Author: ធឿន មករា

ប្រទេសកម្ពុជាយើងសព្វថ្ងៃមានតម្រូវការនាំចូលបន្លែប្រមាណ200 ទៅ400តោនក្នុងមួយ​ថ្ងៃហើយក្នុងមួយឆ្នាំត្រូវចំណាយទឹកប្រាក់ប្រមាណពី150លាន ទៅ400លានដុល្លារលើការនាំ​​​ចូលបន្លែពីបរទេស។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ឯកឧត្តម វេង សាខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា​​ ប្រមាញ់និងនេសាទនៅក្នុងពិធីសម្ពោធបើកផ្សារណាត់បន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិត​ផលធម្មជាតិនៅក្រុងកំពង់ចាម។

ឯកឧត្តម វេង សាខុន បានបញ្ជាក់ថា ដោយសារកំណើនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ធ្វើឱ្យតម្រូវការបន្លែបង្ការមានកំណើនខ្ពស់ឡើងដែលត្រូវនាំចូលពីបរទេស ព្រោះផលិតផលក្នុងស្រុកមិនទាន់អាចឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបានគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយ។

ឯកឧត្ដមបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលបានចាត់ទុកវិស័យកសិកម្មជាវិស័យអាទិភាពដើម្បីទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខស្បៀង និងជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជនបទ ជំរុញការលើកកម្ពស់ផលិតផលកសិកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម ការអភិវឌ្ឍតាមបែបវិបុលកម្ម បែបប្រពលវប្បកម្ម និងកសិ-ពាណិជ្ជកម្មតាមរយៈការដាំដុះដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសទំនើបដើម្បីឆ្លើយតបទៅតាមតម្រូវការទីផ្សារប្រកបដោយបរិមាណគុណភាព សុវត្ថិភាព និងស្តង់ដារ គឺជាកត្តាចម្បង។

ហេតុដូច្នេះហើយទើបមានការរៀបចំផ្សារណាត់បន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាពដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹងអំពីបន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាពជាសកម្មភាពមួយជំរុញផលិតកម្មស្បៀងបង្កើនការយល់ដឹងអំពីសុវត្ថិភាពក្នុងចំណោមមហាជនអ្នកលក់-អ្នកទិញ និងអ្នកបរិភោគបន្លែទូទៅនិងជួយផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងទីផ្សាររវាងអ្នកផលិត និងខ្សែចង្វាក់អ្នកផលិត និងព័ត៌មានទីផ្សារនៃបន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាព។

នេះជាឱកាសដែលកសិករអ្នកផលិតជួបជុំជជែកគ្នាពីតម្រូវការការផ្គត់ផ្គង់នៃផលិតផលដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍ទាំងអស់គ្នាទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងសុខភាពក្នុងក្របខ័ណ្ឌធានាទីផ្សាររយៈពេលវែងប្រយោជន៍សម្រាប់កសិករលើកទឹកចិត្តក្នុងការផលិតលើកស្ទួយផលិតផលកសិកម្មរបស់ជាតិពិសេសការចូលរួមការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងតាមរយៈគោលការណ៍ទីផ្សារនៃបន្លែសុវត្ថិភាព និងផលិតផលសុវត្ថិភាពនេះស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលយើង។

លោក ហ៊ាន វណ្ណហន ​អគ្គនាយក​រង​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​កសិកម្ម​របស់​ក្រសួង​កសិកម្ម រុក្ខា​ប្រមាញ់ ​និង​នេសាទធ្លាប់មាន​ប្រសាសន៍ថា​ កង្វះ​បន្លែ​ផ្គត់ផ្គង់​ក្នុង​ស្រុក​តម្រូវ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល ​និង​ប្រជាកសិករ​ខ្មែរ​ត្រូវ​ខិតខំ​បន្ថែម​ទៀត​ក្នុង​ការ​បង្កើន​ផល​ដាំដុះ​ដើម្បី​ទប់​លំហូរ​ចូល​នៃ​បន្លែ​ពី​ប្រទេស​ក្បែរ​ខាង។

រីឯលោក ចន្ទ សុផល បានបញ្ជាក់នៅក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា បន្លែសម្រាប់ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ក្នុង​ស្រុកនាពេលបច្ចុប្បន្នប្រជាកសិករបានបង្កើន​ការដាំដុះច្រើនជាងមុន។

ក្នុងគោលបំណងលើកកំពស់ ដំណាំកសិកផលកសិករដែលគ្មានជាតិគីមី អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ចាមបានបង្កើតផ្សារសរីរាង្គដំបូងគេ ដែលមានឈ្មោះថា«ផ្សារណាត់» សម្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋដាក់លក់បន្លែសរីរាង្គឬបន្លែសុវត្ថិភាពសម្រាប់លើកកម្ពស់សុខភាពឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។

ឯកឧត្តម គួច ចំរើន អភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្តកំពង់ចាមមានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតផ្សារនេះឡើងគឺដើម្បីផ្តល់ឱកាស ឱ្យកសិករបានដាក់ទិញទំនិញកសិផលរបស់ខ្លួន ដែលជាចំណែកដ៍សំខាន់ក្នុងការរកទីផ្សារជូនពួកគេ ដើម្បីរកប្រាក់កម្រៃបានកាន់តែប្រសើរ សម្រាប់ផ្គត់ផ្គត់ការចំណាយផ្សេងៗក្នុងគ្រួសារ។

ផ្សារណាត់នេះ គឺតម្រូវឱ្យលក់ផលិតផលកសិកម្ម រួមមានបន្លែ ផ្លែឈើស ត្រី សាច់ផ្សេៗ ជាប្រភេទសរីរាង្គ ឬអាហារសុវត្ថិភាព ដែលមិនមានជាតិគីមី មិនប៉ះពាល់សុខភាពដល់អ្នកទទួលទាន។ ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា ការទទួលទានបន្លែសរីរាង្គឬបន្លែសុវត្ថិភាពនេះ គឺជួយឱ្យសុភាពយើងបានប្រសើរ មិនសូវមានជំងឺឈឺថ្កាត់ កាត់បន្ថយថវិកាក្នុងការចំណាយប្រាក់ព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗ។

គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងមួយឆ្នាំៗផលិតផលស្រូវរបស់កសិករខេត្តកំពង់ចាម នៅសល់ប្រមាណជាង 2០ម៉ឺនតោន ដែលជាកង្វល់របស់អាជ្ញាធរក្នុងការស្វែងរកទីផ្សារជូនកសិករ។ ហើយការបង្កើតផ្សារនេះ គឺដើម្បីផ្តល់ឱកាសឱ្យកសិករអាចលក់ផលិតផល ស្វែងរកដៃគូលក់ផលិតផលចេញបានកាន់តែប្រសើរឡើង៕

តាមទំនៀមទម្លាប់របស់ការរៀបការតាំងពីសម័យបុរាណ មុននឹងមានពិធីមង្គលការឡើងត្រូវតែមានការភ្ជាប់ពាក្យជាទំនៀមទម្លាប់ជាមុនជានិច្ច ហើយទំនៀមទម្លាប់នេះក៏បានទទួលការបន្តធ្វើរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន ទោះជាមានគូខ្លះអាចនឹងរំលងដំណាក់កាលនេះ ដើម្បីជាការសន្សំសំចៃថ្លៃចាយវាយក្ដី តែដឹងឬទេថា ការភ្ជាប់ពាក្យក៏មានចំណុចល្អច្រើនយ៉ាងដែរ ដូច្នេះយើងនាំគ្នាមកមើលពីប្រវត្តិថា តើហេតុអីទើបការភ្ជាប់ពាក្យមុនមានពិធីរៀបមង្គលការបានទទួលការអនុវត្តបន្តគ្នាមកក្លាយជាទំនៀមទម្លាប់តាំងពីសម័យបុរាណ?

គោលបំណងក្នុងការភ្ជាប់ពាក្យ
ដោយសារតែកាលពីសម័យអតីតកាលនោះការរៀបចំពិធីមង្គលការច្រើនតែជាការរៀបចំដែលកើតឡើងពីអាណាព្យាបាលច្រើនជាងក្នុងការរកគូស្រករដែលល្អឱ្យទៅបុត្រភ្ងានោះ ទើបមានតិចគូណាស់ដែលបានជួបស្នេហ៍ដោយខ្លួនឯង។ ការធ្វើពិធីភ្ជាប់ពាក្យ គឺជានិមិត្តសញ្ញាម្យ៉ាងដើម្បីឱ្យខាងប្រុស និងខាងស្រីមានឱកាសបានសិក្សាមើលចិត្តមើលថ្លើមគ្នាជាមុនមួយខណៈពេលសិន និងជានិមិត្តសញ្ញាមួយប្រាប់ដល់បុរសស្រ្តីដទៃទៀត មិនឱ្យមកចូលជិតក្បែរបុរសស្រ្តីដែលបានភ្ជាប់ពាក្យគ្នាហើយនោះផង។ បើសិននៅមិនទាន់ច្បាស់ប្រាកដក្នុងចិត្ត ឬមិនត្រូវចិត្តអ្វីៗនោះ ក៏នឹងមានការផ្ដាច់ពាក្យគ្នាវិញក្នុងឱកាសតទៅទៀត តែបើសិក្សាមើលចិត្តថ្លើមគ្នាហើយឃើញថានឹងទៅជាមួយគ្នាបាននោះ ក៏នឹងបន្តដោយការដេញពេលារកមើលឫក្សពេលាល្អដើម្បីរៀបការក្នុងវារៈណាមួយដែលស័ក្តិសម។

