បើនិយាយពីរឿងគណនេយ្យមនុស្សគ្រប់គ្នាប្រហែលជាគិតថាវាជាមុខវិជ្ជាស្មុគស្មាញ ត្រូវការគិតលេខច្រើន ឯកសារច្រើនជុំទិស និងត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត។តែសម្រាប់គណនេយ្យករជំនាញវិញ ពួកគេមើលឃើញថា គណនេយ្យជាមុខវិជ្ជាដ៏សំខាន់ដែលទាមទារនូវការអត់ធ្មត់ហើយមានតម្លៃបំផុតសម្រាប់ជីវិតផ្ទាល់ខ្លួន និងសង្គម។
ក្នុងចំណោមគណនេយ្យករជំនាញ (Certified Public Accountant) នៅកម្ពុជា លោក សាន្ត ចន្ទកុម្ភៈ គឺជាអ្នកជំនាញមួយរូបដែលបានឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលលំបាកជាច្រើនពីជីវិតកុមារភាពដែលទើបឆ្លងផុតពីសង្គ្រាមមកក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនជំនាញគណនេយ្យ ដោយកាលៈទេសៈនោះវាមិនមែនជារឿងងាយនោះទេសម្រាប់សាមញ្ញជនម្នាក់ក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួនក្នុងអាជីពនេះ។
នៅថ្ងៃនេះ កាសែតឡារ៉ែនពាណិជ្ជបានធ្វើបទសម្ភាសមួយជាមួយលោក សាន្ត ចន្ទកុម្ភៈ ពីដំណើរជីវិតជាក់ស្តែង និងការវិវឌ្ឍខ្លួនក្នុងពិភពការងារ មុនក្លាយជាគណនេយ្យករជំនាញ និងជាស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនសេវាកម្មគណនេយ្យ សវនកម្ម និងពន្ធដារមួយរូបនៅកម្ពុជា ដែលមានអត្ថន័យដូចខាងក្រោម។
1. តើលោកអាចបញ្ជាក់បានទេពីដំណើរជីវិតពីកុមារភាព និងការសិក្សាមុនពេលលោកឈានជើងចូលអាជីពគណនេយ្យនេះ?
បើនិយាយពីប្រវត្តិរៀនសូត្រ និងការរស់នៅ គឺមានភាពលំបាកបន្តិច ព្រោះខ្ញុំកើតនៅឆ្នាំ1988 ដែលពេលនោះគ្រួសារខ្ញុំរស់នៅក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួនសាយធូ ដែលជាតំបន់ដ៏លំបាកមួយសម្រាប់ការរស់នៅ។ ខ្ញុំមិនស្គាល់គោ ក្របី ឬស្រូវទេនៅពេលនោះ។ ក្រោយមកនៅឆ្នាំ1991 ក្រោយពីមានសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស ទើបក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំចាប់ផ្តើមផ្លាស់ទីមករស់នៅខេត្តបាត់ដំបងជាទីដែលខ្ញុំធំធាត់ និងសិក្សាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៅទីនោះ។
សម្រាប់ជីវិតជាក់ស្តែងនៅពេលនោះ ក្រោយពេលមករស់នៅខេត្តបាត់ដំបង ជីវិតខ្ញុំមិនកំសត់ដូចអ្នកដទៃដែលបាត់បង់ឪពុកម្តាយសាច់ញាតិនោះទេ តែក៏មិនស្រួលប៉ុន្មានដែរក្នុងគ្រួសារដែលមានឪពុកជាគ្រូបង្រៀន ហើយម្តាយជាមេផ្ទះ និងជាកសិករជាមួយកូន 5នាក់។ យើងរស់នៅដូចគ្រួសារកសិករដទៃ-ទៀតដែរគឺ ចិញ្ចឹមជ្រូក មាន់ ទា ដាំបន្លែផ្លែឈើ និងរកត្រីដើម្បីចិញ្ចឹមជិវិត តែពេលខ្លះរឿងលំបាកពេលនោះបានក្លាយជាមេរៀនជាច្រើនដល់ខ្ញុំ ឱ្យចេះតស៊ូធ្វើការងារជាច្រើនក្នុងពេលតែមួយនៅជនបទ។
