ជកម្មដ៏ល្បីល្បាញបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក។ ផ្លូវសូត្របានតភ្ជាប់លោកខាងកើត ដែលមានចំណុចចាប់ផ្តើមពីអតីតរាជធានី ឆាងអាន (បច្ចុប្បន្នខេត្តស៊ីអាន) នៃមហាយក្សចិន ទៅដល់លោកខាងលិចត្រង់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេនៃទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប។ ផ្លូវសូត្រមានប្រវែងសរុបប្រមាណជាង 6000គីឡូម៉ែត្រ ហើយត្រូវបានប្រើប្រាស់ចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី 2មុនគ.ស រហូតសតវត្សរ៍ ទី14។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក ម៉ៅ វុត្ថា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា។

លោកបានរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិនៃផ្លូវសូត្រនេះថា ដើមឡើយភូមិវិទូជនជាតិអាល្លឺម៉ង់លោក ហ្វឺដឺណង់ ហ្វុន រីជថូហ្វេន បានដាក់ឈ្មោះផ្លូវនេះថា ផ្លូវសូត្រ នៅក្នុងឆ្នាំ1877 ក្រោយពេលរកឃើញភស្ថុតាងជាច្រើនទាក់ទងនឹងអាជីវកម្មសូត្រនៅតាមផ្លូវមួយនេះ។ ផ្លូវបុរាណមួយនេះ ត្រូវបានប្រើប្រាស់មិនត្រឹមតែធ្វើជាផ្លូវជួញដូរពាណិជ្ជកម្មតែប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងជាផ្លូវដែលផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ អរិយធម៌ចិន ឥណ្ឌា អាណាចក្រពែរ្ស ពិភពអារ៉ាប់ ក្រិក និងចក្រភពរ៉ូម។

ផ្លូវសូត្រត្រូវបានត្រួសត្រាយដោយ ឆាង ឈីយិន ដែលគេស្គាល់ថាជាបិតានៃផ្លូវសូត្រ និងជារាជទូតដំបូងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក។ ឆាង ឈីយិន គឺជាបេសកជនរបស់អធិរាជអ៊ួនៃរាជវង្សហានដែលបានចាកចេញពីស្រុកចិន ដើម្បីពិនិត្យមើលវប្បធម៌ អរិយធម៌នានានៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាលចាប់ពីឆ្នាំ 139 មុនគ.ស ដល់ ឆ្នាំ 129 មុនគ.ស។ ក្រោយពីបើកផ្លូវនេះហើយ ផ្លូវមួយនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយបន្តិចម្តងៗក្នុងរជ្ជកាលបន្តៗមកទៀត។

មានសង្គ្រាម និងការបង្រ្កាបជាច្រើននៅតាមតំបន់នានាតាមដងផ្លូវនេះ ដែលក្នុងនោះសង្រ្គាមដែលល្បីល្បាញបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តចិន គឺសង្គ្រាមដែលដឹកនាំដោយ វ៉ី ឈីង និង ហួយ គុយប៊ីង ដែលបានធ្វើឲ្យឧបសគ្គនានានៅតាមដងផ្លូវនេះរលាយបាត់អស់។ ក្នុងឆ្នាំ 60 មុនគ.ស រាជវង្សហាន បានបង្កើតតំបន់អាណានិគមនៅភាគខាងលិច វ៉ូ ឡី (ជិតខេត្តលន់តាយ) ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងធានាឲ្យផ្លូវនេះមានសុវត្ថិភាព និងចរាចរណ៍កាន់តែប្រសើរឡើង។ នៅក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង (គ.ស 612 ដល់ 907) ផ្លូវសូត្រត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថាជាយុគមាសព្រោះវាបានក្លាយទៅផ្លូវសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់ និងរីកចម្រើនបំផុតរបស់ប្រទេសចិន។

ក្នុងអំឡុងពេលដែលអាណាចក្រម៉ុងហ្គោលពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួន ហើយគ្រប់គ្រងលើចិនក្នុងនាម រាជវង្សយួន (ឆ្នាំ 1271 ដល់ 1368) អធិរាជ គួឡៃ ខាន់ បានពង្រីកផ្លូវនេះឲ្យមានភាពរីកចម្រើនបន្ថែមទៀតដើម្បីងាយក្នុងការគ្រប់គ្រងដែនដីរដ្ឋចំណុះរបស់ខ្លួន។ អធិរាជរូបនេះ បានតាំងរាជធានីនៅ ដាឌូ (ក្រុងប៉េកាំង នាពេលបច្ចុប្បន្ន) ហើយពង្រីកដោយយកផ្លូវសូត្រជាគោលទៅដល់ដែនដីម៉ុងហ្គោលី លាតសន្ធឹងដល់ស៊ីប៊េរីសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង តំបន់ទីបេ យន់ណាន ជួរភ្នំស្តាណូវ៉យ រហូតទៅដល់អាស៊ីខាងលិច និងរុស្សី។ អធិរាជ គូឡៃ ខាន់ បានបំផ្លាញចោលនូវកុងត្រូលជជុះនានានៅតាមផ្លូវ និងអំពើពុករលួយនានាដែលកើតឡើងតាមផ្លូវនេះ ដែលធ្វើឲ្យផ្លូវមួយនេះកាន់តែមានភាពងាយស្រួល និងសុវត្ថិភាពក្នុងការធ្វើដំណើរ និងជួញដូរ។