ការភ្ជាប់ពាក្យ មានរយៈពេលយូរ ឬឆាប់ប៉ុនណា?
បើសិនតាមអំណះអំណាងកាលពីអតីតកាលច្រើនតែបញ្ជាក់ពីពេលវេលាភ្ជាប់ពាក្យក្នុងអំឡុងពេលប្រមាណជា6ខែ-12ខែ ជាវេលាដែលស័ក្តិសមល្មមក្នុងការស្គាល់ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមកតែក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះ គ្មានការកំណត់ឱ្យប្រាកដជាក់ថា រយៈពេលប៉ុនណាទេ។ គូខ្លះអាចនឹងភ្ជាប់ពាក្យដើម្បីជាការកក់ទុកជាមុន (ភ្ជាប់ពាក្យតាំងពីនៅជំទង់ៗ ហើយមករៀបការនៅពេលចាស់ហើយក៏មាន) លុះពេលវេលាកន្លងទៅ3-5ឆ្នាំទើបរៀបការ។ តែបើគូខ្លះដែលប្រាកដជាក់ក្នុងចិត្តថា នឹងគ្មានបញ្ហាអ្វីក្រោយពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ហើយទេ ព្រោះបានសិក្សាមើលចិត្តថ្លើមគ្នាក្នុងអំឡុងពេលសេពគប់គ្នាមកយ៉ាងច្បាស់ប្រាកដល្អហើយនោះ ក៏អាចនឹងរៀបចំពិធីភ្ជាប់ពាក្យនៅពេលព្រឹក រួចហើយរៀបការនៅពេលរសៀលតែម្ដងក៏បាន ដែលនេះជាការបង្រួញដំណាក់កាលឱ្យខ្លី និងសន្សំថ្លៃចាយវាយបានច្រើនទៀតផង។

តើពិធីភ្ជាប់ពាក្យ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាខ្លះ?
ពិធីភ្ជាប់ពាក្យភាគច្រើន គឺច្រើនជាការឯកភាពគ្នារឿងថ្លៃទឹកដោះរបស់ចាស់ៗទាំងសងខាង រួមទាំងរឿងរបស់ផ្ទះសំបែង និងចំណុចឯកភាពគ្នាមួយចំនួនទៀតក្រោយពេលរៀបការហើយ (គូខ្លះរៀបការគ្នាដោយហេតុផលខាងធុរកិច្ច)។ នៅពេលគ្រប់យ៉ាងរួចរាល់រៀបរយក៏នឹងមានការលើកខាន់ស្លា ព្រមទាំងថ្លៃទឹក-ដោះ មាសប្រាក់ និងគ្រឿងបណ្ណាការដែលបានឯកភាពគ្នានោះទៅជូនដល់ផ្ទះខាងកូនក្រមុំ។បន្ទាប់ពីនោះក៏ធ្វើពិធីបំពាក់ចិញ្ចៀនភ្ជាប់ពាក្យនៅចំពោះមុខសាក្សី ហើយទើបនាំយកភោជនាហារចេញមកជប់លៀងពិសាជាកិច្ចបញ្ចប់ពិធី និងអាចនឹងមានការជជែកនិយាយគ្នាម្ដងទៀតអំពីរឿងការរៀបចំពិធីមង្គលការនាពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខ​។

អាចនិយាយបានថា ជាកលឧបាយម្យ៉ាងនៅក្នុងអតីតកាលដែលសមហេតុសមផលបំផុតយ៉ាងហោចណាស់ក៏ការភ្ជាប់ពាក្យអាចរាប់បានថា ជាការបានសម្រេចចិត្តដ៏ច្បាស់លាស់មួយ​ និងជាការសាកសួរបេះដូងរបស់ខ្លួនឯងម្ដងទៀតថា តើបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការរស់នៅជាមួយអនាគតគូជីវិតហើយឬនៅ៕

ការនិយាយជាមួយកូនដើម្បីឱ្យកូនស្ដាប់បង្គាប់ និងធ្វើតាម ពេលខ្លះមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ។ ការនិយាយជាមួយកូនមានភាពសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាគឺជាគំរូដើមក្នុងការបង្រៀនកូនឱ្យបានរៀនយល់ដឹងក្នុងការនិយាយស្ដីជាមួយអ្នកដទៃផងដែរ។ ថ្ងៃនេះ អ្នកគ្រូ ឆវី មាន30វិធីងាយៗពីអ្នកជំនាញខាងចិត្តវិទ្យាកុមារមកជម្រាបជូនដូចខាងក្រោម។

ការនិយាយឱ្យកូនធ្វើតាមដោយមិនពិបាក មានដូចតទៅ ៖
1. សម្លឹងមើលមុខកូនមុននឹងនិយាយ : មុននឹងចាប់ផ្ដើមនិយាយជាមួយកូនចូរសម្លឹងមើលមុខកូនជាមុន ដើម្បីឱ្យប្រាកដក្នុងចិត្តថា កូនកំពុងស្ដាប់ រួចអង្គុយចុះក្នុងកម្ពស់ស្មើគ្នា និងសម្លឹងមើលកូនដោយខ្សែភ្នែកនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់ មិនមែនការសម្លុតគំរាម។

2. ហៅឈ្មោះកូន : ចាប់ផ្ដើមការនិយាយដោយការហៅឈ្មោះ ដូចជា កូនតូមីម៉ាក់សុំឱ្យកូន…។

3. និយាយខ្លីៗ តែមានន័យ : កុំនិយាយច្រើន ឬរអ៊ូច្រើន ព្រោះកូននឹងចាប់អត្ថន័យមិនបាន និងមិនដឹងថា យើងត្រូវការអ្វី។

4. ប្រើពាក្យងាយៗយល់ : ប្រើពាក្យសម្ដីដែលងាយស្រួលយល់ និងមានន័យច្បាស់លាស់ជាមួយកូន កុំរអ៊ូ ឬរៀប-រាប់ច្រើនពេក ព្រោះនឹងធ្វើឱ្យកូនមិនយល់ ឬធ្វើជាមិនដឹងតែម្ដង។

5. ពិសោធពីការយល់ដឹង : ដោយឱ្យកូនឆ្លើយមកវិញ បើកូនមិនអាចឆ្លើយតបមកវិញបាន នោះបញ្ជាក់ថា ពិបាកយល់ និងវែងជ្រុលពេកហើយ ធ្វើឱ្យកូនមិនយល់។

6. ប្រើជម្រើសផ្សេងដែលមិនមែនជាការដាក់ទោស : ជំនួសឱ្យការនិយាយថាបើមិនធ្វើ! ចាំមើលបន្តិចទៀតម៉ាក់មកវិញនឹងវាយឱ្យហើមគូទម្ដង តែគួរតែនិយាយថា បើកូនជួយលាងបន្លែម៉ាក់ កូននឹងអាចជួយម៉ាក់បានច្រើនណាស់ បន្តិចទៀតប៉ាមកវិញ យើងនឹងបានញ៉ាំបាយជុំគ្នាតែម្ដងជាដើម។

7. ដាក់សំណើដែលកូនមិនអាចបដិសេធបាន : ជាពិសេសជាមួយក្មេងអាយុ2-3ឆ្នាំ ជាវ័យដែលប្រកាន់យកខ្លួនឯងជាធំ (Egocentric) ដូច្នេះការដាក់សំណើណាមួយដែលកូននឹងស្ដាប់បង្គាប់ និងធ្វើតាម នឹងជួយកាត់បន្ថយការប្រកែកប្រណាំង ឬការឈ្លោះប្រកែកបាន ដូចជា ប្រាប់កូនថា ទៅស្លៀកពាក់ទៅបន្តិចទៀតនឹងបានចេញទៅលេងខាងក្រៅ។

8. និយាយក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន : ដូចជា “កុំស្រែកគំហក!” តែយើងគួរនិយាយថា “កុំស្រែកខ្លាំងៗអី ព្រោះវានឹងធ្វើឱ្យយើងឈឺក”។

9. និយាយយ៉ាងមានគោលដៅ : ដូចជាម៉ាក់ត្រូវការឱ្យកូនចែកឱ្យប្អូនលេងផង (ជំនួសឱ្យពាក្យថា “ចែកឱ្យប្អូនដែរភ្លាម!”) វិធីនេះប្រើការបានល្អជាមួយក្មេងដែលចូលចិត្តការយកចិត្តយកថ្លើម និងក្មេងដែលមិនចូលចិត្តការបង្ខំ។

10. និយាយដល់ហេតុ និងផលដែលនឹងកើតឡើង : ដូចជានៅពេលកូនដុសធ្មេញរួចម៉ាក់នឹងនិយាយរឿងនិទានឱ្យស្ដាប់ ឬនៅពេលកូនញ៉ាំបាយរួច យើងនឹងចេញទៅញ៉ាំការ៉េមជាមួយគ្នា។

11. កុំគិតថា កូនឌឺរឹង និងមិនសហការ : តែផ្ទុយទៅវិញត្រូវសង្កេតមើលថា តើការនិយាយស្ដីរបស់យើងមានខុសឆ្គងត្រង់ណាទេ?

12. រួមធ្វើកិច្ចការងារជាមួយកូនជំនួសការចាំតែបញ្ជា : ដូចជាថា បិទទូរទស្សន៍ភ្លាម ដល់ម៉ោងញ៉ាំបាយហើយ! តែយើងអាចប្រើវិធីដើរទៅអង្គុយជិតកូន មើលទូរទស្សន៍ជាមួយកូនប្រមាណជា2-3នាទី លុះដល់ពេលផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ក៏ឱ្យកូនបិទទូរទស្សន៍ដោយខ្លួនឯង និងប្រាប់កូនថា ដល់ម៉ោងញ៉ាំបាយហើយ។

13. ផ្ដល់ជម្រើសដែលឆ្លាតវៃ : ដូចជា តើចង់ស្លៀកខោអាវគេងមុន ឬចង់ដុសធ្មេញមុន? ចង់ពាក់អាវពណ៌ផ្កាឈូក ឬពណ៌បៃតងវិញ?ជាដើម។

14. និយាយត្រង់ទៅត្រង់មក ខ្លី និងងាយយល់ ឱ្យស័ក្តិសមនឹងវ័យ និងវិវឌ្ឍនាការក្មេង : ដូចជា បើសួរក្មេងអាយុ3ឆ្នាំថា ហេតុអីបានធ្វើអុីចឹង? ក្មេងអាចនឹងឆ្លើយមិនរួចទេ ដូច្នេះគួរនិយាយជាមួយកូនថា ប្រាប់ម៉ាក់បន្តិចមើល៍រឿងដែលកូនធ្វើហ្នឹងយ៉ាងម៉េចដែរ?

