បច្ចុប្បន្នគេសង្កេតឃើញថា ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកកំពុងចរាចរនៅលើទីផ្សារកម្ពុជាយ៉ាងទូលំទូលាយ ដែលប្រើប្រាស់ដោយប្រជាជនខ្មែរគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈរួមទាំងជនបរទេសផងដែរតាមរយៈជំនួយ ការបណ្តាក់ទុន និងទេសចរណ៍ជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើននៅមិនទាន់បានដឹងថា តើប្រាក់ដុល្លារនេះចាប់ផ្តើមចរាចរចូលមកទីផ្សារកម្ពុជាចាប់តាំងពីពេលណាមក ហើយប៉ះពាល់ដល់រូបិយវត្ថុជាតិ(ប្រាក់រៀល)យ៉ាងដូចម្តេចនោះទេ?។
លោកជំទាវ អ៊ុក ម៉ាលី ទេសាភិបាលរងនៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានថ្លែងឱ្យដឹងក្នុងទិវាប្រាក់រៀល និងអបអរសាទរខួបលើកទី38 នៃការដាក់ឱ្យចរាចរប្រាក់រៀលឡើងវិញកាលពីសប្តាហ៍មុនថា កម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមមានរូបិយវត្ថុដែលរួមចំណែកតំណាងឱ្យនិមិត្តរូប និងអធិបតេយ្យភាពជាតិ និងបម្រើជាមូលដ្ឋានអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម។ ជាការពិតណាស់ នៅរយៈកាលដំបូងនៃការដាក់ឱ្យចរាចរប្រាក់រៀលឡើងវិញ កម្ពុជាជួបនឹងឧបសគ្គធំៗជាច្រើន ដោយសារប្រជាជនមិនសូវមានជំនឿទុកចិត្តលើរូបិយវត្ថុរបស់ជាតិ ហើយសេដ្ឋកិច្ចកំពុងស្ថិតក្នុងភាពខ្សត់ខ្សោយ និងប្រជាជននៅមានការភ័យខ្លាចពីសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅឡើយ។
នៅអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ1980 ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែធ្វើការដោះដូរទំនិញជាមួយនឹងវត្ថុផ្សេងៗដូចជាមាស ប្រាក់ អង្ករ និងរបស់របរប្រើប្រាស់មានតម្លៃមួយចំនួនទៀត បើទោះបីជាប្រាក់រៀលមានវត្តមានហើយក៏ដោយ។
នៅពេលនោះ រដ្ឋាភិបាលបានខិតខំបញ្ចូលការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជាតិជាលំដាប់តាមរយៈការបើកប្រាក់ខែដល់បុគ្គលិករបស់រដ្ឋ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងការចំណាយរបស់រដ្ឋ ជាពិសេសលើការទិញស្រូវពីប្រជាពលរដ្ឋ និងការផ្តល់ឥណទានដល់សហគ្រាសរដ្ឋ និងប្រជាជនដើម្បីស្តារផលិតកម្មក្នុងស្រុក ដែលទទួលរងការបំផ្លិចបំផ្លាញទាំងស្រុងឡើងវិញ។
ទោះយ៉ាងណា ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពអូសបន្លាយនៃសង្គ្រាមស៊ីវិលគួបផ្សំនឹងការហូរចូលយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកនៅឆ្នាំ1992-1993ដែលនាំមកដោយអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា(UNTAC)បានធ្វើឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងមានជំនឿចិត្តទន់ខ្សោយមកលើប្រាក់រៀលស្រាប់ផងនោះ ក៏ទទួលយកការប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកយ៉ាងឆាប់រហ័សចាប់ពីដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ1990នោះមកតែម្ដង។
ស្របពេលដែលប្រាក់ដុល្លារធ្វើចរាចរណ៍កាន់តែច្រើនឡើងៗនោះ បានធ្វើឱ្យប្រាក់រៀលទទួលរងនូវបញ្ហាប្រឈមដ៏ធំថ្មីមួយទៀតគឺ បញ្ហាដុល្លារូបនីយកម្មខ្ពស់ដែលតាមបទពិសោធអន្តរជាតិបានបង្ហាញថា កម្ពុជានៅត្រូវការពេលវេលាយូរ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងច្រើនតទៅទៀតទាំងពីសំណាក់អាជ្ញាធរ វិស័យឯកជន និងប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ដើម្បីកាត់បន្ថយ ឬលុបបំបាត់កម្រិតដុល្លារូបនីយកម្មពីសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។
ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកនៅតែបន្តហូរចូលមកកម្ពុជាតាមរយៈជំនួយ ការវិនិយោគ និងចំណូលពីការនាំចេញ និងទេសចរណ៍ ខណៈពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាត្រូវបានបើកទូលាយទៅកាន់ពិភពលោក។ លំហូរនៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកទាំងនេះបានធ្វើឱ្យកម្រិតដុល្លារូបនីយកម្មនៅកម្ពុជាមានកម្រិតខ្ពស់រហូតដល់83% (ដែលវាស់វែងដោយផលធៀបនៃប្រាក់បញ្ញើជារូបិយប័ណ្ណ និងរូបិយវត្ថុទូទៅ – FCD/M2)។