តាមរយៈផ្លូវមួយនេះអធិរាជម៉ុងហ្គោល បានបើកទូលាយស្វាគមន៍ជនបរទេស និងទទួលយកវប្បធម៌ អរិយធម៌ពីប្រទេសដទៃ ជាក់ស្តែងទ្រង់បានតែងតាំង មាកូប៉ូឡូ ឲ្យទទួលតំណែងជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងបានចេញលិខិតឆ្លងដែនពិសេសដែលអាចធ្វើឲ្យគាត់អាចធ្វើដំណើរពាសពេញអាណាចក្រ ហើយសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មផ្សេងៗនៅតាមផ្លូវសូត្រ។ បើទោះជានាពេលនោះការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹកមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លា ជាពិសេសពួកលោកខាងលិចយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែផ្លូវមួយនេះនៅតែប្រជាប្រិយភាព និងមិនអាចខ្វះបានដដែល។

មានមនុស្សល្បីឈ្មោះជាច្រើន ដែលបានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ផ្លូវសូត្រនេះរួមមាន៖ ចាង ឈីយិន បិតា ឬស្ថាបនិកផ្លូវសូត្រ អធិរាជគូឡៃ ខាន់ ម៉ាកូប៉ូឡូ និងជាពិសេសព្រះសង្ឃថាំងចេងដែលធ្វើដំណើរទៅចម្លងធម៌នៅឥណ្ឌា និងត្រឡប់មកវិញតាមផ្លូវនេះផងដែរ។ ក្រៅពីរឿងនិទានថាំងចេងទៅចម្លងធម៌ហើយ នៅមានរឿងជាច្រើនទៀតកើតឡើងនៅលើដងផ្លូវនេះ ដែលអ្នកធ្វើដំណើរបាននិទានចែករំលែកគ្នាពេលជួបគ្នានៅតាមដងផ្លូវនេះ។ នេះហើយជាវិធីជីវិតនៅលើផ្លូវសូត្រ ក្នុងពេលដែលគ្មានទូរស័ព្ទ ទូរទស្សន៍ និងអ៊ីនធឺណិត។

1.ទិដ្ឋភាពវប្បធម៌នៃផ្លូវសូត្រ
ផ្លូវសូត្របុរាណបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌រវាងចក្រភពចិន និងបស្ចិមប្រទេស។ ចាប់តាំងពីស.វ ទី2 មុនគ.ស រហូតដល់ស.វ ទី15 នៃគ.ស អរិយធម៌ដ៏ត្រចះត្រចង់របស់របស់ចិន ឥណ្ឌា ក្រិក ពែរ្ស និងរ៉ូម ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរគ្នានៅតាមដងផ្លូវនេះ ដែលបានធ្វើឲ្យផ្លូវមួយនេះក្លាយទៅជាស្ពានចម្លងវប្បធម៌រវាងអាស៊ី និងអ៊ឺរ៉ុប។ ក្រៅពីការផ្លាស់ប្តូរវិស័យសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយរវាងលោកខាងកើត និងខាងលិចហើយនោះ មានសាសនា និងនិកាយជាច្រើនត្រូវបានហូរចូលទៅក្នុងប្រទេសចិន ក្នុងនោះរួមមានព្រះពុទ្ធសាសនា អ៊ិស្លាមសាសនា និកាយដែលមានជំនឿលើតារាសាស្រ្តជាដើម។ ទាំងអស់នេះបានក្លាយទៅជាសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ចិនចាប់តាំងពីបុរាណ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

2.ព្រះពុទ្ធសាសនា
នៅក្នុងស.វ ទី1 មុនគ.ស ព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានណែនាំឲ្យចូលទៅក្នុងតំបន់យូតៀន (បច្ចុប្បន្នតំបន់ហេតៀន) ហើយចេញពីតំបន់នោះ សាសនានេះបានរីកសាយភាយយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅដល់តំបន់ខាងលិច។ រហូតដល់សម័យរាជវង្សហានខាងកើត (គ.ស 25 ដល់ 220) ទើបពុទ្ធសាសនាបានហូរចូលទៅក្នុងភូមិភាគកណ្តាលនៃចិន ព្រះសង្ឃជាច្រើនបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍពុទ្ធសាសនាក្នុងប្រទេសចិននាសម័យនោះ។ ព្រះសង្ឃដែលល្បីៗជាងគេរួមមានព្រះតេជគុណជូ សៀស៊ីង នៃសម័យសាមកុក និងព្រះតេជគុណ ស៊ាន ហ្សាង ឬព្រះគ្រូថាំង ចេង ក្នុងរាជវង្សថាំង (គស.618 ដល់ 907)។ ព្រះសង្ឃទាំងឡាយបានធ្វើដំណើរតាមផ្លូវសូត្រទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌាដើម្បីសិក្សាគម្ពីរសូត្រនានាហើយនាំត្រឡប់មកប្រទេសចិនវិញ។ នៅក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង មាននិកាយសាសនាបរទេសចំនួនបីដែលមានវត្តមានក្នុងប្រទេសចិន។

3.និកាយសាសនាហ្សាណ
ចាប់តាំងពីស.វទី5 មុនគ.ស រហូតដល់ស.វទី1 មុនគ.ស និកាយសាសនាហ្សាណបានត្រូវផ្សព្វផ្សាយចូល ទៅក្នុងភាគខាងលិចប្រទេសចិន។ និកាយសាសនាហ្សាណនេះ ត្រូវបានចាត់ទុកជាសាសនាដំបូងគេដែលឆ្លងកាត់តាមផ្លូវនេះ។ និកាយសាសនាហ្សាណ បានចាប់កំណើតនៅក្នុងអាណាចក្រពែរ្ស (បច្ចុប្បន្នប្រទេស អ៊ីរង់) ហើយផ្សព្វផ្សាយទៅដល់ប្រទេសផ្សេងៗរួមទាំងចិនផងដែរ ប៉ុន្តែសាសនាត្រូវបានរលាយបាត់ទៅវិញនៅក្នុងរាជវង្សសុង (គ.ស960 ដល់1279)។ ជនជាតិដែលបានប្រតិបត្តិសាសនានេះរួមមានជនជាតិចិនអំបូរអួហ្គួរ និងពួកតាជិក (ប្រទេសតាជីគីស្ថាន)។