15. និយាយយ៉ាងសុភាព និងផ្ដល់កិត្តិយស : និយាយជាមួយកូនដូចដែលយើងចង់ឱ្យកូននិយាយជាមួយយើង។

16. មិនបង្ខំ : ព្រោះការបង្ខំសម្លុតគំរាមនឹងធ្វើឱ្យកូនមិនរួមសហការ ដូចជានិយាយថា កូនត្រូវតែធ្វើនេះ ធ្វើនោះឱ្យហើយ! តែគួរប្ដូរមកជាម៉ាក់ចង់ឱ្យកូនធ្វើរឿងនេះ រឿងនោះ… ម៉ាក់សប្បាយចិត្តណាស់ដែលឃើញកូនធ្វើ ឬជំនួសឱ្យពាក្យថា “ជូតតុបាយឱ្យស្អាតភ្លាម!” គួរប្ដូរមកជា ម៉ាក់ចង់ឱ្យកូនជូតតុបាយឱ្យស្អាត និងកុំឱ្យជម្រើសបែបអវិជ្ជមានទៅកូន ដូចជានៅពេលធាតុអាកាសរងា ចូរនិយាយជាមួយកូនថា “ឱ្យយកអាវរងាមកពាក់” តែកុំប្រើពាក្យថា កូនចង់ពាក់អាវរងាទេ? ជាដើម។

17. ហាត់សង្កេតទស្សនគតិ វិធីគិត និងការនិយាយស្ដីរបស់កូន : ដើម្បីនឹងបានតបស្នងតម្រូវការរបស់កូនបានត្រឹមត្រូវ។

18. ប្រើប៊ិច ខ្មៅដៃជំនួសការនិយាយ : កូនវ័យជំទង់មិនត្រូវការឱ្យយើងនិយាយច្រំដែលៗទេ ព្រោះការនិយាយច្រំដែលៗនេះ សម្រាប់កូនក្នុងវ័យស្ទាវជំទង់ប្រៀបដូចជា ការពន្យុះកំហឹង ឬមិនទុកចិត្ត ដូច្នេះការសរសេរកំណត់ត្រាដាស់តឿន គឺជាវិធីមួយដែលជួយឱ្យកូនវ័យជំទង់ផ្ដល់នូវការសហការបានល្អជាងការនិយាយច្រំដែលៗ។ សាកល្បងសរសេរសំណេរដាស់តឿនបែបកំប្លែងៗ នោះអ្នកនឹងឃើញថាវាពិតជាបានផលល្អមែនមិនខាន។

19. កុំគិតតែពីនិយាយ តែធ្វើឱ្យឃើញជាគំរូ : ក្មេងៗរៀនយល់ដឹងពីទង្វើខ្លាំងជាងពាក្យសម្ដី ដូច្នេះធ្វើជាគំរូដែលល្អដល់កូន ដើម្បីឱ្យកូនធ្វើតាម។

20. បំពេញអារម្មណ៍របស់កូនជាមុន រួចសឹមនិយាយ ឬចង្អុលណែនាំដល់កូន : ពិនិត្យមើលអារម្មណ៍របស់កូនជាមុន ឱ្យប្រាកដក្នុងចិត្តសិនថា តើគេព្រមនៅក្នុងការស្ដាប់យើងឬទេ? មិនដូច្នោះទេ អ្វីដែលយើងនិយាយទៅ នឹងមិនកើតជាប្រយោជន៍អ្វីឡើយ។

21. និយាយជាកំណាព្យកាព្យជួនឱ្យងាយចងចាំ : ដូចជា ជួយគេឱ្យច្រើន អ្នកចម្រើនគឺខ្លួនយើងជាដើម។

22. ឱ្យកូនធ្វើត្រាប់តាម : ក្មេងតូចត្រូវប្រាប់ច្រើនដង ខុសពីកូនវ័យជំទង់។ ក្មេងវ័យ3-6ឆ្នាំចូលចិត្តការធ្វើត្រាប់តាម ដូច្នេះនៅពេលនិយាយប្រាប់ហើយ ចូរធ្វើឱ្យឃើញ និងឱ្យកូនធ្វើតាម ធ្វើដូចជាការលេងសម្ដែងដូច្នោះដែរ។

23. ឱ្យកូនគិតដោយខ្លួនឯង : បង្ហាត់ឱ្យកូនចេះគិតដោយខ្លួនឯង ដោយជំនួសឱ្យការនិយាយថា មើលចុះរបស់របរអីក៏រាយប៉ាយមេ្ល៉ះ! ចូរប្ដូរមកនិយាយថា “កូនតូមី កូនសាកគិតទៅមើលថា តើយើងនឹងយកអាវយឺត ស្បែកជើង និងតុក្កតាខ្លាឃ្មុំនេះទៅទុកនៅកន្លែងណាស្រួល?”ឱ្យកូនសាកល្បងគិត និងកែបញ្ហាដោយខ្លួនឯង។

24. ធ្វើឱ្យកូនស្ងប់ : នៅពេលកូនរឹតតែស្រែក យើងរឹតតែនិយាយឱ្យតិច។ ជួនកាលការធ្វើជាអ្នកស្ដាប់ដ៏ល្អ នឹងជួយបន្ធូរក្ដីវិតក្កកង្វល់របស់កូនបាន ឱ្យកូនដឹងថាយើងកំពុងចាប់អារម្មណ៍ និងចង់ជួយ។ ប្រាប់ទៅកូនថា យើងយល់ និងមានអ្វីខ្លះដែលកូនត្រូវការឱ្យជួយ។អ្វីទាំងអស់នេះនឹងធ្វើឱ្យកូនស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញនិងនៅពេលកូនខឹងមួម៉ៅ កុំខឹងមួម៉ៅទៅវិញព្រោះនឹងធ្វើឱ្យរឿងកាន់តែធំទៅ។

25. ផ្ដល់ជម្រើសដែលល្អ : ប្រាប់ទៅកូនថា កូនចង់ទៅដើរលេងនៅទីធ្លាទាត់បាល់តែម្នាក់ឯងមិនបានទេ តែកូនអាចដើរលេងនៅក្នុងទីធ្លាមុខផ្ទះបាន។

26. ដាស់តឿនជាមុន : ដូចជា5នាទីទៀតយើងនឹងត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញហើយ ចូរកូនបា៎យៗរបស់លេង និងពួកម៉ាកកូនទៅ។

27. និយាយឱ្យញាប់ញ័ររញ្ជួយចិត្ត : វិធីនេះជាការបើកពិភពលោកសម្រាប់ក្មេងៗដែលអៀនខ្មាស់ច្រើន ដូចជាមិនគួរសួរថា ថ្ងៃនេះធ្វើអីខ្លះនៅសាលា? តែគួរប្ដូរមកជា ឯណា? និយាយឱ្យម៉ាក់ស្ដាប់បន្តិចមើល៍ថា ថ្ងៃហ្នឹងធ្វើអីដែលសប្បាយបំផុតនៅសាលា? ជាដើម។

28. និយាយពីអារម្មណ៍របស់យើងជាមួយកូន : ដូចជា “កូនដឹងទេថា ពេលកូនរត់លេងនៅក្នុងផ្សារទំនើប ពេលដែលយើងទៅទិញអីវ៉ាន់ជាមួយគ្នាថ្ងៃនេះ ម៉ាក់ភ័យខ្លាំងណាស់ខ្លាចថាកូនវង្វេងបាត់… លើកក្រោយកុំធ្វើអីុចឹងទៀតណា៎កូនណា៎”។

29. និយាយបញ្ចប់សេចក្ដី នៅពេលកូនមិនព្រមស្ដាប់ ងង៉ក់ឬតវ៉ា : ចូរប្រាប់ទៅកូនថាយ៉ាងណាក៏ម៉ាក់មិនព្រមប្ដូរចិត្តដែរ (ដោយប្រើសំឡេងធម្មតា និងម៉ឺងម៉ាត់) ឱ្យកូនដឹងថាចាំបាច់ និងជារឿងដែលត្រូវធ្វើ។

30. ស្រឡាញ់យ៉ាងគ្មានលក្ខខណ្ឌ និងនិយាយលើកទឹកចិត្តជានិច្ច : ដូចជាកុំនិយាយថា បើមិនញ៉ាំបាយ តិចម៉ាក់ឈប់ស្រឡាញ់ បើមិនគេងតិចឆ្កែព្រៃមកខាំ-ល- កុំដាក់លក្ខខណ្ឌជាមួយកូនដោយពាក្យសម្ដីដែលគ្មានហេតុផល តែចូរនិយាយដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់យ៉ាងគ្មានលក្ខខណ្ឌជាមួយកូនជានិច្ច៕

នៅក្នុង​ដំណើរ​ជីវិត​រស់នៅ​ប្រចាំថ្ងៃ មនុស្ស​គ្រប់គ្នា​តែង​ប្រាថ្នា​ចង់បាន​ភាព​ថ្កុំថ្កើង មានមុខមាត់ មាន​កិត្តិយស និង​ក្លាយជា​មនុស្ស​មាន​ឥទ្ធិពល​ជាដើម។ តែ​ជាទូទៅ អ្វី​ទាំងអស់នោះ​មិនមែន​បានមក​ដោយ​ងាយ​នោះទេ ហើយ​មាន​មនុស្ស​មិន​ច្រើន​ទេ​ដែល​អាច​សម្រេច​បំណងប្រាថ្នា​របស់ខ្លួន​បាន ខណៈ​មនុស្ស​ជាច្រើន​ទៀត​ព្យាយាម​ស្ទើរ​ពេញ​មួយជីវិត តែ​មិនអាច​ទទួលបាន ឬ​ទទួលបាន​ត្រឹមតែ​ផ្នែក​ខ្លះ​ប៉ុណ្ណោះ។

