Category: សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច

ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​គ្រប់រូប​សុទ្ធ​តែមាន​ក្រដាសប្រាក់​រៀល​ទុក​នៅក្នុង​ផ្ទះ និង​ដាក់​តាម​ខ្លួន​សម្រាប់​ការចំណាយ​ចាយវាយផ្សេងៗទៅតាម​តម្រូវការ តែ​ទោះជា​យ៉ាងនេះ​ក្ដី ក៏​ប្រជាជន​ខ្មែរ​មួយចំនួន​នៅ​មិនទាន់​បានដឹង​ច្បាស់​ពី​ការកកើត​នៃ​ក្រដាស​ប្រាក់រៀល​ខ្មែរ និង​ប្រវត្តិ​នៃ​ការចាប់ផ្តើម​ដាក់ឱ្យ​ចរាចរ​នៅលើ​ទីផ្សារ​តាំងពី​ពេលណា​មក​ឡើយ។

ទាក់ទង​នឹង​ប្រវត្តិ​នៃ​ការកកើត​ប្រាក់រៀល​នេះ​លោក​បណ្ឌិត ឃូ វុ​ឍ្ឍី អគ្គនាយករង​បច្ចេកទេស និង​ជា​ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ស្រាវជ្រាវ​សេដ្ឋកិច្ច និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​នៃ​ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​មានប្រសាសន៍ថា នៅ​ឆ្នាំ1863 បារាំង​បាន​ចូលមក​ធ្វើ​អាណានិគម​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា ហើយ​នៅ​ឆ្នាំ1875 បារាំង​បានផ្តល់​សិទ្ធិ​ពិសេស​ទៅឱ្យ​ធនាគារ​ឥណ្ឌូចិន ដែលជា​ធនាគារពាណិជ្ជ​មួយ​របស់​បារាំង​ដើម្បី​បោះពុម្ព​លុយ​ឱ្យ​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​ឥណ្ឌូចិន​ទាំងមូល​ប្រើប្រាស់​រួមគ្នា ដែល​ការចាប់ផ្តើម​បោះពុម្ព​លើកដំបូង​ឡើយ គឺ​បោះ​ជា​កាស (កាក់​ដែលមាន​ប្រហោង​បួន​ជ្រុង​នៅ​ចំ​កណ្ដាល)ដែលមាន​ឈ្មោះថា ព្យ៉ា​ស់(Piastre) ហើយ​ចាប់ពី​ឆ្នាំ1891ធនាគារ​ឥណ្ឌូចិនបាន​បោះផ្សាយ​ជា​ក្រដាសប្រាក់​ដោយ​ដាក់ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​រូបិយវត្ថុ​រួមគ្នា 3ប្រទេស​គឺ កម្ពុជា វៀតណាម និង​ឡាវ ដែល​ស្ថិតនៅក្រោម​អាណានិគម​របស់​បារាំង​ដូចគ្នា។

នាពេលនោះ​ឈ្មោះ​ក្រដាសប្រាក់​ប្រើ​រួមគ្នា​នោះ​គឺ ព្យ៉ា​ស់(Piastre) ប៉ុន្តែ​ក៏មាន​ឯក​តា​លុយ​ទៅតាម​ប្រទេសនីមួយៗដូចជា​រៀល (កម្ពុជា)ដុង(វៀតណាម) គីប(ឡាវ)ផងដែរ ដូច្នេះ​ឈ្មោះលុយ​រៀល​នេះ គឺ​ចាប់ផ្តើម​មាន​មុន​ការបង្កើត​ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ទៅទៀត។ នៅ​ឆ្នាំ1948 បារាំង​បាន​ដកសិទ្ធិ​ពី​ធនាគារ​ឥណ្ឌូចិន​ឈប់​ឱ្យ​បោះពុម្ព​ក្រដាសប្រាក់​ទៀតហើយ និង​បន្ទាប់មក​នៅ​ឆ្នាំ1952 បារាំង​បាន​បង្កើត​វិទ្យាស្ថាន​បោះផ្សាយ​នៃ​រដ្ឋ​កម្ពុជា-វៀតណាម-ឡាវ​ដែលមាន​ស្នាក់ការ​កណ្តាល​នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ (ជិត​ស្ពាន​នាគ​ក្បែរ​រមណីយដ្ឋាន​វត្តភ្នំ)ដើម្បី​បោះផ្សាយ​រូបិយវត្ថុ​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​នៅក្នុង​ប្រទេស​ទាំងបី។

ក្រោយ​ពេលដែល​អតីតព្រះមហាក្សត្រ ព្រះ​បរម​រតន​កោដ្ឋ ព្រះបាទ ន​រោ​ត្ដម សីហនុ ធ្វើការ​ទាមទារ​ឯករាជ្យ​នៅ​ថ្ងៃទី9 ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ1953 រួចមក នៅ​ឆ្នាំ1954 ប្រទេស​កម្ពុជា​ទទួលបាន​ឯករាជ្យ​ពេញលេញ​ពី​អាណានិគមនិយម​បារាំង ហើយ​ចាប់ផ្តើម​បង្កើត​ធនាគារកណ្តាល​ជា​របស់​ខ្លួនឯង​លើកដំបូង​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៅ​ថ្ងៃទី23 ខែធ្នូ ឆ្នាំ1954 និង​បានធ្វើការបោះពុម្ព​ប្រាក់រៀល​ដោយ​ចាប់ផ្ដើម​ដាក់ឱ្យ​ធ្វើចរាច​រណ៍​ឡើងវិញ​សាជាថ្មី​នៅ​ខែកញ្ញា ឆ្នាំ1955។

ចាប់ពីពេលនោះ​មក​កម្ពុ​ជា​អាច​កំណត់ដោយ​ខ្លួនឯង​នូវ​តម្លៃ​រូបិយវត្ថុ​ជាតិ និង​បរិមាណរូបិយវត្ថុ​ដែល​ត្រូវ​បោះផ្សាយ ព្រមទាំង​គោលនយោបាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាតិ​ជាដើម។ ប៉ុន្តែ​ក្រោយមក​ការធ្វើចរាចរណ៍​ក្រដាសប្រាក់​ត្រូវបាន​អាក់ខាន​ក្នុងការ​ប្រើប្រាស់ នៅពេលដែល​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ធ្លាក់​ទៅក្នុង​របប​ខ្មែរក្រហម​ប៉ុលពត(ក្នុង​ឆ្នាំ1975) ដែល​បាន​លុបបំបាត់​ការប្រើប្រាស់​ប្រាក់រៀល​ទាំងស្រុង។