4.និកាយសាសនាណេស្តូរៀន
នេះជានិកាយមួយរបស់សាសនាគ្រិស្ត តែប្រតិបត្តិតាមបែបស៊ីរី។ ក្នុងឆ្នាំ635 និកាយនេះត្រូវបាននាំចូលទៅក្នុងប្រទេសចិនតាមផ្លូវសូត្រ ហើយត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយអធិរាជថៃចុង និងលី ស៊ីមីញ ដោយបានបញ្ជាឲ្យកសាងវិហារជាច្រើនសម្រាប់និកាយសាសនានេះ ហើយហៅថាវិហារពែរ្ស ឬវិហាររ៉ូម៉ាំង និងវិហារដាគីន។ និកាយសាសនានេះត្រូវបានរលាយបាត់បង់ទៅវិញក្នុងរាជវង្សមិង។

5.សាសនាអ៊ិស្លាម
ចាប់ពីគ្រិស្តស.វទី 7 ពួកជនជាតិអារ៉ាប់កាន់សាសនាអ៊ិស្លាមបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសចិនតាមផ្លូវសូត្រ និងតាមផ្លូវទឹកដើម្បីផ្សព្វផ្សាយសាសនាអ៊ិស្លាម។ ក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង តំបន់គួងដុង និងក្វាងចូវ គឺជាតំបន់អ្នកកាន់សាសនាអ៊ិស្លាមច្រើនជាងគេ។

6.បច្ចេកវិទ្យារបស់ជនជាតិចិនត្រូវបាននាំទៅលោកខាងលិចតាមផ្លូវសូត្រ
ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌រវាងចិន និងអ៊ឺរ៉ុបបានផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់ភាគីទាំងពីរក្នុងវិស័យអភិវឌ្ឍន៍។ របកគំហើញដ៏អស្ចារ្យរបស់ចិនទាំង៤ (ការបង្កើតក្រដាស ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព រំសេវ និងត្រីវិស័យ) រួមទាំងវិធីសាស្រ្តក្នុងការចិញ្ចឹមដង្កូវនាង ការត្បាញអំបោះសូត្រត្រូវបាននាំយកទៅលោកខាងលិច ហើយរីកចម្រើនយ៉ាងទូលំទូលាយរហូតប្រើប្រាស់ទូទាំងពិភពលោកមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

ក្នុងសម័យរាជវង្សហាន (ឆ្នាំ206 មុនគ.ស ដល់គ.ស 220) ប្រទេសចិនគឺជាអធិរាជនៃជំនួញសូត្រ ហើយបានរក្សាបច្ចេកទេសសិប្បកម្មសូត្រនេះជាការសម្ងាត់បំផុត រហូតដល់ស.វទី12ទើបបច្ចេកវិជ្ជាមួយនេះត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយទៅដល់ទ្វីបអ៊ឺរ៉ុបភាគខាងលិច។ សូត្រជាច្រើនលានកីត្រូវបានដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវនេះទៅកាន់លោកខាងលិច អាណាចក្រពែរ្ស ឥណ្ឌា។ល។

នៅក្នុងឆ្នាំ750 មានសង្គ្រាមកើតឡើងរវាងរាជវង្សថាំង និងចក្រភពអារ៉ាប់ នៅក្រុងប៊ីសកេក(បច្ចុប្បន្នជារាជធានីនៃសាធារណរដ្ឋគៀហ្សីស្ថាន) ហើយកងទ័ពរាជវង្សថាំងត្រូវបរាជ័យ និងត្រូវបានកេណ្ឌជាឈ្លើយសឹកទៅកាន់តំបន់សាម៉ាកាន (បច្ចុប្បន្នជាខេត្តមួយក្នុងប្រទេសអុយបេគីស្ថាន) តាមផ្លូវសូត្រ ដោយក្នុងចំណោមឈ្លើយសឹកទាំងនោះមានកម្មករផលិតក្រដាសផងដែរ។ ក្រោយមកចក្រភពអារ៉ាប់បានផលិតក្រដាសតាមរយៈឈ្លើយសឹកទាំងនោះ។

ក្នុងសម័យរាជវង្សថាំង បច្ចេកវិជ្ជាបោះពុម្ពត្រូវបាននាំទៅប្រើប្រាស់នៅក្នុងអាស៊ីភាគកណ្តាល។ នៅស.វទី 13 មានជនជាតិអ៊ឺរ៉ុបជាច្រើនបានធ្វើដំណើរតាមផ្លូវសូត្រមកកាន់ប្រទេសចិន ហើយនាំយកបច្ចេកវិជ្ជានេះ ទៅកាន់ប្រទេសខ្លួននាប៉ែកអ៊ឺរ៉ុបវិញ។ នៅក្នុងឆ្នាំ 1444 ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់លោក ហ្គាត់ធិនប៊ឹក បានបោះពុម្ពគម្ពីរប៊ីបលើកទីមួយដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសដូចគ្នានឹងចិនដែរ។

នៅដើមស.វទី13 ជនជាតិម៉ុងហ្គោលីបានប្រើប្រាស់រំសេវក្នុងការចម្បាំងរបស់ខ្លួនជាមួយប្រទេសជិតខាង និងវាតទីទៅតំបន់នានានៅភាគខាងលិច ហើយក្នុងពេលនោះរំសេវត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអាវុធប្រល័យលោក។

លើសពីនោះទៅទៀតការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តត្រូវបាននាំយកទៅប្រើប្រាស់នៅលោកខាងលិចក្នុងសម័យរាជវង្សហាន។ ចាប់តាំងពីសម័យសាមកុក រហូតដល់រាជវង្សថាំង សិល្បះតន្រ្តី របាំ កាយកម្ម និងទម្រង់សិល្បៈផ្សេងៗទៀតរបស់អាស៊ីខាងលិច និងអាស៊ីកណ្តាលបានហូរចូលទៅប្រទេសចិន ជាក់ស្តែងរួមមាន ពិណ23ខ្សែ គុងហ្វូ និងខ្លុយរបស់ជនជាតិពែរ្សត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងឧបករណ៍តន្រ្តីប្រពៃណីចិន ក្នុងសម័យរាជវង្សហាន។

នៅមានទម្លាប់វប្បធម៌ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ជាច្រើនទៀតត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរគ្នារវាងលោកទាំងពីរតាមរយៈផ្លូវសូត្រ។ មានផលិតផលកសិកម្មលោកខាងលិចជាច្រើនត្រូវបាននាំចូលទៅប្រទេសចិនមានដូចជា ទំពាំងបាយជូរ ដួងចែម វ៉លណាត់ ការ៉ុត ម្រេច សណ្តែក ត្រសក់ ស្ពៃណាត់ មង្ឃុត សត្វផ្សេងៗ គ្រឿងឧបករណ៍វេជ្ជសាស្រ្តគ្រឿងទេស និងគ្រឿងអលង្ការជាដើម។ ដោយឡែកព័រសឺឡែន និងខ្មុកម្រ័ក្សណ៍របស់ចិនត្រូវបាននាំទៅប្រើប្រាស់នៅអ៊ឺរ៉ុបវិញផងដែរ។

ចំណុចគួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយទៀតទាក់ទងនឹងការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌តាមរយៈផ្លូវសូត្រនោះ គឺសិល្ប:ការពារខ្លួន។ តាមប្រវត្តិសាស្រ្តផ្លូវសូត្រ នៅប្រមាណស.វទី6 ព្រះសង្ឃឥណ្ឌាមួយអង្គព្រះនាម តាក់ម៉ (ពោធិធម្ម) បាននាំយកសិល្បៈការពារខ្លួនចូលមកប្រទេសចិន។ ព្រះសង្ឃអង្គនេះត្រូវបានស្គាល់ថាជាអ្នកនិម្មិតករវត្តសាវលីញ ហើយព្រះអង្គជាអ្នកបង្រៀនសាវ័ករបស់ខ្លួនពីរបៀបធ្វើយោគៈ ដែលក្រោយមកក្លាយទៅជាក្បាច់ឡហានទាំង18 របស់សាវលីញ។ ការប្រតិបត្តិសិល្បៈការពារខ្លួន បានរីកសាយភាយទៅដល់ប្រទេសផ្សេងៗទៀតដូចជា ជប៉ុន កូរ៉េ ហើយក្លាយទៅជាការ៉ាតេ យូដូ តៃក្វាន់ដូ និងវូស៊ូជាដើម៕

ភ្នំពេញៈ ថ្មីនេះៗគេស្រាប់តែបានឃើញអតីតតារាភាពយន្តខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញនាអំឡុងទសវត្សទី៨០ និង៩០ លោក ខៃ ប្រសិទ្ធ បង្ហាញរូបថតថ្មីរបស់លោកជាមួយនឹងរថយន្តទំនើបម៉ាក Range Rover និងផ្ទះវីឡាដ៏ធំមួយស្ថិតក្នុងទឹកដីនៃប្រទេសអូស្ត្រាលី នេះបើយោងតាមការបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់របស់លោក សាវិន ហ្វីលីព បានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី១៥ ឧសភា ២០១៧ កន្លងមកនេះ។

តារាប្រុសជាម្ចាស់គម្រោងសប្បុរសធម៌មានឈ្មោះថា «សាវិនកម្ពុជា» គឺលោក សាវិន ហ្វីលីព បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា៖ « បង ខៃ ប្រសិទ្ធ មិនសូវមានពេលទំនេរលេងលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកប៉ុន្មានទេ ព្រោះតែគាត់រវល់នឹងភោជនីយដ្ឋានម្ហូបថៃថ្មី ដែលគាត់ទើបតែបើកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។ បច្ចុប្បន្ននេះគាត់រស់នៅក្នុងរដ្ឋ Brisbane ប្រទេសអូស្ត្រាលីជាមួយកូនប្រុសច្បងវ័យជិត ២៥ឆ្នាំ ឈ្មោះ ខៃ សិទ្ធលីស័ក្ត ហៅម៉ៃឃើល (Michael) ជាដំណក់ឈាមជាមួយនឹងអ្នកនាង ពិសិដ្ឋ ពិលីកា និងកំពុងរួមរស់ជាមួយនឹងភរិយាថ្មីរបស់គាត់ ដែលមានកូនប្រុសស្រី ៣នាក់ទៀត»។

លោក សាវិន ហ្វីលីព ជាតារាភាពយន្តខ្មែរ និងជាម្ចាស់គម្រោងសាវិនកម្ពុជា ដែលជាអ្នកស្វែងរកជំនួយផ្ដល់អណ្ដូងទឹកស្អាតដល់សហគមន៍ក្រីក្រ ដើម្បីជួយកុមារ និងជនពិការនោះ ពេលនេះមូលនិធិរបស់លោកបានទទួលការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់សប្បុរសជននានា ហើយអ្វីដែលពិសេសគឺបានលោក ខៃ ប្រសិទ្ធ ចេញមុខស្វែងរកមូលនិធិពីទឹកដីអូស្ត្រាលីទៀតផង។

