Author: សឿន សំណាង

  • COVID-19 នៅ​កម្ពុជា និង​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក គិត​ត្រឹម​ព្រឹក​ថ្ងៃទី 11 ខែ​តុលា ឆ្នាំ 2021    

    COVID-19 នៅ​កម្ពុជា និង​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក គិត​ត្រឹម​ព្រឹក​ថ្ងៃទី 11 ខែ​តុលា ឆ្នាំ 2021    

    តួលេខ COVID-19 ថ្មី នៅ កម្ពុជា ក្នុងអំឡុង 24 ម៉ោង នៃ​ថ្ងៃទី 10 តុលា 2021 រួមមាន៖

    – ឆ្លង​ថ្មី = 258 នាក់

    – ជាសះស្បើយ​ថ្មី = 546 នាក់

    – ស្លាប់​ថ្មី = 21 នាក់។

    ក្នុងចំណោម​​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​ទាំង 256 នាក់ មាន៖

    – ករណីឆ្លងសហគមន៍ 242 នាក់

    – អ្នកដំណើរពីបរទេស 16 នាក់

    គិត​ត្រឹម​ព្រឹក​ថ្ងៃទី 11 ខែតុលា ឆ្នាំ 2021 តួលេខ COVID-19 សរុប នៅ កម្ពុជា រួមមាន៖

    – អ្នកឆ្លងសរុប= 115,068 នាក់

    – អ្នកជាសះស្បើយ= 108,403 នាក់

    – អ្នកស្លាប់= 2,527 នាក់

    តួលេខ COVID-19 សរុប​ នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក គិត​មកដល់​ថ្ងៃនេះ រួមមាន៖

    – អ្នក​ឆ្លង​សរុប = 238,652,927​ នាក់

    – អ្នកជា​សះស្បើយ​សរុប​ = 215,856,036 នាក់

    – អ្នកស្លាប់​សរុប​ = 4,867,295 នាក់

    – អ្នក​​កំពុង​ព្យាបាល​សរុប​ = 17,929,596 នាក់

     

  • សាលារៀន​នៅ​ទូទាំង​សកលលោក បើក​ដំណើរការ​ឡើងវិញ​បាន​ដល់​កម្រិតណា​ហើយ?

    សាលារៀន​នៅ​ទូទាំង​សកលលោក បើក​ដំណើរការ​ឡើងវិញ​បាន​ដល់​កម្រិតណា​ហើយ?

    រយៈពេល 19 ខែ រាប់​ចាប់ពី​រោគរាតត្បាត COVID-19 ផ្ទុះ​ឆ្លង​រាលដាល សាលារៀន​ក្នុង​ពិភពលោក ត្រូវ​បង្ខំចិត្ត​បិទទ្វារ ហើយ​មកដល់​បច្ចុប្បន្ន មាន​សាលារៀន​ប្រហែលជា​ពាក់កណ្ដាល​ប៉ុណ្ណោះ បាន​បើក​ដំណើរការ​បង្រៀន និង​រៀន​ផ្ទាល់ ខណៈដែល​សាលារៀន​ភាគច្រើន​នៅតែ​ប្រើ​រូបមន្ត​បូកផ្សំ​រវាង​ការបង្រៀន​តាម​អន​ឡាញ និង​ផ្ទាល់។

    យោងតាម​គេហទំព័រ COVID-19 Global Education Recovery Tracker ដែល​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​ដោយ​សាកលវិទ្យាល័យ Johns Hopkins, ធនាគារពិភពលោក (WB) និង​មូលនិធិ​កុមារ​អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNICEF) ក្នុង​បំណង​ជួយ​ដល់​ការសម្រេចចិត្ត​របស់​ប​ណ្ដា​ប្រទេស ដោយ​ការធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​ស្ថានភាព​បើកទ្វារ និង​ការស្ដារ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រោយ​វិបត្តិ COVID-19 នៅក្នុង​ប្រទេស​ជាង 200 ក្នុង​ពិភពលោក បង្ហាញថា «80% នៃ​សាលារៀន​ក្នុង​ពិភពលោក កំពុងស្ថិត​ក្នុង​ឆ្នាំ​សិក្សា​ថ្មី។ ក្នុងចំណោម​នេះ មាន 54% បាន​វិល​ត្រលប់មក​បង្រៀន និង​រៀន​ផ្ទាល់​ក្នុង​សាលា, 34% អនុវត្ត​រូបមន្ត​បូកផ្សំ​រវាង​អន​ឡាញ និង​ផ្ទាល់។ សាលារៀន 10% បន្ត​បង្រៀន​ពី​ចម្ងាយ ខណៈដែល 2% បាន​ផ្អាក​ការបង្រៀន​បណ្ដោះអាសន្ន​ទាំងស្រុង»។

    WB កំពុង​ជំរុញ​ឱ្យ​បណ្ដា​ប្រទេស បើកទ្វារ​សាលារៀន​ឡើងវិញ។ WB វាយតម្លៃថា ការបើកទ្វារ​សាលារៀន​ឡើងវិញ មិនបាន​ធ្វើឱ្យ​កើនឡើង​នូវ​អត្រា​នៃ​ការចូល​ពេទ្យ​ដោយសារ COVID-19 នោះទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ការស្រាវជ្រាវ​មួយ​ផ្សេងទៀត បាន​បង្ហាញថា ស្ថានការណ៍​ឆ្លង​វីរុស​ក្នុង​ថ្នាក់រៀន​គឺ​តែងតែ​ដើរ​តាម​ស្ថានភាព​រួម​នៃ​ការឆ្លង​រាលដាល​ក្នុង​សហគមន៍។

    ការអនុវត្តវិធានការពាក់ម៉ាស ធានាបរិស្ថានមានខ្យល់ចេញ-ចូលល្អ និងរក្សាគម្លាត អាច​ជួយ​ឱ្យ​បណ្ដា​ប្រទេស​បើក​ទ្វារ​សាលា​រៀន​ដោយ​សុវត្ថិភាព

    ក្នុង​ឆ្នាំ 2020 COVID-19 បានធ្វើឱ្យ​សាលារៀន​នៅក្នុង​ប្រទេស​ជាង 180 ត្រូវ​បិទទ្វារ រំខាន​ដល់​ការសិក្សា​របស់​ក្មេង​ប្រមាណ 1.6 ពាន់​លាន​នាក់ ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង 75% នៃ​ចំនួន​ក្មេង​ដែល​ស្ថិតក្នុង​វ័យ​សិក្សា។ របាយការណ៍​បាន​បញ្ជាក់ថា ការសម្រេចចិត្ត​បិទទ្វារ​សាលារៀន​កាលពី​ឆ្នាំ 2020 បណ្ដាលមកពី​បណ្ដា​ប្រទេស​យល់ដឹង​តិចតួច​នៅឡើយ​អំពី COVID-19 និង​វិធីសាស្ត្រ​ទប់ទល់។ ក្រោយ​រយៈពេល​ជាង 1 ឆ្នាំ ពិភពលោក​បានដឹង​ច្រើនជាង​មុន​អំពី​វីរុស ក៏ដូចជា​វិធីសាស្ត្រ​ទប់ស្កាត់​ការឆ្លង​រាលដាល។ អង្គការ​នានា មានដូចជា WHO ជាដើម បានផ្ដល់​អនុសាសន៍​ថា ការបិទទ្វារ​សាលារៀន​គួរតែ​ត្រូវបាន​ចាត់ទុកជា​ជម្រើស​ចុងក្រោយបង្អស់។