នៅ​សប្តាហ៍​នេះ​អ្នកយកព័ត៌មាន​នៃ​កាសែត ​ឡា​រ៉ែ​ន ពាណិជ្ជ បានធ្វើ​បទ​សម្ភាស​ជាមួយ​លោក ង៉ែត សុខ​ឡា អ្នកនិពន្ធ​សៀវភៅ I Set My Mind to win 101 ឬ​ហៅ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​ថា វិធីសាស្ត្រ 101យ៉ាងដែលជា​សៀវភៅ​បង្ហាញ​ពី​វិធីសាស្ត្រ​កសាង​ភាពល្អប្រសើរ​ក្នុងការ​រស់នៅ​ដោយ​ចាប់ផ្តើម​ពី​ការកសាងខ្លួនឯង ដើម្បី​យកឈ្នះ​ខ្លួនឯង ដែល​យើង​នឹង​បង្ហាញ​លម្អិត​ពី​គន្លឹះសំខាន់ៗក្នុងការ​និពន្ធ​ស្នាដៃ​យ៉ាង​មាន​ប្រជាប្រិយភាព និង​កំពុង​ទទួលបាន​ការគាំទ្រ​ខ្លាំង​ពី​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ភាគច្រើន​ជា​យុវជន។

1. តើ​មូល​ហេតុអ្វី​ទើប​លោក​និពន្ធ​សៀវភៅ I Set My Mind to Win 101 នេះ​ឡើង?
បើ​និយាយ​ពី​ការសរសេរ​សៀវភៅ ខ្ញុំ​នឹកឃើញ​រឿង​មួយចំនួន​ដែល​ពីមុនមក​ខ្ញុំ​គ្រាន់តែ​ជា​ក្មេង​ក្នុង​ត្រកូល​កសិករ​ម្នា​ក់នៅ​ស្រុកព្រៃកប្បាស ខេត្តតាកែវ ដែលជា​ភូមិ​លិច​ទឹក និង​ត្រូវធ្វើ​ដំណើរ​យ៉ាង​លំបាក​ដើម្បី​ទៅ​រៀន​ដោយ​ឆ្លង​ភក់​ជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំ​មិនដែល​មានគំនិត​ថា​ចង់​ក្លាយជា​អ្នកនិពន្ធ​នោះទេ តែ​ក្រោយមក​នៅពេលដែល​ខ្ញុំ​ធំ​ឡើង ហើយ​ឆ្លងកាត់​ឧបសគ្គ​ជាច្រើន ខ្ញុំ​នឹក​ឃើញថា​ខ្ញុំ​ត្រូវតែ​ធ្វើ​អ្វី​ម្យ៉ាង​ដើម្បី​ចែករំលែក​ដល់ក្មេងៗជាច្រើន​ផ្សេងទៀត​ឱ្យមាន​ការតស៊ូ​ក្នុង​ជីវិត និង​ជំរុញឱ្យ​មនុស្ស​មាន​សីលធម៌​ល្អ​ក្នុង​ការរស់នៅ។ ហេតុនេះ​ខ្ញុំ​ក៏​ចាប់ផ្តើម​ធ្វើការ​ស្រាវជ្រាវតាមរយៈ​ការអាន​ឯកសារ​ជាច្រើន​ពាក់ព័ន្ធនឹងការកសាង​ខ្លួនឯង ទាំង​ផ្នែក​ផ្លូវចិត្ត និង​ចំណេះដឹង​ខាងក្រៅ​ផ្សេងទៀត ស្រប​ពេលដែល​ខ្ញុំ​បាន​ចំណាយពេល​ជាច្រើន​ដើម្បី​ចូលរួម​ក្នុង​សិក្ខាសាលា​រាប់រយ​សិក្ខាសាលា ដើម្បី​ទទួលបាន​គំនិត​សរសេរ។

តែ​ទោះជា​យ៉ាងនេះ​ក្តី គ្រាន់តែ​អាន និង​ចូលរួម មិនបាន​ធ្វើឱ្យ​ខ្ញុំ​ក្លាយជា​អ្នកសរសេរ​ម្នាក់​នោះទេអ្វីដែល​ធ្វើឱ្យ​ខ្ញុំ​ទទួលបាន​លទ្ធផល​គឺ​ចាប់ផ្តើមពី​ការ​កត់​ទុក​នូវ​អ្វីដែល​ខ្ញុំ​បាន​អាន រួមទាំងគំនិតល្អៗដែលកើតចេញពី​ការចូលរួម​ក្នុង​កម្មវិធីសំខាន់ៗជាច្រើន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គំនិត​ទាំងអស់នោះ​កើតចេញពី​ការអនុវត្ត​ការងារ​ជាក់ស្តែង​នៅពេលដែល​ខ្ញុំ​ធ្វើ​ការងារ​ជាមួយ​យុវជន ដូចជា​គម្រោង​បង្រៀន​ទាំង​ជំនាញ​រឹង និង​ជំនាញ​ទន់ ជាមួយ​និស្សិត​នៅ​មហាវិទ្យាល័យ និង​នៅតាម​សហគមន៍។ បទពិសោធ​សំខាន់​មួយ​ផ្សេងទៀត​នោះ​គឺ​ខ្ញុំ​ទទួលបាន​នៅពេលដែល​ខ្ញុំ​ធ្វើជា​ប្រធានសភា​និស្សិត​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា ដែល​ពេលនោះ​គឺត្រូវធ្វើ​ការងារ​ជាច្រើន​ដើម្បី​ជំរុញ​ការអភិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​ដល់​យុវជន​ដើម្បី​ក្លាយជា​ធនធាន​ដែលមាន​សមត្ថភាព និង​ធ្វើ​ការងារ​ដើម្បី​ជា​ប្រយោជន៍​សម្រាប់​សង្គម។ ស្របពេល​ជាមួយគ្នានេះ ខ្ញុំ​និពន្ធ​សៀវភៅ​នេះក្នុង​គោលបំណងសំខាន់ៗចំនួន 3យ៉ាង​គឺ

ទី1 ខ្ញុំ​ចង់​ជួយ​ដល់​មូល​និ​ធិ KP Foundation ដែលជា​មូលនិធិ​អាហារូបករណ៍​របស់លោក​តា​បណ្ឌិត កុល ផេង សម្រាប់​ជួយ​ដល់​និស្សិត​ក្រីក្រ​នៅ​គ្រប់​ទីកន្លែង។ ស្រប​ពេលដែល​លោកតា​បណ្ឌិត កុល ផេង ចង់​បង្កើត​ផលិតផល​សំខាន់​សម្រាប់​មូលនិធិ​នេះ លោក​បាន​គិតថា ផលិតផល​របស់​មូល​និ​ធិ​សម្រាប់​ការអប់រំ គឺ​មានតែ​សៀវភៅ​ទេ ហេតុនេះ​ស្របពេល​ដែល​ខ្ញុំ​មាន​ស្នាដៃ​សៀវភៅ ខ្ញុំ​ក៏បាន​ប្រគល់​ស្នាដៃ​នេះ​ជូន​ជា​ផលិតផល​របស់ KP Foundation នេះ​តែម្តង។

ទី2 ខ្ញុំ​គិតថា ខ្ញុំ​ជា​កូនអ្នកក្រ ខ្ញុំ​ធ្លាប់​ឆ្លងកាត់​ការលំបាក​ជាច្រើន​ដើម្បី​ទទួលបាន​ការអប់រំ​នៅ
ពេលនេះ ហើយ​ក្នុងភូមិ​របស់ខ្ញុំ​ដោយសារតែ​ជា​ភូមិ​ដែល​លិច​ទឹក 6ខែ និង​គោក 6ខែ បញ្ហា​នេះ​ធ្វើឱ្យ​យុវជន​នៅ​តំបន់​នោះ​តិចតួច​ប៉ុណ្ណោះ​អាច​បន្ត​ការសិក្សា​នៅ​មហាវិទ្យាល័យ។ ហេតុនេះ​នៅ
ពេលដែល​ខ្ញុំ​បានទទួល​ការអប់រំ ខ្ញុំ​ចង់​បង្កើត​ស្នាដៃ​
ដើម្បី​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​ឪពុកម្តាយ​ខ្ញុំ​ឱ្យ​គាត់​មាន
សង្ឃឹម និង​ជា​គំរូ​មួយ​សម្រាប់​ការយកចិត្តទុកដាក់​ពី​ការអប់រំ។

ទី3 ខ្ញុំ​ចង់​ពង្រីក​គំនិត និង​ជំរុញ​ការអាន​នៅ​កម្ពុជា ព្រោះ​ការអាន​មាន​សារៈសំខាន់​ខ្លាំងណាស់​សម្រាប់​និស្សិត​ទាំង​ការប្រើប្រាស់​ពាក្យ វេ​យ្យ-
ក​រណ៍ និង​គំនិត​អប់រំ​ផ្លូវចិត្ត។