តែ​ជាក់ស្តែង ក្នុងសម័យ​ប៉ុលពត​ក៏មាន​ការបោះពុម្ព​ក្រដាសប្រាក់​ផងដែរ តែ​ដោយ​ការពិភាក្សាគ្នា និង​ការឯកភាព​ដែលមាន​ទស្សនៈ​ថា “លុយ​គឺជា​ប្រភព​នៃ​ការកេងប្រវ័ញ្ច និង​ជិះជាន់” ទើប​នៅក្នុងសម័យ​ប៉ុលពត ក្រដាសប្រាក់​មិនត្រូវ​បានដាក់​ឱ្យប្រើ​ប្រាស់​នោះឡើយ ក្រោម​ហេតុផល​លុបបំបាត់​វណ្ណៈ​អ្នកមាន និង​អ្នកក្រ ទើប​ធ្វើឱ្យ​ការប្រើប្រាស់​រូបិយវត្ថុ​ប្រាក់រៀល​ត្រូវបាន​អវត្តមាន​ជា​បណ្ដោះអាសន្ន​ដោយ​បរិយាយ។

ក្រោយពី​របប​ប៉ុល ពត​ត្រូវបាន​ផ្ដួលរំលំ​នៅ​ឆ្នាំ1979 ប្រាក់រៀល​ត្រូវបាន​ដាក់ឱ្យ​ចរាចរ​ឡើងវិញ​នៅ​ថ្ងៃទី20 ខែមីនា ឆ្នាំ1980មកទល់​បច្ចុប្បន្ន ហើយ​ត្រូវបាន​ធ្វើឱ្យ​ល្អប្រសើរ​ឡើងវិញ​ជា​លំដាប់ ដោយមាន​រូបភាព​វីរបុរស​ខ្មែរ និង​ប្រជាជន និង​សកម្មភាព​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ដើម្បី​ជំរុញ​សាមគ្គីភាព​ជាតិ។

លោក​ឃូ វុ​ឍ្ឍី បញ្ជាក់ថា ប្រាក់រៀល​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់ សម្រាប់​បង្ហាញ​ពី​អធិបតេយ្យភាព​រូបិយវត្ថុ ហើយ​រូបិយវត្ថុ​ក៏​ពាំនាំ​នូវ​សារ​នានា​ទៅដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ ដូចជា​បង្ហាញ​ពី​ស្នាដៃ​ថ្នាក់ដឹកនាំ សក្តានុពល​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ភាព​រីកចម្រើន​សេដ្ឋកិច្ច និង​វប្បធម៌​ជាតិ​ជាដើម ជាក់ស្ដែង​រូបភាព​នៃ​ស្នាមញញឹម​របស់​នារី​ក​សិ​ករ​ដែល​កំពុង​ច្រូតស្រូវ រំលេច​នៅលើ​ផ្នែក​ខាងក្រោយ​នៃ​ក្រដាសប្រាក់ 2,000រៀល គឺជា​ការឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​វិស័យ​កសិកម្ម​របស់​កម្ពុជា​នា​គ្រប់​សម័យកាល។ នៅ​ផ្ទៃ​ខាងមុខ​មាន​រូប​ប្រាសាទព្រះវិហារ​ដែល​ចុះ​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ នៅ​ឆ្នាំ2008 ដែល​បង្ហាញ​ពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដ៏​រុងរឿង និង​វប្បធម៌​ដ៏​ល្បីល្បាញ​របស់​កម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ​រហូតមក​ទល់នឹង​ពេលបច្ចុប្បន្ន​នេះ ធនាគារជាតិ​បានធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព ឬ​ទំនើបកម្ម​ក្រដាស​ប្រាក់រៀល​គ្រប់​ប្រភេទ​ជាថ្មី ដោយ​ក្រដាស​ប្រាក់រៀល​ថ្មី​ទាំងឡាយ​សុទ្ធ​តែមាន​បង្កប់លក្ខណៈពិសេស​ដូចជា បច្ចេកវិទ្យា Holograms រូប​ផុស ខ្សែ​បង្កប់​សុវត្ថិភាព​អក្សរពុម្ពតូចៗ និង​សរសៃអំបោះ​ឆ្មារ​នៅលើ​ក្រដាស​ប្រាក់រៀល​ចាប់ពី 10,000រៀល​ឡើងទៅ។

នៅលើ​ក្រដាសប្រាក់ 100,000 (មួយ​សែន) រៀល មាន​បង្កប់​លក្ខណៈពិសេស 37មុខ និង​នៅលើ​ក្រដាស 10,000រៀល 20,000រៀល និង 50,000រៀល​មាន​លក្ខណៈពិសេស​បង្កប់​ជាង 30មុខ។ ក្រដាសប្រាក់​ថ្មី​ទាំងនេះ ក៏មាន​លក្ខណៈពិសេស​ដែល​ជួយ​ដល់​អ្នក​ពិការភ្នែក​ឱ្យបាន​ដឹងផង​ដែរ។ ក្រដាសប្រាក់ 5,000រៀល 10,000រៀល 20,000រៀល និង 100,000រៀលសុទ្ធ​តែមាន​តួអក្សរ​ប្រៃ​ល៍ (Braille) សម្រាប់​អ្នក​ពិការភ្នែក​ស្ទាប ចំណែក​ក្រដាសប្រាក់​ដែលមាន​តម្លៃ​ទាប​ជាង​នេះ គឺ​បាន​បោះពុម្ព​ក្នុង​ទំហំខុសៗគ្នា​ដើម្បី​ជួយ​ឱ្យ​ជនពិការភ្នែក​ស្រួល​ចំណាំ​ផងដែរ៕