    យោងតាម WB ទិន្នន័យ​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​លើ​ការតាមដាន​ពលរដ្ឋ និង​ការឆ្លង​រាលដាល បង្ហាញថា «ធៀប​នឹង​មនុស្សពេញវ័យ និង​ក្មេង​ជំទង់ កុមារ​ដែលមាន​អាយុ​ក្រោម 10 ឆ្នាំ មានលទ្ធភាព​តិចតួច​ក្នុង​ការឆ្លង COVID-19។ របាយការណ៍​សរសេរ​ថា «អត្រា​នៃ​ករណី​មាន​អាការ​ធ្ងន់ធ្ងរ និង​ស្លាប់ នៅក្នុង​ចំណោម​កុមារ​ដែល​បាន​ឆ្លង COVID-19 គឺមាន​តិចតួច​បំផុត ពោលគឺ​ពួកគេ​ស្លាប់ ឬ​មាន​អាការ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដោយសារ​មាន​ជំងឺ​ប្រចាំកាយ​ស្រាប់។

    WB ផ្ដល់យោបល់​ថា ដើម្បី​ជំរុញ​ការស្ដារ​វិស័យ​អប់រំ បណ្ដា​ប្រទេស​គួរផ្ដល់​អាទិភាព​ដល់​ការចាក់​វ៉ាក់សាំង​ជូន​ដល់​គ្រូបង្រៀន​ជាបន្ទាន់​នៅពេល​អាចធ្វើ​ទៅបាន។ ក្នុងករណី​មិនទាន់​ធ្វើបាន ក៏​នៅមាន​វិធី​បើក​សាលារៀន​ឡើងវិញ​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព។ បើតាម​បទពិសោធន៍​របស់​បណ្ដា​ប្រទេស​ដែល​ធ្លាប់បាន​ទប់ស្កាត់​យ៉ាង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ចំពោះ​ការឆ្លង​រាលដាល​ក្នុង​សាលារៀន គេ​អាចអនុវត្ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​ត្រួតពិនិត្យសាមញ្ញៗ និង​ចំណាយ​ប្រា​ក់ទាប។ នោះ​គឺ​ការអនុវត្ត​វិធានការ​ពាក់​ម៉ាស ធានា​បរិស្ថាន​មាន​ខ្យល់​ចេញ-ចូល​ល្អ និង​រក្សា​គម្លាត៕

  • ភ័ស្ដុតាង​ថ្មី បង្ហាញថា វីរុស​ COVID-19 មិន​មែន​មាន​ប្រភពពី​ល្អាង​ប្រ​ច្រៀ​វ​នៅ ប្រទេស​​ចិន

    ភ័ស្ដុតាង​ថ្មី បង្ហាញថា វីរុស​ COVID-19 មិន​មែន​មាន​ប្រភពពី​ល្អាង​ប្រ​ច្រៀ​វ​នៅ ប្រទេស​​ចិន

    អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​មួយក្រុម​មកពី ប្រទេស​បារាំង បាន​រកឃើញ​ភ័ស្ដុតាង​បង្ហាញថា វីរុស SARS-CoV-2 (COVID-19) មិនមាន​ប្រភព​ចេញពី​ល្អាង​ភ្នំ​នៅក្នុង​ខេត្ត Yunnan ប្រទេស​ចិន។

    យោងតាម​សារព័ត៌មាន Sputnik (រុស្ស៊ី) កាលពី​ឆ្នាំមុន អ្នកស្រាវជ្រាវ​មួយក្រុម​របស់ ឥណ្ឌា បានចេញ​ផ្សាយ​របាយការណ៍​មួយ​និយាយថា ល្អាង Mojiang នៅ​ភាគ​និរតី​នៃ ប្រទេស​ចិន ដែលមាន​ចម្ងាយ 1,500 គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ទីក្រុង Wuhan អាចជា​កន្លែង​ដែលមាន​សម្បុក​របស់​វីរុស Corona ថ្មី។ ការស្រាវជ្រាវ​នេះ​ឱ្យដឹងថា វីរុស​មួយ​ប្រភេទ​ដែល​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង COVID-19 ត្រូវបាន​រកឃើញ​នៅក្នុង​ខណ្ឌ Mojiang កាលពី​ឆ្នាំ 2012។

    កាលណោះ  កម្មករ​អណ្ដូងរ៉ែ Mojiang ចំនួន 6 នាក់ បាន​ឆ្លង​ជំងឺ​ផ្លូវដង្ហើម​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ បន្ទាប់ពី​បាន​បោសសម្អាត​លាមក​សត្វ​ប្រចៀវ​ក្នុង​ល្អាង ដើម្បី​រុករក​លោហធាតុ​ស្ពាន់។ បុរស​ជា​កម្មករ​ទាំងនេះ ត្រូវបាន​បញ្ជូន​ចូល​មន្ទីរពេទ្យ​នៅក្នុង​ទីក្រុង Kunming នៃ​ខេត្ត Yunnan ប្រទេស​ចិន ដោយសារ​មាន​អាការ​ក្អក​ខ្លាំង ក្ដៅខ្លួន ឈឺក្បាល ឈឺទ្រូង និង​ពិបាក​ដកដង្ហើម។ 3 នាក់ ក្នុងចំណោម​ពួកគេ បាន​ស្លាប់​ដោយសារ​រោគ​នេះ។

    ការធ្វើ​តេស្ត​ក្រោយមក ក៏បាន​បង្ហាញថា កម្មករ​ទាំងនេះ​បាន​ឆ្លង​វីរុស Corona មួយ​ប្រភេទ ដែល​ត្រូវបាន​គេ​ដាក់ឈ្មោះថា RaTG13។ សំណាក​វីរុស​នេះ​ត្រូវបាន​ប្រមូលយក​ដោយ​វិទ្យាស្ថាន​វីរុស​សាស្ត្រ Wuhan។ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ឥណ្ឌា យល់ថា RaTG13 គឺជា​អម្បូរ​ជិត​របស់ COVID-19។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ជនជាតិ​បារាំង ថ្មីៗនេះ បានប្រកាស​ផ្ទុយ​ពីនេះ។

    យោងតាម​ការស្រាវជ្រាវ​បឋម ដែល​គ្រោង​នឹងត្រូវ​បានប្រកាស​នៅ​ឆ្នាំក្រោយ ក្រុមកម្មករ​រុករក​រ៉ែ​ខាងលើ​ដែល​បាន​ឆ្លង​វីរុស RaTG13 មាន​អាការរោគ​ខុសពី​អ្នកជំងឺ COVID-19។ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​របស់ បារាំង បានដាក់​ជា​សំណួរ​ថា «ហេតុអ្វី ក្រុម​វេជ្ជបណ្ឌិត និង​អ្នក​ដែល​បាន​ប៉ះពាល់​ផ្ទាល់​នឹង​កម្មករ​ទាំងនោះ មិន​ឆ្លង​រោគ?»។

    ប្រជាជនចិន​ នៅ​តំបន់​ផ្សារ​​សត្វ​ព្រៃ​ ក្នុង​ទីក្រុង​ Wuhan កាល​ពី​ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​ 2021

    ក្រោយ​ការពិនិត្យ​ឯកសារ​ពេទ្យ​របស់​ក្រុមកម្មករ​អណ្ដូងរ៉ែ​នេះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​រកឃើញថា អ្នកជំងឺ RaTG13 មាន​អាការ​ក្អក​ធ្លាក់ឈាម និង​ធ្លាក់​ទឹករងៃ។ រូបភាព​ស្កេ​ន CT បង្ហាញថា កម្មករ​ទាំងនេះ​មិនមាន​បញ្ហា​របួស​សួត​ដូច​អ្នកជំងឺ COVID-19 នោះទេ។