2. ហេតុអ្វី​បានជា​លោក​ដាក់​ចំណងជើង​សៀវភៅ​នេះ​ថា I Set My Mind to Win 101? ហើយ​សៀវភៅ​នេះ​ផ្តល់​គុណ​តម្លៃ​អ្វីខ្លះ​ដល់​អ្នកអាន?
ខ្ញុំ​ដាក់​ចំណងជើង​ថា I Set My Mind to Win
101 នេះ​គឺ​ចង់​ជំរុញ​ឱ្យ​មនុស្ស​កំណត់​គោលការណ៍​ដើម្បី​ទទួលបាន​ជោគជ័យ​ក្នុង​ជីវិត​តាមរយៈ​ការ-
យក​ឈ្នះ​ទម្លាប់​អាក្រក់​របស់ខ្លួន ដោយ​ក្នុងនោះ​រួមទាំង​ការគិត​អវិជ្ជមាន ការ​កុហក់​ខ្លួនឯង និង​រឿងរ៉ាវ​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត​ដែល​អាច​បំផ្លាញ​ដល់​
ការរស់នៅ​របស់​មនុស្ស​ផង។ អ្នកអាន​អាចនឹង
ទទួល​បាន​មេរៀនល្អៗសម្រាប់​បណ្តុះ​ទម្លាប់​ល្អ ការជំរុញ​ទឹកចិត្ត បណ្តុះ​ក្តីសង្ឃឹម និង​ផ្នត់គំនិត​សីលធម៌​ល្អ ដើម្បី​ជំរុញ​ឱ្យ​គាត់​ក្លាយជា​មនុស្ស​ដែលមាន​សមត្ថភាព​ប្រកបដោយ​សក្តានុពល។
សៀវភៅ​នេះ​អាចជា​មូលដ្ឋានគ្រឹះ​យ៉ាងសំខាន់​មួយ​ក្នុង​ការជំរុញឱ្យ​សង្គម​ពោរពេញ​ដោយ​ការ-
គោរព​គ្នា ចេះ​ក្រែង​ចិត្ត​គ្នា និង​ធ្វើ​ការងារ​ជាមួយគ្នា​ប្រកបដោយ​ថាមពល​នៃ​គំនិត​យ៉ាងសកម្ម។ ខ្ញុំ​និយាយ​បែបនេះ ព្រោះ​អ្វី​គ្រប់យ៉ាង​លើ​លោក​នេះ កើតចេញពី​គំនិត បន្ទាប់ពី​មានគំនិត​ហើយ គាត់​នឹង​អាចមាន​សកម្មភាព ដែល​នាំទៅរក​ភាព​វិជ្ជមាន និង​ចែករំលែក​រហូត​ក្លាយជា​វប្បធម៌​វិជ្ជមាន​នៅក្នុង​សង្គម មិន​ថា​ការធ្វើការងារ ការប្រកប​អាជីវកម្ម ឬ​ការរស់នៅ​ប្រចាំថ្ងៃ​នោះទេ។

3. តើ​មុនពេល​អាន និង​ក្រោយពេល​អាន មនុស្ស​អាច​នឹងមាន​ភា​ព​ប្រែប្រួល​ជា​វិជ្ជមាន​អ្វីខ្លះ?
ចំពោះ​បញ្ហា​ប្រែប្រួល​ជា​វិជ្ជមាន អវិជ្ជមាន ឬ​មិន​ប្រែប្រួល​អ្វី​ទាំងអស់នោះ គឺ​អាស្រ័យ​លើ​អ្នកអាន​ខ្លួនឯង​ផ្ទាល់ ព្រោះ​មនុស្សម្នាក់ៗមិន​ដូចគ្នា​ទេ។ ជា​ឧទាហរណ៍ នៅពេលដែល​មនុស្ស​ណា​ម្នាក់​មាន​អារម្មណ៍​ថា​មិនសូវ​ស្រួលខ្លួន គាត់​ទៅ​ពេទ្យ ហើយ​ពេទ្យ​បានឱ្យ​ថ្នាំ​ហើយ​ចេញ​វេជ្ជបញ្ជា​ថា ឱ្យ​លេប-ថ្នាំ​ព្រឹក ថ្ងៃ ល្ងាច។ ពេល​ត្រឡប់មកផ្ទះ​វិញ អ្នកជំងឺ​គិតតែ​ពី​ទន្ទេញ​វេជ្ជបញ្ជា​នោះ ហើយ​មិន​ព្រម​លេបថ្នាំគាត់​នឹងមិន​អាចជា​សះស្បើយ​បានឡើយ។ ងាក​មក​សៀវភៅ​ដែល​ខ្ញុំ​និពន្ធ​នេះ​វិញ​ក៏​ដូចគ្នា ខ្ញុំ​ផ្តល់ឱ្យ​អ្នកអាន​នូវ​គន្លឹះ​សម្រាប់​ការអនុវត្ត​ដើម្បី​បណ្តុះ​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​ខ្លួនឯង ជំរុញ​សីលធម៌ និង​វិធីសាស្ត្រ​អប់រំ​ផ្លូវចិត្ត​មួយចំនួន​ដើម្បី​ទទួលបាន​ភាព-​ថ្កុំថ្កើង តែ​ប្រសិនបើ​គាត់​មិន​អនុវត្ត គាត់​នឹងមិន​ទទួលបាន​លទ្ធផល​អ្វី​ទាំងអស់។

តែ​ប្រសិនបើ​អ្នកអាន​គាត់​អនុវត្ត​វិញ គាត់​នឹង​ក្លាយជា​មនុស្ស​ដែលមាន​សីលធម៌​ខ្ពស់​ម្នាក់ ហើយ​រកឃើញ​ផ្លូវត្រូវ​ក្នុងការ​ទទួលបាន​កិត្តិយស កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ស្នាដៃ រួមទាំង​ការទទួលស្គាល់​ពី​សង្គម។ សៀវភៅ​នេះ នឹង​បកស្រាយ​ការយល់ច្រឡំ​មួយចំនួន​របស់​មនុស្ស ដែល​ចូលចិត្ត​មើល​អ្វីមួយ​ពី​សម្បក​ក្រៅ។

មនុស្ស​តែងតែ​ចង់បាន​ការកោតសរសើ​រ និង​ការឱ្យ​តម្លៃ ឬ​ភាព​ថ្កុំថ្កើង​ជាដើម តែ​គាត់​មិន​ព្រមធ្វើ​សកម្មភាព​ដែលជា​ប្រយោជន៍​ពិតប្រាកដ​នោះទេ តែ​ព្យាយាម​លោត​ចុះ​លោត​ឡើង​ដើម្បី​បាន​វា នេះ​ជា​រឿង​ខុស។ តាមពិត​របស់​ទាំងអស់​នោះ​ប្រៀបបាន​នឹង​ស្រមោល ដែល​ចាំបាច់​ត្រូវមាន​រូបរាង​ពិតប្រាកដ​ទើប​អាចមាន​ស្រមោល។ រូបរាង​ពិតប្រាកដ​នៃ​ផ្លែផ្កា សំខាន់បំផុត​នោះ​គឺ​ចាប់ផ្តើម​ពី​ខ្លួនឯង មានន័យថា ទាល់តែ​យើង​ចាប់ផ្តើម​ធ្វើ​ល្អ​ជាមុនសិន​ទើប​រឿង​ល្អ​កើត​ក្នុង​ជីវិត ទាល់តែ​ផ្តល់​ក្តី​គោរព​ដល់​អ្នកដទៃ​ជាមុនសិន​ទើប​អ្នកដទៃ​គេ​គោរព​យើង​វិញ ហើយ​ទាល់តែ​ក្លាយជា​មនុស្ស​ដែលមាន​តម្លៃ​សម្រាប់​ជួយ​ដល់​មនុស្ស​គ្រប់គ្នា​ជាមុនសិន ទើប​សាធារណជន​មើលឃើញ​ពី​តម្លៃ​របស់​យើង។

4. តើ​លោក​ចំណាយ​ពេលវេលា​ច្រើន​ប៉ុនណា​ដើម្បី​សរសេរ​សៀវភៅ​នេះ​ឡើង?
ដើម្បី​សម្រេចបាន​សៀវភៅ​មួយ​ក្បាល​នេះ ខ្ញុំ​ចំណាយពេល 5ឆ្នាំ ដោយ​ក្នុងនោះ 4ឆ្នាំ ខ្ញុំ​ចំណាយ​ពេលវេលា​ដើម្បី​ធ្វើការ​ស្រាវជ្រាវ​ឯកសារ និង​ចងក្រង​ជា​សេចក្តីព្រាង​ពី​គំនិត​ទាំងអស់​ដែល​ខ្ញុំ​ទទួលបាន ហើយ​ចំណាយ​ពេលវេលា 1ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​ដើម្បី​ប្រឹក្សា​យោបល់​ជាមួយ​អ្នកជំនាញ និង​កែសម្រួល​ឡើងវិញ​ឱ្យមាន​តម្លៃពិត​ប្រាក​ដស​ម្រា​ប់​សាធារណជន។ ក្នុងនោះ ខ្ញុំ​មាន​អ្នក​ណែនាំ (Mentor) 2រូប​គឺ លោកតា​បណ្ឌិត កុល ផេង ដែល​លោក​បាន​ពិនិត្យ​ពី​អត្ថន័យសំខាន់ៗ រួមទាំង​ប្រភព​ត្រឹមត្រូវ និង​មួយរូប​ទៀត​គឺ​លោក​បណ្ឌិត Fill B. Tabayoyong ដែល​បាន​ជួយ​សម្រួល​ដល់​រចនាប័ទ្ម​នៃ​ការសរសេរ និង​អត្ថន័យសំខាន់ៗមួយចំនួន​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស។ ក្រៅពីនេះ ក៏មាន​ការប្រឹក្សា​យោបល់ និង​ការចូលរួមគំនិតល្អៗជាច្រើន​ពី​ព្រះ​តេជគុណ គូ សុភាព ឯកឧត្តម វេ​៉ង សិរីវុឌ្ឍ និង​ឯកឧត្តម តាំង រតនា ដែល​សុទ្ធតែជា​អ្នកជំនាញ​។

