Author: ធឿន មករា

សុខភាពរាងកាយរបស់យើង គឺជាទ្រព្យសម្បត្តិដែលមានតម្លៃដ៏មហាសាលលើសពីអ្វីៗទាំងអស់។ តើថ្ងៃនេះ លោកអ្នកមានយកចិត្តទុក​ដាក់មើលថែទាំសុខភាពខ្លួនឯងហើយឬនៅ?

ការធ្វើការងាររបស់អវយវៈ និងប្រព័ន្ធផ្សេងៗនៅក្នុងរាងកាយមនុស្សយើង ប្រៀបដូចជាការធ្វើការរបស់គ្រឿងចក្រ ឬម៉ាស៊ីន​រថយន្តដែលត្រូវតែទទួលបាននូវការត្រួតពិនិត្យមើលសភាពការប្រើការយ៉ាងជាប់ជានិច្ចថា តើមានចំណែកណាមួយសឹករេចរឹល ខូចខាតដែរឬក៏អត់ ដើម្បីធ្វើការព្យាបាលបំប៉នរក្សាឱ្យស្ថិតនៅក្នុងសភាពដែលល្អបំផុត និងមានអាយុប្រើការបានយូរបំផុត។

ការមានជីវិតរស់នៅនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាខាងសារធាតុពុលផ្សេងៗជាច្រើន រាងកាយបានទទួលសារ​ធាតុ​ពុល និងកើតមានការប្រមូលសន្សំនៅខាងក្នុងរាងកាយដោយយើងមិនបានដឹងខ្លួនឡើយ។ វាអាចបង្កឱ្យកើតជាជំងឺមួយចំនួនដែល​នៅ​មិនទាន់បញ្ចេញអាការមកក្រៅឱ្យយើងឃើញ និងដឹងនៅឡើយ និងសម្រាប់រោគខ្លះ ទម្រាំតែយើងបានដឹង វាអាចនឹងហួសពេលកែកុនទៅហើយក៏មានដែរ។

ក្នុងរយៈពេល 1ឆ្នាំៗ យើងគួរតែរៀបចំពេលវេលាឱ្យខ្លួនឯងក្នុងការទៅពិនិត្យសុខភាពប្រចាំឆ្នាំ ដើម្បីពិនិត្យមើលការធ្វើការងាររបស់អវយវៈ និងប្រព័ន្ធផ្សេងៗរបស់រាងកាយយ៉ាងលម្អិត ព្រោះការពិនិត្យសុខភាពនឹងជួយកាត់បន្ថយអត្រាការបាត់បង់ជីវិតពីជំងឺមួយចំនួនបាន ដូចជា ជំងឺបេះដូង ជំងឺមហារីក ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាដើម និងវាថែមទាំងបានប្រាប់ឱ្យយើងដឹងពីសញ្ញារបស់ជំងឺ ឬរោគផ្សេងៗ មុននឹងវារីករាលដាលធ្ងន់ធ្ងររហូតពិបាកនឹងព្យាបាល ឬខាតបង់ប្រាក់កាសច្រើនក្នុងការព្យបាលទៀតផង។

ព័ត៌មានដែលមានប្រយោជន៍តាមរយៈការពិនិត្យសុខភាព

1. វាស់សម្ពាធឈាម ជីពចរ និងពិនិត្យរាងកាយដោយគ្រូពេទ្យ(PE) : ដើម្បីពិនិត្យមើលកម្រិតសម្ពាធឈាមថា តើស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតប្រក្រតីឬទេ? ហើយយលោកគ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យមើលរាងកាយជាទូទៅថា តើលក្ខណៈ និងអវយវៈផ្សេងៗ ដូចជា ត្រចៀក ក ច្រមុះ សួត និងការធ្វើការរបស់បេះដូងនៅប្រក្រតីឬទេ?។

2. ភាពខុសប្រក្រតីរបស់គ្រាប់ឈាម និងកំហាប់របស់ឈាម(CBC) : ដើម្បីឱ្យបានដឹងថា តើមានកើតរោគលោហិតស្លេកឬទេ? បរិមាណ និងប្រភេទរបស់គ្រាប់ឈាមសដែលខុសប្រក្រតី អាចនាំទៅរកការងាយឆ្លងមេរោគ និងដើម្បីពិនិត្យរកមើលមេរោគមហារីកនៅក្នុងគ្រាប់ឈាមផងដែរ។