គម្រោង​សាងសង់​អគារខ្ពស់ៗនៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​នៅតែ​បន្ត​ផ្សព្វផ្សាយ និង​បង្ហាញ​គម្រោងថ្មីៗក្នុង​ទីផ្សារ​អចលនទ្រព្យ​កម្ពុជា​ដដែល​ទោះបីជា​គម្រោង​ខ្លះ​ត្រូវ​ប្រកាស​ពន្យារពេល​ម្តង​ហើយ​ម្តងទៀត គម្រោង​ខ្លះ​មិន​ដំណើរការ​តែម្តង និង​គម្រោង​ខ្លះ​បានធ្វើ​ដំណើរ​ទៅមុខ​តាម​ការគ្រោងទុក​ក៏ដោយ។

អគារ​ពាណិជ្ជកម្ម​ភ្លោះ​កម្ពស់ 62ជាន់​ដែល​ត្រូវបាន​ប្រសិទ្ធ​នាម​ថា អគារ Royal One ដែលជា​ការវិនិយោគ​រួមគ្នា​រវាង​ក្រុមហ៊ុន OTK Royal One Co.,Ltd របស់​អ្នកឧកញ៉ា គិត ធាង និង​ក្រុមហ៊ុន​សំណង់​មកពី​តៃវ៉ាន់​Huashi Group គ្រោង​នឹង​ចំណាយ​ទុនវិនិយោគ 150លាន​ដុល្លារ ត្រូវបាន​ចុះហត្ថលេខា​ដោយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ទាំងពីរ និង​គ្មាន​វត្តមាន​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ក្រសួង​ណា​ម្នាក់​ចូលរួម​ឡើយ។

បន្ទាប់ពី​ការចុះហត្ថលេខា​ជាមួយ​ដៃគូ​វិនិយោគ​រួចមក អ្នកឧកញ៉ា គិត ធាង អគ្គនាយក​ក្រុមហ៊ុន OTK Royal One Co.,Ltd បាន​ប្រាប់​អ្នកយកព័ត៌មាន​ប្រកបដោយ​ភាព​ជឿជាក់ថា មុន​ការប្រកាស​គម្រោង​មួយ​នេះ​ក្រុមហ៊ុន​របស់លោក​ឧកញ៉ា​បានធ្វើ​ទីផ្សារ​រួចស្រេច​ទៅហើយ ដូចនេះ​លោក​ឧកញ៉ា​ហាក់​គ្មាន​សេចក្តី​ព្រួយបារម្ភ​ចំពោះ​ការ​ដំណើរការ​ទៅមុខ​របស់​គម្រោង​មួយ​នេះ​ទេ។

នៅពេល​អ្នកសារព័ត៌មាន​បាន​សាកសួរ​អំពី​អនាគត​របស់​គម្រោង​អគារ​មួយ​នេះ ស្រប​ពេលដែល​គម្រោង​ខ្លះ​ត្រូវបាន​លុបចោល គម្រោង​ខ្លះ​ត្រូវ​ផ្អាក និង​គម្រោង​ខ្លះទៀត​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​យ៉ាងយឺតៗនោះ អ្នកឧកញ៉ា គិត ធាង បាន​អះអាងថា រហូតមក​ដល់ពេល​ចុះហត្ថលេខា​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ដៃគូ ក្តីសង្ឃឹម​ចំពោះ​គម្រោង​អគារ​ភ្លោះ​មួយ​នេះ​គឺ​ស្មើនឹង 50% អាច​ដំណើរការ​ទៅមុខ​រួច។

ឧកញ៉ា គិត ធាង និយាយថា៖ “ធម្មតា​ការរកស៊ីនីមួយៗ មានគំនិតខុសៗគ្នា អ្នកខ្លះ​ធ្វើទៅ​ប៉ះពាល់​នឹង​បញ្ហា​ហិរញ្ញវត្ថុ ការជ្រើសរើស​ទីផ្សារ​មិន​ត្រឹមត្រូវ ឬ​ប្រហែល​គេ​ធ្វើ​រួច​ទើប​រក​ទីផ្សារ​ក៏​មិនដឹង ឬអ្វី​មួយ​ផ្សេងទៀត​ដែល​ខ្ញុំ​មិនដឹង ប៉ុន្តែ​ពួក​ខ្ញុំ​វិញ គឺ​រៀប​ចំរក​ទីផ្សារ​ឱ្យ​ហើយ មុននឹង​ចាប់​ផ្តើមកសាង។

បើតាម​ការអះអាង​រប​ស់ អ្នកឧកញ៉ា គិត ធាង អគារ​ពាណិជ្ជកម្ម​ភ្លោះ Royal One នេះ​គ្រោង​នឹង​ចាប់ផ្តើម​បុកគ្រឹះ​នៅ​ចុង​ត្រីមាស​ទី3 ឆ្នាំ2018នេះ ដោយ​នឹង​បញ្ចប់​ការសាងសង់​ទាំងស្រុង​នៅ​ឆ្នាំ 2021ខាងមុខនេះ។ រហូតមកដល់​ពេលនេះ មាន​គម្រោងធំៗជាច្រើន​មិនទាន់​បញ្ចប់​ការសាងសង់ មិនទាន់​ចាប់ផ្តើម​សាងសង់ និង​គម្រោង​ខ្លះទៀត​ត្រូវ​បានប្រកាស​ពន្យារពេល​ម្តង​ហើយ​ម្តងទៀត ដែល​បង្ហាញឱ្យឃើញ​ពី​ភាពមិនរ​លួ​ន​ទៅមុខ​នៃ​វិស័យ​អចលនទ្រព្យ​នៅ​កម្ពុជា។

អ្នកជំនាញ​មួយចំនួន​ក្នុង​វិស័យ​អចលនទ្រព្យ ហាក់​មិន​ហ៊ាន​បញ្ចេញយោបល់​ចំពោះ​ស្ថានភាព​ទីផ្សារ​អចលនទ្រព្យ​នៅ​កម្ពុជា​នេះ​ទេ៕

សុវត្ថិភាព​នៃ​ឯកសារ​សវនកម្ម គឺជា​រឿង​សំខាន់​មួយ​ដែល​អ្នក​បង់ពន្ធ និង​ជាពិសេស​ម្ចាស់​អាជីវកម្ម​ដែល​ជាប់ពន្ធ​កំពុងមាន​ការយកចិត្ត​ទុកដាក់​ខ្លាំង ខណៈ​មាន​អ្នកខ្លះ​ធ្លាប់​ជួប​បញ្ហា​ប្រឈម​ជាច្រើន​ដោយសារតែ​ឯកសារ​សវនកម្ម​រប​ស់​ខ្លួន​មិនត្រូវ​បានទទួល​ស្គាល់​ដោយ​អាជ្ញាធរ​របស់​រដ្ឋ។

ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ទាំងអស់នេះ អគ្គនាយកដ្ឋាន​ពន្ធដា​រ​បានដាក់​ឱ្យប្រើ​ប្រា​ស់នូ​វ​កម្មវិធី​ទូរស័ព្ទដៃ​ដើម្បី​ត្រួតពិនិត្យ​លិខិត​សវនកម្ម​ពន្ធដារ​ដែលមាន​ឈ្មោះថា GDT Audit Check ក្នុង​គោលបំណង​ជួយ​អ្នក​ដែល​ត្រូវ​បង់ពន្ធ​ទាំងអស់​ឱ្យមាន​ភាពងាយស្រួល​ក្នុងការ​កំណត់ថា លិខិត​ដែល​គាត់​មាន​នោះ ត្រឹមត្រូវ ឬ​ក្លែងក្លាយ?។

ប្រតិភូ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ទទួលបន្ទុក​អគ្គនាយកដ្ឋាន​ពន្ធដា​រ ឯកឧត្តម គង់ វិបុល បាន​លើកឡើងថា អ្នក​ជាប់ពន្ធ​ទាំងអស់​អាច​ទាញយក (download) កម្មវិធី GDT Audit Check ពី Appstore សម្រាប់​ប្រព័ន្ធ ios ឬ Playstore សម្រាប់​ប្រព័ន្ធ Android ក្នុង​ទូរស័ព្ទដៃ​បាន ដោយ​គ្រាន់តែ​បំពេញ​ព័ត៌មាន​មួយចំនួន​តាម​ការណែនាំ​ក្នុង​កម្មវិធី​ដែលមាន​ស្រាប់។ អគ្គនាយកដ្ឋាន​ពន្ធដា​រ​បាន​ដាក់ចេញ និង​លើកទឹកចិត្ត​អ្នក​ជាប់ពន្ធ​ឱ្យ​សហការ​ប្រើប្រាស់​កម្មវិធី​នេះ ដើម្បី​ចួ​ល​រួម​ព​ង្រឹ​ក​ការអនុវត្ត​ច្បាប់ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ស្តីពី​សារពើពន្ធ និង​ចៀសវាង​ចាញ់បោក​ជនខិលខូច​មួយ​ចំនួន។

ឯកឧត្តម គង់ វិបុល បាន​មានប្រសាសន៍ថា៖ «គ្រប់​អង្គភាព​ទាំងអស់​ត្រូវខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ពង្រឹង​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​វិន័យ​ការងារ និង​ត្រូវមាន​ភាពទន់ភ្លន់ តែ​ម៉ឺងម៉ាត់ ដោយ​ផ្អែកលើ​ទិដ្ឋភាព​ច្បាប់​ក្នុងការ​ឆ្លើយតប​ទៅកាន់​អ្នក​ជាប់ពន្ធ​ឱ្យ​អ្នក​ជាប់ពន្ធ​មានការ​រីករាយ​ទទួលយក និង​ស្ម័គ្រចិត្ត​បង់ពន្ធគ្រប់ៗគ្នា ធ្វើយ៉ាងណា​កាត់បន្ថយ​ជា​អតិបរមា ឬ​មិនឱ្យ​អ្នក​ជាប់ពន្ធ​មានការ​រអ៊ូរទាំ»។

គួរ​បញ្ជាក់ថា កម្មវិធី​ត្រួតពិនិត្យ​លិខិត​សវនកម្ម​នេះ ជា​កម្មវិធី​ដែល​អ្នកប្រើប្រាស់ ឬ​អ្នក​ជាប់ពន្ធ​ទាំងអស់​អាចធ្វើ​ការត្រួត​ពិនិត្យ​លិខិត​សវនកម្ម​តាមរយៈ​ការ​ស្គែ​ន​លើ QR Code ដែលមាន​លើ​លិខិត​ឧទ្ទេសនាម​របស់​អគ្គនាយក​ដ្ឋា​ន​ពន្ធដារ ដែល​វា​ជា​ប្រព័ន្ធ​មួយ​ក្នុង​ការបង្កើន​ទំនុកចិត្ត​ដល់​អ្នក​ជាប់ពន្ធ​បាន​យ៉ាង​ប្រសើរ៕

លោកអ្នក​ប្រហែលជា​មិន​ធ្លាប់បាន​ចាប់អារម្មណ៍​នោះទេ ទៅលើ​ផ្ទាំង​ផ្សព្វផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​រប​ស់ Apple ដែល​បង្ហាញ​ម៉ោង 9:42 AM ប៉ុន្តែ​បើសិនជា​អ្នក​ងាក​ក្រឡេក​ទៅ​មើល​រាល់​ឧបករណ៍​របស់ Apple នោះ​លោក​អ្នកនឹង​ឃើញ​ពី​ចំណុច​នេះ​មិន​ខាន។

ជាទូទៅ នៅលើ​អេក្រង់​របស់ iPhone តែងតែ​បង្ហាញ​ម៉ោង 9:42 AM ប៉ុន្តែ​ពុំមាន​នរណាម្នាក់​ដឹង​ពី​មូលហេតុ​នោះទេ ក្រោយមក​ទើប​បុគ្គលិក​ជាន់ខ្ពស់ Apple បាន​ពន្យល់​ប្រាប់​ពី​មូលហេតុ។

យោងតាម​ការចុះផ្សាយរ​បស់​សារព័ត៌មាន Business Insider បានឱ្យដឹងថា ដំបូង​ឡើយ Apple បង្ហាញ​ផ្ទាំង​ផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយនឹង​ម៉ោង 9:41 AM ប៉ុន្តែ​ក្រោយមក ចាប់ពី​ឆ្នាំ2010 ស្រាប់តែ​ប្ដូរ​ទៅជា 9:42 AM វិញ។