ទោះយ៉ាងណា កម្ពុជាក៏ទទួលស្គាល់ពីតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក នាពេលដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងសេដ្ឋកិច្ចទន់ខ្សោយ រួមនឹងជំនឿទុកចិត្តដ៏តិចតួចលើរូបិយវត្ថុជាតិផងដែរនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលទំហំសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាកាន់តែរីកធំឡើង ដុល្លារូបនីយកម្មបានបង្កើនការចំណាយ និងភាពងាយរងគ្រោះមកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដោយសារតែដុល្លារូបនីយកម្មបានដាក់កំហិតលើប្រសិទ្ធភាពនៃគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុដែលមានតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការរួមចំណែករក្សាស្ថិរភាពតម្លៃ និងកំណត់កម្រិតអត្រាការប្រាក់សមស្របដើម្បីគាំទ្រការវិនិយោគក៏ដូចជាកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។
លោកជំទាវបញ្ជាក់ថា ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលកាន់តែច្រើននឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាទទួលបានផលចំណេញចម្បងៗទាំងខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ដូចជា៖
1.ពង្រឹងអត្តសញ្ញាណជាតិ ដោយសារប្រាក់រៀលក៏ជាផ្នែកមួយដែលបង្ហាញពីប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
2.បង្កើនទុនបម្រុងជាតិរបស់កម្ពុជាដែលពង្រឹងភាពធន់មាំនៃសេដ្ឋកិច្ច និងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។
3.ពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុដែលនឹងរួមចំណែករក្សាស្ថិរភាពតម្លៃ និងស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។
4.ពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពគោលនយោបាយអត្រាប្តូរប្រាក់ដែលនឹងរួមចំណែកក្នុងការជំរុញពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ ក៏ដូចជារួមចំណែកជួយសេដ្ឋកិច្ចនៅពេលមានការប៉ះទង្គិចជាយថាហេតុណាមួយ។
5.បង្កើនចំណូលពីការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ដែលនឹងរួមចំណែកបង្កើនចំណូលជូនរាជរដ្ឋាភិបាលដើម្បីយកទៅអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដូចជាការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការចំណាយសាធារណៈជាដើម។
និង6.ពង្រឹងអធិបតេយ្យភាពរូបិយវត្ថុ ដោយកាត់បន្ថយភាពងាយរងឥទ្ធិពលពីការប្រែប្រួលនៃតម្លៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកដែលអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងរយៈពេល 20ឆ្នាំចុងក្រោយនេះកម្ពុជាទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ និងរឹងមាំក្នុងអត្រាមធ្យមប្រមាណ 7% ជាមួយអតិផរណាទាបប្រមាណ3%។ អត្រាប្តូរប្រាក់មានស្ថិរភាពល្អប្រសើរក្នុងអត្រាមធ្យមប្រមាណ4,025 រៀលក្នុងមួយដុល្លារអាមេរិក ហើយទុនបម្រុងជាតិបានកើនដល់កម្រិតខ្ពស់ និងអាចទូទាត់ការនាំចូលទំនិញ និងសេវាបាន 6ខែ ដែលខ្ពស់ជាងកម្រិតគួរមានរបស់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍(3ខែ)។
កត្តាស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចទាំងនេះ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ និងជាបុរេលក្ខខណ្ឌដ៏រឹងមាំមួយដែលផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យកម្ពុជាបង្កើនការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលកាន់តែទូលំទូលាយ។ ជាក់ស្តែងរូបិយវត្ថុក្នុងចរាចរណ៍ និងប្រាក់បញ្ញើជារៀលក្នុងប្រព័ន្ធធនាគារបានកើនឡើងជាមធ្យម16% និង 19% រៀងគ្នា។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក៏ប្រាក់រៀលនាពេលបច្ចុប្បន្ននៅតែមានកម្រិតនៅឡើយ ដែលទាមទារឱ្យមានការចូលរួម និងសហការពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ជាពិសេសក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ វិស័យឯកជន និងប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ក្នុងការលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ៕