គួររំឭកដែរថា លោក ខៃ ប្រសិទ្ធ អតីតតារាភាពយន្តរូបសង្ហា ធ្លាប់មានឈ្មោះបោះសំឡេងមួយរូបបានចាកចេញពីទឹកដីកំណើតទៅរស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលីកាលពីឆ្នាំ១៩៩៩ ក្រោយពីមរណភាពរបស់អ្នកនាង ពិសិដ្ឋ ពិលីកា ស្របពេលដែលមានការលើកឡើងថា ជាហេតុផលសុវត្ថិភាព ហើយពេលផ្ញើប្រាណនៅលើទឹកដីថ្មីនេះ លោកក៏បានបញ្ចប់អាជីពសិល្បៈទាំងស្រុង ហើយលោកបានចូលធ្វើការនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនអគ្គិសនីមួយ។

លោក ខៃ ប្រសិទ្ធ ជាស្វាមីរបស់តួកុន និងនាដកា អ្នកនាង ពិសិដ្ឋ ពិលីកា ដែលត្រូវឃាតករបាញ់សម្លាប់នៅឆ្នាំ១៩៩៧ ហើយជារឿយៗពេលលោកត្រឡប់មកលេងស្រុកកំណើតម្តងៗ លោកតែងតែមានការលាក់បាំង មិនចង់ឲ្យគេដឹងពីដំណើររបស់លោកឡើយ ។ លោកធ្លាប់ធ្វើដំណើរមកលេងស្រុកកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ម្តង ដើម្បីលក់ផ្ទះ ហើយឆ្នាំ២០១៣ ក៏ត្រឡប់មកម្តងទៀតដើម្បីចូលរួមជាភ្ញៀវកិត្តិយសក្នុងពិធីមង្គលការកូនរបស់តារាកំប្លែងជើងចាស់នាយ ត្រដក់ និងអ្នកនាង ជុំ រស្មី ហៅ ស្រីទូច តែមិនបាននៅយូរឡើយ មុននឹងត្រឡប់ទៅអូស្រ្តាលីវិញ៕

ភ្នំពេញៈ ចាប់តាំងពីចូលនឹមអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយនឹងស្វាមី ដែលជាតារាសម្តែងប្រុសក្មេងជាងខ្លួនមក ឃើញថាទីផ្សារតារាចម្រៀងស្រីដែលធ្លាប់ផ្ទុះនូវរូបភាពបែបសិចស៊ីខ្លាំង រហូតដល់មានការព្រមានពីក្រសួងវប្បធម៌ និងក្រសួងព័ត៌មាន ប្រជាប្រិយភាពអ្នកនាង ឆៃលី ដាឡែន បានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ តែបែរជាមកកាក់កបខ្លាំងនឹងជំនាញជាជំហានទីពីរនៃវិស័យសិល្បៈទៅវិញ នោះគឺការសម្តែងភាពយន្ត។

ថ្លែងប្រាប់ពេលសម្រាកខណៈនាងកំពុងថតកុនភាគថ្មីឲ្យផលិតកម្មចក្រវាឡពេជ្រ អ្នកនាង ឆៃលី ដាឡែន បានឲ្យ ឡារ៉ែន ដឹងពីភាពជោគជ័យលើវិស័យភាពយន្តថា៖ «សព្វថ្ងៃ វ័យជ្រេបន្តិចហើយខាងវិស័យចម្រៀង ដូច្នេះមិនសូវកាក់កបទេ។ តែសម្រាប់ការថតកុនវិញ នាងខ្ញុំចេះតែមានការទាក់ទងពីផលិតកម្មមួយទៅផលិតកម្មមួយមិនសូវជាដាច់ទេ។ បន្ទាប់ពីថតចប់រឿង «សសរកន្លោង» មក នាងខ្ញុំក៏ចាប់បានឱកាសថតកុនភាគចំនួនពីរទៀត ដែលសព្វថ្ងៃកំពុងតែថតនៅឡើយ។ កុនទីមួយគឺរឿង «ចម្ការម្លប់ស្នេហ៍» របស់ផលិតកម្មទូរទស្សន៍បុស្តិ៍លេខ៥ ដែលនាងខ្ញុំសម្តែងជាតួម្តាយមានឋានៈជាជំទាវមានកលល្បិចច្រើននិយាយឲ្យចំ គឺតួជំទាវចិត្តអាក្រក់។ ចំណែកកុនភាគទី២ គឺរឿង «ផ្កាព្រៃស្រទាប់មាស» ថតឲ្យផលិតកម្មចក្រវាឡពេជ្រ ដោយនាងខ្ញុំសម្តែងជាតួម្តាយមានឋានៈជំទាវដែរ តែជាតួជំទាវស្លូតបូតមានចិត្តល្អទៅវិញ»។

គួរបញ្ជាក់ថាតារាចម្រៀងយេយេធ្លាប់តែបញ្ចេញគល់សុដន់ទ្រលុកទ្រលន់រងនូវពាក្យរិះគន់ពីទង្វើជ្រុលជ្រួសលើប្រពៃណីវប្បធម៌ចំពោះការស្លៀកពាក់ស្ទើរចំហល្វែងលើគ្រាទៅសម្តែងនៅទឹកដីមហាអំណាចអាមេរិក អ្នកនាង ឆៃលី ដាឡែន បានសម្រេចចិត្តបញ្ចប់ភាពនៅលីវរបស់ខ្លួនដោយបានចូលរោងការជាមួយនឹងកំលោះតារាម៉ូដែល លោក រិទ្ធី ឧត្តមស៊ីដារ៉ា មានវ័យក្រោមខ្លួន ១០ ឆ្នាំនៅថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៥ នៅឯទឹកដីកំណើតរបស់នាង គឺខេត្តបាត់ដំបង៕