លោក Scott Forstall អតីត​មេ​ធំ iOS បាន​បង្ហើប​ឱ្យដឹងថា ម៉ោង 9 គឺជា​ម៉ោង​ដែល Apple ប្រកាស​បង្ហាញ​ផលិតផល​ថ្មី ហើយ 41 ឬ 42នាទី​នោះ គឺ​ចង់​បញ្ជាក់​ដល់​អ្នក​ដែល​បាន​ចូលរួម​នៅក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ថា ការបង្ហាញ​ផលិតផល​ថ្មី​គឺ​ត្រូវធ្វើឡើង​នៅក្នុង​រយៈពេល 40នាទី ឬ​លើស​នេះ​បន្តិច​បន្តូច ដូច្នេះហើយ​ទើប​កំណត់​យក 41 ឬ 42នាទី។

ទម្លាប់​នេះ​គឺ​បានចាប់ផ្ដើម​តាំងពី​លោក Steve Jobs ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ iPhone ដំបូង​បំផុត​នៅ​ឆ្នាំ 2007 ចំណែក 42នាទី គឺជា​ពេលវេលា​ដែល Steve Jobs ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ។ នៅ​ឆ្នាំ2010 នៅលើ​អេក្រង់ iPhone និង iPad ត្រូវបាន​ប្ដូរ​ពី 9:42 AM មកជា 9:41 AM វិញ៕

គិត​ត្រឹម​ដំណាច់ឆ្នាំ2017កន្លងទៅ កម្ពុ​ជាមាន​រោងចក្រ​ខ្នាត​ធំ​ប្រមាណ​ជាជាង 1,500រោងចក្រ​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី និង​ផ្តល់​ការងារ​ដល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ចំនួន​ប្រមាណ​ជាង 98ម៉ឺន​នាក់ នេះ​បើតាម​របាយការណ៍​រប​ស់​ក្រសួង​ឧស្សាហកម្ម និង​សិប្បកម្ម។

ឯកឧត្តម ចម ប្រសិទ្ធ ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ឧស្សាហកម្ម និង​សិប្ប​កម្មបាន​មានប្រសាសន៍​នៅក្នុង​ពិធី​បិទ​សន្និបាត​បូកសរុប​លទ្ធផល​ការងារ​ឆ្នាំ2017 និង​លើក​ទិសដៅ​ការងារ​ឆ្នាំ2018 បានឱ្យដឹងថា គិត​ត្រឹម​ដំណាច់ឆ្នាំ2017 រោងចក្រ​ខ្នាត​ធំ​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី​មាន​ចំនួន​សរុប 1,522 រោងចក្រ ស្មើនឹង 137% ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ2013។

ក្នុងនោះ​ផ្នែក​ឧស្សាហកម្ម​តម្បាញ កាត់ដេរ​សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និង​កាបូប​មាន​ចំនួន 1,031រោងចក្រ ស្មើនឹង129% ដែល​បានផ្តល់​ការងារ​ដល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​សរុប​មាន​ចំនួន 982,203 នាក់ ស្មើនឹង143% ប្រៀបធៀប​នឹង​ឆ្នាំ2013។ ចំណែកឯ​សហគ្រាស​ធុន​តូច មធ្យម និង​សិប្បកម្ម​មាន​ចំនួន​សរុប 155,640មូលដ្ឋាន ស្មើនឹង130% បើ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ2013 ហើយ​បានផ្តល់​ការងារ​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​បាន​ចំនួន​ប្រមាណ 1,106,745នាក់ ស្មើនឹង229% ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​ខាងលើនេះ។

ចំណុច​នេះ​ឯកឧត្តម​ទេសរដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ទាញ​ការចាប់អារម្មណ៍​ថា ក្នុង​ទិដ្ឋភាព​បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជា​កំពុងតែ​ផ្លាស់ប្តូរ​រចនាសម្ព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​ប្រទេស​ដែល​ពឹង​ផ្អែកលើ​វិស័យ​កសិកម្ម​ទៅជា​ប្រទេស​ពឹង​ផ្អែកលើ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម និង​សេវាកម្ម ជាក់ស្តែង​តាម​តួលេខ​បង្ហាញថា វិស័យ​ឧស្សាហ​កម្មបាន​ចូលរួមចំណែក​នៃ​កំណើន​ផលទុន​សរុប​ក្នុងស្រុក​មានការ​កើនឡើង​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ គឺ​ពី​ទំហំ 24.1% នៅ​ឆ្នាំ2013 ដល់​ទំហំ 30.9%នៅ​ឆ្នាំ 2017 ស្រប​ពេលដែល​វិស័យ​កសិកម្ម​មាន​ទំហំ 24.9% នៅ​ឆ្នាំ2017 ។

ប្រការនេះ​ធ្វើឱ្យ​កម្ពុជា​ប្រែក្លាយ​ពី​ប្រទេស​មាន​ចំណូល​ទាប ទៅជា​ប្រទេស​មាន​ចំណូល​មធ្យម​កម្រិត​ទាប និង​កំពុង​បន្តដំណើរ​ឈានទៅ​ក្លាយជា​ប្រទេស​មាន​ចំណូល​មធ្យម​កម្រិត​ខ្ពស់​នៅ​ឆ្នាំ2030៕

ក្លិប Liverpool នឹងត្រូវ​ប្រឈមមុខ​នឹង​ការតស៊ូ​ជាមួយនឹង​តម្លៃ​ខ្លួន​ជា​កំណត់ត្រា​ពិភពលោក​ចំនួន 200លាន​ផោន (ស្មើនឹង 280.5លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក) ដើម្បី​រក្សាទុក​ខ្សែប្រយុទ្ធ​ដែល​កំពុងតែ​ឡើង​ទម្រង់​លេង​ខ្លាំង Mohamed Salah ខណៈ ក្លិប Real Madrid ក្លិប​Barcelona និង​Paris Saint-Germain សុទ្ធសឹងតែ​ចង់បាន​ខ្សែប្រយុទ្ធ​អន្តរជាតិ​អេ​ហ្ស៊ី​ប​រូបនេះ។