    សំណួរ​ផ្សេង​មួយទៀត សួរថា «ហេតុអ្វី វីរុស​មួយ​ប្រភេទ​ដែល​បានសម្លាប់​មនុស្ស​ជាង 5 លាន​នាក់ និង​ឆ្លងទៅ​មនុស្ស​ជាង 200 លាន​នាក់ ក្នុង​រយៈពេល 18 ខែ បែរជា​មិនបាន​ឆ្លងទៅ​មនុស្ស​សូម្បីតែ​ម្នាក់ នៅក្នុង​អំឡុង 7 ឆ្នាំ ចាប់ពី​ឆ្នាំ​ 2012 ដល់​ឆ្នាំ​ 2019?»។

    ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បារាំង យល់ថា លទ្ធផល​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​របស់​ពួកគេ បាន​ច្រានចោល​សម្មតិកម្ម​កន្លង​មក​ដែល​គិតថា វីរុស​បង្ក​ជំងឺ​រាតត្បាត COVID-19 លេច​ធ្លាយ​ចេញពី​បន្ទប់ពិសោធន៍។

    «ការច្រានចោល​សម្មតិកម្ម​ដែលថា វីរុស​មាន​ប្រភពពី​អណ្ដូងរ៉ែ Mojiang ក៏​មានន័យថា ពុំមាន​មូលដ្ឋាន​វិទ្យាសាស្ត្រ​ណាមួយ​បង្ហាញថា វីរុស​លេច​ធ្លាយ​ចេញពី​បន្ទប់ពិសោធន៍។ សម្មតិកម្ម​មុន​នោះ​គ្រាន់តែ​ជាការ​យល់ឃើញ​ប៉ុណ្ណោះ» ក្រុម​អ្នកស្រាវជ្រាវ​របស់ បារាំង បាន​សរសេរ​ដូច្នេះ។

    ទោះ​ជា​យ៉ាងនេះ​ក៏​ដោយ​ ការស្រាវជ្រាវ​របស់ បារាំង ខាងលើនេះ ក៏​នៅតែ​ត្រូវបាន​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​ជាច្រើន មាន​មន្ទិលសង្ស័យ។ សាស្ត្រាចារ្យ Lawrence Young អ្នកឯកទេស​ផ្នែក​វីរុស​សាស្ត្រ​នៃ​សាកល​វិទ្យា Warwick យល់ថា សម្មតិកម្ម​ដែលថា វីរុស​លេច​ធ្លាយ​ចេញពី​បន្ទប់ពិសោធន៍ នៅតែ «មិនអាច​ត្រូវបាន​លុបចោល»។

    សាស្ត្រាចារ្យ David Livemore អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​អតិសុខុមសាស្ត្រ មកពី​សាកលវិទ្យាល័យ East Anglia ថ្លែងថា បើទោះជា​លោក​ជឿថា សម្មតិកម្ម​ដែលថា វីរុស​លេច​ធ្លាយ​ចេញពី​បន្ទប់ពិសោធន៍ មិន​ប្រាកដថា​ជា​ប្រភព​របស់ COVID-19 ក្ដី ប៉ុន្តែ នៅតែមាន «ចំណុច​ចៃដន្យ​មួយចំនួន​ដ៏​គួរឱ្យ​យកចិត្តទុកដាក់»។

    មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន COVID-19 បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​រាប់​លាន​នាក់​ទៅ​ហើយ

    «មហា​រោគរាតត្បាត​បានចាប់ផ្ដើម​កើតមាន​ដំបូង​នៅ​ទីក្រុង Wuhan ជាទី​ដែល​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ល្អាង​សត្វ​ប្រចៀវ​នៅ​ភាគខាងត្បូង​នៃ ប្រទេស​ចិន និង​ជាទី​ដែលមាន​វិទ្យាស្ថាន​វីរុស​សាស្ត្រ ដែលជា​ស្ថាប័ន​ធ្វើការ​ស្រាវជ្រាវ​ម៉ូ​លិ​គុល រួមមាន​ទាំង​ភារកិច្ច​បង្កើន​មុខងារ​នៅលើ​វីរុស Corona ផងដែរ» លោក David Livemore បញ្ជាក់​ដូច្នេះ។

    ពិភពលោក បច្ចុប្បន្ន បាន​ឈាន​ចូលដល់​ឆ្នាំ​ទី​ពីរ​របស់ COVID-19 ប៉ុន្តែ ប្រភព​របស់​វីរុស​នេះ មិនទាន់​ត្រូវបាន​រកឃើញ​នៅឡើយ។ ក្រុម​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បានលើកឡើង​ការបកស្រាយខុសៗគ្នា។

    កាលពី COVID-19 ទើបតែ​បានចាប់ផ្ដើម សហគមន៍​អ្នកស្រាវជ្រាវ​យល់ថា វីរុស​នេះ​មាន​ប្រភពពី​សត្វ​ប្រចៀវ។ ពួកវា​បាន​ឆ្លងទៅ​សត្វព្រៃ មុននឹង​ឆ្លង​មក​មនុស្ស។ ប៉ុន្តែ ក្រោយមក មនុស្ស​មួយចំនួន​ជឿថា វីរុស COVID-19 បាន​លេច​ធ្លាយ​ចេញពី​បន្ទប់ពិសោធន៍​នៅ​ទីក្រុង Wuhan ប្រទេស​ចិន ជាទី​ដែល​ករណី​ឆ្លង​ដំបូង​ត្រូវបាន​រាយការណ៍ ឬថា វីរុស​នេះ​ត្រូវបាន​មនុស្ស​បង្កើតឡើង។ សម្មតិកម្ម​ទាំងពីរ​នេះ សុទ្ធតែ​ត្រូវបាន​ច្រានចោល។ អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក (WHO) ប្រកាសថា «មនុស្ស​ពិតជា​ពិបាក​ក្នុងការ​បង្កើត COVID-19»។

    កាលពី​ខែសីហា ឆ្នាំ 2021 របាយការណ៍​ស៊ើបការណ៍​មួយ​ដែល​ត្រូវបាន​បង្ហើប​ដោយសារ​ព័ត៌មាន Wall Street Journal ឱ្យដឹងថា អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ 3 រូប នៅ​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​វីរុស​សាស្ត្រ Wuhan បាន​ចូល​ព្យាបាល​ជំងឺ​នៅ​មន្ទីរ​ពេ​ត្យ ដោយសារ​មាន​អាការ​ដូច​អ្នកជំងឺ COVID-19 កាលពី​ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2019 ពោលគឺ 3 សប្ដាហ៍​មុនពេល ចិន រាយការណ៍​ករណី​ឆ្លង COVID-19 ដំបូង នៅ​ទីក្រុង​នេះ។ របាយការណ៍​របស់ ប្រទេស​ចិន បាន​នាំឱ្យមាន​ការស្រាវជ្រាវ​មួយ​ដែល​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​ដោយ​អាជ្ញាធរ​របស់​ប្រធានាធិបតី អាម៉េរិក លោក Joe Biden។ ក៏ប៉ុន្តែ សកម្មភាព​នេះ​នៅតែ​មិនអាច​សន្មត​បាន​អំពី​ប្រភព​របស់ COVID-19 ដដែល៕

  • COVID-19 នៅ​កម្ពុជា និង​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក គិត​ត្រឹម​ព្រឹក​ថ្ងៃទី 09 ខែ​តុលា ឆ្នាំ 2021 

