លោកឧកញ៉ា នួន រិទ្ធី អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន Khmer Foundation Appraisal (KFA) បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់សារព័ត៌មាន ឡារ៉ែនពាណិជ្ជថា ទីផ្សារអាផាតមិននៅតែមានសញ្ញាវិជ្ជមាន មិនស្ងប់ស្ងាត់ដូចការលើកឡើងកន្លងមកនោះទេ ដោយទីផ្សារនេះពុំមានសញ្ញាណាមួយគួរឱ្យបារម្ភនោះឡើយ ព្រោះតម្រូវការការិយាល័យទំនើបនៅរាជធានីភ្នំពេញ ពិសេសការិយាល័យនៅតាមបណ្ដាអគារខ្ពស់ៗកំពុងកើនឡើងខ្លាំង ដោយសារកំណើននៃការវិនិយោគ និងមានក្រុមហ៊ុនថ្មីៗបង្កើតឡើងកាន់តែច្រើន។ លោកឧកញ៉ាបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ទីផ្សារអាផាតមិនមិនបានមើលឃើញថា អ៊ូអរគគ្រឹកគគ្រេងដូចការទិញលក់នៅលើទីផ្សារអចលនទ្រព្យដូចជាដីធ្លី ផ្ទះសំបែង ដីឡូត៍ បុរីលំនៅឋាន ឬបុរីបែបទំនើបៗមែន តែតាមការសង្កេតវិញ នៅរាជធានីភ្នំពេញគឺជាគោលដៅដំបូងបំផុតសម្រាប់អាផាតមិនដែលការជួលមានភាគរយខ្ពស់ គឺនៅកន្លែងនីមួយៗចន្លោះពី70% ទៅ80% ដូចជាតំបន់បឹងត្របែករកជួលមិនបានផង‟។
ស្របគ្នានេះដែរ កញ្ញាលីម សុខាដាវីន ប្រធានផ្នែកលក់នៃក្រុមហ៊ុន FURI Real Estate បានឱ្យដឹងថា សព្វថ្ងៃតម្រូវការការិយាល័យបែបប្រណីតនៅតាមអគារខ្ពស់ៗ មានកំណើនយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ជាពិសេសនៅកណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញតែម្ដង ស្របពេលដែលទីក្រុងភ្នំពេញពុំមានដីច្រើនដើម្បីសាងសង់ការិយាល័យ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតការិយាល័យប្រភេទនេះបានទាក់ទាញការវិនិយោគ និងសកម្មភាពអាជីវកម្មជាច្រើនផងដែរ។
កញ្ញាបានបន្តថា ជាក់ស្ដែងគម្រោងលក់ការិយាល័យចាប់ពីជាន់ទី13 ដល់ជាន់ទី28 ចំនួន 250យូនីត ដែលក្រុមហ៊ុនចាប់ផ្ដើមលក់កាលពីដើមឆ្នាំរហូតមកទល់ពេលនេះ បានលក់ដាច់អស់ជាច្រើនប្រមាណ 90%ហើយ។ កញ្ញាបន្តថា អតិថិជនដែលសម្រេចទិញបន្ទប់ការិយាល័យពីក្រុមហ៊ុន FURI Real Estate មានទាំងជនជាតិខ្មែរ និងជនបរទេស ដោយក្នុងនោះអ្នកវិនិយោគជនជាតិចិនជាច្រើនបានទិញ ការិយាល័យសម្រាប់បម្រើការងាររបស់ខ្លួន។
បើតាមលោកឧកញ៉ា នួន រិទ្ធី បានឱ្យដឹងថា ទន្ទឹមនឹងវិស័យមួយនេះទទួលបានទំនុកចិត្តពីសំណាក់អតិថិជនដោយបានមកទទួលយកសេវារស់នៅ ឬជួលអាផាតមិនធ្វើជា office ហើយនោះ យើងមើលឃើញសេវាប្រកួតប្រជែងមួយទៀតគឺ ខុនដូ។ ខុនដូក៏មានការវាយលុកទីផ្សារទិញ-លក់-ជួលខ្លាំងដែរ ទាំងការលក់ និងការជួលដែលប្រកួតប្រជែងនឹងអាផាតមិន តែការរស់នៅក្នុងខុនដូ និងអាផាតមិន វាមិនជាខុសគ្នាប៉ុន្មានទេ គ្រាន់តែអាផាតមិនជាគោលដៅសម្រាប់តែអ្នកដែលគាត់មានប្រាក់វិនិយោគ គាត់ធ្វើដើម្បីជួល តែមិនលក់ទេ។