Salah ដែល​កំពុងតែ​ជួប​រដូវ​កាល​យ៉ាង​ល្អឥតខ្ចោះ​របស់គេ​ជាមួយនឹង​ក្លិប Liverpool តាមរយៈ​ការរក​គ្រាប់​បាល់​បញ្ចូល​ទី​បាន 37គ្រាប់ ក្នុងការ​ប្រកួត 43លើក​សម្រាប់​ក្លិប និង​ប្រទេស​របស់គេ ហើយ​ការបង្ហាញ​ពី​ទម្រង់​លេង​យ៉ាង​ល្អ​របស់គេ​បាន​ផ្តល់នូវ​ការចាប់អារម្មណ៍​យ៉ាងខ្លាំង​ពី​សំណាក់​ក្លិបយក្សៗប្រចាំ​តំបន់​អឺរ៉ុប។

លោក Jurgen Klopp គ្រូបង្វឹក​របស់​ក្រុម Liverpool នឹង​ត្រូវតែ​ច្រានចោល​ការផ្តល់​តម្លៃ​ខ្លួន​ជា​កំណត់ត្រា​ពិភពលោក​ទាំងអស់ ដើម្បី​រក្សាទុក​តារា​ឆ្នើម​របស់ខ្លួន។ ក្លិប Liverpool បាន​ចាញ់​ក្នុងការ​ប្រជែង​មួយ​រួចស្រេច​ទៅហើយ ខណៈដែល​ពួកគេ​មិនមាន​ជម្រើស​អ្វី​ក្រៅពី​ការលក់​ខ្សែបម្រើ​ដ៏​មាន​ឥទ្ធិពល Philippe Coutinho ទៅឱ្យ​ក្លិប Barcelona ឡើយ ក្រោយពី​ក្លិប​យក្ស​របស់​អេ​ស្ប៉ា​ញ​មួយ​នេះ បានផ្តល់​តម្លៃ​ខ្លួន 145លាន​ផោន។ ហេតុនេះ រឿង​មួយ​នេះ​អាច​នឹងមាន​លក្ខណៈ​ដូចគ្នា​ទៅនឹង Salah វ័យ 25ឆ្នាំ​នេះដែរ។

ក្លិបយក្សៗទាំង3ប្រចាំ​តំបន់​អឺរ៉ុប ជឿជាក់ថា ក្រុមហ៊ុន Fenway Sports Group ម្ចាស់​ក្លិប Liverpool នឹង​មិនអាច​ច្រានចោល​នូវ​សំណើ​មួយ​ដែល​នឹងមាន​ចំនួន​ច្រើនជាង 198លាន​ផោន ដែល​ក្លិប PSG បាន​ចំណាយ​ទិញ Neymar កាលពី​រដូវក្តៅ​មុន​ឡើយ។ Liverpool បាន​ចំណាយ​ប្រាក់​ត្រឹមតែ 34.3លាន​ផោន​ប៉ុណ្ណោះ​សម្រាប់​ការផ្ទេរ Salah ពី​ក្លិប Roma កាលពី​រដូវក្តៅ​មុន៕

ប្រភពពី៖ The Sun

នៅក្នុង​ជីវិត​ការរស់នៅ​ប្រចាំថ្ងៃ និង​ជីវិត​ការងារ​មនុស្សម្នាក់ៗ មិនមែន​ទទួលបាន​លទ្ធផលដូចៗគ្នា​នោះទេ បើទោះបីជា​ពួកគេ​ស្ថិតនៅក្នុង​គ្រួសារ​ជាមួយគ្នា ឬ​ក្នុង​ស្ថាប័ន​តែមួយ​ក៏ដោយ ព្រោះ​មនុស្ស​ខ្លះ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ​ខ្ពស់ ខណៈ​មនុស្ស​ផ្សេងទៀត​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ​ធម្មតា។ ជាទូទៅ មនុស្ស​ដែលមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ​ខ្ពស់​តែងតែ​ជា​អ្នក​ដែលមាន​ភាពលេច​ធ្លោ និង​ជោគ-ជ័យ​ខ្លាំង​ជាង​អ្នក​ដែល​បណ្តែតបណ្តោយ​ឱ្យ​ជីវិត​ការងារ​ប្រែប្រួល​ទៅតាម​ស្ថានការណ៍​ជាក់ស្តែង។

ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​បញ្ហា​នេះ លោក Christopher Lee ស្ថាបនិក​នៃ​អង្គការ HEDC អន្តរជាតិ និង​ជា​អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​មនុស្ស បាន​លើកឡើងថា​ការជំរុញ​ទឹកចិត្ត​គឺជា​រឿង​សំខាន់​មួយ​ដែល​ធ្វើឱ្យ​ពួកគេ​ក្លាយជា​អ្នក​ដែលមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ​ខ្ពស់។ លោក​បញ្ជាក់ថា រឿង​ល្អ​គ្រប់យ៉ាង​កើតឡើង​ពី​ក្តី​ស្រឡាញ់ ហើយ​រឿង​មិនល្អ​គ្រប់យ៉ាង​គឺ​កើតចេញពី​កង្វះ​ក្តី​ស្រឡាញ់ ហេតុនេះ​ការដែល​មនុស្ស​ណា​ម្នាក់​មាន​ក្តី​ស្រឡាញ់​ចំពោះ​ការងារ​របស់ខ្លួន និង​មានការ​ជំរុញ​ទឹក​ចិត្តបាន​ត្រឹមត្រូវ​នោះ​រូបគេ​អាច​នឹង​ក្លាយជា​មនុស្ស​ដែលមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ​ខ្ពស់។

លោក Christopher Lee បាន​មានប្រសាសន៍ថា ៖ “មនុស្ស​ដែលមាន​កត្តា​ជំរុញ​ខ្លាំង គឺ​មនុស្ស​ដែលមាន​គោលដៅ​ច្បាស់លាស់ មាន​ការតស៊ូ​ព្យាយាម និង​មាន​ចំណង់​ដ៏​លើសលប់។

អ្នកជំនាញ​អភិវឌ្ឍន៍​មនុស្ស​ខាងលើ​បានលើកឡើង​ផងដែរ​ថា មនុស្ស​ដែល​គ្មាន​គោលដៅ​គាត់​អាចធ្វើ​ការងារ​រាល់ថ្ងៃ​ដើម្បី​តែ​ប្រាក់ខែ​របស់គាត់​នៅ​ចុងខែ ឬ​ព្រោះតែ​ការងារ​នោះ​ជា​អ្វីដែល​មេ​របស់គាត់​ដាក់ឱ្យ​តែប៉ុណ្ណោះ តែ​គាត់​មិនបាន​ដឹង​ពី​គោលបំណង​ពិតប្រាកដ និង​សារៈសំខាន់​នៃ​ការងារ​របស់គាត់​នោះទេ។