3. កម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម(FBS) : ដើម្បីពិនិត្យរកមើលភាពប្រថុយប្រថាននឹងការកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាពិសេសអ្នកដែលមានទម្ងន់ខ្លួនច្រើន(ធាត់) ឬគ្រួសារ​ដែលមានប្រវត្តិកើតរោគទឹកនោមផ្អែម។

4. ការធ្វើការរបស់ក្រលៀន(BUN) : ជាការវាស់កម្រិតសារធាតុគីមីនៅក្នុងឈាម ដើម្បីមើលពីសមត្ថភាពរបស់ក្រលៀនក្នុងការបញ្ចេញវត្ថុកខ្វក់ និងពិនិត្យរកសភាវក្រលៀនចុះខ្សោយ ឬឈប់ធ្វើការ។

5. ការធ្វើការរបស់ថ្លើម(SGOT & SGPT) : ដើម្បីពិនិត្យមើលបរិមាណអង់ហ្ស៊ីមក្នុងថ្លើមថា តើខុសប្រក្រតីឬទេ? បើសិនជាមានកម្រិតខ្ពស់ជាងប្រក្រតីនោះ បញ្ជាក់ថា អាចនឹងមានអាការរលាកថ្លើម។

6. ពិនិត្យមើលការធ្វើការរបស់ថ្លើមយ៉ាងលម្អិត(Alkaline Phosphatase & Bilirubin) : ដើម្បីពិនិត្យរកមើលភាពខុសប្រក្រតីរបស់ថ្លើម ដូចជាខាន់លឿង ឬបំពង់ទឹកប្រមាត់ណែនស្ទះ ជាដើម។

7. ខ្លាញ់ កូលេស្តេរ៉ូល(Cholesterol) : ដើម្បីពិនិត្យមើលកម្រិតជាតិខ្លាញ់​ កូលេស្តេរ៉ូលក្នុងឈាមថា តើមានបរិមាណខ្ពស់ជ្រុលពេកឬទេ? បើកម្រិតជាតិខ្លាញ់ឡើងខ្ពស់ វានឹងធ្វើឱ្យ​សរសៃឈាមណែនតាន់ ដែលជាដើមហេតុរបស់ជំងឺបេះដូង សម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ ស្ពឹកពិការមួយកំណាត់ ឬមួយចំហៀង​ខ្លួន ជាដើម។

(នៅមានត)

ក្លិនមាត់បានសាងនូវភាពលែងជឿជាក់លើខ្លួនឯងចំពោះសាមីខ្លួនយ៉ាងខ្លាំង ទោះជាខំថែរក្សាព្យាបាលប្រអប់មាត់ និងធ្មេញល្អល្អះប៉ុនណាក្ដី តែជួនកាលក៏នៅតែមានក្លិនមាត់សាយភាយចេញមកបែបមិនដឹងខ្លួនដែរ ដូច្នេះពេលនេះ យើងនាំគ្នាមកដឹងពីមូលហេតុជាច្រើនប្រការដែលធ្វើឱ្យកើតក្លិនមាត់ និងវិធីការកម្ចាត់ក្លិនមាត់ឱ្យបានលទ្ធផលល្អដែលជនជាតិជប៉ុនណែនាំមកដូចខាងក្រោមនេះ…។