នៅពេលនោះ ដោយសារតែឆ្ងាយពីការអប់រំដ៏ត្រឹមត្រូវ និងមិនទាន់មានការផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយពីអាជីពការងារ ខ្ញុំមិនដែលស្គាល់ទាល់តែសោះពីពាក្យថា គណនេយ្យ ព្រោះពីតូចមកខ្ញុំដឹងតែម្យ៉ាងគត់គឺខ្ញុំចង់ក្លាយជាទាហាន ព្រោះដោយសារខ្ញុំរស់នៅក្នុងបរិស្ថានមួយដែលមើលឃើញតែរូបភាពទាហាននិងប្រជាជនចំណាកស្រុក។ សំណាងដែរនៅពេលនោះ ក្រោយពេលបញ្ចប់ការសិក្សានៅថ្នាក់វិទ្យាល័យខ្ញុំរៀនពូកែគួរសមដែលអាចធ្វើឱ្យខ្ញុំប្រឡងជាប់សាកលវិទ្យាល័យមួយចំនួន ដូចជាវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា និងទទួលបានអាហារូបករណ៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មជាភាសាបារាំងនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចជាដើម។ ពេលនោះឪពុកម្តាយខ្ញុំបដិសេធដាច់ខាតមិនឱ្យធ្វើទាហានទេ ហេតុនេះខ្ញុំមានតែជម្រើសចូលរៀនសាលាផ្សេងៗប៉ុណ្ណោះ។
ពេលបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់វិទ្យាល័យនៅឆ្នាំ2004 ខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តជ្រើសរើសរៀននៅសាកល-វិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចព្រោះខ្ញុំអាចរៀនបានដោយមិនបាច់បង់ប្រាក់តាមរយៈអាហារូបករណ៍រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ណាមួយវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជាបានផ្តល់អាហារូបករណ៍100% ដល់សិស្សតែប្រហែល 15នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
ចំពោះជីវិតនៅសាកលវិទ្យាល័យវិញគឺមានការតស៊ូច្រើន។ ការផ្គត់ផ្គង់ថវិកាពីគ្រួសារខ្ញុំមានកម្រិតដោយសារជីវភាពពួកគាត់លំបាកខ្លាំង ហើយពួកគាត់លះបង់ច្រើនណាស់សម្រាប់ឱ្យកូនៗបានរៀនសូត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យគ្រប់ៗគ្នា។ ដោយសារតែហេតុ-នេះហើយ ទើបខ្ញុំត្រូវចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ទម្លាប់ចាស់របស់ខ្ញុំវិញ គឺធ្វើការងារជាច្រើនក្នុងពេលតែមួយដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ផ្នែកខ្លះនៃការសិក្សា ដោយធ្វើជាអ្នកបកប្រែក្រៅម៉ោងផង ជាមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ឯកជនផង ធ្វើការងារនៅបណ្ណាល័យផង និងផ្នែកផ្សេងៗទៀតដែលអាចធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់ផ្តើមមានឱកាសរៀនភាសាអង់គ្លេសបានដោយឥតគិតថ្លៃ ហើយថែមទាំងបានលុយទៀតផង។ មួយទៀតខ្ញុំត្រូវរៀននៅមហាវិទ្យាល័យជាភាសាអង់គ្លេស និងបារាំងដែលខ្ញុំសូម្បីតែអានឱ្យត្រូវសូរ ក៏មិនចេះផងពេលចប់វិទ្យាល័យ។ គ្រូមួយចំនួនជាជនជាតិបារាំង និងអាមេរិកដូច្នេះបញ្ហាភាសាក៏ធ្វើឱ្យខ្ញុំលំបាកខ្លាំងទាល់តែមែនទែនក្នុងការយល់ពីមេរៀន។ បើមើលពីជីវិតជាទូទៅឃើញថា មិនសូវជាស្រួលប៉ុន្មានឡើយ។ ខ្ញុំមិនដែលអង្គុយរៀនដោយមិនបារម្ភអំពីក្រពះទេ តែកាលៈទេសៈនោះមិនមែនមានតែខ្ញុំទេដែលជួបស្ថានភាពបែបនេះ មានមនុស្ស និងសិស្សនិស្សិតជាច្រើននាក់ទៀតលំបាកជាងនេះផង តែគេអាចតស៊ូរហូតក្លាយជាអ្នកជំនាញសំខាន់ៗ និងអ្នកខ្លះទៀតក៏ក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រងធំៗនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
2. ក្រោយពេលបញ្ចប់ការសិក្សាភ្លាម លោកចាប់ផ្តើមធ្វើការងារក្នុងជំនាញគណនេយ្យភ្លាម ឬយ៉ាងណា?