មនុស្ស​ដែលមាន​គោលដៅ​ច្បាស់លាស់ គាត់​ដឹង​យ៉ាងច្បាស់​ពី​កន្លែង​ដែល​គាត់​ត្រូវ​ទៅ និង​គុណ​តម្លៃ​នៃ​ការងារ​របស់គាត់​ចំពោះ​សង្គម​ឬ​ចំពោះ​មនុស្ស​ជំនាន់​ក្រោយ ដែល​ធ្វើឱ្យ​ពួកគាត់​បើក​ចិត្តបាន​ទូលាយ​ក្នុង​ការជំរុញ​ខ្លួនឯង​ឱ្យធ្វើ​ការងារ​ជាច្រើន​ដោយ​តម្លៃ​ខ្ពស់។ ក្រៅពីនេះ ការតស៊ូ​ព្យាយាម​ក៏​ជា​ចំណុច​មិនអាច​ខ្វះ​បាន​ផងដែរ​សម្រាប់​មនុស្ស ព្រោះថា​មនុស្ស​ដែល​មិន​ពូកែ​ក៏ដោយ ឱ្យ​តែមាន​សេចក្តី​តស៊ូ​ព្យាយាម​ខ្ពស់ គាត់​នឹង​អាច​ទទួលបាន​ជោគជ័យ ដូចគ្នា ឱ្យតែ​ការតស៊ូ​នោះ​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​ជាប់​រហូត​ដោយ​មិន​បោះបង់។

លោក Christopher Lee បាន​ថ្លែង​ផងដែរ​ថា សិស្ស​មួយចំនួន​ដែល​ពូកែ​មិន​ប្រាកដថា​ជោគជ័យ​នោះទេ វា​អាស្រ័យ​លើ​ការព្យាយាម​ខ្លាំង​កម្រិតណា​ព្រោះថា​មនុស្ស​ដែលមាន​ការតាំង​ចិត្ត និង​តស៊ូ​ព្យាយាម​ខ្ពស់​ជា​មនុស្ស​ដែល​មិន​ងាយ​បោះបង់​នោះទេ ហើយ​ជាទូទៅ​មនុស្ស​ដែល​មិន​បោះបង់ និង​មិន​ព្រម​ចុះចាញ់​ការបរាជ័យ និង​បន្ត​អភិវឌ្ឍ​ជានិច្ច​នោះ ភាគច្រើន​ជាម​នុស្ស​ដែលមាន​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ​ខ្ពស់។ គេ​នៅតែ​ខំ​ម្តង​ហើយ​ម្តងទៀត និង​អាច​តស៊ូ​ជាមួយ​ស្ថាន​ភាពលំបាក​ដែល​អាច​ជំរុញ​ឱ្យ​ពួកគេ​រកឃើញ​នូវ​វិធីសាស្ត្រ​ល្អ​បំផុត​ដើម្បី​សម្រេច​ជោគជ័យ​លើ​ការងារ​របស់​ពួកគេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការមានចំណង់​ដ៏​លើសលប់​ក៏​ជា​មូលហេតុ​សំខាន់​មួយ​ផងដែរ ក្នុងការ​ជំរុញ​មនុស្ស​ឱ្យ​ទទួលបាន​ជោគជ័យ​ក្នុង​ភារកិច្ច​ការងារ​របស់​ខ្លួន។

នៅពេលដែល​មនុស្ស​ណា​ម្នាក់​បានដឹង​ច្បាស់​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ការងារ​របស់ខ្លួន ហើយ​មានបំណង​ច្បាស់លាស់​ក្នុង​ការធ្វើការងារ គេ​បាន​ស្រមៃ​យ៉ាងច្បាស់​ពី​ភាពជោគជ័យ​ដែល​គេ​ចង់ឃើញ ដែល​រូបភាព​ទាំងអស់នេះ​នឹង​រុញច្រាន​ពួកគេ​ឱ្យ​ក្លាយជា​មនុស្ស​ដែលមាន​ថាមពល​ខ្លាំង​ក្នុងការ​អនុវត្ត​ការងារលំបាកៗបាន​យ៉ាង​ល្អ។

លោក គង់ វិ​ចិ​ត្រា ស្ថាបនិក​ស្ថាប័ន​បណ្តុះបណ្តាល​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ Asia Leading Academy បាន​លើកឡើងថា ដើម្បី​ពង្រឹង​ប្រសិទ្ធភាព​ការងារ បុគ្គលិកម្នាក់ៗត្រូវ​ចេះ​គោរព​អ្នកដទៃ ក្នុង​ការធ្វើការងារ​ជា​ក្រុម ហើយ​ព្យាយាម​គ្រប់​លទ្ធភាព​ដើម្បី​ទទួលយក​គំនិត​អ្នកដទៃ​ឱ្យបាន​ច្រើន​ប្រសិនបើ​គំនិត​នោះ​នាំ​ឆ្ពោះទៅរក​ភាព​រីកចម្រើន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការសម្របសម្រួល​បានល្អ​ក្នុង​ការធ្វើការងារ​ជា​ក្រុម​ក៏​ជា​កត្តា​ជំរុញ​មួយ​ដែល​ធ្វើឱ្យ​យើង​ធ្វើ​ការងារ​បានល្អ និង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ខ្ពស់​ដែរ ព្រោះ​ការធ្វើការងារ​ជា​ក្រុម​អាចធ្វើឱ្យ​យើង​ជម្នះ​ឧបសគ្គ​បានល្អ​ជាង​ការដែល​យើង​ធ្វើ​ការងារ​ម្នាក់ឯង។

នៅពេលដែល​អ្នកណាម្នាក់​មាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អ និង​មានចិត្ត​ទូលាយ​ក្នុង​ការជួយ​ការងារ​ជា​ក្រុម​គាត់​ក៏​នឹង​ទទួលបាន​ការយកចិត្ត​ទុកដាក់​ខ្ពស់​ផងដែរ នៅពេលដែល​គាត់​ជួប​បញ្ហា​ប្រឈម​ដែល​លំបាក​ដោះស្រាយ។