5. តើ​លោក​មាន​សារ​អ្វី​សម្រាប់​ផ្តាំផ្ញើ​ដល់​សាធារណជន និង​យុវជន​កម្ពុជា?
សម្រាប់​មនុស្ស​ជាច្រើន​គេ​ផ្តល់​សារ​បង្ហាញ​ពី​គន្លឹះ​ជោគជ័យ តែ​សម្រាប់​ខ្ញុំ​វិញ​ខុសគេ នៅពេលនេះ​ខ្ញុំ​ចង់បង្ហាញ​គន្លឹះ​ចំនួន 5 ដែលនាំឱ្យ​បរាជ័យ ឬ​ជួប​បញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ​ក្នុង​ជីវិត ដែល​យុវជន​ជាច្រើន​ចូលចិត្ត​ធ្វើ​វា។

ទី1 គឺ​សេពគប់​មនុស្ស​អាក្រក់​ចុះ ប្រសិនបើ​ចង់​ធ្លាក់ខ្លួន​ក្លាយជា​មនុស្ស​ដែល​សង្គម​ស្អប់ខ្ពើម។

ទី2 គឺ​ស្អប់​មនុស្ស​ល្អ​ចុះ ប្រសិនបើចង់បរាជ័យ។

ទី3 ខ្ជិល​ឱ្យ​ច្រើន គេង​ឱ្យ​ច្រើន និង​ចំណាយ​ពេលវេលា​ឥតប្រយោជន៍​ឱ្យ​ច្រើន​ចុះ បើ​មិន​ចង់​ក្លាយជា​មនុស្ស​មាន​ប្រយោជន៍។

ទី4 កុំ​ដឹងគុណ​គេ​អី ប្រសិនបើ​មិន​ចង់​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ក្នុង​ការរស់នៅ​យូរអង្វែង។

ទី5 កុំ​រស់នៅ​ជាមួយ​បច្ចុប្បន្ន​អី រស់នៅ​ជាមួយ​អតីតកាល និង​អនាគត​ចុះ ប្រសិនបើ​មិន​ចង់​រីករាយ​ក្នុង​ជីវិត។ តែ​ប្រសិនបើ​អ្នក​ទាំងអស់គ្នា​ចង់ឱ្យ​ជីវិត​មាន​សេចក្តីសុខ និង​រីកចម្រើន​ខ្លាំង គ្រាន់តែ​គិត​បញ្ច្រាស់​មកវិញ ជាការ​ស្រេច៕

ចេកពងមាន់ គឺជា​ផ្លែឈើ​មាន​រសជាតិ​ឆ្ងាញ់ផ្អែម ហើយ​ក្រអូប​នៅពេល​ផ្លែ​វា​ទុំ ជា​ផ្លែឈើ​ដែល​គេ​និយម​ទទួលទាន​ក្នុងការ​ជួបជុំគ្នា និង​ធ្វើជា​បង្អែម​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យទាន ពិធីមង្គលការ និង​ជា​អាហារសម្រន់​នៅក្នុង​ពិធី​ប្រជុំ ឬ​ធ្វើ​សន្និសីទផ្សេងៗ ទើប​ជាហេតុ​ធ្វើឱ្យ​ចេកពងមាន់​មាន​តម្រូវការ​ខ្លាំង​នៅលើ​ទីផ្សារ។

លោក គ្រី ផល្លា កសិករ​ដាំចេក​ម្នា​ក់នៅ​ភូមិ​ចុង​កោះឃុំ​កោះអន្លង់ចិន ស្រុក​ស្អាង ខេត្តកណ្តាល​បាន​ប្រាប់​ឱ្យដឹងថា គាត់​បាន​ចាប់យក​របរ​ដាំចេក​ពងមាន់​នេះ​ជិត 20ឆ្នាំ​មកហើយ ពោលគឺ​ដាំ​នៅក្នុង​ចម្ការ​ដំណាំ​គូឆាយ​ដែលមាន​ផ្ទៃដី1,200ម៉ែត្រការ៉េ ស្មើនឹង 300គុម្ព។ លោក​បាន​បន្តថា ចេកពងមាន់ មិន​ពិបាក​ដាំនិង​ថែទាំ​នោះទេ គ្រាន់តែ​យើង​ជីករណ្តៅ​ទំហំ 3តឹក4ជ្រុងជម្រៅ 3តឹក​កន្លះ ហើយ​ឆ្ងាយ​គ្នា​ពីមួយ​គុម្ពទៅមួយ​គុម្ព​ប្រវែង 1.4ម៉ែត្រ ទៅ2ម៉ែត្រ រួច​យក​កូន​ចេក​កម្ពស់​ប្រមាណ 8តឹក​មក​ដាក់​ដាំ។ ក្រោយពី​ដាំ​បាន6ខែ​កន្លះ ចេក​នឹង​ចេញ​ត្រយូង និង​នៅពេល​ទម្លាក់​ស្និត​អស់ យើង​ត្រូវ​កាច់​ត្រយូង​ចោល ហើយ1ខែ20ថ្ងៃក្រោយ ផ្លែ​ចេក​នឹង​ចាស់​អាច​កាប់​លក់បាន​ហើយ។

ចំណែកឯ​ការថែទាំ​ក៏​គ្មានអ្វី​ពិបាក​ដែរ បើ​ខែប្រាំង1អាទិត្យ​ត្រូវ​បូមទឹក​ដាក់​ម្តង និង​ដាក់​ជីលា​មក​គោរៀងរាល់ 10ថ្ងៃ​ម្តង ព្រមទាំង​កាត់​ស្លឹក​ដែលងាប់ៗចោល និង​រយៈពេល 2ឆ្នាំក្រោយ​ទើប​វា​លែង​សូវ​ផ្តល់​ផល ដែល​យើង​ត្រូវ​គាស់​ចោល និង​ដាក់​ដាំ​សាជាថ្មី​ឡើងវិញ។ ម្ចាស់​ចម្ការ​រូបនេះ​បាន​បញ្ជាក់ដែរថា ចេកពងមាន់​មាន​ពី​ប្រភេទ គឺ​ពូជ​ផ្លែធំវែងៗ គេ​ហៅ​ចេកពងមាន់​ភ្លុក រីឯ​អា​ផ្លែតូចៗ ហៅថា​ចេកពងមាន់​ក្រចកចាប ហើយ​ឥឡូវ​ចេកពងមាន់​ក្រចកចាប​អាច​លក់​ឱ្យ​ម៉ូយ​បាន​ក្នុង 1ស្ទង​បាន​តម្លៃ 20.000 ទៅ23.000រៀល​ដែរ ចំណែកឯ​ចេកពងមាន់​ភ្លុក​វិញ 1ស្ទង​បាន 30.000រៀល (បី​ម៉ឺន​រៀល) ហើយ​មាន​ម៉ូ​យមក​ដឹក​ដល់​ចម្ការ​តែម្តង ដែល​ក្នុង1អាទិត្យ​អាច​លក់បាន​ប្រាក់​ពី 90ម៉ឺន ទៅ​ជាង1លាន​រៀល​ជា​រៀងរាល់​សប្តាហ៍។

ឈ្មួញកណ្តាល​ម្នាក់ អ្នកស្រី សាវឿន បាន​និយាយថា សព្វថ្ងៃ​ចេកពងមាន់​ឡើងថ្លៃ​គ្រាន់បើ និង​បើទោះបីជា​សម្បូរ​ច្រើន​ប៉ុនណា ក៏​ពពួក​ចេកពងមាន់​ក្រចកចាប​មួយ​ស្ទង​នៅតែ​បាន​ថ្លៃ15.000រៀល និង​ចេកពងមាន់​ភ្លុក 1ស្ទង 25.000រៀល​ដែរ(ពីរម៉ឺន​ប្រាំ​ពាន់​រៀល) ដោយ​មិនសូវ​ជា​ធ្លាក់​ថ្លៃ​ខ្លាំង​ទេ ហើយ​បើ​រដូវ​បុណ្យទាន​វិញ អាច​ឡើងថ្លៃ​ជាងនេះទៀត​ផង។ អ្នកស្រី​បាន​បន្ថែមថា ក្នុង1ខែ​គាត់​ចុះមក​ទិញ​ចំនួន 4លើក នៅ​រៀងរាល់​មុន​ថ្ងៃសីល ដើម្បី​យកទៅ​បន្ទុំ​ទុក​លក់​នៅឯ​រាជធានី​ភ្នំពេញ ហើយ​ក្នុង1លើកៗ គាត់​ប្រមូល​ទិញ​បាន​ប្រមាណ​ជា 100ស្ទង ដោយ​ទិញ​ពី2 ទៅ3ចម្ការ​ទើប​គ្រប់​លក់​បន្ត។ ឈ្មួញកណ្តាល​ម្នាក់នេះ​បាន​បញ្ជាក់ថា អ្នកទិញ​ចេក ចូលចិត្ត​ចេក​កោះអន្លង់ចិន​ណាស់ ព្រោះ​វា​មាន​រសជាតិ​ផ្អែម​ឆ្ងាញ់ និង​ទុក​បានយូរ ដោយសារតែ​មិនមាន​ប្រើ​ជីគីមី​ទេ គឺ​ប្រើតែ​ជីធម្មជាតិ​លាមក​គោ​ប៉ុណ្ណោះ។

លោក ជ្រឹង ជ្រឿ​ង មេឃុំ​កោះអន្លង់ចិន​​មានប្រសាសន៍ថា នៅ​ទូទាំង​ឃុំ​មាន​ភូមិ​ចំនួន4 រួមមាន​ភូមិ​ក្បាលកោះ ភូមិ​កណ្តា​លកោះ ភូមិ​ស្វាយ​ពុំ​ត្រង់ និង​ភូមិ​ចុង​កោះ មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​សរុប 7,199នាក់ ស្មើនឹង 5,146គ្រួសារ ហើយ​មាន​ដីចម្ការ​ចំនួន 828ហិកតាក្នុងនោះ​ចេកពងមាន់​ជា​ដំណាំ​អាទិភាព​មួយ​ក្នុងចំណោម​ដំណាំ​អាទិភាព​ទាំងបី រួមមាន​បន្លែ​គូឆាយ ផ្លែ​មៀន និង​ចេកពងមាន់ ដែល​បាន​ជួយ​ឱ្យ​ជីវភាព​អ្នក​កោះអន្លង់ចិន​បាន​ធូរធារ និង​គ្មាន​អ្នកធ្វើ​ចំណាកស្រុក ដូច​នៅតាម​បណ្តា​ស្រុក​មួយចំនួន​ទៀតឡើយ៕