មូលហេតុរបស់ការកើតមានក្លិនមាត់

ក្លិនមាត់ មានមូលហេតុមកពីច្រើនរឿងណាស់ ទាំងពីការញ៉ាំកាហ្វេ និងស្រា ការទទួលទានអាហារដែលប្រកបដោយខ្ទឹមបារាំង ខ្ទឹមក្រហម ខ្ទឹមស និងគ្រឿងទេស ជាដើម តែមូលហេតុចម្បងវិញ បណ្ដាលមកពីការដុសសម្អាតធ្មេញមិនបានស្អាត ធ្វើឱ្យមេរោគបាក់តេរីក្នុងប្រអប់មាត់ទៅរំលាយកម្ទេចកម្ទីអាហារដែលនៅជាប់សេសសល់ក្នុងប្រអប់មាត់ និងបំពង់ក ដែលក្រៅពីនឹងធ្វើឱ្យកើតក្លិនស្អុយហើយ នៅបង្កឱ្យមានបញ្ហាក្នុងប្រអប់មាត់ទៀតផង ដូចជាមានបន្ទះផ្សឹតពណ៌សៗនៅលើអណ្ដាត និងគល់អណ្ដាតផ្នែកខាងក្នុង ពុកធ្មេញ ជំងឺរលាកអញ្ចាញដោយសារកំណកអតិសុខុមប្រាណ និងកំណកកំបោរប្រមូលសន្សំនៅតាមមុខតំណរបស់អញ្ចាញ និងធ្មេញ។ បើមិនបានទទួលការព្យាបាលទេ ជំងឺរលាកអញ្ចាញធ្មេញនឹងរីករាលដាលខ្លាំងឡើង ក្លាយជាជំងឺរលាកជុំវិញធ្មេញដែលនឹងបង្កឱ្យមានក្លិនកាន់តែស្អុយខ្លាំងឡើង។

មូលហេតុសំខាន់ 1ប្រការទៀតរបស់ការកើតមានក្លិនមាត់គឺ សភាវមាត់ស្ងួត មានទឹកមាត់តិច ដែលកើតពីការញ៉ាំទឹកមិនបានគ្រប់គ្រាន់។ នៅពេលមានទឹកមាត់តិច មេរោគផ្សេងៗជាច្រើននឹងនៅសេសសល់ក្នុងប្រអប់មាត់ ធ្វើឱ្យកើតមានក្លិនមិនប៉ងប្រាថ្នាកាន់តែច្រើនឡើង។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានមូលហេតុមកពីប្រព័ន្ធរំលាយអាហារដែលមានមេរោគបាក់តេរីប្រភេទមិនល្អក្នុងក្រពះ និងពោះវៀនតូចដែលបង្កឱ្យកើតអាការឆ្អល់ណែនក្នុងពោះ និងភើមានក្លិនស្អុយចេញមក រួមទាំងអាការទល់លាមកច្រើនៗថ្ងៃ ក៏ធ្វើឱ្យកើតមានក្លិនមាត់មិនល្អបានដែរ។

វិធីកម្ចាត់ក្លិនក្នុងប្រអប់មាត់

វិធីកម្ចាត់ក្លិនក្នុងប្រអប់មាត់ អាចប្រើវិធីណាមួយ ឬប្រើរួមទាំងអស់ក៏បាន…

1-ប្រើម្សៅបេកឃីងសូដា

វិធីនេះនឹងជួយសម្លាប់មេរោគបាក់តេរីខាងក្នុងមាត់ អាចធ្វើបានដោយការលាយម្សៅបេកឃីងសូដា(អាចរកទិញបាននៅក្នុងផ្សារទំនើប) កន្លះស្លាបព្រាកាហ្វេក្នុងទឹក 1កែវ ហើយខ្ពុរក្នុងមាត់រយៈពេល 30វិនាទី រួចខ្ជាក់ចេញ។

2-ប្រើប្រទាលកន្ទុយក្រពើ

ប្រទាលកន្ទុយក្រពើ ក្រៅពីមានគុណសម្បត្តិក្នុងការព្យាបាលមុខរបួសរលាកភ្លើង ឬទឹកក្ដៅហើយ វាក៏មានគុណសម្បត្តិក្នុងការបំបាត់ក្លិនមាត់បានដោយការកាត់បន្ថយបរិមាណមេរោគបាក់តេរីក្នុងប្រអប់មាត់ និងជួយបង្កើនបរិមាណទឹកមាត់។ វិធីងាយៗ គឺគ្រាន់តែខ្ពុរមាត់ដោយទឹកប្រទាលកន្ទុយក្រពើ 1ថ្ងៃ 2ដង ព្រឹក និងល្ងាច។

3-ញ៉ាំទឹកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់

ការញ៉ាំទឹកតិច នឹងធ្វើឱ្យលំហូរវិលរបស់ទឹកមាត់មានតិច និងនាំឆ្ពោះទៅរកការមានក្លិនមាត់មិនល្អ។ ក្នុង 1ថ្ងៃ គួរញ៉ាំទឹកឱ្យបានញឹកញាប់ ដើម្បីបង្កើនលំហូរវិលរបស់ទឹកមាត់នៅក្នុងប្រអប់មាត់។