តាមពិតដោយសារតែមុខវិជ្ជាសេដ្ឋកិច្ច និងគ្រប់គ្រងមានភាពទូលំទូលាយពេក ខ្ញុំក៏បានចូលធ្វើការងារនៅក្រុមហ៊ុនកូកាកូឡា ផ្នែកអ្នកហាត់ការគ្រប់គ្រងចង្វាក់ផលិតកម្ម និងផ្គត់ផ្គង់ ហើយមិនបានដឹងលម្អិតពីគណនេយ្យទេ តែខ្ញុំចាប់ផ្តើមយល់កាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីគណនេយ្យថ្លៃដើម និងគណនេយ្យគ្រប់គ្រងបន្ទាប់ពីធ្វើការនៅទីនោះបានមួយរយៈ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមកទើបខ្ញុំចាប់ផ្តើមចេញមកធ្វើការងារផ្នែកគណនេយ្យនិងសវនកម្ម ព្រោះខ្ញុំយល់ថា យើងចាំបាច់ត្រូវតែមានជំនាញជាក់លាក់មួយដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត ហើយយើងមិនអាចស្ថិតក្នុងស្ថានភាពជំនាញដែលទូលំទូលាយខ្លាំងបែបនេះបានទេ និងត្រូវតែសម្រួចអាជីពឱ្យខ្លាំង ហើយម្យ៉ាងទៀតគ្មានអ្វីអាងទាល់តែសោះ។
ក្រោយពេលចេញពីក្រុមហ៊ុនកូកាកូឡា ទើបខ្ញុំចាប់ផ្តើមចូលមកក្រុមហ៊ុន Morison Kak & Associés ដែលពេលនោះហើយជាពេលដែលខ្ញុំចាប់ផ្តើមមើលឃើញពីអាជីពគណនេយ្យនេះកាន់តែច្រើនឡើង។ ពេលនោះខ្ញុំក៏បានប្រឡងជាប់អាហារូបករណ៍ដែលផ្តល់ដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុហើយក៏បានចាប់ផ្តើមរៀនកម្មវិធី ACCA។ កាលៈទេសៈនៃការរៀននេះបើគិតពីជីវ-ភាព មិនលំបាកដូចរៀនមហាវិទ្យាល័យពេកទេ តែបើគិតពីពេលវេលាចាំបាច់ត្រូវមានការគ្រប់គ្រងឱ្យបានហ្មត់ចត់ ព្រោះត្រូវធ្វើការងារពេញម៉ោង និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងជាន់ខ្ពស់ ហើយរៀនពេលយប់ និងចុងសប្តាហ៍។ពេលវេលាស្ទើរតែគ្មានសោះសម្រាប់ការសម្រាក បើទោះបីជាខ្ញុំទៅស្រុកកំណើតក៏ទៅឱ្យតែឃើញមុខឪពុកម្តាយទេ ពេលវេលាទាំងប៉ុន្មានដែលនៅផ្ទះក៏ត្រូវចំណាយសម្រាប់ការមើលសៀវភៅ និងធ្វើលំហាត់ដែរ បើមិនដូច្នោះទេ ប្រាកដជាមិនអាចរៀនទាន់គេ និងប្រឡងជាប់ឡើយ។ ស្ថានភាពនេះខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់ពីយុវវ័យបច្ចុប្បន្ន ដែលភាគច្រើនមានពេលវេលា និងធនធានគ្រប់គ្រាន់ តែប្រហែលជាដោយសារតែពេលច្រើនពេក ទើបអ្នកខ្លះគាត់មិនសូវចេះសន្សំពេលវេលា ហើយបណ្តែតបណ្តោយច្រើនដែលធ្វើឱ្យគុណភាពនៃចំណេះដឹង និងសមត្ថភាពការងារខ្សោយ។
រយៈពេល3 ទៅ5ឆ្នាំ នៃការរៀនជំនាញគណនេយ្យខ្ញុំបានកំណត់ខ្លួនឯងយ៉ាងខ្លាំងថា ត្រូវតែមានវិន័យព្រោះវិន័យសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់ជំនាញនេះ។គណនេយ្យករត្រូវការភាពច្បាស់លាស់ 1គឺ1 2គឺ2មិនអាចបន្លំបានទេ ហេតុនេះការរៀនសូត្រក៏ត្រូវដាក់កំហិតខ្លួនឯងដែរ បើកំណត់ថា ត្រូវធ្វើឱ្យអស់ 10លំហាត់ទោះហត់ពីការងារយ៉ាងណា ក៏ចាំបាច់ត្រូវធ្វើឱ្យបាន-ដែរ។ បញ្ហាភាសាអង់គ្លេសលែងជាចំណុចលំបាកដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ហើយ ព្រោះខ្ញុំបានខំប្រឹងរៀនយ៉ាងខ្លាំងដែលអាចប្រើការកើតសម្រាប់ជាលក្ខណៈអាជីពតាំងពីចប់បរិញ្ញាបត្រម៉្លេះ។ រៀនគណនេយ្យត្រូវការភាសាខ្លាំង ជាពិសេសអង់គ្លេស ព្រោះបើភាសាមិនខ្លាំងទេយើងនឹងប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើន។