ឪពុកម្ដាយភាគច្រើនចង់ឱ្យកូនឆ្លាត មានខួរក្បាលល្អ និងព្យាយាមស្វះស្វែងរកវិធីដែលនឹងធ្វើឱ្យកូនឆ្លាតវាងវៃ តើលោកឪពុកអ្នកម្ដាយដឹងឬទេ? ភាពឆ្លាតវៃមានជាប់នឹងខ្លួនកូនមកតាំងពីពេលកើតដំបូង និងមួយផ្នែកមកពីអាហារ និងការចិញ្ចឹមមើលថែ ដូច្នេះថ្ងៃនេះ អ្នកគ្រូ ឆវី សូមបបួលលោកឪពុកអ្នកម្ដាយមករៀនយល់ដឹងពីវិធីចិញ្ចឹមកូនឱ្យក្លាយជាក្មេងឆ្លាត និងមានខួរក្បាលវាងវៃដូចតទៅ។

កូនឆ្លាត មានខួរក្បាលវាងវៃដោយបច្ច័យច្រើនយ៉ាងតើលោកឪពុកអ្នកម្ដាយដឹងឬទេ? អាហារ និងការចិញ្ចឹមមើលថែមានចំណែកជួយបង្កើនវិវឌ្ឍនាការរបស់កូន។ អាហារដែលជួយបំប៉នខួរក្បាលកូនដែលល្អបំផុត គឺទឹកដោះម្ដាយ ព្រោះសារធាតុអាហារចម្បងៗនៅក្នុងទឹកដោះម្ដាយមានជាតិខ្លាញ់ ប្រូតេអីុន លែកតូស និងសារធាតុអាហារផ្សេងៗទៀត ក្រៅពីនេះនៅមាន ស្វ៊ីងហ្គោម៉ៃអីុលីន (Sphingomyelin) ខ្លាញ់ប្រភេទផូស្វ័រលីពីដ ដែលឃើញមានច្រើននៅក្នុងទឹកដោះម្ដាយដូចគ្នា។

ចរន្តប្រសាទជាមួយការធ្វើការរបស់ខួរក្បាលរបស់កូនតូច
“ខួរក្បាល” ជាអវយវៈដែលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការទទួលដឹង ការគិតវិភាគសមត្ថភាពខាងសតិបញ្ញា ការទំនាក់ទំនង និងការធ្វើចលនារបស់រាងកាយ។ លោកឪពុកអ្នកម្ដាយដឹងឬទេថា ខួរក្បាលប្រកបដោយជាតិខ្លាញ់ដល់ទៅ 60% ដែលខ្លាញ់ជាចំណែកផ្គុំចម្បងរបស់ម៉ៃអីុលីនក្នុងខួរក្បាល។ សរសៃប្រសាទដែលមានម៉ៃអីុលីននឹងមានការបញ្ជូនសញ្ញាប្រសាទរហ័សជាងសរសៃប្រសាទដែលគ្មានម៉ៃអីុលីនដល់ទៅ​ 60ដង ដោយមាន Sphingomyelin ជាសារធាតុមួយក្នុងចំណោមសារធាតុអាហារសំខាន់ក្នុងការសាងម៉ៃអីុលីន។

Sphingomyelin សារធាតុមួយក្នុងចំណោមសារធាតុអាហារសំខាន់ដើម្បីខួរក្បាលកូន
ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ទោះជាគ្រូពេទ្យ និងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តមិនទាន់អាចកែសម្រួល ឬទៅគ្រប់គ្រងការសាងម៉ៃអីុលីនឱ្យកើតឡើងតាមសេចក្ដីត្រូវការបានដោយត្រង់ក៏ដោយ តែក៏យើងអាចបង្កើនការសាងស្រោមម៉ៃអីុលីនបានដោយ Sphingomyelin ព្រោះ Sphingomyelin ជាសារធាតុអាហារដែលមានតួនាទីក្នុងការសាងម៉ៃអីុលីន ដែលម៉ៃអីុលីននេះនឹងជួយឱ្យខួរក្បាលប្រមូលទិន្នន័យបានលឿន និងមានប្រសិទ្ធភាព។

ស្រោមម៉ៃអីុលីនមានអង្គប្រកប (ចំណែកផ្គុំ) ជាខ្លាញ់ដល់ទៅ 70% ដូច្នេះខ្លាញ់ដែលបានទទួលពីអាហារ ជាពិសេសខ្លាញ់ពីទឹកដោះម្ដាយនឹងក្លាយជាប្រភពដ៏សំខាន់ក្នុងការសាងស្រោម៉ៃអីុលីនក្នុងខួរក្បាលរបស់កូនសម្លាញ់។ សម្រាប់វ័យដែលចាប់ផ្ដើមឱ្យញ៉ាំអាហារបន្ថែមហើយអាចបានទទួលសារធាតុអាហារ Sphingomyelin ពីប្រភពផ្សេងៗដូចជា ស៊ុត ក្រែម ឈីស ទឹកដោះ រួមទាំងផលិតផលធ្វើពីទឹកដោះផងដែរ។ក្រៅពីបានទទួលសារធាតុអាហារដែលសំខាន់ក្នុងការបំប៉នខួរក្បាលហើយការជំរុញវិវឌ្ឍនាការខ្លះទៀតក៏ធ្វើឱ្យខួរក្បាលកើតមានការសាងស្រោនម៉ៃអីុលីនបានដែរ ដូចជា ក្នុងអំឡុងខួបឆ្នាំដំបូង ការស្ដាប់សំឡេងដែលសម្បូរបែប និងការស្ដាប់សំឡេងតន្ត្រី ការដោះស្រាយចំណោទបញ្ហានឹងជួយអភិវឌ្ឍចរន្តប្រសាទ និងការសាងស្រោមម៉ៃអីុលីនជាដើម។

ការបង្កើនវិវឌ្ឍនាការកូនឱ្យឆ្លាតវាងវៃមិនពិបាកឡើយ បើមានការយល់ដឹង។ ការបង្កើនឱ្យកូនបានទទួលទឹកដោះម្ដាយយ៉ាងជាប់លាប់ ជាបន្តបន្ទាប់ និងយូរបំផុតគឺជាចំណុចចាប់ផ្ដើមដ៏សំខាន់ និងឱ្យកូនញ៉ាំអាហារឱ្យគ្រប់5ប្រភេទក្រុម តាមរយៈអាហារដែលសម្បូរបែប ជាប់ជាប្រចាំ រួមទាំងការចិញ្ចឹមមើលថែកូនឱ្យទទួលបានភោជនាហារដែលល្អ សមនឹងវ័យ គួបផ្សំនឹងការជំរុញវិវឌ្ឍនាការជាប់ជានិច្ច នឹងជួយអភិវឌ្ឍខួរក្បាលរបស់កូនឱ្យក្លាយជាក្មេងដែលមានខួរក្បាលវាងវៃបានយ៉ាងពិតប្រាកដ៕

បទពិសោធ និង​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​ជា​ចំណុច​សំខាន់​ដែល​ត្រូវបាន​គេ​ឃើញ​នៅលើ​គ្រប់​ខិត្តប័ណ្ណ​ផ្សព្វផ្សាយ​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក ឬ​គ្រប់​ទីកន្លែង​ដែលត្រូវការមនុស្ស​មាន​សមត្ថ​ភាពខ្ពស់ៗដើម្បី​ធ្វើ​ការងារ មិន​ថា​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន ឬ​ដៃគូ​អាជីវកម្ម​នោះទេ តែ​ជាទូទៅ​មនុស្ស​គ្រប់គ្នា ជាពិសេស​យុវជន​តែងតែ​រអ៊ូរទាំ​ថា​គាត់​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ​ទាំង2នេះ។

រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង​កីឡា ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​សភាចា​រ្យ ហង់ ជួនណា​រ៉ុ​ន បាន​លើកឡើងថា គោលបំណង​នៃ​ការសិក្សា​របស់​សិស្ស-និស្សិត​គ្រប់រូប​គឺ​ចង់បាន​ផ្នែក​សំខាន់​ចំនួន2 គឺ​វិជ្ជា​សម្បទា (ចំណេះដឹង) និង​បំ​ណិ​ន​សម្បទា (បំ​ណិ​ន​ជីវិត) ដែល​អាច​រុញច្រាន​ឱ្យ​យើង​ក្លាយជា​មនុស្ស​ខ្លាំង ស្រប​ពេលដែល​ពួកគេ​ចាំបាច់​ផងដែរ​នូវ​ការរៀបចំ​ឥរិយាបថ​ឱ្យ​វិជ្ជមាន​ដើម្បី​ធ្វើ​ការងារ។ នៅ​សម័យ​បច្ចុប្បន្ននេះ គ្រប់​ស្ថាប័នធំៗ ដែល​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវការ​មនុស្ស​ដែលមាន​បំ​ណិ​ន​ជីវិត​សតវត្សរ៍​ទី21 ដែលមាន​ដូចជា​វិជ្ជា​ក្នុងការ​ត្រិះរិះ​ពិចារណា ការដោះស្រាយ​បញ្ហា ចេះ​ធ្វើ​ការងារ​ជា​ក្រុម និង​ចេះ​យល់ចិត្ត​អ្នកធ្វើការងារ​ជាមួយគ្នា។