4-ញ៉ាំស្រាទំពាំបាយជូរក្រហម 1ថ្ងៃ 1កែវ

តាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយបានរកឃើញថា ការញ៉ាំស្រាទំពាំងបាយជូរក្រហម 1ថ្ងៃ 1កែវ នឹងជួយកាត់បន្ថយការរីកចម្រើនរបស់មេរោគបាក់តេរីក្នុងប្រអប់មាត់ តែទាំងអស់នេះ ដើម្បីការពារពណ៌របស់ស្រាក្រហមប្រឡាក់ជាប់ធ្មេញ គួរដុសសម្អាតធ្មេញ ឬខ្ពុរមាត់ក្រោយពេលញ៉ាំស្រានេះរួច។

5-ទទួលទានបន្លែ និងផ្លែឈើដែលសម្បូរដោយជាតិកាកសរសៃ

ការទំពាបន្លែ ឬផ្លែឈើដែលសម្បូរទៅដោយកាកសរសៃអាហារ ដូចជាស្ពៃក្ដោប សាលាដ ការ៉ុត ឃឹនឆាយ ផ្លែប៉ោម និងផ្លែត្របែក ក្រៅពីបានសាងនូវភាពស្រស់ថ្លាដល់ពេលហូបអាហារហើយ ការទំពាបន្លែ និងផ្លែឈើទាំងនោះ នឹងជួយលាងជម្រះវត្ថុកខ្វក់នៅក្នុងមាត់ និងបន្ថែមការបញ្ចេញទឹកមាត់ទៀតផង។

6-ទទួលទានក្រូចឆ្មារ និងផ្លែបួយត្រាំ

ផ្លែក្រូចឆ្មារ និងផ្លែបួយត្រាំមានអាស៊ីតអតិសុខុមប្រាណដែលជួយបង្កើនការបញ្ចេញទឹកមាត់ និងបង្កើនការរំលាយរបស់ប្រូតេអ៊ីនដែលជាប្រភពធ្វើឱ្យកើតក្លិនអាក្រក់ក្នុងមាត់ និងថែមទាំងជួយការពារមិនឱ្យកម្ទេចអាហារដែលជាប់នៅក្នុងកន្លៀតធ្មេញរលួយស្អុយក្នុងករណីដែលមិនបានដុសសម្អាតធ្មេញក្រោយពេលបាយបានភ្លាមៗ។

7-ញ៉ាំទឹកតែ

ទឹកតែភាគច្រើនប្រកបដោយសារធាតុ ហ្វ្លាវ៉ូណយដ៍ ដែលមានឫទ្ធិក្នុងការកាត់បន្ថយក្លិនមាត់ និងជួយកម្ចាត់មេរោគបាក់តេរីក្នុងប្រអប់មាត់។ វិធីការដែលមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការជួយកាត់បន្ថយក្លិនមាត់បានល្អបំផុត គឺការញ៉ាំទឹកតែក្រោយពេលបាយរួច។

8-ទទួលទានយ៉ាអួ(ទឹកដោះគោជូរ)ជាប្រចាំ

មួយក្នុងចំណោមមូលហេតុសំខាន់របស់ក្លិនមាត់ គឺការមានមេរោគបាក់តេរីច្រើនលើសនៅក្នុងក្រពះ និងពោះវៀនតូច ដែលធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធរំលាយអាហារធ្វើការខុសប្រក្រតី។ ការទទួលទានយ៉ាអួជាប្រចាំ នឹងជួយកែសម្រួលប្រព័ន្ធទូទៅក្នុងពោះវៀនឱ្យល្អឡើង ហើយមានការស្រាវជ្រាវមួយបានរកឃើញថា ការទទួលទានយ៉ាអួជាប្រចាំរៀងរាល់ថ្ងៃ 1ថ្ងៃ 1ពែង នឹងជួយបន្ថយបរិមាណសារធាតុដែលធ្វើឱ្យកើតក្លិនស្អុយក្នុងមាត់ ដូចជា ហៃដ្រូចេនសាល់ហ្វៃដ៍ បានទៀតផង។