3. ក្នុងនាមជាគណនេយ្យករជំនាញមួយរូបលោកមើលឃើញថា តើនិស្សិតខ្មែរបច្ចុប្បន្ននៅខ្វះចន្លោះត្រង់កន្លែងណាខ្លះ?
សិស្សខ្មែរយើងភាគច្រើនចូលចិត្តរៀនមុខវិជ្ជាសង្គម ប្រើភាសាច្រើន មិនចូលចិត្តរៀនលេខស្មុគស្មាញទេ ហើយចំណុចនេះផ្ទុយពីមុខវិជ្ជាគណនេយ្យដែលទាមទារឱ្យមានភាពលម្អិតបំផុត និងច្បាស់លាស់។ គណនេយ្យមិនខុសពីបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន (ICT) ប៉ុន្មានទេ វាទាមទារឱ្យមានការគណនាប្រទាក់ក្រឡាគ្នាហើយវាទាមទារឱ្យមានភាពឆ្លាតវៃខ្លាំង ហេតុនេះប្រសិនបើយើងបណ្តែតបណ្តោយ ប្រាកដជាមិនអាចមានជំនាញច្បាស់លាស់បានទេ។
ដូចខ្ញុំបញ្ជាក់ខាងលើផងដែរថា បញ្ហាវិន័យនេះ ក៏ជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលយើងមើលឃើញថា និស្សិតបច្ចុប្បន្នខ្លះដោយសារតែគាត់រស់នៅក្នុងបរិស្ថានស្រួលៗពេក ហេតុនេះគាត់មិនសូវស្តាយពេលវេលានោះទេ។ ចំពោះវិន័យផ្ទាល់ខ្លួនក៏មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យគាត់ងាយបោះបង់ចោលទៅវិញ ហើយអ្នកខ្លះរហូតសម្រេចចិត្តចាកចេញពីមុខវិជ្ជានេះទៀតផង។
ចំពោះវិន័យនេះគឺកើតចេញពីកត្តាសំខាន់ៗចំនួន2 គឺកត្តាក្នុងខ្លួន និងកត្តាខាងក្រៅ។ កត្តាក្នុងខ្លួនគឺ កើតចេញពីការតាំងចិត្ត និងទម្លាប់នៃការរស់នៅផ្ទាល់ខ្លួនរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ហើយកត្តាក្រៅខ្លួនគឺកត្តាគ្រួសារ និងបរិស្ថានជុំវិញខ្លួន។ និស្សិតដែលមានវិន័យល្អ និងមិនល្អក៏កើតចេញពីកត្តាគ្រួសារដែរ។និស្សិតខ្លះគាត់រស់នៅក្នុងគ្រួសារដែលឪពុកម្តាយមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ ហើយរស់នៅតាមទម្លាប់មិនសូវផ្តល់តម្លៃចំពោះពេលវេលា នោះគាត់អាចនឹងពិបាកបន្តិចក្នុងការទម្លាប់ខ្លួន ឬបង្គាប់ខ្លួនឱ្យគោរពវិន័យលើខ្លួនឯង។
មកដល់ចំណុចវិន័យនេះខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ផងដែរថាគ្រាន់តែមានវិន័យមួយមុខមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេសម្រាប់គណនេយ្យករជំនាញ(CPA) វាទាមទារឱ្យមានចំណង់ (passion) ខ្លាំងដើម្បីបង្កើតបានជាថាមពលសម្រាប់បន្តដំណើរឱ្យបានយូរអង្វែង។ ប្រសិនបើយើងមានតែវិន័យ ហើយកំណត់ខ្លួនឯងខ្លាំងពេក ថ្ងៃណា-មួយយើងនឹងហត់ ហើយបោះបង់វាចោល តែប្រសិនបើយើងមានចំណង់ ហើយស្រឡាញ់មុខវិជ្ជានេះយើងនឹងអាចធ្វើបានកាន់តែប្រសើរឡើង។ នៅពេលនោះការងារស្មុគស្មាញ នឹងលែងមានទៀតហើយព្រោះយើងយល់ច្បាស់ពីមូលដ្ឋានគ្រឹះ ហើយភាពលម្អិតតូចៗទាំងឡាយក៏យើងអាចបែងចែកវាយ៉ាងមានរបៀបរៀបរយក្នុងការងារជាគណនេយ្យករផងដែរ។