    COVID-19 នៅ​កម្ពុជា និង​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក គិត​ត្រឹម​ព្រឹក​ថ្ងៃទី 09 ខែ​តុលា ឆ្នាំ 2021 

    តួលេខ COVID-19 ថ្មី នៅ កម្ពុជា ក្នុងអំឡុង 24 ម៉ោង នៃ​ថ្ងៃទី 08 តុលា 2021 រួមមាន៖

    – ឆ្លង​ថ្មី = 220 នាក់

    – ជាសះស្បើយ​ថ្មី = 537 នាក់

    – ស្លាប់​ថ្មី = 23 នាក់។

    ក្នុងចំណោម​​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​ទាំង 220 នាក់ មាន៖

    – ករណីឆ្លងសហគមន៍ 203 នាក់

    – អ្នកដំណើរពីបរទេស 17 នាក់

    គិត​ត្រឹម​ព្រឹក​ថ្ងៃទី 09 ខែតុលា ឆ្នាំ 2021 តួលេខ COVID-19 សរុប នៅ កម្ពុជា រួមមាន៖

    – អ្នកឆ្លងសរុប= 114,571 នាក់

    – អ្នកជាសះស្បើយ= 107,376 នាក់

    – អ្នកស្លាប់= 2,482 នាក់

    តួលេខ COVID-19 នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក គិត​មកដល់​ថ្ងៃនេះ រួមមាន៖     

    – អ្នក​ឆ្លង​សរុប = 238,004,527 នាក់

    – អ្នកជា​សះស្បើយ​សរុប​ = 215,148,971 នាក់

    – អ្នកស្លាប់​សរុប​ = 4,857,470 នាក់

    – អ្នក​​កំពុង​ព្យាបាល​សរុប​ = 17,998,086 នាក់

  • រ៉ូបូត Leonardo អាចដើរលើខ្សែ និងហោះហើរបានដូចសត្វបក្សី (វីដេអូ)

    រ៉ូបូត Leonardo អាចដើរលើខ្សែ និងហោះហើរបានដូចសត្វបក្សី (វីដេអូ)

    Leonardo គឺជា​រ៉ូ​បូត​ដំបូង ប្រើប្រាស់​ជើង​ដែលមាន​សន្លាក់​ពហុ​អ័ក្ស រួម​នឹង​កម្លាំង​រុញច្រាន​ដោយ​ស្លាប​កង្ហារ អាចធ្វើ​សកម្មភាពលំបាកៗ ទាំង​នៅលើ​ដី និង​នៅលើ​អាកាស។

    កាលពី​ថ្ងៃទី 6 តុលា ក្រុម​អ្នកស្រាវជ្រាវ​ប្រចាំ Caltech បានបង្ហាញ​រ៉ូ​បូត​មួយគ្រឿង ឈ្មោះ Leonardo (LEO) ដែល​អាច​ដើរ​ដោយ​ថ្មើរជើង និង​ហោះហើរ។ ដោយមាន​ការ​រចនា​ជា​រូបរាង​ពិសេស LEO ថែមទាំង​អាច​លោត ជិះ​ស្គី​បន្ទះ និង​ដើរ​លើ​ខ្សែ​ទៀតផង។

    នេះ​គឺជា​រ៉ូ​បូត​ដំបូង​គេ ប្រើប្រាស់​ជើង​ដែលមាន​សន្លាក់​ពហុ​អ័ក្ស និង​កម្លាំង​រុញច្រាន​ដោយ​ស្លាប​កង្ហារ ជួយ​ឱ្យ​វា​រក្សា​លំនឹង និង​ធ្វើ​កិច្ចការលំបាកៗជាច្រើន​បាន​ដោយ​ងាយ។ អនាគត រ៉ូ​បូត​នេះ អាច​ត្រូវបាន​ប្រើ​សម្រាប់​បំពេញភារកិច្ច​ស្មុគស្មាញ និង​គ្រោះថ្នាក់ ដូចជា ត្រួតពិនិត្យ និង​ដំឡើង​ឧបករណ៍​ដែល​មនុស្ស​ពិបាក​ទៅដល់ ឬ​ក្នុង​វិស័យ​យោធា ដោយសារតែ​ភាពរហ័សរហួន បត់បែន និង​ការរក្សា​លំនឹង​បានល្អ​របស់​វា។

    LEO ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​ដោយ​យក​លំនាំ​តាម​តួអង្គ​ភាពយន្ត​គំនូរ​ជីវ​ចរ Astro Boy និង​ឈុត​ហោះហើរ​របស់ Iron Man។ Soon-Jo Chung ដែលជា​សហ​ស្ថាបនិក​នៃ​ក្រុម​ស្រាវជ្រាវ ឱ្យដឹងថា គម្រោង​នេះ​ក៏​យក​លំនាំ​តាម​សត្វ​បក្សី​ផងដែរ។

    LEO មាន​ទម្ងន់​ប្រហែល 2.6 គីឡូក្រាម និង​កម្ពស់ 75 សង់ទីម៉ែត្រ។ វា​មាន​ប្រព័ន្ធ​សន្លាក់​ចំនួន 3 និង​ប្រព័ន្ធ​កង្ហារ​ចំនួន 4 នៅលើ​ស្មា។ តាមរយៈ​ប្រព័ន្ធ​បញ្ជា​ចលនា​រួម​រវាង​ការដើរ និង​ការហោះហើរ ស្លាប​កង្ហារ​របស់​រ៉ូ​បូត អាចជួយ​ឱ្យ​វា​រក្សា​លំនឹង​បាន​នៅពេល​ដើរ។ ប្រព័ន្ធ​សន្លាក់​ពហុ​អ័ក្ស ជួយ​ឱ្យ​រាងកាយ​សំដៅទៅ​មុខ។ ថ្ម ញាណ​សិប្បនិម្មិត និង​ប្រព័ន្ធ​ដំណើរការ ត្រូវបាន​បំពាក់​នៅលើ​ដងខ្លួន អនុញ្ញាតឱ្យ​វា​ផ្លាស់​ទី​ដោយ​ឯករាជ្យ។

    រ៉ូ​បូត​ធម្មតា​ដែលមាន​ជើង 2 រឹងមាំ អាច​ផ្ទុក​របស់​ធ្ងន់ ហក់លោត ដើរ​លើ​កាំជណ្ដើរ ប៉ុន្តែ ពិបាក​ផ្លាស់​ទី​លើ​សណ្ឋាន​ដី​ស្មុគស្មាញ និង​មិនអាច​ទៅ​ដល់ទី​ខ្ពស់។ យន្តហោះ​គ្មាន​មនុស្ស​បើក (drone) អាចធ្វើ​សកម្មភាព​រហ័ស អាច​ទៅដល់​ទីតាំងលំបាកៗ ប៉ុន្តែ ត្រូវ​ចំណាយ​ថាមពល​ច្រើន និង​មិនអាច​ផ្ទុក​ទម្ងន់​បាន​ច្រើន។ ដូច្នេះ LEO ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង​ដើម្បី​ចូលមក​បំពេញ​គុណសម្បត្តិ​របស់​ឧបករណ៍​ទាំងនេះ៕

  • តា​លី​បង់ ការពារ​គំនរ​បាក់បែក​នៃ​​ព្រះ​ពុទ្ធ​ប្បដិមា​អាយុកាល​ជាង 1,500 ឆ្នាំ ដែល​ពួកគេ​បាន​កម្ទេចចោល​កាលពី​ម្ភៃ​ឆ្នាំមុន