លោកឧកញ៉ាបានបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នមានការផ្គត់ផ្គង់ពីខុនដូច្រើន វាក៏ធ្វើឱ្យមានការប៉ះពាល់ដល់អាផាតមិនដែរ។ រូបភាពជារួម កំណើនភ្ញៀវចូលស្នាក់នៅក្នុងខុនដូក៏កើនឡើងច្រើនដែរ ធ្វើឱ្យការផ្គត់ផ្គង់វាលឿនដែរដែលអាចប្រកួតប្រជែងគ្នាបាន។ ការផ្គត់ផ្គង់យើងរហ័ស ធ្វើឱ្យអគារខ្ពស់ៗក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញដែលមានប្រមាណជា 1,000អគារ ចាប់ពីជាន់ទី9 ឡើងទៅ រហូតដល់ទី 45ជាជាន់ចុងក្រោយសម្រាប់ការស្នាក់នៅ និងធ្វើជាការិយាល័យ ហើយឥឡូវមានការបន្តសាងសង់ជាន់ទី55 ដល់ទី62 ក៏កំពុងចាប់ផ្តើមសាងសង់បន្តទៀតដែរ។
មួយរយៈចុងក្រោយនេះ គ្រប់គ្នាមើលឃើញថាវិស័យមួយនេះហាក់ដូចជាមានភាពនៅទ្រឹងដោយសារតែអ្នកប្រើប្រាស់មានកម្រិតក្នុងការប្រើប្រាស់អាផាតមិន និងខុនដូ ដូច្នេះយើងមើលឃើញថាខុនដូ និងអាផាតមិនភាគច្រើនបានកើតឡើងច្រើននៅតំបន់ខណ្ឌទួលគោក ខណ្ឌចំការមន និងខណ្ឌ7មករាដែលវាមានកម្រិតខ្ពស់ និងកម្រិតមធ្យម។
លោកឧកញ៉ាបានពន្យល់បន្ថែមថា យើងមើលឃើញថា កម្រិតនេះ គឺវាមានតម្លៃជួល ចាប់ពី400 ទៅ600ដុល្លារក្នុងមួយបន្ទប់គេង។ វាអាស្រ័យទៅតាមទីតាំងនិងកន្លែងដែរ ខ្លះគាត់ធ្វើអាផាតមិនមែន តែទីតាំងគាត់មិនអំណោយផល ដោយពុំមានផ្នែកនៃទីក្រុងទំនើប និងការផ្គត់ផ្គង់បែប lifestyle មិនសម្បូរបែប ក៏មិនទទួលបានជោគជ័យដែរ។ អ៊ីចឹងយើងមើលតែទៅលើជ្រុងណាមួយមិនបានទេ គឺយើងត្រូវមើលជារួម។ ដូច្នេះក្នុងការធ្វើអាផាតមិន ឬខុនដូ គេត្រូវជ្រើសរើសទីតាំងដែលនៅជិតកន្លែងប្រជុំជន ទីតាំងជិតមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម ជិតមន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន ជិតកន្លែងធ្វើការ ជាដើម ទើបជាកន្លែងគោលដៅដែលគេចូលចិត្តស្នាក់នៅ ដូចជាតំបន់បឹងកេងកង ទួលទំពូង ទួលគោក មិនមានការលំបាកច្រើនទេសម្រាប់ខុនដូ ឬអាផាតមិនដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ទាំងនោះ។
ការជួលក៏មិនមានតម្លៃខ្ពស់ពេកដែរ គឺនៅមានតម្លៃសមរម្យនៅឡើយ ពោលពុំមានការកើនឡើងទេ។ ថ្មីៗនេះ តម្រូវការភាគច្រើន គឺពីខាងជនជាតិចិនដែលគាត់ជួលច្រើនៗប្រមាណជា 60បន្ទប់ឡើងទៅ។ ដោយសារការផ្គត់ផ្គង់មានច្រើន ដូច្នេះតម្លៃនៅទ្រឹង វាមិនបានឡើងថ្លៃទេ ហើយក៏មិនខុសគ្នាច្រើនដែរ គឺមានតុល្យភាពនៅឡើយ តែនៅថ្ងៃអនាគតនឹងមានតម្រូវការច្រើនខាងអាផាតមិន និងខុន-ដូនេះ។ យើងក៏ឃើញមានគម្រោងអគារធំៗកំពុងសាងសង់ដែលមានច្រើនបន្ទប់ដែលមកទល់បច្ចុប្បន្នមានចំនួនច្រើនម៉ឺន ដល់សែនយូនីតឯណោះ បើសរុបចំនួនបន្ទប់ខុនដូ និងអាផាតមិនចូលគ្នា។