កិច្ចពិភាក្សាស្តីពី «ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកប​ដោយ​គុណភាព ក្រោមប្រធានបទការ      កសាងអនាគតរបស់អាស៊ាន» ត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បី​បង្ហាញដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធ​ក្នុងតំបន់ឱ្យ បានយល់ពីការគាំទ្ររបស់ជប៉ុន។

កិច្ចពិភាក្សានេះជាផ្នែកមួយនៃវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកស្តីពីអាស៊ានឆ្នាំ2017 ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងបង្ហាញភាគីពាក់ព័ន្ធអាស៊ានឱ្យបានយល់ដឹងអំពីវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់របស់ជប៉ុនដែលកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ និងចាំ បាច់ចំពោះកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។

«តើអ្វីជាចំណុចសំខាន់នៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាពរបស់អាស៊ាន? និងតើអាស៊ានមានយុទ្ធសាស្ត្រដូចម្តេចក្នុងការបន្តការអភិវឌ្ឍ​ហេ​ដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់​ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង​នៃទំនាក់ទំនង និង​កំណើន​សេដ្ឋ​កិច្ចប្រកប​ដោយ​និរន្តរភាព»។

នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះមានការចូលរួមពីឯកឧត្ដមតូច ចាន់កុសល រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​សាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ហូរីណូអ៊ុជី ហ៊ីដេហ៊ីសា ឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុន ប្រចាំកម្ពុជាព្រមទាំងវាគ្មិនជាអគ្គនាយក នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុនឯកជន  សាស្ត្រាចារ្យ អ្នកស្រាវជ្រាវ និងប្រធានគម្រោងមកពីស្ថាប័នផ្សេងៗ។

លោក ហូរីណូអ៊ុជី ហ៊ីដេហ៊ីសា ឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា បានថ្លែងថា​«ជាមួ​យ​នឹងបទពិសោធនៃការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ៏មានគុណភាពរបស់ជប៉ុន  យើងនឹងបន្ត​រួមចំណែក​ពង្រឹងទំនាក់ទំនងជារូបវន្តជាមួយស្ថាប័ននៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន»។

ឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា៖ «យើងនឹងបន្តគាំទ្រកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាពរបស់ដៃគូនៅក្នុងតំបន់តាមរយៈ វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានគុណភាព និងរួមចំណែកការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស»។

លោក តូច ចាន់កុសល រដ្ឋលេខាធិការក្រសួង​សាធារណ​ការ និងដឹកជញ្ជូន  បាន សម្ដែងអារម្មណ៍កើតសរសើរចំពោះ​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​របស់ជប៉ុន​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍហេដ្ឋា រចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ពិសេស គឺថែមទាំងបានជំរុញឱ្យដៃគូក្នុងតំបន់អាស៊ាន​ត្រូវការបន្ថែមនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានគុណភាពសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយនិរន្តរភាព។

លោក យ៉ាស៊ូហារ៉ូ  ហ៊្វូណាបាស៊ី អគ្គនាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកស្រាវជ្រាវ​ឧស្សាហកម្ម​នៃ​ធនាគារ Mizuho Bank បានបញ្ជាក់ថា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ដែលមានគុណភាព​គឺជាកត្តាដ៏​សំ​ខាន់សម្រាប់បង្កើនទំនាក់ទំនង និងជាកំណើនប្រកបដោយគុណភាពរយៈពេលយូរអង្វែង នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន។

លោកបន្ដថា  គន្លឹះសំខាន់ចំនួន ៤ ដែលរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនមាន និងកំពុងតែអនុវត្តគឺ បច្ចេកវិទ្យាសម្រាប់តម្រូវការក្នុងស្រុក  ការច្នៃប្រឌិតរួម ការប្តេជ្ញាចិត្តរយៈពេលវែង និង ការផ្តល់​ប្រសិទ្ធភាពដល់ជីវិត និងសេដ្ឋកិច្ច៕

ភ្នំពេញៈ តារាចម្រៀងស្រី ចេះកំប្លុកកំប្លែងមានទេពកោសល្យច្រើនស្ទីល នៅក្នុងវិស័យសិល្បៈទាំងប្រពៃណី និងទំនើបសម័យ អ្នកនាង ខាត់ សុឃីម ជារៀមច្បងត្រកូលខាត់ ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែកាក់កបខ្លាំងនឹងអាជីពសិល្បៈ និងអាជីវកម្មផ្ទាល់ខ្លួនផងនោះ ស្រាប់តែប្រកាសក្តែងៗថា ចង់បានកូនច្រើនសម្រាប់បង្កើនសមាជិកគ្រួសារខ្លួនទៅថ្ងៃខាងមុខ។

ការស់នៅក្នុងសង្គមនាសម័យទំនើបនេះ ជាពិសេសចំពោះសង្គមក្រុមគ្រួសារដែល មានជីវភាពមធ្យមឡើងទៅ មិនសូវប្រាថ្នាចង់បានកូនចៅច្រើនឡើយ តែចម្លែកអីបានជាតារាចម្រៀងស្រីត្រកូលខាត់ គឺអ្នកនាង ខាត់ សុឃីម ដែលមហាជនបានដឹងថា អ្នកនាងមានកូនពីររួចទៅហើយសម្រាប់សង្គមគ្រួសាររបស់អ្នកនាងនោះ ចុះហេតុអ្វីបានជាថ្មីៗនេះអ្នកនាងបែរជាប្រកាសថា ចង់បានកូនថែម និងថែមទាំងចង់បានកូនភ្លោះទៀតផង?