    តា​លី​បង់ ការពារ​គំនរ​បាក់បែក​នៃ​​ព្រះ​ពុទ្ធ​ប្បដិមា​អាយុកាល​ជាង 1,500 ឆ្នាំ ដែល​ពួកគេ​បាន​កម្ទេចចោល​កាលពី​ម្ភៃ​ឆ្នាំមុន

    (អា​ហ្វ​ហ្គា​នី​ស្ថាន)-សមាជិក​នៃ​ក្រុម តា​លី​បង់ ត្រូវបាន​បញ្ជា​ឱ្យ​ឈរ​យាមល្បាត​ក្រោម​សំណល់​នៃ​គំនរ​បាក់បែក​ដ៏​ធំ​ចំនួន​ពីរ ជា​កន្លែង​ដែល​រូបសំណាក​ព្រះពុទ្ធ​ត្រូវបាន​ក្រុម​នេះ​កម្ទេចចោល​កាលពី​ម្ភៃ​ឆ្នាំមុន។

    Saifurrahman Mohammadi ជា​សមាជិក​វ័យក្មេង​មួយរូប​របស់ តា​លី​បង់ កាន់​កាំភ្លើង AK ដើរ​ចុះឡើង នៅក្រោម​ជញ្ជាំង​ថ្ម​ដែល​ធ្លាប់​ជាទី​គង់នៅ​របស់​រូប​សំណាក​ព្រះពុទ្ធ​ដ៏​ធំ​ចំនួន​ពីរ​អង្គ នៅក្នុង​ខេត្ត Bamiyan នៃ ប្រទេស​អា​ហ្វ​ហ្គា​នី​ស្ថាន។ ព្រះពុទ្ធ​ប្បដិមា​ទាំងពីរ​អង្គ​នេះ ធ្លាប់​ស្ថិតនៅ​យ៉ាងរឹងមាំ​អស់​រយៈពេល 1,500 ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ ចុងក្រោយ​ត្រូវបាន​ក្រុម តា​លី​បង់ ដាក់​គ្រាប់​ផ្ទុះ​កម្ទេចចោល​កាលពី​ឆ្នាំ 2001 ដោយ​លើក​មូល​ហេតុថា រូបសំណាក​ទាំងនេះ «ផ្ទុយ​ពី​ទ្រឹស្ដី​របស់​អ៊ីស្លាម​សាសនា»។

    កាលណោះ សមាជិក​របស់​ក្រុម តា​លី​បង់ រាប់រយ​នាក់ មកពី​គ្រប់ទិសទី​ក្នុង ប្រទេស​អា​ហ្វ​ហ្គា​នី​ស្ថាន បាន​ចំណាយពេល 3 សប្ដាហ៍​ដើម្បី​បំផ្លាញ​រូបសំណាក​ព្រះពុទ្ធ​ដែលមាន​កម្ពស់​រាប់សិប​ម៉ែត្រ និង​ធ្លា​ក់ជាប់​នឹង​ជញ្ជាំង​ថ្ម ធ្វើឱ្យមាន​ប្រតិកម្ម​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា​នៅ​ពាសពេញ​ពិភពលោក។

    នៅពេល​ត្រូវបាន​សួរថា តើ​គួរ​បំផ្លាញ​រូបសំណាក​ព្រះពុទ្ធ​ទាំងនេះ​ឬទេ Mohammadi ដែល​ទើបត្រូវ​បានតែងតាំង​ជា​មន្ត្រី​មួយរូប​នៅក្នុង​ការិយាល័យ​ទទួលបន្ទុក​បញ្ហា​វប្បធម៌​របស់​ខេត្ត Bamiyan ក៏បាន​បង្ហាញ​ភាពស្ទាក់ស្ទើរ។ «ខ្ញុំ​ពិតជា​មិនអាច​អធិប្បាយ​បាន។ ពេលនោះ​ខ្ញុំ​នៅ​តូច​ណាស់»។

    «បើសិនជា​ពួកគេ (តា​លី​បង់) ធ្វើ​ដូច្នេះ ប្រាកដ​ណាស់​ថា អេ​មី​រ៉ា​ត​អ៊ីស្លាម​នៃ​អា​ហ្វ​ហ្កា​នី​ស្ថាន (Islamic Emirate of Afghanistan) មាន​មូលហេតុ​ដោយឡែក» Mohammadi និយាយ​ដូច្នេះ និង​បន្ថែមថា៖ «ពេលនេះ ប្រការ​ដែល​ប្រាកដ នោះ​គឺ យើង​សន្យាថា ការពារ​ទីតាំង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេសជាតិ។ នេះ​គឺជា​ការទទួលខុសត្រូវ​របស់​យើង»។

    បដា​ស្ពាន់​មួយ​ផ្ទាំង​ដែលមាន​សរសេរថា «រូបសំណាក​ព្រះពុទ្ធ​ដែល​ត្រូវ​អាជ្ញាធរ​តា​លី​បង់ កម្ទេច​កាលពី​ឆ្នាំ 2021» ត្រូវបាន​ដាក់តាំង​នៅត្រង់​គំនរ​បាក់បែក។ ទង់​ពណ៌​សរ​បស់ តា​លី​បង់ ក៏ត្រូវ​បាន​ដោត​នៅឯ​ខ្លោងទ្វារ​ក្បែរ​នោះ។

    Mohammadi ឱ្យដឹងថា ថ្មីៗនេះ តា​លី​បង់ បាន​ជជែក​ជាមួយ​ក្រុមមន្ត្រី​របស់ UNESCO ដោយ​ស្នើឱ្យ​ពួកគេ​ត្រលប់​មកវិញ និង​បាន​សន្យាថា ការពារ​សុវត្ថិភាព។

    អាជ្ញាធរ និង​ក្រុមមន្ត្រី​របស់ UNESCO ក្នុង​តំបន់ ឱ្យដឹងថា វត្ថុ​បុរាណ​ប្រហែល 1,000 ដុំ ដែល​ត្រូវបាន​រក្សាទុក​ក្នុង​ឃ្លាំង​ក្បែរ​គំនរ​បាក់បែក ត្រូវបាន​គេ​លួច ឬ​កម្ទេចចោល បន្ទាប់ពី តា​លី​បង់ ចូលមក​កាន់អំណាច។

    «ខ្ញុំ​ទទួលស្គាល់ថា មាន​អំពើ​លួច​ប្លន់ ប៉ុន្តែ គ្រប់យ៉ាង​បានកើត​ឡើង​មុនពេល​យើង​មកដល់» Mohammadi បកស្រាយ​អំពី​ករណី​លួច​វត្ថុ​បុរាណ​នៅ​ទីតាំង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។ «យើង​កំពុង​ស្រាវជ្រាវ និង​ប្រមូល​ត្រលប់​មកវិញ»។

    ជ្រលង​ភ្នំ Bamiya ស្ថិតនៅក្នុង​តំបន់​កណ្ដាល​នៃ​ជួរ​ភ្នំ Hindu Kush ជា​ចំណុច​ខាងលិច​បង្អស់​នៃ​ឥទ្ធិពល​របស់​ពុទ្ធសាសនា។ តំបន់​នេះ​ទទួលរង​ឥទ្ធិពល​វប្បធម៌​ពី អាណាចក្រ​ពើ​ស៊ី (Persia (អ៊ីរ៉ង់ បច្ចុប្បន្ន)), តួ​ក​គី, ចិន និង ក្រិ​ក ដោយមាន​បន្សល់​សំណង់​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជាច្រើន​ដែល​មិនទាន់​ត្រូវបាន​ស្រាវជ្រាវ។