លោក គង់ វិ​ចិ​ត្រា បាន​និយាយថា ៖ “រាល់​ការធ្វើការងារ​អ្វី​ក៏ដោយ សូម​គិតថា យើង​ធ្វើ​ការងារ​ដើម្បី​ខ្លួនឯង មិនមែន​ធ្វើ​ឱ្យតែ​រួចពីដៃ​នោះទេ ហើយ​ធ្វើឱ្យបាន​ល្អឥតខ្ចោះ​ដើម្បីឱ្យ​ទទួលបាន​លទ្ធផល​ល្អ​បំផុត ព្រោះ​ការងារ​ល្អ និង​មិនល្អ វា​អាច​ជះឥទ្ធិពល​មកលើ​ស្ថាប័ន​របស់​យើង និង​មកលើ​ខ្លួន​យើង​ផ្ទាល់​ផងដែរ។

លោក គង់ វិ​ចិ​ត្រា បានលើកឡើង​ផងដែរ​ថា បុគ្គល​ដែលមាន​គំនិត​វែងឆ្ងាយ និង​ធ្វើ​ការងារ​ដើម្បី​គោលដៅ​រួម​ដោយ​បើក​ចិត្ត​ទូលាយ សម្រាប់ធ្វើ​ការងារ​ជាមួយ​មនុស្ស​គ្រប់គ្នា និង​ចេះ​សម្រប​ខ្លួន​ជាមួយ​ស្ថានភាព​ជាក់ស្តែង​នៃ​ស្ថាប័ន​គឺជា​បុគ្គល​ម្នាក់​ដែល​តែងតែ​ទទួលបាន​ការចាប់អារម្មណ៍ និង​ការលើកទឹកចិត្ត។ កត្តា​ទាំងអស់​នេះហើយ ដែល​ធ្វើឱ្យ​ពួកគេ​មានទឹក​ចិត្តខ្លាំង​ក្នុង​ការជំរុញ​លើកទឹកចិត្ត​ខ្លួនឯង​ឱ្យក្លាយ​ជាម​នុស្ស​ដែលមាន​ថាមពល​ខ្លាំង​ក្នុង​ការធ្វើការងារ​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​ខ្ពស់៕

ក្រោម​គោលនយោបាយ​ជំរុញ​ផលិតកម្ម​ស្បៀង​ដែល​គាំទ្រ​ថវិកា​ពី​រាជរដ្ឋាភិបាល​បានធ្វើឱ្យ​ទិន្នផល​ស្រូវ​នៅ​កម្ពុ​ជានា​ចុងឆ្នាំ2017 និង​ដើមឆ្នាំ2018នេះ កើនឡើង​ប្រមាណ​ជាង2% ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ​ចាស់​កន្លងផុតទៅ។

ឯកឧត្តម​ហ៊ាន វណ្ណ​ហន ប្រតិភូ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ទទួលបន្ទុក​ជា​អគ្គនាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​កសិកម្ម​បានឱ្យដឹងថា កាលពី​ឆ្នាំ2016កន្លងទៅ កំណើន​វិស័យ​កសិកម្ម​ទាំងមូល​មាន​ប្រមាណ​ជិត 3% ហើយ​ការរួមចំណែក​របស់​វិស័យ​កសិកម្ម​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ចជាតិ​មាន​ចំនួន 26.30% ដែល​ក្នុងនោះ​អនុវិស័យ​ដំណាំ​មាន​ចំនួន14.60% នៃ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប ឬ​ស្មើនឹង62.39%នៃ​ចំណែក​វិស័យ​កសិកម្ម​ទាំងមូល​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។

ឯកឧត្តម​បន្តថា តាម​ការប៉ាន់ស្មាន​ផលិតកម្ម​ដំណាំ​កសិកម្ម​ក្នុង​ឆ្នាំ2017 និង​ដើមឆ្នាំ2018 កន្លងទៅនេះ​ឃើញថា ផ្ទៃដី​ដាំ​ដុះ​ស្រូវ​អាច​សម្រេចបាន​ចំនួន​ជាង3.18លាន​ហិកតា មាន​កំណើន1.9% ទិន្នផល​ស្រូវ​អាច​ទទួលបាន 3.287តោន/ហិកតា មាន​កំណើន2.36% បរិមាណ​ផល​ស្រូវ​ទទួលបាន​ជិត10.5លាន​តោន មាន​កំណើន4.52% និង​អតិរេក​ស្បៀង​គិត​ជា​អង្ករ​មាន​ចំនួន3.5លាន​តោន មាន​កំណើន 7% ធៀប​ឆ្នាំ2016 និង2017។

ក្រៅពី​ដំណាំ​ស្រូវ កម្ពុ​ជាមាន​ផលិតកម្ម​ដំណាំ​រួមផ្សំ​ដែលមាន​សក្តានុពលផ្សេងៗទៀត​ដូចជា​ពោត ដំឡូង​មី ដំឡូងជ្វា បន្លែ និង​សណ្តែកបាយ កើនឡើង​ប្រមាណ​ជា19.84%។ រីឯ​ការនាំចេញ​ផលិតផល​កសិកម្ម​មាន​និន្នាការ​កើន​ឡើងជា​លំដាប់ ហើយ​មាន​សម្ទុះ​ខ្លាំង​ក្នុង​រយៈពេល4ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយនេះ។ ជាក់ស្តែង​ការនាំចេញ​អង្ករ​ជា​ផ្លូវការ​បាន​កើនឡើង​ពី205,717តោន នៅ​ឆ្នាំ2012 ដល់635,679តោន នៅ​ឆ្នាំ2017 គឺ​កើនឡើង17.25% ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ2016 ដែលមាន​ចំនួន542,144តោន។ កំណើន​នៃ​ការនាំចេញ​ផលិតផល​កសិកម្ម តាមរយៈ​ការចេញ​វិញ្ញាបនបត្រ​ភូតគាម​អនាម័យ​បាន​កើនឡើង​ប្រមាណ​ជា 9% ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ2016៕