បើសិនជាបានដុសសម្អាតធ្មេញ និងមើលថែទាំសុខភាពប្រអប់មាត់បានល្អហើយ តែក៏នៅតែមានអារម្មណ៍ថា នៅតែមានក្លិនមាត់មិនល្អទៀតនោះ ចូរសាកល្បងប្រើវិធីណាមួយដូចខាងលើ-លមើលក៏បាន​៕

វីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែ ជាសារធាតុអាហារដែលចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ចំពោះការធ្វើការងាររបស់ប្រព័ន្ធផ្សេងៗក្នុងរាងកាយមនុស្សយើង ហើយបើទោះជារាងកាយនឹងត្រូវការវីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែត្រឹមតែបន្តិចបន្តួចក៏ដោយ ក៏នៅតែមិនអាចខ្វះបានជាដាច់ខាត ព្រោះបើសិនរាងកាយរបស់អ្នកមិនបានទទួលវីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែគ្រប់គ្រាន់នោះ វាអាចធ្វើឱ្យរូបអ្នកឈឺថ្កាត់បានភ្លាមៗតែម្ដង ហើយខាងក្រោមនេះ គឺអាការដែលបង្ហាញថា រាងកាយរបស់អ្នកខ្វះវីតាមីនហើយ…។

1.ស្បែកស្ងួត រឹងគ្រើម

ស្បែកស្ងួត រឹងគ្រើម អាចបញ្ជាក់បានថា រាងកាយខ្វះវីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែច្រើនប្រភេទ ដូចជាវីតាមីនA វីតាមីនC វីតាមីនE និងអាស៊ីដហ្វូលិក ដោយវីតាមីនA នឹងមានតួនាទីសំខាន់សម្រាប់ការពង្រឹងភាពរឹងមាំរបស់កោសិកាស្បែក ជួយព្យាបាលសភាពសាច់ភ្នាសស្បែកដែលជួយការពារអាការស្បែកស្ងួត រឹង គ្រើមបាន។ ចំណែកវីតាមីន C និង E ក៏មានចំណែកជួយក្នុងការសាងខលឡាជេន ថែបំប៉នសាច់ស្បែក និងជួយព្យាបាលមុខរបួសនៅលើសាច់ទៀតផង។

2.គេងមិនលក់

បើលោកអ្នកត្រូវការគេងសម្រាក តែមិនអាចលង់លក់បាន ឬលក់បែបមិនស្និទ្ធនោះ វានឹងធ្វើឱ្យមានអារម្មណ៍ថាទន់ល្វើយអស់កម្លាំង ឆាប់ខឹងមួម៉ៅ ឈឺក្បាល គ្មានសមាធិ(អារម្មណ៍មិននឹងនរ)។ ទាំងអស់នេះ គឺបណ្ដាលមកពីការដែលរាងកាយមានកម្រិតម៉ាញេស្យូមទាប ព្រោះម៉ាញេស្យូមមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការជួយបន្ធូរភាពធុញថប់តានតឹង ជួយឱ្យសាច់ដុំបានធូរស្រាល ដែលនឹងធ្វើឱ្យលោកអ្នកអាចគេងលក់បានកាន់តែងាយស្រួលឡើង។

3.នឿយល្វើយ សាច់ដុំគ្មានកម្លាំង និងឈឺតាមសន្លាក់

អាការនឿយល្វើយ សាច់ដុំគ្មានកម្លាំង និងឈឺតាមសន្លាក់ គឺជាសញ្ញាបង្ហាញថា រាងកាយខ្វះវីតាមីនC។ ដោយសារតែ វីតាមីនC មានភាពពាក់ព័ន្ធនឹងការកសាងសារធាតុខូឡាជេន ដែលជាចំណែកប្រកបរបស់សាច់ភ្នាសភ្ជាប់នៅក្នុងរាងកាយបរិវេណឆ្អឹងខ្ចី សាច់ដុំ សរសៃឈាម និងស្បែក ដែលការពិតទៅ អាការទាំងអស់នេះគឺជាអាការសម្គាល់របស់សភាវរោគដែលបណ្ដាលមកពីការខ្វះវីតាមីនC ដោយនៅលើអ្នកដែលមានអាការធ្ងន់ធ្ងរ នឹងមានចេញឈាមមកតាមជើងធ្មេញ មានស្នាមអុចៗពណ៌ឈាមនៅតាមស្បែក សឹកសាច់អញ្ចាញ និងជ្រុះធ្មេញរួមជាមួយទៀតផង។