ឯកឧត្តម ហង់ ជួនណា​រ៉ុ​ន បាន​មានប្រសាសន៍ថា៖ “អ្នកសិក្សា​នៅ​សម័យ​សតវត្សរ៍​ទី21 នេះ​ចាំបាច់​ត្រូវតែ​ចេះ​បត់បែន​ខ្ពស់ ព្រោះ​ពិភពលោក​មានការប្រែប្រួលយ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​ជាមួយនឹង​បច្ចេកវិទ្យា ឬ​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​ក៏មាន​ការអភិវឌ្ឍ​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស ហេតុនេះ​ជំនាញដែល​យើង​រៀន​គឺអាច​នឹង​លែង​ក្លាយជាតម្រូវការ។ តែ​ទោះជា​យ៉ាងនេះ​ក្តី​ប្រសិនបើ​យើង​មាន​បំ​ណិ​ន​ជីវិត ឬ​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ​ខ្ពស់ យើង​នឹង​នៅតែ​ជាម​នុស្ស​ដែល​ពិភពលោក​ត្រូវការ”។

ឯកឧត្តម​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​អប់រំ​បានលើកឡើង​ផងដែរ​ថា ពិភពលោក​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ គឺ​ត្រូវការ​មនុស្ស​ដែល​ចេះ​គិត និង​ចេះ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​របស់​មនុស្ស​ដែល​កំពុង​ជួបប្រទះ។ ចំពោះ​ការរៀន​នៅ​សតវត្សរ៍​ទី21នេះ​ក៏មាន​លក្ខណៈ​ខុសពី​ការរៀន​នៅ​សតវត្សរ៍មុនៗដែរ ព្រោះ​ពីមុន​យើង​ត្រូវការ​អ្នកដឹង​ព័ត៌មាន​ច្រើន តែ​ពេលនេះ​យើង​ដើរ​មួយ​ជំហាន​ទៀត គឺ​ត្រូវការ​អ្នក​ដែលមាន​ការ-ពិចារណា​ខ្ពស់។ ជាធម្មតា បច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប យើង​មានតែ​ទូរស័ព្ទដៃ​មួយគ្រឿង​នឹង​ទទួលបាន​ព័ត៌មាន​សព្វគ្រប់​បែបយ៉ាង ហើយ​ស្រប​ពេលដែល​យើង​ដឹង​ព័ត៌មាន​ទាំងអស់នេះ មនុស្ស​ដទៃ​ក៏បាន​ឃើញ​ដូចគ្នា ហេតុនេះ​អ្វីដែល​គេ​ត្រូវការ​ពិតប្រាកដ​គឺ​សមត្ថភាព​ក្នុងការ​ប្រើប្រាស់​ព័ត៌មាន​ទាំងអស់នោះ​ឱ្យ មាន​ប្រយោជន៍​សម្រាប់​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​មនុស្ស។

ឯកឧត្តម​បាន​បន្តទៀតថា យុវជន​ចាំបាច់​ត្រូវតែមាន​សមត្ថភាព​ខ្ពស់​ក្នុងការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា ដោយ​ការចាប់ផ្តើម​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដែល​ខ្លួន​កំពុង​ជួបប្រទះ ហើយ​បើ​យើង​មិន​ដោះស្រាយ​ដោយ​ខ្លួនឯង​នោះទេ​គឺ​គ្មាន​អ្នកណា​គេ​យល់ច្បាស់​ជាង​យើង​ខ្លួនឯង​នោះទេ។ បច្ចុប្បន្ននេះ​បញ្ហា​លើ​ពិភពលោក​កើតឡើង​ច្រើន​រាប់មិនអស់ ហេតុនេះ​អ្វីដែល​យុវជន​អាចធ្វើ​បាន​គឺ​ត្រូវ​ពង្រឹងសមត្ថភាព​ក្នុងការ​គិតពិចារណា ដើម្បី​ក្លាយខ្លួនជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ដំណោះស្រាយ តែ​ផ្ទុយ​មកវិញ​ប្រសិនបើ​យុវជន​មិនមាន​សមត្ថភាព​នេះ​ពួកគេ​នឹង​ក្លាយជា​ផ្នែក​នៃ​បញ្ហា​ទៅវិញ។ ដើម្បី​ទទួលបាន​សមត្ថភាព​នេះ សិស្ស​-និស្សិត​មិនមែន​គ្រាន់តែ​រៀន​នៅក្នុង​សាលា​ចប់​នោះទេ តែ​ត្រូវ​រៀន​ពី​ការរស់នៅ​ជាក់ស្តែង និង​រៀន​ពី​ការងារ​ក្នុងសង្គម។

ស្រប​ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក មុត សុភា ប្រធាន​
ក្រុមយុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត​ដើម្បី​ការអភិវឌ្ឍ​សង្គម ដែល​បានរៀបចំ​កម្មវិធី​ស្តីពី​ការអប់រំ​សតវត្សរ៍​ទី21 ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ បាន​លើកឡើងថា ការងារ​ស្ម័គ្រ​ចិត្តជា​ផ្នែក​យ៉ាងសំខាន់​មួយ​ក្នុងការ​បង្កើន​ភាពជា​អ្នកដឹកនាំ និង​បំ​ណិ​ន​ជីវិត​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត​ដែល​គ្មាន​បង្រៀន​ក្នុង​សាលា។ ការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត​ថ្វីដ្បិតតែ​មិន​ទទួលបាន​ប្រាក់ចំណូល តែ​អ្វីដែល​ទទួលបាន​គឺ​ច្រើនជាង​នេះ ព្រោះ​យើង​អាច​រៀន​ពី​ការទំនាក់ទំនង កសាង​មិត្តភាព បទពិសោធ​ក្នុងការ​ពង្រីក​បណ្តាញ​នៃ​សកម្មភាព​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នៅក្នុង​សង្គម និង​ឱកាស​កសាង​ឈ្មោះ​ឱ្យ​មនុស្ស​ដទៃ​ទទួលស្គាល់ថា​ជា​អ្នក​ដែលមាន​សមត្ថភាព​ខ្ពស់។

លោក មុត សុភា បាន​និយាយថា៖ “ការធ្វើការងារ​ជា​ក្រុម​នឹងធ្វើ​ឱ្យ​យើង​យល់​ស៊ីជម្រៅ​ពី​ការធ្វើការងារ​ជាមួយ​បុគ្គល​មកពី​មជ្ឈដ្ឋាន​ផ្សេងគ្នា ព្រោះ​មនុស្សម្នាក់ៗមានគំនិត និង​ការយល់ឃើញរៀងៗខ្លួន។ នៅពេលដែល​យើង​ដឹកនាំ​ក្រុមការងារ ទោះបី​ការងារ​នោះ​ជាការ​ងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត​ក៏ដោយ ក៏​យើង​អាច​យល់ច្បាស់​ពី​វិធី​សម្របសម្រួល​មនុស្ស​ឱ្យធ្វើ​ការងារ​ជាមួយគ្នា​ដើម្បី​សម្រេច​គោលដៅ​រួមបាន”។

លោក មុត សុភា បន្ថែមទៀតថា​ការធ្វើការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត​ក៏​បង្រៀន​យើង​ឱ្យ​ចេះ​គ្រប់គ្រង​ពេលវេលា​បានល្អ​ផងដែរ ព្រោះ​ក្រៅពី​ការងារ​ស្នូល​របស់​យើង​ដូចជា​ការសិក្សា ការងារ​នៅ​ស្ថាប័នរដ្ឋ ឬ​ឯកជន អ្នកធ្វើការងារ​ស្ម័គ្រ​ចិត្តបាន​លុះត្រាតែ​ជា​អ្នក​ដែល​ពូកែ​លៃ​ពេលវេលា​ដើម្បី​ធ្វើ​អ្វីដែល​ខ្លួន​ស្រឡាញ់ និង​អភិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​ខ្លួនឯង។ តែ​ទោះបីជា​យ៉ាងនេះ​ក្តី​យុវជន​ក៏​គួរតែ​គិតពិចារណា​ឱ្យ​បានល្អ​ផងដែរ​ចំពោះ​ផលប៉ះពាល់​មួយចំនួន​ដែលកើតចេញពី​ការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត ព្រោះ​ប្រសិនបើ​យើងមិន​បានធ្វើ​វា​ដោយ​ត្រឹមត្រូវ វា​នឹង​ធ្វើឱ្យ​យើង​ខាតបង់​ពេលវេលា​ហើយ​បង្កើន​ភាព​ស្មុ​គ្រ​ស្មាញ​ដល់​យើង។ យុវជន​គួរ​ធ្វើការ​ស្ម័គ្រចិត្ត​ដោយ​កំណត់​នូវ​ការរំពឹងទុក​ច្បាស់​ពីអ្វី​ដែល​ខ្លួន​ចង់​ចេះ​ចង់ដឹង និង​គួរ​បំពេញបន្ថែម ក្នុង​ការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត​ទៅលើ​វិស័យ​ដែល​ខ្លួន​ពេញចិត្ត ស្របតាម​ជំនាញ​សិក្សា និង​គោលដៅ​ដែលបានកំណត់​ពី​ការងារ​នោះ។

ការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត​អាចជួយ​យុវជន​ខ្លួនឯង និង​សង្គម​បាន​ក៏ពិតមែន តែ​អ្នកស្ម័គ្រចិត្ត​ក៏​មិន​ធ្វើ​រហូត​ភ្លេច​ការសិក្សា និង​ការងារ​ស្នូល​របស់​យើង​ដែរ ព្រោះ​ពេល​យើង​បរាជ័យ យើង​មិនអាច​ហៅ​ឱ្យ​សង្គម​ជួយ​យើង​បានទេ គឺមាន​តែ​យើង​ទេដែល​អាច​ពុះពារដើ​ម្ប​អនាគត​ខ្លួនឯង។ ដូច្នេះ​យើង​ត្រូវ​ឱ្យមាន​តុល្យភាពរវាង​ការសិក្សា និង​ការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត ឬ​ការងារ​ស្នូល និង​ការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត ដើម្បី​កុំឱ្យ​មាន​វិប្បដិសារី​ក្នុង​ជីវិត ឬ​អាជីព​ការងារ៕