ក្នុងជំនួបកិច្ចសម្ភាសជាមួយឡារ៉ែន តារាចម្រៀងស្រីវ័យជ្រេ តែសម្រស់នៅស្អាតផូរផង់ រាងតូចច្រឡឹងគួរឲ្យខ្នាញ់ មានចំណងស្នេហ៍អាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយនឹងតារាសម្តែងប្រុសវ័យក្មេងជាងខ្លួន ដែលបច្ចុប្បន្នជាស្វាមីរបស់នាងគឺលោក អ៊ិន សុបញ្ញា ហៅ សុផាណូ បានប្រាប់ដោយឥតលាក់លៀមពីក្តីប្រាថ្នាចង់បានកូនភ្លោះថា៖ «ចា៎ស! ខ្ញុំមិននិយាយលេងទេ គឺពិតជាបានប្រាប់ថា ចង់បានកូនភ្លោះមែន។ មូលហេតុមាន ៣ យ៉ាង ដែលជំរុញឲ្យចង់បាន ដំបូងគឺមកពីនាងខ្ញុំមានវ័យច្រើនគឺ ៣៨ ឆ្នាំទៅហើយ ឱកាសមានកូននៅសល់តិច។ បន្ទាប់មកទៀត ដោយសារតែនាងខ្ញុំទម្លាប់រស់នៅក្នុងគ្រួសារដែលមានសមាជិកច្រើន ដូច្នេះទើបចង់ឲ្យគ្រួសារជំនាន់ខ្ញុំមានច្រើនដែរ។ ចំណែកឯចំណុចចុងក្រោយ គឺដោយសារតែមើលឃើញអ្នកសិល្បៈដូចគ្នាគេទៅរកសេវាកម្មប្រឹក្សាជួយឲ្យមានកូនភ្លោះតាមបច្ចេកទេសទំនើបពីគ្រូពេទ្យជំនាញបានជោគជ័យ ក៏នឹកចង់បានដែរទៅ ខណៈដើមខែ៦ ខាងមុខនេះ នាងខ្ញុំនឹងទៅពិគ្រោះយោបល់ហើយ។ បើពិនិត្យទៅហើយបានសម្រេចតាមក្តីប្រាថ្នានោះ មិនបង្អង់យូរទេ នឹងប្រញាប់យកកូនភ្លោះនោះឲ្យបាននៅក្នុងឆ្នាំចតែម្តង»៕

នៅពេល​ត្រូវ​ទទួល​តួនាទី​ជា​ឪពុកម្តាយ ឬ​អាណាព្យាបាល ក្រៅពី​ការចិញ្ចឹម​មើលថែទាំ​ដ៏​ស័ក្តិសម​ល្អ​ហើយ​នោះ ការបង្កើន​ក្តី​មោទនភាព​ដល់​កូនចៅ​ក៏​ជា​រឿង​មួយ​សំខាន់​មិនតិច​តួច​ឡើយ។ ក្តី​មោទនភាព​លើ​ខ្លួនឯង (Self-esteem) ជា​រឿង​សំខាន់​ក្នុង​ការរស់នៅ និង​ជា​រឿង​ដែល​ត្រូវតែ​សាងបណ្តើរៗតាំងពីក្មេង។ ក្មេង​ដែលមាន​មោទនភាព​លើ​ខ្លួនឯង នឹង​ក្លាយជា​ក្មេង​ដែលមាន​ភាពជឿជាក់​ក្នុង​ចិត្ត អាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហា មាន​ភាព​អត់ទ្រាំ​ចំពោះ​សម្ពាធផ្សេងៗ និង​ជម្លោះ​ទាំងឡាយ​បាន​យ៉ាង​ល្អ ហើយ​ជាម​នុស្ស​ដែល​សម្លឹងមើល​ពិភពលោក​ក្នុងន័យ​វិជ្ជមាន​ថែម​ទៀតផង។

ក្តី​មោទនភាព​លើ​ខ្លួនឯង​ត្រូវ​ចាប់ផ្តើម​តាំងពី​អាយុ​ខួប​ឆ្នាំ​ដំបូង ក្មេង​នឹងមាន​អារម្មណ៍​ថា “ខ្លួនឯង​ធ្វើបាន” បន្ទាប់ពី​ព្យាយាម​មកជា​ច្រើនដង​រហូត​ទទួលបាន​ជោគជ័យ និ​ងបង្រៀន​ខ្លួនឯង​ថា “យើង​ធ្វើបាន បើ​យើង​ព្យាយាម”។ ចំណែកឯ​តួនាទី​របស់​ឪពុកម្តាយ និង​អាណាព្យាបាល​ក្នុងការ​បង្កើន​ក្តី​មោទនភាព​ដល់កូនៗនោះ​មាន​ដូចតទៅ ៖

1/ ចាប់តាំងពី​កើត​ដំបូង៖ ជាពិសេស​ក្នុងអំឡុង​ខួប​ឆ្នាំ​ដំបូង ឪពុកម្តាយ​គួរផ្តល់​ពេលវេលា សេចក្តីស្រឡាញ់ ភាពកក់ក្តៅ ភាព​ជិតដិត​ស្និទ្ធស្នាល ដូចជា ឱ្យ​បៅ​ទឹកដោះ​នៅពេល​កូន​ឃ្លាន លួងលោម​នៅពេល​កូន​មួម៉ៅ ឬ​មិន​ស្រួលខ្លួន លេង​ជាមួយ​នៅពេល​កូន​ត្រូវការ ទាំងអស់នេះ​ជួយ​ឱ្យ​ក្មេង​មាន​អារម្មណ៍ល្អ​ជាមួយ​ខ្លួនឯង​ដែល​បានទទួល​ការ​តបស្នង ឬ​បានទទួល​សេចក្តីស្រឡាញ់​ពី​អ្នកដទៃ។