4.សាច់ដុំរួញតឹង ញាក់ជើង និងរមួលក្រពើញឹកញាប់          

រាងកាយត្រូវការប៉ូតាស្យូម​ដើម្បីសាងសាច់ដុំ និងប្រូតេអ៊ីន ការដេលមានប៉ូតាស្យូមទាប អាចធ្វើឱ្យកើតរមួលក្រពើបានជាពិសេសនៅម្ដុំកំភួនជើង និងថែមទាំងអាចបញ្ជាក់ប្រាប់អំពីសភាវដែលរាងកាយមានកម្រិតជាតិកាល់ស្យូមដែលថយចុះទាបទៀតផង។ ដោយសារតែកាល់ស្យូមមានតួនាទីក្នុងការព្យាបាល ការតបស្នងរបស់កោសិកាប្រសាទ និងសាច់ដុំ នៅពេលកាល់ស្យូមថយចុះ នឹងធ្វើឱ្យកោសិកាទាំងនោះត្រូវបានជំរុញយ៉ាងងាយ ធ្វើឱ្យកើតការបង្រួញខ្លួន ឡើងរឹង និងកើតរមួលក្រពើ។

5.ងាយនឹងឈាមច្រមុះ និងឈាមមិនងាយឈប់ហូរ

ដោយសារតែវីតាមីនK មានចំណែកសំខាន់ក្នុងកម្មវិធីការបង្កកខ្លួនរបស់ឈាមក្នុងរាងកាយ ដូច្នេះហើយការដែលរាងកាយខ្វះវីតាមីនK នឹងធ្វើឱ្យឈាមមិនងាយឈប់ហូរ រួមទាំងអាចនឹងមានអាការចេញឈាមខុសប្រក្រតី ដូចជាមានចេញឈាមតាមច្រមុះ មានចេញឈាមនៅក្នុងប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ និងមានស្នាមអុចៗក្រហមៗដូចឈាមនៅលើស្បែកទៀតផង។

6.មុន

មុន គឺជាជំងឺស្បែកម្យ៉ាងដែលសាងក្ដីរំខានចិត្តដល់មនុស្សជាច្រើន ជាពិសេសនារីៗ ដោយមនុស្សភាគច្រើនយល់ថា មុន កើតឡើងដោយសារការមិនចេះសម្អាតស្បែកមុខ ញ៉ាំអាហារចៀនបំពងច្រើន រួមទាំងសភាវកខ្វក់ក្នុងខ្យល់អាកាស តែការពិតវិញ ការខ្វះវីតាមីន A ឬវីតាមីន D ក៏អាចបណ្ដាលឱ្យកើតពងបែកតូចៗស្រដៀងនឹងមុនបានដូចគ្នាដែរ ព្រោះការខ្វះវីតាមីន A មានចំណែកជួយក្នុងការការពារការកើតមុន លុបបំបាត់ស្នាមអុចខ្មៅលើស្បែកមុខ និងកាត់បន្ថយការរលាកក្លាយរបស់មុនបាន ដូច្នេះនៅពេលរាងកាយមានកម្រិតវីតាមីន A ធ្លាក់ចុះទាប នឹងធ្វើឱ្យមានពាក់ព័ន្ធនឹងការកើតមុន។

7.ជ្រុះសក់

សភាវការខ្វះសារធាតុដែកស័ង្កសី អាចជាមូលហេតុមួយដែលធ្វើឱ្យកើតអាការជ្រុះសក់ សក់ស្ដើង ដោយសារតែស័ង្កសី ជាសារធាតុរ៉ែដែលមានភាពសំខាន់ដល់ការចម្រើនធំធាត់ ការសាងសាច់ភ្នាស រួមទាំងការបំបែកខ្លួនរបស់កោសិកាឫសសក់ទៀតផង។

(នៅមានត)