4. តើការងារគណនេយ្យបានផ្លាស់ប្តូរជីវិតលោកយ៉ាងណាខ្លះ?
ចាប់ផ្តើមពីចូលធ្វើការងារផ្នែកគណនេយ្យ និងក្លាយជាគណនេយ្យករជំនាញមក ចំណុចទី1 គឺប្រាក់ចំណូលច្រើនជាងមុន និងទទួលបានការទទួលស្គាល់ច្រើនជាងមុនពីសង្គម តែចំណុចនេះមិនមែនជាចំណុចចម្បងទេ។ ចំណុចសំខាន់ដែលគណនេយ្យបានធ្វើឱ្យជីវិតខ្ញុំផ្លាស់ប្តូរនោះគឺ ការធ្វើការងារក្នុងអាជីពនេះជាច្រកយ៉ាងសំខាន់ដែលអាចធ្វើឱ្យយើងអភិវឌ្ឍខ្លួនក្លាយជាសហគ្រិនដ៏ហ្មត់ចត់ម្នាក់។
គណនេយ្យអាចបង្រៀនយើងឱ្យយល់ពីភាពច្បាស់លាស់ ហ្មត់ចត់ ស្មោះត្រង់ និងទំនាក់ទំនងល្អ។នៅពេលយើងធ្វើការងារនេះមានន័យថា យើងជាអ្នកទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ចំពោះវាសនាក្រុមហ៊ុនធំៗដែលជាអតិថិជនរបស់យើង ព្រោះប្រសិនបើយើងមិន-មានភាពច្បាស់លាស់ ហើយធ្វេសប្រហែស មនុស្សជាច្រើននឹងជួបបញ្ហា ដែលកត្តានេះធ្វើឱ្យយើងមានទម្លាប់កាន់តែប្រសើរឡើងមុនពេលក្លាយជាម្ចាស់អាជីវកម្មផ្ទាល់ខ្លួន។ ក្រៅពីនេះការងារនេះធ្វើឱ្យយើងមានចំណង់កាន់តែខ្លាំងក្នុងការពង្រីកចំណេះដឹង និងមានគំនិតច្រើនដើម្បីចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសំខាន់ៗក្នុងអាជីព។ ជាក់ស្តែងរហូតមកដល់ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំនៅតែរៀនមិនទាន់ឈប់នៅឡើយ បើទោះបីជាខ្ញុំជាគ្រូបង្រៀនថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកគណនេយ្យ និងហិរញ្ញវត្ថុថ្នាក់ភាសាបារាំងនៅសាកលវិទ្យាល័យ RULEក៏ដោយ ហើយខ្ញុំក៏ជាតួអង្គមួយរូបដែលកំពុងចូលរួមចំណែកក្នុងការបង្កើតកម្មវិធីគណនេយ្យករ និងសវនករជំនាញថ្នាក់ជាតិ (Cambodia CPA)ផងដែរ។
ចាប់ផ្តើមពីការងារនេះ វាធ្វើឱ្យយើងមើលឃើញឱកាសជាច្រើន ហើយបន្តរៀនដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពការងារ។ ក្រោយពេលធ្វើការងារបានមួយរយៈ ខ្ញុំក៏មានឱកាសក្នុងការបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតនៅសាកលវិទ្យាល័យ University of London នៃប្រទេសអង់គ្លស និងកំពុងឈោងចាប់ថ្នាក់បណ្ឌិតសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមទៀតនៅប្រទេសលោកខាងលិចមួយនេះក្នុងពេល-វេលាដ៏សមស្របមួយ ដែលពីមុនមកខ្ញុំមិនដែលហ៊ាននឹកស្រមៃសោះថា ខ្ញុំអាចធ្វើវាបាន។
5. ងាកមកបញ្ហាទីផ្សារការងារវិញ តើក្រុមហ៊ុននានានៅកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នមាននិន្នាការគាំទ្រក្រុមហ៊ុនគណនេយ្យបរទេសជាង ឬក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកច្រើនជាង?