2/ វ័យ1-3ខួប៖ ក្មេង​ចាប់ផ្តើម​ហ្វឹកហាត់ និង​ត្រូវ​ការធ្វើ​អ្វី​ម្យ៉ាង​ដោយ​ខ្លួនឯង​ហើយ ឪពុកម្តាយ​គួរផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យ​កូន​បានចាប់ផ្តើម​ធ្វើ​ដោយ​ខ្លួនឯង ព្រោះ​នៅពេល​ធ្វើបាន​សម្រេច គេ​នឹង​កើត​ភាពជឿជាក់​លើ​ខ្លួនឯង មោទនភាព​លើ​ខ្លួនឯង និង​មើល​មក​ខ្លួនឯង​ថា​ជា​មនុស្ស​មាន​សមត្ថភាព។

3/ វ័យ​ម​ត្តេ​យ្យ និង​វ័យ​រៀន៖ ឪពុកម្តាយ​គួរ​ប្រគល់​ការងារងាយៗដែល​ស័ក្តិសម​នឹង​វ័យ ឱ្យ​ក្មេង​ធ្វើ​ដោយ​ខ្លួនឯង ឬ​ឱ្យ​ក្មេង​មានការ​ងារល្អៗ ដូចជា មាន​ទឹកចិត្ត​ចែករំលែក និង​ធ្វើការ​រួមជាមួយ​អ្នកដទៃ​ជាដើម។

4/ ការទំនាក់ទំនង និង​បរិយាកាស​ដែល​ល្អ​ក្នុង​គ្រួសារ​សំខាន់​សម្រាប់​កុមារ​គ្រប់​វ័យ៖ ឪពុកម្តាយ​គួរ​សម្តែង​អាកប្បកិរិយា ឬផ្តល់នូវ​ពាក្យ​កោតសរសើ​រយ៉ាង​ល្មម​សមរម្យ​នៅពេល​ក្មេង​ធ្វើ​រឿង​ដែល​ល្អ តែបើ​កូន​ធ្វើ​រឿង​ដែល​មិនល្អ គួរតែ​ណែនាំ​ចង្អុលបង្ហាញ និង​ផ្តល់​កម្លាំងចិត្ត​យ៉ាង​ល្អប្រសើរ គួរ​ចៀសវាង​ការទិតៀន​តវ៉ា​ក្មេងដដែលៗ ព្រោះ​នឹងធ្វើ​ឱ្យគេ​មើល​មក​ខ្លួនឯង​ថា​មិនល្អ​រហូត​លែងមាន​កម្លាំង​ជំរុញ​ចិត្ត។

5/ ធ្វើជា​គំរូ​ល្អ​ដល់ក្មេងៗ៖ ក្នុងខណៈដែល​ឪពុកម្តាយ​កោតសរសើរ មើលឃើញ​ចំណុច​ល្អ​របស់​កូន ឬ​របស់​អ្នកដទៃ​នោះ ក្មេងៗនឹង​រៀន​យល់ដឹង​ជាបណ្តើរៗ ជ្រួតជ្រាប​ពី​ការមើលឃើញ​គុណ​តម្លៃ​របស់​អ្នកដទៃ​ដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្មេង​ដែល​ខ្វះ​ភាពជឿជាក់​ក្នុង​ចិត្ត និង​ក្តី​មោទនភាព​លើ​ខ្លួនឯង ច្រើនតែ​ជាម​នុស្ស​ដែល​វិតក្ក​កង្វល់ កើតមាន​ភាព​ធុញ​ថប់​តានតឹង​ចំពោះ​បញ្ហាផ្សេងៗ មិនអាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​បាន ក្មេង​ទាំងនេះ​ច្រើនតែ​មានគំនិត​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ខ្លួនឯង​ថា “យើង​ជាម​នុស្ស​មិន​ពូកែ” ឬ “យើង​មិនដែល​ធ្វើ​អ្វី​ត្រូវ​ឡើយ” ធ្វើឱ្យ​ក្លាយជា​ក្មេង​ដែល​ស្ងាត់ស្ងៀម មិនសូវមាន​មិត្តភក្តិ ឬ​អាច​ដល់​ថ្នាក់​ក្លាយជា​ក្មេង​មាន​សម្ពាធ​ក្នុង​ចិត្តបាន​ទៀតផង។

សម្រាប់​ក្មេង​ក្រុមខ្លះ ចាំបាច់​ត្រូវតែ​បានទទួល​ការអភិវឌ្ឍ ដើម្បីឱ្យ​ចម្រើន​ធំធាត់​ទាំង​រាងកាយ និង​ផ្លូវចិត្ត តែបើ​ហួស​ពី​សមត្ថភាព​របស់​អាណា​ព្យាបាល​នោះ ក៏​គួរតែ​នាំ​កូន​ទៅ​ជួបនឹង​គ្រូពេទ្យ​ចិត្តសាស្ត្រ​កុមារ ដើម្បីឱ្យ​គ្រូពេទ្យ​អាច​រួមគ្នា​ជាមួយ​ក្រុមគ្រួសារ​រិះរក​ផ្លូវ​កែខៃ​ដែល​ស័ក្តិសម ឱ្យ​ក្មេង​សម្លឹងមើល​ពិភពលោក​ក្នុងន័យ​វិជ្ជមាន​តាម​សភាព​ការពិត ស្គាល់ និង​យល់​ពី​ខ្លួនឯង ស្រឡាញ់ និង​មាន​មោទនភាព​លើ​ខ្លួនឯង​កាន់តែខ្លាំង​ឡើង៕