    រូបសំណាក​ព្រះពុទ្ធ​ចំនួន​ពីរ​អង្គ​នៅទីនេះ ធ្លាប់​គង់នៅ​យ៉ាងរឹងមាំ ក្រោយពី​ការវាយប្រហារ​របស់​ស្ដេច Mughal Aurangzeb កាលពី​សតវត្សរ៍​ទី 17 និង​ការបាញ់​កម្ទេច​ដោយ​កាំភ្លើង​ធំ​របស់​ស្ដេច Nader Shah នៃ​អាណាចក្រ​ពើ​ស៊ី។

    ក៏ប៉ុន្តែ ដោយ​ការប្រើប្រាស់​គ្រាប់រំសេវ តា​លី​បង់ បានធ្វើឱ្យ​ព្រះពុទ្ធ​ប្បដិមា​ទាំងពីរ​អង្គ​នេះ ក្លាយជា​គំនរ​បាក់បែក ស្ថិតនៅ​រាយប៉ាយ​ក្រោម​ជញ្ជាំង​ភ្នំ។ ប៉ុន្តែ ថ្មីៗនេះ តា​លី​បង់ អះអាងថា ចង់​ការពារ​បេតិកភណ្ឌ​បុរាណវិទ្យា បើ​ទោះ​ពួកគេ​ធ្លាប់បាន​បំផ្លាញ​កាលពីមុន។ Philippe Marquis ប្រធាន​ប្រតិភូ​បុរាណវិទ្យា​របស់ បារាំង ប្រចាំ អា​ហ្វ​ហ្គា​នី​ស្ថាន ឱ្យដឹងថា តា​លី​បង់ ដឹង​ច្បាស់​ថា ការការពារ​បេតិកភណ្ឌ នឹង​នាំមក​នូវ​ប្រាក់ចំណូល​ជាប្រចាំ​ដល់​ពួកគេ ក្នុង​គ្រា​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​អាស៊ី​កណ្ដាល​មួយ​នេះ ជួប​វិបត្តិ៕

  • Moderna ប្រកាស​ផ្គត់ផ្គង់​វ៉ាក់សាំង COVID-19 ចំនួន 1 ពាន់​លាន​ដូ​ស ដល់​បណ្ដា​ប្រទេស​ក្រីក្រ

    Moderna ប្រកាស​ផ្គត់ផ្គង់​វ៉ាក់សាំង COVID-19 ចំនួន 1 ពាន់​លាន​ដូ​ស ដល់​បណ្ដា​ប្រទេស​ក្រីក្រ

    កាលពី​ថ្ងៃទី 8 តុលា ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​ឱសថ Moderna របស់ សហរដ្ឋ​អាម៉េរិក បានប្រកាសថា នឹង​ផ្គត់ផ្គង់​វ៉ាក់សាំង​បង្ការ COVID-19 ចំនួន 1 ពាន់​លាន​ដូ​ស​បន្ថែមទៀត ដល់​បណ្ដា​ប្រទេស​ដែលមាន​ប្រាក់ចំណូល​ទាប​នៅ​ឆ្នាំ 2022 ទន្ទឹមនឹង​វ៉ាក់សាំង​រាប់រយ​លាន​ដូ​ស ដែល​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​បាន​សន្យា​ជាមួយ​កម្មវិធី COVAX។

    ក្នុង​សេចក្ដីប្រកាស​មួយ Moderna បានឱ្យដឹងថា វ៉ាក់សាំង​ដែល​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​គ្រោង​នឹង​ផ្គត់ផ្គង់​ដល់​បណ្ដា​ប្រទេស​ដែលមាន​ប្រាក់ចំណូល​ទាប​គឺជា​ផ្នែក​មួយ​ក្នុងចំណោម​វ៉ាក់សាំង​ពី 2-3 ពាន់​លាន​ដូ​ស​ដែល​គ្រោង​នឹងត្រូវ​បាន​ផលិត​នៅ​ឆ្នាំ 2022។

    គិត​មកដល់​បច្ចុប្បន្ន មនុស្ស​ជាង 250 លាន​នាក់​នៅលើ​ពិភពលោក បានទទួល​ការចាក់​វ៉ាក់សាំង​របស់ Moderna។ ប៉ុន្តែ ការទទួលបាន​វ៉ាក់សាំង​ប្រឆាំង COVID-19 មកដល់ពេលនេះ នៅតែមាន​ឧបសគ្គ​ធំ​សម្រាប់​ប្រទេស​ជាច្រើន ពិសេស​គឺ​បណ្ដា​ប្រទេស​ក្រីក្រ។

    កាលពី​ខែឧសភា Moderna បាន​សន្យាថា នឹង​ផ្ដល់​វ៉ាក់សាំង COVID-19 ចំនួន 500 លាន​ដូ​ស ដល់​កម្មវិធី COVAX សម្រាប់​ដំណាក់​កាលពី​ត្រីមាស​ទី​បួន ឆ្នាំ 2021 ដល់​ឆ្នាំ 2022។ COVAX (COVID-19 Vaccines Global Access) គឺជា​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​សកល ក្នុង​បំណង​ជួយ​ឱ្យ​បណ្ដា​ប្រទេស​អាច​ទទួលបាន​វ៉ាក់សាំង​បង្ការ COVID-19 ប្រកបដោយ​សមធម៌ ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ សម្ព័ន្ធ​វ៉ាក់សាំង Gavi, សម្ព័ន្ធភាព​ដើម្បី​ភាព​ច្នៃប្រឌិត​ត្រៀម​បង្ការ​រោគរាតត្បាត (CEPI) និង​អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក (WHO)៕

  • អ្នកកាសែត​ពីររូប ទទួលបាន​ពានរង្វាន់ Nobel សន្តិភាព ឆ្នាំ 2021

    អ្នកកាសែត​ពីររូប ទទួលបាន​ពានរង្វាន់ Nobel សន្តិភាព ឆ្នាំ 2021

    ពានរង្វាន់ Nobel សន្តិភាព​ឆ្នាំនេះ បាន​ទៅលើ Maria Ressa និង Dmitry Muratov ដែលជា​អ្នកកាសែត​ជនជាតិ ហ្វ៊ី​លី​ពី​ន និង រុស្ស៊ី ព្រោះតែ​បាន «ប្រឹងប្រែង​ការពារ​សេរីភាព​ក្នុងការ​បញ្ចេញមតិ»។

    សេរីភាព​នៃ​ការបញ្ចេញមតិ «គឺជា​លក្ខខណ្ឌ​ចម្បង​បង្អស់​សម្រាប់​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សន្តិភាព​យូរអង្វែង» គណៈកម្មការ Nobel របស់ ន័​រ​វែ​ស បានប្រកាស​នា​ថ្ងៃនេះ នៅពេល​សម្រេច​ប្រគល់​ពានរង្វាន់ Nobel សន្តិភាព​ជូន​ដល់​អ្នកកាសែត ហ្វ៊ី​លី​ពី​ន Maria Ressa និង​អ្នកកាសែត រុស្ស៊ី Dmitry Muratov។

    Maria Ressa និង Dmitry Muratov ទទួលបាន​ពានរង្វាន់​នេះ​ក៏​ដោយសារតែ «ភាព​អង់អាច​ក្នុង​ការតស៊ូ​ដើម្បី​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ​នៅ ប្រទេស​ហ្វ៊ី​លី​ពី​ន និង រុស្ស៊ី។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ពួកគេ​ក៏​ជា​តំណាង​របស់​អ្នកសារព័ត៌មាន​គ្រប់រូប​ដែល​ក្រោកឈរឡើង​ដើម្បី​ឧ​ត្ត​ម​គតិ​នេះ នៅក្នុង​ពិភពលោក​ដែល​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​លក្ខខណ្ឌ​មិន​អំណោយផល​កាន់តែច្រើន» ប្រធាន​គណៈកម្មការ Nobel ន័​រ​វែ​ស លោកស្រី Berit Reiss-Andersen ថ្លែង​នៅក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌​មាននៅ Oslo ដូច្នេះ។