បច្ចុប្បន្ននេះ ដោយសារតែធនធានមនុស្សយើងកាន់តែមានច្រើន ក្រុមហ៊ុននានាចាប់ផ្តើមងាកមកប្រើប្រាស់សេវាកម្មគណនេយ្យក្នុងស្រុកវិញ ព្រោះមានភាពងាយស្រួលក្នុងការទំនាក់ទំនងហើយគាត់ក៏មានទំនុកចិត្តខ្ពស់លើគណនេយ្យករខ្មែរដែរ។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តីក៏ក្រុមហ៊ុនគណនេយ្យក្នុងស្រុកនៅតែមានកត្តាប្រឈមមួយចំនួនដែរ។ បញ្ហាសំខាន់ គឺបញ្ហាធនធានមនុស្ស ព្រោះបើទោះបីជាយើងមានធនធានមនុស្សច្រើនគួរសមក៏ដោយ ក៏គុណភាពរបស់បុគ្គលិកខ្លះត្រូវការបណ្តុះបណ្តាលច្រើនបន្ថែមទៀត។ ក្រុមហ៊ុនតូចៗមួយចំនួនគាត់មិនទាន់មានលទ្ធភាពក្នុងការ-ជួលគណនេយ្យករជំនាញខ្លាំងៗនោះទេ ព្រោះគាត់ត្រូវចំណាយច្រើន ហេតុនេះអ្វីដែលគាត់អាចធ្វើបានគឺបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិកខាងក្នុងឱ្យក្លាយជាបុគ្គលិកខ្លាំងវិញម្តង។ ដំណាក់កាលនេះមិនងាយស្រួលពេកទេសម្រាប់ក្រុមហ៊ុននីមួយៗ ព្រោះវាទាមទារពេលវេលាយូរ។
6. តើលោកមានយោបល់ ឬមានមតិផ្តាំផ្ញើអ្វីខ្លះដល់សិស្ស-និស្សិត និងប្រជាជនខ្មែរដែលចង់ក្លាយជាគណនេយ្យករជំនាញ (Certified Public>Accountant)?
ជាសំណូមពររបស់ខ្ញុំ គឺចង់ឱ្យនិស្សិតខ្មែរចាប់ផ្តើមហ៊ានធ្វើការងារលំបាកៗ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះមាននិស្សិតមិនតិចទេដែលចូលចិត្តតែការងារងាយស្រួល ហើយចង់បានផលប្រយោជន៍ច្រើន។ ភាពជោគជ័យមិនមែនកើតឡើងសម្រាប់អ្នកផ្តេកផ្តួលជាមួយភាពងាយស្រួលនោះទេ តែវាទាមទារឱ្យមានការអភិវឌ្ឍជាប់ជានិច្ច ហើយប្រឈមជាមួយឧបសគ្គម្តងមួយៗរហូតយើងអាចប្រើប្រាស់កំហុសឱ្យក្លាយជាបទពិសោធសម្រាប់បន្តដំណើរដ៏រឹងមាំក្នុងនាមជាគណនេយ្យករជំនាញ ដើម្បីខ្លួនឯងផ្ទាល់ផង ការអភិវឌ្ឍក្រុមហ៊ុននៅក្នុងស្រុក និងសង្គមរបស់យើងទាំងមូលផង៕