បើគិតទៅលើចំនួនជាយូនីតនោះគាត់ពុំបានសិក្សាទៅលើសន្ទស្សន៍នេះទេ តែបើគិតជា (over view) លើសពីទិដ្ឋភាពរួម ពាក់ព័ន្ធនឹងអចលនទ្រព្យ យើងមើលទៅតាមការបណ្តាក់ទុនដែលមកដល់បច្ចុប្បន្នមានរបាយការណ៍ខ្លះថា យើងមានជាង 20ម៉ឺនបន្ទប់ហើយ។
លោកឧកញ៉ាបានបញ្ជាក់ទៀតថា ជាធម្មតា អ្វីដែលកំពុងតែមានកំណើន និងមានការចាប់អារម្មណ៍ គេតែងតែលើកឡើង ដូចជាការសាងសង់បុរី គេហដ្ឋានបែបសម័យថ្មី និងសំណង់ផ្សេង។ល។ វាឆ្លុះបញ្ចាំងពីអ្វីដែលកំពុងប្រតិបត្តិការ និងការលក់ តែវិស័យខុនដូ និងអាផាតមិននេះវាពាក់ព័ន្ធនឹងការវិនិយោគប្រើរយៈពេលវែង ហើយអ្នកជួលស្នាក់នៅក៏មិនមែនដើម្បីចំណេញដែរ។ អ្វីដែលមានការលើកឡើងនៅលើសារព័ត៌មានពីវិស័យណាមួយនោះគឺជាការបង្ហាញថា វិស័យនោះមានការរីកចម្រើនតែសួរថា តើវាមានចីរភាពទេការរីកចម្រើនហ្នឹង។
ដូចជាវិស័យអាផាតមិនដែលយើងថាស្ងាត់តែបើយើងមើលទៅ ឃើញមានការជួល មានអតិថិជនពេញៗ ជាការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព តែយើងមិនបានចាប់អារម្មណ៍ ព្រោះយើងបានផ្តោតតែលើអ្វីដែលពេញនិយម ផ្តោតលើអ្វីដែលមានផលចំណេញខ្លាំង និងអ្វីដែលទាក់ទាញប៉ុណ្ណោះ។
ជាការប្រមើលមើលទៅលើវិស័យនេះទៅថ្ងៃខាងមុខ លោកឧកញ៉ាមានជំនឿថា វិស័យនេះនៅតែបន្តការរីកចម្រើន ព្រោះកម្ពុជាកំពុងតែទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេស។ យោងទៅលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាល និងដោយសារកត្តាសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា។ លោកបន្តថា ចំនួនអ្នកវិនិយោគអន្តរជាតិជាច្រើនបាននិងកំពុងចូលមកកាន់កម្ពុជា ហើយនៅពេលពួកគេចូលមក ពួកគេត្រូវការកន្លែងស្នាក់នៅ ហេតុនេះតម្រូវការអាផាតមិនបានកើនឡើងជាស្វ័យប្រវត្តិ។
លោកឧកញ៉ាបន្តថា៖ “ខ្ញុំនៅតែមានសុទិដ្ឋិនិយមពីទីផ្សារអាផាតមិននៅកម្ពុជា ហើយនៅតែគិតថា ចំនួនអាផាតមិនដែលបានដាក់ចូលទីផ្សារនៅពេលបន្តបន្ទាប់នេះ នៅតែមិនទាន់អាចឆ្លើយតបបាននឹងតម្រូវការនៅឡើយ‟។ លោកបន្តថា “កម្ពុជាជាផ្នែកមួយនៃសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានរហូតដល់ឆ្នាំ2030 ទាំងទេសចរណ៍ ទាំងការវិនិយោគ ដែលកម្ពុជាកំពុងក្លាយជាគោលដៅនៃការវិនិយោគរបស់អ្នកវិនិយោគអន្តរជាតិស្រាប់ ពេលនោះតម្រូវការអាផាតមិន និងខុនដូនៅតែមានសញ្ញាវិជ្ជមាន‟៕