    អ្នកស្រី Maria Ressa គឺជា​សហ​ស្ថាបនិក​នៃ​ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Rappler ដែលមាន​ជំនាញ​ខាង​ស៊ើបអង្កេត។ អ្នកស្រី​ទទួលបាន​ការលើកសរសើ​រថា ជា​មនុស្ស​ដែល​ធ្វើការ​មិនចេះ​ហត់​ក្នុងការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងនឹង​អំពើពុករលួយ និង​អំពើ​រំលោភ​អំណាច​នៅ ហ្វ៊ី​លី​ពី​ន។ ចំណែក​លោក Dmitry Muratov វិញ គឺជា​សហ​ស្ថាបនិក​នៃ​សារព័ត៌មាន Novaya Gazeta នៅ រុស្ស៊ី។ លោក​មាន​ឈ្មោះថា​ជា​អ្នកតស៊ូ​ដើម្បី​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ និង​ការពារ​អ្នកកាសែត។

    ពានរង្វាន់ Nobel សន្តិភាព​នេះ​នឹង​ប្រគល់ជូន​អ្នកឈ្នះ​នៅ​ថ្ងៃទី 10 ធ្នូ ដែលជា​ថ្ងៃ​ខួប​មរណភាព​របស់ Alfred Nobel។ នេះ​គឺជា​លើកដំបូង​ហើយ​ដែល​អ្នកកាសែត​ទទួលបាន​ពានរង្វាន់​ថ្លៃថ្លា​បែបនេះ រាប់​ចាប់ពី​ឆ្នាំ 1935 ដែល​កាលណោះ​បាន​ទៅលើ​អ្នកកាសែត អាល្លឺម៉ង់ Carl von Ossietzky ដោយបាន​បង្ហើប​ឱ្យដឹង​អំពី​កម្មវិធី​បង្កើត​កង​ប្រដាប់អាវុធ​សម្ងាត់​របស់​ប្រទេស​នេះ ក្រោយ​សង្គ្រាមលោក៕

  • មនុស្ស​បី​ជំនាន់ បាន​កែប្រែ​សមុទ្រ​ខ្សាច់ ទៅជា «សួត​បៃតង​ស្រស់» សម្រាប់​ការពារ រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង (វីដេអូ)

    មនុស្ស​បី​ជំនាន់ បាន​កែប្រែ​សមុទ្រ​ខ្សាច់ ទៅជា «សួត​បៃតង​ស្រស់» សម្រាប់​ការពារ រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង (វីដេអូ)

    (ប្រទេស​ចិន)-មនុស្ស​បី​ជំនាន់​ដែល​បាននាំគ្នា​ដាំ​ដើមឈើ និង​កែប្រែ​សមុទ្រ​ខ្សាច់ Saihanba ទៅជា​ព្រៃឈើ​ដែលមាន​ទំហំ 700 គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា និង​ស្រូបយក​ឧស្ម័ន CO2 ប្រហែល 860,000 តោន ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ។

    តំបន់​ព្រៃ​ពណ៌​បៃតង​ស្រស់​នៅ ប្រទេស​ចិន នេះ ធ្លាប់ជា​សមុទ្រ​ខ្សាច់​ដ៏​សែន​សោះកក្រោះ។ ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន វា​គឺជា​ព្រៃ​បង្កើតឡើង​ដោយ​ស្នាដៃ​មនុស្ស ធំជាងគេ​ក្នុង​ពិភពលោក។ កសិដ្ឋាន​ដាំ​ព្រៃឈើ Saihanba គ្របដណ្ដប់​ផ្ទៃដី​ជាង 700 គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា។ ព្រៃ​នេះ​ធំ​ជាង​ផ្ទៃដី​សរុប​របស់ ប្រទេស​សិង្ហ​បុរី។ មាន​ចម្ងាយ 450 គីឡូម៉ែត្រ​ពី​រដ្ឋធានី ព្រៃ Saihanba ត្រូវបាន​គេ​ហៅថា «សួត​បៃតង​របស់ ទីក្រុង​ប៉េកាំង» នៃ ប្រទេស​ចិន។

    ទិដ្ឋភាព​ដើម​ឈើ​មួយ​ដើម​ កំពុង​ស្ថិត​នៅ​កណ្ដាល​សមុទ្រ​ខ្សាច់​តែ​ឯង​ ដែល​ថត​បាន​ ក្នុង​គ្រា​ក្រុម​អ្នកជំនាញ​​កសិកម្ម​កំពុង​ស្រាវ​ជ្រាវ​ភូមិ​សាស្ត្រ​​ កាល​ពី​ឆ្នាំ​ 1961 (Xinhua)

    Fu Lihua អ្នកស្រាវជ្រាវ​នៃ​កសិដ្ឋាន​ដាំ​ព្រៃ Saihaba និយាយថា៖ «យើង​ត្រូវ​ដោះស្រាយ​បញ្ហាលំបាក​ជាច្រើន រួមទាំង​ព្យុះ​ខ្សាច់ធំៗ កម្ពស់ និង​សីតុណ្ហភាព​ទាប​ខ្លាំង។ វិធីសាស្ត្រ​បង្កើត​ពណ៌​បៃតង​ដែល​យើង​បាន​សិក្សា ត្រូវការ​សម្រួល​ទៅតាម​បរិស្ថាន​ដោយឡែក​នេះ»។

    យុទ្ធនា​ការដាំ​ដើមឈើ​នៅទីនេះ បានចាប់ផ្ដើម​តាំងពី​ឆ្នាំ 1962 ដើម្បី​បង្កើតជា​ខែល​ការពារ​បែប​បរិស្ថានវិទ្យា​សម្រាប់ រដ្ឋធានី​ប៉េកាំង និង​តំបន់​ជុំវិញ។ មនុស្ស​បី​ជំនាន់ បាន​កសាង​តំបន់​ព្រៃ​នេះ​ពី​បាត​ដៃទទេ។

    Chen Yanxian ដែលជា​មន្ត្រី​ការពារ​ព្រៃឈើ​នៃ​កសិដ្ឋាន Saihanba និយាយថា៖ «នៅពេល​បានឃើញ​ដើមឈើ​លូតលាស់ យើង​មាន​អារម្មណ៍​ថា បញ្ហាលំបាក​ទាំងឡាយ​នៅ​ជុំវិញ លែង​មានន័យ​ទៀតហើយ។ យើង​អរគុណ​ដល់​ស្រទាប់​មនុស្ស​ជំនាន់​ដំបូង​ដែល​សម្រេចបាន​ភារកិច្ច។ យើង​បង្កើតបាន​ព្រៃឈើ​នេះ​ដោយ​ញើស ឈាម និង​ទឹកភ្នែក រួម​នឹង​ការប្រឹងប្រែង​មិន​ឈប់ឈរ។ យើង​ចាត់ទុក​ឈើ​មួយ​ដើម​ជា​កូនចៅ​បង្កើត​មួយ​នាក់​របស់​យើង។ ពួកវា​លូតលាស់​ពី​គ្រាប់ពូជ​ទៅជា​ដើមឈើ​ខ្ពស់»។

    ព្រៃ​បៃតង Saihanba នេះ ស្រូបយក​ឧស្ម័ន កាបូន​ឌី​អ៊ុក​ស៊ីត បាន​ប្រមាណ 860,000 តោន ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ៕

  • ញ៉ាំ​ស៊ុប​លើ​ផ្ទៃ​ទឹកជំនន់​បណ្ដើរ គេច​ពីរ​លក​ទឹក​បណ្ដើរ ពិតជា​ប្លែក​​ក្នុង​អារម្មណ៍! ភោជនីយដ្ឋាន​មួយ​នៅ ប្រទេស​ថៃ កំពុង​ប្រែក្លាយ​ឧបសគ្គ​ជា​ឱកាស​រកស៊ី

    ញ៉ាំ​ស៊ុប​លើ​ផ្ទៃ​ទឹកជំនន់​បណ្ដើរ គេច​ពីរ​លក​ទឹក​បណ្ដើរ ពិតជា​ប្លែក​​ក្នុង​អារម្មណ៍! ភោជនីយដ្ឋាន​មួយ​នៅ ប្រទេស​ថៃ កំពុង​ប្រែក្លាយ​ឧបសគ្គ​ជា​ឱកាស​រកស៊ី

    (ប្រទេស​ថៃ)-ជំនួស​ឱ្យ​ការបិទទ្វារ​ដោយសារតែ​ទឹកជំនន់ ភោជនីយដ្ឋាន​នៅ រាជធានី​បាងកក របស់ Titiporn Jutimanon បាន​បង្ក​ការភ្ញាក់ផ្អើល​ខ្លាំង​នៅពេល​បើកទ្វារ​ដំណើរការ​ធម្មតា ដោយ​អនុញ្ញាតឱ្យ​អតិថិជន​អង្គុយ​បរិភោគ​ក្នុង​ទឹកជំនន់​តែម្ដង។

    Titiporn Jutimanon ដែលជា​ម្ចាស់​ភោជនីយដ្ឋាន​មួយ​នៅក្បែរ​មាត់ទន្លេ Chao Phraya ក្នុង​ទីក្រុង Nonthaburi ភាគ​ខាងជើង​នៃ រាជធានី​បាងកក មានការ​ព្រួយបារម្ភ ខ្លាច​ទឹកជំនន់​ដែល​កំពុង​វាយប្រហារ​លើ​តំបន់​ជាច្រើន​នៅ ប្រទេស​ថៃ អាច​បញ្ចប់​អាជីវកម្ម​របស់ខ្លួន​ដែល​កំពុង​ជួប​ការលំបាក​ស្រាប់ ដោយសារ COVID-19។

    ក៏ប៉ុន្តែ ទឹកជោរ​ឡើង​ខ្ពស់​នៅ​ទន្លេ Chao Phraya ក្នុង​សប្ដាហ៍​នេះ បាន​នាំមក​នូវ​ឱកាសល្អ​សម្រាប់​ថៅកែ​ស្រី Titiporn។ ជំនួស​ឱ្យ​ការបិទទ្វារ​ផ្អាក​ដំណើរការ ភោជនីយដ្ឋាន Chao Phraya International Café របស់ Titiporn កំពុង​ទទួលបាន​ចំណាប់អារម្មណ៍​ខ្លាំង​នៅ ប្រទេស​ថៃ ដោយសារ​ការបង្ក​លក្ខណៈ​ងាយស្រួល​ដល់​ភ្ញៀវ​ដែល​ចូលចិត្ត​បរិភោគ​អាហារ​បណ្ដើរ គេចចេញ​ពីរ​លក​ទឹក​បណ្ដើរ នៅពេល​មាន​ទូក​ឆ្លងកាត់។

    «អតិថិជន​ពិតជា​ចូលចិត្ត​រលក​ទាំងនេះ» Titiporn រៀបរាប់។ «បញ្ហា​ដែល​ខ្ញុំ​គិតថា​ជា​វិបត្តិ តាមពិត​វា​គឺជា​ឱកាស​សោះ»។

    នៅឯ​ភោជនីយដ្ឋាន​របស់ Titiporn ភ្ញៀវ​អង្គុយ​លើ​កៅអី​ឈើ ជើង​ត្រូវ​ត្រាំ​ក្នុង​ទឹកជំនន់។ ពួកគេ​ហូប​អាហារ​បណ្ដើរ គយគន់​ទូក កប៉ាល់​ឆ្លងកាត់​បណ្ដើរ ហើយ​ពេលខ្លះ​ពួកគេ​ត្រូវ​ប្រញាប់​ក្រោកឈរ​ដើម្បី​គេច​ពីរ​លកទឹកធំ។

    ខេត្ត​ប្រមាណ 30 នៅ​ភាគ​ខាងជើង និង​ភាគ​កណ្ដាល​នៃ ប្រទេស​ថៃ កំពុង​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ទឹកជំនន់​នៅក្នុង​ប៉ុន្មាន​សប្ដាហ៍​ចុងក្រោយ​នេះ ធ្វើឱ្យ​ទឹកទន្លេ Chao Phraya ដែល​ហូរ​ឆ្លងកាត់ រាជធានី​បាងកក ត្រូវ​ឡើង​ខ្ពស់។

    ភោជនីយដ្ឋាន​របស់ Titiporn កន្លងមក ត្រូវ​បិទទ្វារ​ក្នុង​គ្រា រាជធានី​បាងកក ដាក់​បម្រាម​គោចរ​ព្រោះតែ COVID-19 ប៉ុន្តែ ពេលនេះ នាង​ពិតជា​សប្បាយរីករាយ​ណាស់ នៅពេល​បាន​បើក​ដំណើរ​ការធម្មតា នៅក្នុង​គ្រា​ជួប​បញ្ហា​ទឹកជំនន់។

    «ពួកគេ​មិន​ត្រឹមតែ​ចូលចិត្ត​បរិយាកាស សាច់​អាំង និង​ទិដ្ឋភាព​ថ្ងៃ​រៀប​លិច​នោះទេ ប៉ុន្តែ​ទឹកជំនន់​ក៏បាន​ក្លាយជា​កត្តា​ជំរុញ​ការសប្បាយរីករាយ​បន្ថែម​ដ៏​អស្ចារ្យ» Titiporn ថ្លែង​ដូច្នេះ។ «ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​ថា មានសំណាង​ណាស់ ព្រោះតែ​ភ្ញៀវ​ចូលចិត្ត។ ពួកគេ​មិន​ខ្វល់​ពី​ទឹកជំនន់​សោះឡើយ»។

    អតិថិជន​នាំគ្នា​ស្រែក​ហ៊ោ សើច​ក្អាកក្អាយ នៅពេល​រលក​ទឹក​បោកបក់​មកដល់ ធ្វើឱ្យ​កៅអី​ត្រូវ​ញាប់​ញ័រ។ ភោជនីយដ្ឋាន​នេះ​បើក​ដំណើរការ​ពីរ​ពេល​រៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីឱ្យ​ភ្ញៀវ​មានឱកាស​ទទួល​អារម្មណ៍​ប្លែក​នៅពេល​ទឹកជោរ​ឡើង​ខ្ពស់បំផុត។

    «នេះ​គឺជា​ឧបសគ្គ​ដ៏​អស្ចារ្យ។ អ្នក​ប្រាកដជា​មិនដឹង​ច្បាស់​ទេ​ថា ខ្លួន​អាច​ត្រូវ​ទឹក​គួច​ដល់​ទីណា នៅពេល​កំពុង​ញ៉ាំ​អាហារ» Jetdanai Boonrod វ័យ​ប្រហែល 30 ឆ្នាំ ជា​អតិថិជន​មួយរូប​របស់ Titiporn និយាយ​ដូច្នេះ៕